Παράρτημα:Ονόματα και επώνυμα στα ελληνικά

Το Παράρτημα ενημερώνεται και συμπληρώνεται συνεχώς

Παράρτημα:Ονόματα και επώνυμα στα ελληνικά/εργασίες

Σ' αυτό το παράρτημα δίνονται εισαγωγικά και ενημερωτικά σχόλια, βιβλιογραφία και πηγές σχετικά με λήμματα του Βικιλεξικού για ονόματα και επώνυμα όπως έχουν καταγραφεί στην ελληνική γλώσσα.

Ονοματολογία (αγγλικά: onomastics) ονομάζεται η επιστήμη που ασχολείται με τα ονόματα, την ιστορία και την προέλευσή τους. Οι μελέτες για τα ονόματα είναι οι πηγές των λεξικών ονομάτων. Στην ελληνική γλώσσα, τα πιο μελετημένα ονόματα είναι τα αρχαία ελληνικά.

Στο Βικιλεξικό περιλαμβάνονται^*

Τομέας νέων ελληνικών 25.984   ανδρικά και γυναικεία ονόματα   περιλαμβανομένων ξένων ονομάτων που υπάρχουν δηλωμένα σε καταλόγους 121.074   ανδρικά επώνυμα όπως έχουν δηλωθεί σε επίσημους καταλόγους του Ελληνικού Δημοσίου (πηγές) 131.611   γυναικεία επώνυμα 63.647   επώνυμα κοινού γένους   (πολλά ξενικά) 342.316   νεοελληνικά ανθρωπωνύμια συνολικά
Τομέας μεσαιωνικών ελληνικών 18   ανδρικά και γυναικεία ονόματα 33   ανδρικά επώνυμα 4   γυναικεία επώνυμα 55   μεσαιωνικά ανθρωπωνύμια συνολικά	Τομέας αρχαίων ελληνικών 60.692   ανδρικά και γυναικεία ονόματα 0   κοινού γένους (κυρίως της όψιμης αρχαιότητας) 18   πατρωνυμικά (όπως Ἀτρείδης) 60.692   αρχαιοελληνικά ονόματα συνολικά

Όροι

• κύριο όνομα
• όνομα, μικρό, και για χριστιανούς, βαφτιστικό όνομα
• επώνυμο, επίθετο, οικογενειακό όνομα
• πατρώνυμο, πατρωνυμικό
• ονοματολόγιο
• δείτε και προσωνυμία, παρωνύμιο, παρατσούκλι, παρανόμι
• κατονομασία

Κριτήρια συμπερίληψης

Το παρακάτω κείμενο είναι επεξηγηματικό. Το ισχύον κείμενο για τα κριτήρια συμπερίληψης είναι το Βικιλεξικό:Κριτήρια συμπερίληψης

• Η χρήση ονομάτων και επωνύμων όπως καταγράφεται σε κείμενα (λογοτεχνικά, ιστορικά). Για την αρχαία περίοδο, και σε επιγραφές.
• Για νεότερες περιόδους, όπως καταγράφονται σε επίσημους κρατικούς καταλόγους.
• Ξένα ονόματα και επώνυμα: περιλαμβάνονται όταν καταγράφονται σε κείμενα και επίσημους καταλόγους. Π.χ. Αχμέτ, Τζιμ, Ρόμπερτ, Κένεντι για την ελληνική γλώσσα, (όπως αντίστοιχα Iannis, Papadopoulos για την αγγλική γλώσσα).

