Παράρτημα:Αμινοξέα

Αμινοξέα

• Υπάρχουν πάνω από 500 φυσικά αμινοξέα (από το 2001, και μη φυσικά)
• Μόνο 20 (ή 22) αμινοξέα (πρωτεϊνογόνα) εμφανίζονται στο γενετικό κώδικα, τα κύτταρα, και είναι κρίσιμα για την υγεία ζώντων οργανισμών. 8 απ' αυτά δεν μπορούν να συντεθούν απ' τον άνθρωπο και λαμβάνονται μόνο από την τροφή (απαραίτητα αμινοξέα), και 3 (και η ταυρίνη) δεν μπορούν να συντεθούν από παιδιά (ημιαπαραίτητα).

Τα 20 πρωτεϊνογόνα αμινοξέα

Σημειώνονται:

• με σύμβολο θαυμαστικό ! τα 8 βασικά απαραίτητα αμινοξέα για τον άνθρωπο
• με αστερίσκο * τα 3 ημιαπαραίτητα για τα παιδιά
  • επιπλέον, τα παιδιά δεν μπορούν να συνθέσουν ταυρίνη, που δεν είναι ακριβώς αμινοξύ.
• με σύμβολο ίσον = τα 2 επιπλέον αμινοξέα που υπάρχουν σε ορισμένα είδη
• με σύμβολο ? τα προβλεπόμενα μονογράμματα σύμβολα, για μη συγκεκριμένης ταυτότητας κατηγορίες
• ασπαρτικό οξύ = ασπαραγινικό οξύ
• γλουταμικό οξύ = γλουταμινικό οξύ

ελληνικά	σύντμηση	σύμβολο	αγγλικά	σχόλια
αλανίνη	Ala	A	alanine (en)
αργινίνη	Arg	R	arginine (en)	*
ασπαραγίνη	Asn	N	asparagine (en)
ασπαραγινικό οξύ	Asp	D	aspartic acid (en)
βαλίνη	Val	V	valine (en)	!
γλουταμινικό οξύ	Glu	E	glutamic acid (en)
γλουταμίνη	Gln	Q	glutamine (en)
γλυκίνη	Gly	G	glycine (en)
θρεονίνη	Thr	T	threonine (en)	!
ισολευκίνη	Ile	I	isoleucine (en)	!
ιστιδίνη	His	H	histidine (en)
κυστεΐνη	Cys	C	cysteine (en)	*
λευκίνη	Leu	L	leucine (en)	!
λυσίνη	Lys	K	lysine (en)	!
μεθειονίνη	Met	M	methionine (en)	!
προλίνη	Pro	P	proline (en)
πυρρολυσίνη	Pyl	O	pyrrolysine (en)	=
σεληνοκυστεΐνη	Sec, Se-Cys	U	selenocysteine (en)	=
σερίνη	Ser	S	serine (en)
τρυπτοφάνη	Trp	W	tryptophan (en)	!
τυροσίνη	Tyr	Y	tyrosine (en)	*
φαινυλαλανίνη	Phe	F	phenylalanine (en)	!
ωάγνωστα	Xaa	X	zunknown	?01?
ωβλ. ασπαραγίνη, ασπαραγινικό οξύ	Asx	B	zcf asparagine (en), aspartic acid (en)	?02? (D, N)
ωβλ. γλουταμίνη, γλουταμινικό οξύ	Glx	Z	zcf glutamine (en), glutamic acid (en)	?03? (E, Q)
ωβλ. λευκίνη, ισολευκίνη	Xle	J	zcf leucine (en), isoleucine (en)	?04? (I, L)
ωγια υδρόφοβα	z05	Φ	zfor hydrophobic (en)	?05? (V, I, L, F, W, Y, M)
ωγια υδρόφιλα	z06	ζ	zfor hydrophilic (en)	?06? (S, T, H, N, Q, E, D, K, R)
ωγια αρωματικά	z07	Ω	zfor aromatic (en)	?07? (F, W, Y, H)
ωγια αλειφατικά	z08	Ψ	zfor aliphatic (en) (non‑aromatic)	?08? (V, I, L, M)
ωγια μικρά	z09	π	zfor small (en)	?09? (P, G, A, S)
ωγια θετικά φορτισμένα	z10	+	zfor positively (en) charged (en)	?10? (K, R, H)
ωγια αρνητικά φορτισμένα	z11	-	zfor negatively (en) charged (en)	?11? (D, E)

πηγές

• Amino acid en.wikipedia, 2018.08.24.
• Αμινοξέα el.wikipedia, 2018.08.24.
• σχολικά βιβλία Γυμνασίου Κεφ.4,
• και Λυκείου Χημεία Β' Λυκείου, κεφ.Πρωτεΐνες
• Κωνσταντίνος Ε. Βοργιάς και Ανδρέας Σκορίλας. Απλές σημειώσεις βιοχημείας, 2010. pdf στο BIOL199@eclass.uoa.gr ανεύρεση:2018.08.24.