Κατηγορία:Ουσιαστικά 3ης κλίσης (αρχαία ελληνικά)
Είναι όλα περιττοσύλλαβα (ανισοσύλλαβα) (έχουν παραπανίσια συλλαβή σε κλιτικό τύπο, όπως στη γενική ενικού).
Οι γενικές του ενικού λήγουν σε -ος, -ως, ή -ους.
Ως προς τον αριθμό θεμάτων
Ως προς την κατάληξη
- καταληκτικά, + -ς στην ονομαστική ενικού (ἥρως = ἥρω-ς, κατάληξη -ς)
- ακατάληκτα: μόνον το θέμα στην ονομαστική ενικού (χιών = χιών-∅, χωρίς κατάληξη)
Ομάδες:
Ως προς τον χαρακτήρα του θέματος, τον τελευταίο φθόγγο του θέματος:
↑
Ancient Greek nouns #Third declension στην αγγλική Βικιπαίδεια
- τρίτη κλίση Οικονόμου, Μιχ. (χ.χ.) Γραμματική της αρχαίας ελληνικής Γυμνασίου-Λυκείου
↑
Πίνακες
- φωνηεντόληκτα διπλόθεμα καταληκτικά σε -ῐς, -εως / -ῠς , -εως θηλυκά ή αρσενικά
- (δείτε και τα ουδέτερα στο #ἄστυ)
ΚΑΝΟΝΕΣ για τα -ις ή -υς όπως «πόλις», «πρέσβυς»
- θέμα με -ι ή -υ ονομαστική, η αιτιατική και η κλητική του ενικού
- !! Αντικανονικός μοιάζει ο τονισμός στη γενική ενικού: πόλεως (με μακρό στη λήγουσα!). Αυτό συμβαίνει γιατί προέρχεται από τύπο πόληος. Παρόμοιο αντικανονικό τονισμό, όμοια και η γενική πληθυντικού.
- Συναιρούν ε+ε ε+ι > ει (πόλεες > πόλεις)
- Αιτιατική ενικού με ν
- Κλητική ενικού χωρίς κατάληξη.
- Αιτατική πληθυντικού, ίδια με την ονομαστική πληθυντικού.
ΠΗΓΕΣ: §268-273, #Smyth
-ις που τονίζονται στην παραλήγουσα
Με επιπλέον τύπους, όπως γενική ενικού σε -ιος & -ιδος ΕΚΚΡΕΜΟΤΗΤΑ τίγρις
|
-ις προπαροξύτονα
Με επιπλέον τύπους, όπως γενική ενικού σε -ιος & -ιδος ΕΚΚΡΕΜΟΤΗΤΑ σεμίδαλις
|
|
|
↑
- φωνηενότληκτα όξύτονα σε -ύς , -έος
- φωνηεντόληκτα διπλόθεμα καταληκτικά σε -ῠς , -εως
- (δείτε και τα ουδέτερα στο #ἄστυ)
#ΚΑΝΟΝΕΣ
↑
- όπως λάτρις (κοινού γένους, που έχει και επιπλέον τύπους)
- δείτε τύπους από την κλίση -ις, -ιος στα -ς, -δος
↑
- ουδέτερα σε -ι, γενική -ιος - και με περισσότερους τύπους γενικής ενικού (δείτε τα λήμματά τους)
- τα ουδέτερα όπως λάτρις (κοινού γένους) - έχουν και περισσότερους
- δείτε και το #κόμμι, -εως
↑
- φωνηεντόληκτα διπλόθεμα ουδέτερα σε -ῠ ή -ῐ, γενική -εως
ΚΑΝΟΝΕΣ: δείτε στο #πόλις (θηλυκά & αρσενικά)
ΠΗΓΕΣ: #Smyth, §268-273
↑
- φωνηεντόληκτα μονόθεμα καταληκτικά σε -υς, -υος / -ύς, -ύος / -ῦς, -υός
- -υς, -υος αρσενικά όπως ὁ βότρυς, τοῦ βότρυος - θηλυκά όπως ἡ λάβρυς, τῆς λάβρυος
- -ύς (-ῦς), -ύος αρσενικά όπως ὁ ἰχθύς, τοῦ ἰχθύος - θηλυκά όπως ἡ ἰσχύς, τῆς ἰσχύος. ἡ ὀφρῦς, τῆς ὀφρύος