Κατηγορίες

• Κατηγορία:Ανθρωπωνύμια (νέα ελληνικά) (Ονόματα, Επώνυμα)
• Κατηγορία:Επώνυμα ως προς τη θεματική προέλευση (νέα ελληνικά)
• Κατηγορία:Επώνυμα ως προς την καταγωγή (νέα ελληνικά)

επιπλέον υποκατηγορίες

• για θεωνύμια (δείτε και Μυθολογία), αγιωνύμια
• Κατηγορία:Ανθρωπωνύμια από τις τέχνες και τους θρύλους
  • π.χ. Κατηγορία:Ανθρωπωνύμια από τον Καραγκιόζη (νέα ελληνικά)

Συναφείς Κατηγορίες

• Κατηγορία:Λέξεις από ανθρωπωνύμια
• Κατηγορία:Λέξεις από ονόματα χαρακτήρων

Ορθογραφία

Ονόματα και επώνυμα

• Όπως καταγράφονται σε επιγραφές ή κείμενα ή σε επίσημους καταλόγους.
• Για τους νεότερους χρόνους: Η απλούστευση στην ορθογράφηση που ισχύει για άλλες λέξεις (π.χ. μπαλλάντα → μπαλάντα) δεν ισχύει στην περίπτωση των ονομάτων και ιδίως των επωνύμων. Υπάρχουν πολλές διπλοτυπίες:

  παγιωμένες γραφές (Χατζηδάκης, Χατζιδάκις, Χρήστος, Χρίστος). Η ορθογράφηση ακολουθείται όπως τη δηλώνει ο κάτοχος του ονόματος σε πηγές ή επίσημους καταλόγους (Ιάννης, Γιάνης, Γιάννης, Ιωάννης)

• Ξένα ονόματα μεταγραμμένα με ελληνικό αλφάβητο: ισχύει ο κανόνας της απλούστευσης (Κέννεντυ → Κένεντι) αλλά λημματογραφούνται και οι μορφές που καταγράφονται σε κείμενα, όπως ενδεικτικά καθιερωμένες γραφές που μιμούνται τη γραφή με άλλο αλφάβητο (Σαίξπηρ) και έχουν ήδη δώσει παράγωγα (σαιξπηρικός).

Μεταφράσεις και μεταγραφές

Μεταφράσεις ή μεταγραφές υπάρχουν μόνο στα νεοελληνικά λήμματα ή σε μεσαιωνικά ή αρχαία λήμματα που δεν έχουν νεοελληνικό αντίστοιχο.

• Για τα μικρά ονόματα έχουμε Μεταφράσεις (π.χ. Μαρία) με το Πρότυπο:μεταφράσεις και τον κατάλογο για τις Μεταφράσεις
• Για τα επώνυμα, έχουμε Μεταγραφές (π.χ. Παπαδόπουλος) όπως ορίζονται στο Βικιλεξικό:Μεταγραφές με το Πρότυπο:μεταγραφές για διάφορα Συστήματα γραφής και πιθανόν, επιπλέον για συγκεκριμένες γραφές κατά γλώσσα. Π.χ.

  λατινική γραφή - και εξειδίκευση για τα γαλλικά ή άλλη γλώσσα.

  κυριλλική γραφή - εξειδίκευση στο ρωσικό κυριλλικό αλφάβητο

  αραβική γραφή - εξειδίκευση για τα αραβικά ή τα περσικά

  χαρακτήρες Χαν - εξειδίκευση για τα κινεζικά

Ετυμολογία

Η ετυμολόγηση των ονομάτων και κυρίως των επωνύμων παρουσιάζει ιδιαίτερες δυσκολίες. Πολλές φορές δεν είναι αρκετή η προφανής, επιφανειακή ανάλυση. Βασιζόμαστε πάντα σε βιβλιογραφία.
Δείτε τις σημειώσεις για κάθε γλώσσα χωριστά.

Αρχαία ελληνικά

#Βιβλιογραφία

• Κατηγορία:Ονόματα (αρχαία ελληνικά)

• Κατηγορία:Οικογένειες της αρχαίας Ελλάδας στη Βικιπαίδεια 

• Ancient Greek personal names στην αγγλική Βικιπαίδεια
• Κατονομασία με τρία ονόματα: όνομα - πατρώνυμο (γενική) - πατριδωνυμικό: ο Χ, γιος του τάδε από την τάδε πόλη ή δήμο...

