Συζήτηση:γραικύλος

Από Βικιλεξικό
Μετάβαση στην πλοήγηση Πήδηση στην αναζήτηση

Τι σημαίνει Γραικύλος (Graeculus);[επεξεργασία]

Επιχειρώ εδώ μια σύντομη απάντηση.


Για να απαντήσουμε, πρέπει και πάλι να ανατρέξουμε στην Ρωμαϊκή περίοδο. Στην αρχή της ρωμαϊκής κατάκτησης, η ρωμαϊκή κατοχή, παρά την μετρημένη επιβολή εξουσίας και την ψύχραιμη αυτοσυγκράτηση με την οποία αρχικά εφαρμόστηκε στους Έλληνες, δεν έπαυε να είναι σκλαβιά.

Ήταν μόνο θέμα χρόνου οι Έλληνες σκλάβοι, όμηροι και μετανάστες, να κατακλύσουν τη Ρώμη. Κινημένοι από τις στερήσεις αναζητούν οποιοδήποτε επάγγελμα για να επιβιώσουν, με αποτέλεσμα να τους περιφρονούν οι Ρωμαίοι, να τους ονομάζουν Graeculos, δηλαδή μικρούς Έλληνες, που παριστάνουν οτι γνωρίζουν τα πάντα. Λένε οι Ρωμαίοι: "Οmnia novit Graeculus esuriens; in coelum jusseris, ibit." (Τα πάντα γνωρίζει ο πειναλέος Γραικύλος και στον ουρανό αν τον διατάξεις να πάει, θα πάει).

Ο ελληνικός χαρακτηρισμός «Γραικύλος» είναι απόδοση του λατινικού χαρακτηρισμού Graeculus, ο οποίος με τη σειρά του είναι υποκοριστικό του εθνικού ονόματος Graecus που χρησιμοποιούσαν οι Ρωμαίοι για τους Ελληνες. Το λατινικό υποκοριστικό μαρτυρείται σε πενήντα περίπου χωρία λατίνων συγγραφέων, από τα χρόνια του Κικέρωνα μέχρι σχεδόν τον 4ο αιώνα μ.Χ. Το ελληνικό υποκοριστικό δεν εντοπίζεται στην αρχαία ελληνική και στη βυζαντινή γραμματεία ως τον 10ο αιώνα.

Αργότερα όταν οι αδικίες και οι καταχρήσεις των Ρωμαίων σε βάρος των κατακτημένων έγιναν σύνηθες φαινόμενο, πρέπει να πήρε την τελική της μορφή η έννοια του Γραικύλου. Οι Ρωμαίοι συγγραφείς καταλογίζουν στον Γραικύλο γενικά οτι είναι αργόσχολος και κόλακας της εξουσίας και ακόμη οτι είναι νωθρός, ράθυμος, φλύαρος και απρεπής.

Τα επίθετα που χαρακτηρίζουν τον Γραικύλο, βέβαια, δεν περιορίζονται εδώ. Για παράδειγμα ο Κικέρων, σε γράμμα του προς τον αδερφό του (Κόιντο, επαρχιακό διοικητή), αποδίδει στους Έλληνες δολιότητα, μηχανορραφίες, εχθρότητα, κουφότητα, αστασία και επιτηδειότητα στην κολακεία. Εξηγεί μάλιστα τα ελαττώματα αυτά, αποδίδοντάς τα στην μακροχρόνια δουλεία των Ελλήνων.

Παρόλα αυτά, η αίγλη του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού, έλκυε την εκτίμηση των ρωμαίων δυναστών. Του αναγνώριζαν την πνευματική υπεροχή γεγονός που καταρχάς συντελούσε στην ευμενή συμπεριφορά απέναντι στους Έλληνες.

Τελικά όμως οδήγησε στο να γίνουν οι Έλληνες 'παλίνδρομοι πνευματικοί επιδρομείς στη Ρώμη και οι ανεπαίσθητοι κατακτητές της. (Graecia capta, ferum victorem cepit, et artes intulit agresti Latio - Οράτιος). ]

Οι Graeculi κατά τον Κικέρωνα:[επεξεργασία]

  • Είναι κατ' αρχήν «παραμυθάδες»: Οι Γραικύλοι πλάθουν πολλές ιστορίες· σε μια από αυτές παρουσιάζουν κάποιον πως αυτοκτόνησε από ένα υψηλό τείχος, όχι γιατί του συνέβη κάτι δυσάρεστο, αλλά γιατί είχε διαβάσει ένα σοβαρό και μεγαλόπρεπο βιβλίο του Πλάτωνα με θέμα τον θάνατο (Pro Scauro 3-4).
  • Ταυτόχρονα είναι ανόητοι: «Ο σοφός δεν θέλει να αντιμετωπίζεται από τους ανόητους με τρόπο ώστε όσοι τον ακούν είτε να τον θεωρούν βλάκα και Γραικύλο είτε (...) να φέρουν βαρέως που είναι οι ίδιοι βλάκες» (De oratore 1, 221).
  • Είναι ένα μείγμα τεμπελιάς, φλυαρίας και πολυμάθειας: «Με βάζετε να απαντήσω σε μια ερωτησούλα, σαν να είμαι κανένας Γραικύλος, τεμπέλης και πολυλογάς» (De oratore 1, 162).
  • Είναι ακατάλληλοι ως δικαστές (5, Philipp. 12), απαράδεκτοι στις συνελεύσεις τους (Pro Sestio 126), παρατρεχάμενοι και κόλακες των ισχυρών (Pro Milone 55).
  • Δυο από αυτούς, που χάρη στο φίλο τους Καίσαρα έγιναν ρωμαίοι πολίτες, είναι «τιποτένιοι Γραικύλοι» (13. Philipp. 33).