- -ῦς, -υός αρσενικά όπως ὁ μῦς, τοῦ μυός - θηλυκά όπως ἡ δρῦς, τῆς δρυός - κοινού γένους όπως σῦς, συός
- Δείτε και ουδέτερα όπως τὸ #κόνδυ, τοῦ κόνδυος, τὸ #νᾶπυ, τοῦ νάπυος
ΚΑΝΟΝΕΣ
- αιτιατική ενικού με κατάληξη -ν αντί -α (τὸν βότρυν)
- αιτιατική πληθυντικού με κατάληξη -ς αντί -ας (τοὺς βότρυς) αλλά συχνά και με -ας (τοὺς βότρυας)
- κλητική ενικού χωρίς κατάληξη: ὦ βότρυ, ὦ ἰχθύ, ὦ δρῦ
- περιπωμένη στη λήγουσα για όλους τους μονοσύλλαβους τύπους (και την αιτιατική πληθυντικού όταν τονίζεται στη λήγουσα) αντίθετα με τον κανόνα(κανονικά παίρνουν στη λήγουσα οξεία οι ασυναίρετες ονομαστικές, αιτιατικές & κλητικές) που θέλει τέτοιες ασυναίρετες καταλήξεις να παίρνουν οξεία . Παραδείγματα
- βότρυς: θέμα βοτρῠ-
- ἰχθύς: θέματα ἰχθῠ- (σε τρισύλλαβα) ἰχθῡ- (σε δισύλλαβα)
- δρῦς: θέματα δρῠ- +φωνήεν & δοτική πληθυντικού. Αλλού, δρῡ-
θέματα ῡ- σε μονοσύλλαβα, αλλιώς ῠ- σε πολυσυλλαβα
ΠΗΓΕΣ: #Smyth §269, §268
↑
- φωνηεντόληκτα μονόθεμα καταληκτικά ουδέτερα σε -υ, -υος
- -υ, -υος ουδέτερα παροξύτονα όπως τὸ κόνδυ, τοῦ κόνδυος
- -υ, -υος ουδέτερα προπερισπώμενα όπως τὸ νᾶπυ, τοῦ νάπυος
- -υ, -υος το προπαροξύτονο τὸ σίναπυ, τοῦ σινάπυος
Παρόμοια τα ουσιαστικά όπως #βότρυς
Δείτε εκεί τους Κανόνες όπως στα #υς-υος αρσενικά και θηλυκά
↑
- φωνηεντόληκτα μονόθεμα καταληκτικά σε -ώς, ωός / -ς, ός / -ως, -ωος
- το θέμα τους έληγε σε ωϝ
- όπως ὁ ἥρως, τοῦ ἥρωow
- μονοσύλλαβα όπως δμώς, θώς: όλα τα μονοσύλλαβα τονίζουν τη λήγουσα σε όλες τις γενικές και δοτικές
!!ΕΚΤΟΣ από τη γενική πληθυντικού -ώων αντί για -ῶν (& δυϊκού, -οιν αντί για -οῖν)
Δείτε !!#μονοσύλλαβα
- ειδική περίπτωση ὁ ἅλς, τοῦ ἁλός με διαφορετική σημασία ως θηλυκό Κατηγορία:ἅλς
↑
Καταληκτικά μονόθεμα σε -εύς, -αῦς, -οῦς
- Το υ του χαρακτήρα θέματος αποβάλλεται πριν από φωνήεν (βασιλε ος'
- η κλητική ενικού δεν έχει κατάληξη
Ομάδα:βασιλεύς 143 λέξεις.
Παρατηρήσεις:
- Η γενική ενικού, -έως' αντί -έος
- Η αιτιατική πληθυντικού τοὺς βασιλέ-ᾱς (στην ελληνιστική συναντάμε κσι τοὺς βασιλεῖς)
- 1) Το υ του χαρακτήρα θέματος αποβάλλεται πριν από φωνήεν
- και 2) το ε που απομένει, συναιρείται με τα ε ή ι
ἁλιεύς: Όσα έχουν φωνήεν+εύς (Εὐβοεὺς, Δωριεύς, κ.λπ), συνήθως
- το ε που απομένει, συναιρείται με τα ω ή α
Για μερικά, δε συναντάμε στα κείμενα πληθυντικό σε -ῆς, αλλά μόνον σε -εῖς (όπως στο Ἀντιοχεύς)
Το Ζεύς είναι μεταπλαστό.