  Θουκυδίδης Ὀλόρου Ἁλιμούσιος

  Περικλῆς ὁ Ξανθίππου (ὁ Χολαργεύς)

  Ἵππαρχος ὁ Χολαργεὺς

• Κατηγορία:Πατρωνυμικά (αρχαία ελληνικά)
• Υποκοριστικά, χαϊδευτικά θηλυκά σε -ιον Κατηγορία:Γυναικεία ονόματα με επίθημα -ιον (αρχαία ελληνικά)

  παράδειγμα: Γλυκέριον

• ελληνιστική περίοδος: Χαρακτηστικά ονόματα της περιόδου είναι
  • Ανδρικά ονόματα σε -ᾶς, με γενική -ᾶ Κατηγορία:Ουσιαστικά που κλίνονται όπως το 'Μηνᾶς' (αρχαία ελληνικά)
  • Ονόματα ξένης προέλευσης, είτε από τα λατινικά (Νουμᾶς) είτε από τη μετάφραση της Παλαιάς Διαθήκης, ή με αναφορά στο ελληνικό κείμενο της Καινής, σημιτικής προέλευσης (Σουσάννα). Συνήθως δεν ακολουθούν τους κανόνες κλίσης όπως τους ξέρουμε για αρχαιότερες λέξεις.

Απόγονοι

• Ρωσικά ονόματα ελληνικής προέλευσης, Список имён греческого происхождения στη ρωσική Βικιπαίδεια.(спасибо στον Mx. Mrak για το link)

Μεσαιωνικά ελληνικά

• Κατηγορία:Ονόματα (μεσαιωνικά ελληνικά)
• Κατηγορία:Επώνυμα (μεσαιωνικά ελληνικά)

• Κατηγορία:Βυζαντινές οικογένειες στη Βικιπαίδεια 
• Βιβλιογραφία: ⌘PLP (Prosopographisches Lexikon der Palaiologenzeit) το γνωστό γερμανικό λεξικό με ονόματα, επώνυμα, ανδρικά, γυναικεία της παλαιολόγειας περιόδου όπως γράφτηκαν σε πρωτότυπα κείμενα.

  πρότυπο {{R:PLP}}

• Γυναικεία επώνυμα κλιτά, όπως Δούκαινα, Ραούλαινα, Παλαιολογίνα, Κομνηνή

Νέα ελληνικά

• Κατηγορία:Ανθρωπωνύμια (νέα ελληνικά)

• Greek name στην αγγλική Βικιπαίδεια
  

Ονόματα

• Κατηγορία:Ονόματα (νέα ελληνικά)

Κλίση ονομάτων

Όπως τα κοινά ουσιαστικά. Για τους πληθυντικούς, η #Γραμματική Τριανταφυλλίδη 1941 έχει αρκετές σημειώσεις. Τις αναφέρουμε στις κλίσεις, όπως Ανδρέας, Φρόσω και αλλού.

Ετυμολογία ονομάτων

• Αναφέρουμε ετυμολογίες όπως υπάρχουν σε λεξικά.

Χαϊδευτικά

Για τα χαϊδευτικά και υποκοριστικά, #Γραμματική Τριανταφυλλίδη 1941, παράγραφος 461 «Μετασχηματισμένοι χαϊδευτικοί τύποι» όπου αναφέρονται

• υποκοριστικοί τύποι που σχηματίζονται κανονικά
• συντομότεροι τύποι, συνήθως από την παιδική γλώσσα - αυτοί γεννιούνται με
  • αφαίρεση συλλαβών από την αρχή (Αριστοτέλης - Τέλης)
  • με συγκοπή στη μέση και προς το τέλος (Αλέξανδρος - Αλέκος)
  • με αλλαγή στην κατάληξη (Δέσποινα - Δεσποινιώ)
  • με αλλαγή και επανάληψη συλλαβής ώστε να δημιουργηθεί παρήχηση (Σοφία - Φιφή, Αριστοτέλης - Τετέλης
• οι παραπάνω μετασχηματισμοί γίνονται και σε υποκοριστικά (Ελευθερία > Ελευθερίτσα > Ρίτσα, Παρασκευή > Παρασκευούλα > Βούλα)
• πολλαπλοί μετασχηματισμοί

Συχνά ένα χαϊδευτικό μπορεί να αντιστοιχεί σε πολλά ονόματα: (Τάκης από Δημήτρης, Κωνσταντίνος, Παναγιώτης, Χρίστος)
Ένα χαϊδευτικό μπορεί να αυτονομηθεί, και να γίνει κυρίως όνομα: Κατίνα < Αἰκατερίνη

Επώνυμα

• Κατηγορία:Επώνυμα (νέα ελληνικά)

• Κατηγορία:Ελληνικές οικογένειες στη Βικιπαίδεια 

Κλίση επωνύμων

• → δείτε  Παράρτημα:Ουσιαστικά (νέα ελληνικά)/επώνυμα
• για τους συντάκτες: Κατηγορία:Κλίση επωνύμων (νέα ελληνικά)

Ετυμολογία επωνύμων

• Χρησιμοποιούμε τη #βιβλιογραφία, λεξικά. Κυρίως ειδικά λεξικά.
• Οι προσωπικές μαρτυρίες είναι πολύτιμες (αναφέρονται σε τοπικούς όρους, τοπωνύμια, έθιμα) και μπορούν να καταγράφονται στις Σελίδες Συζήτησης των λημμάτων. Όμως είναι πολύ δύσκολο να διασταυρωθούν.

Προέλευση επωνύμων

Κατηγορία:Επώνυμα ως προς την καταγωγή (νέα ελληνικά) - #Βιβλιογραφία
Παραδείγματα: (#πηγή παραδειγμάτων:Η Γραμματική του Τριανταφυλλίδη)

1. Κληρονομημένα από βυζαντινά. π.χ. Δούκας, Καντακουζηνός, Κομνηνός, Παλαιολόγος, Ραγκαβής=Ραγκαβῆς, Ροδοκανάκης, Σκαραμαγκάς=Σκαραμαγκᾶς, Χοϊδάς=Χοϊδᾶς
2. Ξενικά (δάνεια ή από δάνειες λέξεις ή δάνεια μικρά ονόματα)
   • αρβανίτικα (Βώκος=Βῶκος, Γκίνης, Μπότσαρης, Σαχτούρης)
   • αρωμουνικά / βλάχικα (Γούσιος, Μίσιος, Σωσσίδης, Στουρνάρας)
   • σλαβικά (Γολέμης, Δαλέκος, Ζολώτας)
   • τουρκικά (Γαζής, Σαρής, Τοπάλης)
   • ιταλικά (Δελαπόρτας, Κογεβίνας, Ρενιέρης)
   • ισπανικά (Λοβέρδος, Μαβίλης)
   • γερμανικά (Μίντλερ, Σλήμαν), βαυαρικά Έβερτ
   • ρωσικά (Τσακάλωφ, Αβέρωφ)
   • σεφαραδίτικα (Μπενβενίστε, Ματαλών, Μαγρίζος)
   • εβραϊκά (Μπενρουμπής, Κοέν, Γιομτώβ)
   • Άλλα με ελληνικές καταλήξεις Τσακάλης,
   • άλλα εξελληνισμένα (Μπογιατζόγλου > Βογιατζίδης, Ασλάνογλου > Λεονταρίδης)

Κατηγορία:Επώνυμα ως προς τη θεματική προέλευση (νέα ελληνικά)

1. Κατηγορία:Πατρωνυμικά (νέα ελληνικά) - πατρωνυμικό ή παράγωγο ή υποκοριστικό του. Εννοείται: γιος του, κόρη του.
   • Καταλήξεις -ης, -όπουλος, -ου γυναικεία ή και ανδρικά (Οικονόμου).
   • Λόγιες -άδης, -ιάδης, -ίδης
2. Κατηγορία:Μητρωνυμικά (νέα ελληνικά) μητρωνυμικό (σπάνιο) -αινας (Γιαννάκαινας)
3. ανδρωνυμικό (για γυναικεία επώνυμα)
4. εθνικά (πατριδωνυμικά) - Κατηγορία:Επώνυμα από τοπωνύμια (νέα ελληνικά)
   • Καταλήξεις: όπως στα πατριδωνυμικά. -ίτης, -ώτης/-ιώτης, -ινός, -ιός, -ιανός, ...
   • Τοπικές: -άντης, -ούσης