↑
για τους συντάκτες: οι ομώνυμες κλίσεις τους
|
Θέματα που λήγουν σε -αυ και -ου
- -αῦς, -αός Το μοναδικό γραῦς
- -αῦς, -εώς η ναῦς
- -οῦς, -οός το βοῦς που είναι κοινού γένους
- και ποικιλία χοῦς που κρατάει ασυναίρετες τις αιτιατικές του.
Ετούτο το -οῦς δεν είναι το συνηρημένο δευτερόκλιτο #πλοῦς από πλόος
↑
- (Χρειάζεται Οι εξηγήσεις για όλες τις συναιρέσεις)
-ώ, -οῦς
θέματα ἠχω-, ἠχο-
- τῆς ἠχό-ος > ἠχοῦς / αἰδόος > αἰδοῦς
- τῇ ἠχό-ι > ἠχοῖ
- τὴν ἠχό-α > ἠχώ
|
Κατηγορία:ἠχώ 22 λέξεις.
χωρίς ενικό
όπως ἡ ηχώ, τῆς ηχοῦς
όπως ἡ πειθώ, τῆς πειθόος & τῆς πειθοῦς
- το Μορμώ και με ασυναίρετο τύπο
|
Κατηγορία:λεχώ 1 λέξεις.
και με τύπους στον πληθυντικό
όπως ἡ λεχώ, τῆς λεχοῦς & μεταγενέστερος πληθυντικός κατά τη 2η κλίση.
|
|
|
↑
οξύτονα μονόθεμα αφωνόληκτα
αρσενικά ή θηλυκά, με χαρακτήρα θέματος (ο τελευταίος φθόγγος του θέματος)
!! αλλά και περισπώμενα όπως το συνηρημένο
βῶξ, βωκός <
βόαξάφωνο σύμφωνο (π-β-φ, τ-δ-θ, κ-γ-χ). Η γενική ενικού, πάντα
σε -ός
- με χαρακτήρα θέματος (ο τελευταίος φθόγγος του θέματος) αφωνόληκτο σύφμωνο
- η γενική ενικού, πάντα σε -ός
- έχουν το φωνήεν, είτε μακρό (ή δίφθογγο), είτε βραχύ - όταν υπάρχει μακρό, η αιτιατικές, η ονομαστική & κλητική πληθυντικού περισπώνται, αν υπάρχει βραχύ, οξύνονται
Δείτε #Μονοσύλλαβα για τους κανόνες τονισμού.
ψ < π-β-φ
ς < τ-δ-θ
- -τ, -τός (φεύγει το ταυ στη δοτική πληθυντικού)
- -'ς, -_τός Κατηγορία:θής 3 λέξεις.
- -ής, -ητός
- όπως ὁ θής, τοῦ θητός, τοῖς θησί
- -ώς, -ωτός
- κλίνεται και όπως το #αἰδώς: ὁ χρώς, τοῦ χρωτός, τοῖς χρωσί που υπάγεται στα (ανώμαλα) λόγω της αττικόκλιτης δοτικής ενικού χρῷ
ξ < κ-γ-χ
- -'ξ, -κός Κατηγορία:φρίξ 10 λέξεις.
- όπως ἡ φρίξ, τῆς φρικός
αλλά και το συνηρημένο βῶξ, βωκός < βόαξ
- -'ξ, -κτός Κατηγορία:νύξ 1 λέξεις.
- όπως ἡ νύξ, τῆς νυκτός
- -'ξ, -γός Κατηγορία:φλόξ 4 λέξεις.
- όπως ἡ φλόξ, τῆς φλογός
- -'ξ Δείτε και την κλίση #νεοθήξ-ῆγος, #ἀπορρώξ, -ῶγος
- -'γξ, -γγός Κατηγορία:Σφίγξ 3 λέξεις.