     [σημειώσεις συντακτών:]

     -άτος (Κεφαλληνία), -έας (Μάνη)

     -έας της Μεσσηνιακής Μάνης

     -άκος της Λακωνικής Μάνης

     -όπουλος (στην Πελοπόννησο αρχικά) [?-πουλος?]

     -άκης (της Κρήτης)

     -ογλου (με προέλευση τη Μικρά Ασία)

     -ίδης (από τον Πόντο)

     -ούσης (από τη Χίο)

   • Ξενικές -λης
5. Επαγγελματικά Κατηγορία:Επώνυμα από επαγγέλματα (νέα ελληνικά)
   • συχνές καταλήξεις -άς (πολυτονικό -ᾶς, Μυλωνάς), -άρης (Γρυπάρης), -τζής (Σαπουντζής)
6. Παρατσούκλια (Κατηγορία:Παρωνύμια (νέα ελληνικά) - Κατηγορία:Επώνυμα από παρωνύμια (νέα ελληνικά)
   π.χ. Κόκκινος

Μορφολογία επωνύμων

Κατηγορία:Λέξεις κατά πρόθημα (νέα ελληνικά) & Κατηγορία:Λέξεις κατά επίθημα (νέα ελληνικά)

1. Σύνθετα
   • με πρώτο συνθετικό, ουσιαστικό ή επίθετο (Παπα-, Δελη- όπως παπα-, δελη-
   • με δεύτερο συνθετικό, μικρό όνομα ή υποκοριστικό του (Γιάννης >Παπαγιάννης, Γιαννάκης > Παπαγιαννάκης)
   • από δύο μικρά ονόματα: Σπυρομίλιος, Χριστοβασίλης
   • από επαγγελματικό ή εθνικό + όνομα. Πολιτομιχάλης (ο Μιχάλης που πήγε στην Πόλη)

Γραμματική

Η κλίση ονομάτων και επωνύμων:

• Ο πληθυντικός υπάρχει όταν αναφερόμαστε σε πολλά πρόσωπα με το ίδιο όνομα ή επώνυμο.
• Ιδιαιτερότητες: διπλοί τύποι ή διαλεκτικοί τύποι σημειώνονται στις παρατηρήσεις των Πινάκων κλίσης και σε Σημειώσεις, όπως αναφέρονται σε Λεξικά και Γραμματικές της βιβλιογραφίας μας.

Για τα νέα ελληνικά

• Ονόματα: όπως τα κοινά ουσιαστικά (Παράρτημα:Ουσιαστικά (νέα ελληνικά)#Αρσενικά)
• Επώνυμα: Κατηγορία:Κλίση επωνύμων (νέα ελληνικά), Κατηγορία:Επώνυμα κατά γένος κλίσης (νέα ελληνικά)

Πηγές

Στο Βικιλεξικό ένας μεγάλος αριθμός ονομάτων και επωνύμων έχουν δημιουργηθεί με το bot (ρομπότ) FocalPointBot το 2019.

• νεοελληνικά: όπως αναγράφονται σε έγγραφα του ελληνικού δημοσίου και έχουν εισαχθεί από βάσεις ανοιχτών δεδομένων του ελληνικού Δημοσίου, όπως το geodata.gov.gr με πηγή opengeodata.gr (Λεξικό Ελληνικών επωνύμων & ονομάτων)
  Στους καταλόγους αυτούς, ενδέχεται να υπάρχουν τυπογραφικά λάθη.
  
• αρχαία ελληνικά:
  • ΘΕΤΙΜΑ, Αρχαίες Ελληνικές Διάλεκτοι - Λεξικό κυρίων ονομάτων στο Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, 2012
    για τους συντάκτες: {{Π:ΘΕΤΙΜΑ}}
  • κυρίως από το Lexicon of Greek Personal Names (LGPN) και το Trismegistos people
  • λεξικά που λημματογραφούν και κύρια ονόματα όπως το Bailly

    για τους συντάκτες: περιλαμβάνεται στο {{Π:ΛΟΓΕΙΟΝ}}

Βιβλιογραφία

Ακολουθεί ενδεικτική βιβλιογραφία με πηγές κάποιες από τις οποίες χρησιμοποιήθηκαν από συντάκτες του Βικιλεξικού για τις επεξεργασίες τους.

Αρχαία ελληνικά

• {{Π:ΛΟΓΕΙΟΝ}}

και a...z

• Ancient Greek personal names στην αγγλική Βικιπαίδεια
  Εισαγωγή στην ονομαστική, τους μελετητές, και τις πηγές.
• Bailly, Anatole (1935) Le Grand Bailly: Dictionnaire grec-français (Το Μεγάλο Μπαγί: Λεξικό [αρχαίας] ελληνικής-γαλλικής), Παρίσι: Hachette.
• Debrunner, Albert (1917) Griechische Wortbildungslehre. [O Σχηματισμός των λέξεων στην Αρχαία Ελληνική] (Mετάφραση: Ηλίας Τσιριγκάκης, επιμέλεια: Ευάγγελος Πετρούνιας), στο @greek-language.gr, 2008. § Τα κύρια ονόματα.
• Dornseiff, Franz & Bernhard Hansen, 1957: Rückläufiges Wörterbuch der griechischen Eigennamen. Berlin: Akademie Verlag.
• Solin, Heikki. Ancient onomastics: perspectives and problems όπου ο όρος onomastics αποδίδεται ως ονοματοθεσία από τον λημματιστή. Μια εξαίρετη ανασκόπηση της βιβλιογραφίας μέχρι το 1996.

α...ω

• ΘΕΤΙΜΑ, Αρχαίες Ελληνικές Διάλεκτοι - Λεξικό κυρίων ονομάτων στο Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, 2012
• Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού, Τμήμα Γενεαλογίας, Επώνυμα

Ιστότοποι

• Athenian Onomasticon
• Lexicon of Greek Personal Names (LGPN): Πλουσιότατο σώμα καταγραφής αρχαίων ελληνικών ονομάτων κατά περιοχή
  • P. M. Fraser and E. Matthews 1987 Lexicon of Greek Personal Names. Vol. I: The Aegean Islands. Cyprus. Cyrenaica, Oxford: Oxford University Press
  • M. J. Osborne and S. G. Byrne 1994 Lexicon of Greek Personal Names. Vol. II: Attica, Oxford: Oxford University Press.
  • P. M. Fraser and E. Matthews 1997 Lexicon of Greek Personal Names. Vol. III.A: The Peloponnese. Western Greece. Sicily. Magna Graecia, Oxford: Oxford University Press
  • P. M. Fraser and E. Matthews 2000 Lexicon of Greek Personal Names. Vol. III.B: Central Greece: From the Megarid to Thessaly, Oxford: Oxford University Press
  • P. M. Fraser, E. Matthews and R. W. V. Catling 2005 Lexicon of Greek Personal Names. Vol. IV: Macedonia. Thrace, Northern Shores of the Black Sea, Oxford: Oxford University Press
  • Thomas Corsten 2010 Lexicon of Greek Personal Names. Vol. V.A: Coastal Asia Minor. Pontos to Ionia, Oxford: Oxford University Press
  • J-S Balzat, R. W. V. Catling, É. Chiricat and F. Marchand 2014 Lexicon of Greek Personal Names. Vol. V.B: Coastal Asia Minor. Caria to Cilicia, Oxford: Oxford University Press
  • J.-S. Balzat, R.W.V. Catling, E. Chiricat, and T. Corsten 2018 Lexicon of Greek Personal Names. Vol. V.C: Inland Asia Minor, Oxford: Oxford University Press
• Ονόματα και επώνυμα στα ελληνικά - Trismegistos People, βάση ονομάτων μη βασιλικών προσώπων που αναφέρονται ως κάτοικοι της Αιγύπτου μεταξύ του 800 π.Χ. και του 800 μ.Χ., KU Leuven
• Nombres griegos de persona - Ancient Greek Personal Names @glg.csic.es Grupo de Lingüística Griega del ILC (GLG)
  Στατιστικές των πηγών LGPN, Trismegistos: συχνότητα, συχνότητα κατά γένος, κατά επίθημα, κατάλογος ανά επίθημα.

Νέα ελληνικά

Γραμματική

• Η Γραμματική «Tριανταφυλλίδη» του 1941 - Μανόλης Τριανταφυλλίδης (2018) Νεοελληνική γραμματική (της δημοτικής). Θεσσαλονίκη: Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών (ανατύπωση της πρώτης έκδοσης του 1941, με διορθώσεις και επίμετρο - γραφή πολυτονική).

  Για τα #Χαϊδευτικά, παράγραφος 461,

  Για τα επώνυμα, παράγραφοι: ετυμολογία: 462, μορφολογία: 463, κλίση: 545 και αναλυτικά σε κάθε κλίση αρσενικού ουσιαστικού, ορθογραφία: 1100.

Λεξικά

• Γενικά λεξικά που περιέχουν και ονόματα, επώνυμα:
  • Μπαμπινιώτης, Γεώργιος (2019⁵) Λεξικό τής νέας ελληνικής γλώσσας. Αθήνα: Κέντρο Λεξικολογίας
• Ειδικά λεξικά ονομάτων και επωνύμων:
  • Βαγιακάκος, Δικαίος Β. (1964) Σχεδίασμα περί των τοπωνυμικών και ανθρωπωνυμικών Σπουδών εν Ελλάδι 1833-1962. Εν Αθήναις
  • onomatologio.gr] ιστότοπος, από το 2014
  • Συμεωνίδης, Χαράλαμπος (2010) Ετυμολογικό λεξικό των νεοελληνικών οικωνυμίων, τόμ. 1-2. Λευκωσία: Κέντρο Μελετών Ι.Μ. Κύκκου
  • Μπαμπινιώτης Γεώργιος, (2022). Λεξικό κυρίων ονομάτων (Α΄ έκδοση). Αθήνα: Κέντρο Λεξικολογίας Ι.Κ.Ε.

Ιστότοποι

• και επώνυμα στα ελληνικά  Ονόματα και επώνυμα στα ελληνικά -  @ancestry.com αμερικανικός ιστότοπος επωνύμων και έρευνας γενεαλογίας (αγγλικά)

  για τους συντάκτες: πρότυπο {{R:ancestry}}

• Ονόματα και επώνυμα στα ελληνικά -  Επώνυμα όλων των γλωσσών surnames@forebears (από το 2012)

Ειδικά λεξικά, μελέτες

• Βογιατζόγλου, Β.Η. (1992) Επώνυμα της Μικρασίας: τουρκικά και τουρκογενή επώνυμα στην Ελλάδα. Αθήνα: εκδόσεις Φιλιππότη.
• Δημητρίου, Μαρία. Σερεμετάκης Θεόδωρος (2003) Τα νεοελληνικά κύρια ονόματα. Εκδόσεις Πατάκη, πρώτη έκδοση.
• Καραμάνης, Ηλίας Κ. (2011) @nlg.gr '10.000 επώνυμα και η σημασία τους στα ελληνικά
• Μεγαπάνου, Αμαλία. Πρόσωπα και άλλα κύρια ονόματα μυθολογικά - ιστορικά έως τον 1ο μ.Χ. αιώνα της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας. Εκδόσεις: Μουσείο Μπενάκη - Εκδόσεις Έναστρον, 2006
• Μπούτουρας, Αθανάσιος Χ. (1912) Τα νεοελληνικά κύρια ονόματα ιστορικώς και γλωσσικώς ερμηνευόμενα. Εν Αθήναις : Τυπογραφείον της Β. Αυλής Α. Ραφτάνη. @anemi
• Ντίνας, Κωνσταντίνος Δημ. (1995) Κοζανίτικα επώνυμα 1759-1916 Υπουργείο Πολιτισμού, Δήμος Κοζάνης
• Οικονομίδης, Δ. Η. (1934) Επώνυμα ποντιακά, Τυπογραφείον "Εστία", Αθήνα
• Κ. Σπανός (1972). Τα νεοελληνικά επώνυμα στη Δεσκάτη. Μακεδονικά, 12, 123–130.
• Τομπαΐδης, Δημήτριος (1990) Ελληνικά επώνυμα τουρκικής προέλευσης. Αθήνα: Επικαιρότητα
• Τριανταφυλλίδης, Μανόλης (1982) Τα μυστικά των ονομάτων: τα οικογενειακά μας ονόματα. Ίδρυμα Μανόλη Τριανταφυλλίδη. (Ημιτελές έργο του Τριανταφυλλίδη που εκδόθηκε μετά το θάνατό του)
  • για τους συντάκτες: η ανατύπωση του 1995, πρότυπο {{Π:Τριαντ Ονόματα}}
• Φουνταλής, Χάρης. Ελληνικά Ονόματα πρόσβαση:2019.11.15.
  Στατιστικές του Φουνταλή σε δείγμα ~100.000 ονομάτων από κατάλογο του Α.Σ.Ε.Π του 2008.
• Ψάλτης, Ετυμολογία και ερμηνεία γνωστών επωνύμων
• Αποστολόπουλος Φ., & Ανδρεάδης Ε. (1977). Τα βαπτιστικά ονόματα ανδρών και γυναικών της Καππαδοκίας.
• Δελτίο Κέντρου Μικρασιατικών Σπουδών, 1, 89–135. https://doi.org/10.12681/deltiokms.174

Για τους συντάκτες

Χρήση προτύπων ονοματολογίας

Ειδικά για τα ονόματα και τα επώνυμα, τοποθετούμε εξειδικευμένα πρότυπα στη γραμμή ορισμού ώστε να ξεχωρίζουν από τα υπόλοιπα Κύρια. Εντάσσουν στις σχετικές Κατηγορίες ανά γλώσσα: Ανδρικά ονόματα, Ανδρικά επώνυμα και Γυναικεία ονόματα, Γυναικεία επώνυμα

• πρότυπο {{όνομα}}

  {{όνομα|el|γ|ω}} - Κατηγορία:Γυναικεία ονόματα με επίθημα -ω (νέα ελληνικά)

  (Ο κωδικός για τα νέα ελληνικά, μπορεί να παραλείπεται)

• πρότυπο {{επώνυμο}}

  {{επώνυμο| |α|όπουλος|πρ=Παπα}} - Κατηγορία:Ανδρικά επώνυμα με επίθημα -όπουλος (νέα ελληνικά) & Κατηγορία:Ανδρικά επώνυμα με πρόθημα Παπα- (νέα ελληνικά)

Δείτε Βοήθεια:Ετυμολογία#Ονόματα και Κατηγορία:Πρότυπα βιβλιογραφίας

Ανδρικά και γυναικεία ή γυναικεία

Σύμβαση που εφαρμόζεται με βάση τη Συζήτηση:Παπαχρήστου:

• Σε περίπτωση που υπάρχει τεκμηριωμένη χρήση επωνύμου και ως ανδρικό (με πηγή) και ως γυναικείο (δεδομένου ότι υπάρχει και αντίστοιχο ανδρικό), το καταγράφουμε και ως «(ανδρικό ή γυναικείο)» και ως «γυναικείο επώνυμο», σε δυο χωριστές γραμμές.
• μοντέλο: Παπαχρήστου

Δείτε επίσης

• Κατηγορία:Ονόματα ζώων
• Κατηγορία:Τοπωνύμια
• Κατηγορία:Εθνικά ονόματα