- όπως ἡ Σφίγξ, τῆς Σφιγγός
- -'γξ, -γκός Κατηγορία:λύγξ 1 λέξεις.
- όπως ὁ/ἡ λύγξ, τοῦ/τῆς λυγκός
- -'ξ, -χός Κατηγορία:ψίξ 2 λέξεις.
- όπως ὁ ή ἡ ψίξ, τοῦ ή τῆς ψιχός
↑
Βαρύτονα αφωνόληκτα
αρσενικά ή θηλυκά, με χαρακτήρα θέματος (ο τελευταίος φθόγγος του θέματος)
άφωνο σύμφωνο (π-β-φ, τ-δ-θ, κ-γ-χ). Η γενική ενικού, πάντα
σε -ος
χειλικόληκτα καταληκτικά μονόθεμα βαρύτονα (δείτε και οξύτονα στην κλίση #γύψ)
- π-β-φ + κατάληξη -ς > δίνουν ψ
οδοντικόληκτα καταληκτικά μονόθεμα βαρύτονα (δείτε και οξύτονα όπως #πατρίς)
- τ-δ-θ + κατάληξη -ς > δίνουν ς Για το -ντ- δείτε #γίγας
- -ς, -τος με τ > ς Κατηγορία:ἔρως 11 λέξεις.
- όπως ὁ ἔρως, τοῦ ἔρωτος, ὁ κλαυσίγελως τοῦ κλαυσιγέλωτος
!! Εξαίρεση: δοτική πληθυντικού με -τι στο φιλόγελως
- -ις, -ιτος με ιτ > ις Κατηγορία:χάρις 1 λέξεις.
- όπως ἡ χάρις, τῆς χάριτος, αιτιατική: τὴν χάριν
!! Δείτε και τις #Παρατηρήσεις στα -ις, -ιτ- για την αιτιατική και την κλητική
- -ης, -ητος με ητ > ης Κατηγορία:τάπης 122 λέξεις.
- όπως ὁ τάπης, τοῦ τάπητος
- -ς, -δος με δ > ς Κατηγορία:ἔρις 59 λέξεις.
- όπως ἡ ἔρις, τῆς ἔριδος, αιτιατική: τὴν ἔριν. Ἶσις, Ἄρτεμις,
!! αιτιατική -ν: Δείτε και τις #Παρατηρήσεις στα -ις, -ιδ- για την αιτιατική και την κλητική
- δείτε και #λάτρις, -ιος (αλλά και -ιδος)
- -ις, -ιστος Για το θέμα με -ιστ δείτε την κλίση της λέξης Θέμις / θέμις
- Μερικά -ιδ έχουν θέμα με ι- στην ιωνική, δωρική και αιολική διάλεκτο (-ις, γενική -ιος) Smyth, 257.D
- ?? Μόνο στη γενική ?? ΕΚΚΡΕΜΟΤΗΤΑ
- Θέτις, γενική τῆς Θέτιδ-ος, ιωνικός, δωρικός, αιολικός τύπος : Θέτι-ος
- Πάρις, γενική τοῦ Πάριδ-ος, ιωνικός, δωρικός, αιολικός τύπος : Πάρι-ος
- -παις > -παιδος Κατηγορία:ἄπαις 4 λέξεις.
- όπως ὁ ἄπαις, τοῦ ἄπαιδος Τα σύνθετα σε -παις, κλίνονται όπως το ἄπαις κατά το παῖς.
- -ς, -θος με ιθ > ις Κατηγορία:ὄρνις 2 λέξεις.
- όπως ὁ/ἡ ὄρνις, τοῦ/της ὄρνιθος αιτιατική: ὄρνιν
!! αιτιατική -ν: Δείτε και τις #Παρατηρήσεις στα -ις, -ιθ- για την αιτιατική και την κλητική
- -ης, -ηθος με ηθ > ης Κατηγορία:Πάρνης 1 λέξεις.
- όπως ἡ Πάρνης, τῆς Πάρνηθος
- -υς, -υθος με υθ > υς Κατηγορία:κόρυς 1 λέξεις.
- όπως ἡ κόρυς, τῆς κόρυθος
- -ινς, -ιθος με ινθ > ινς Κατηγορία:πείρινς 1 λέξεις.
- όπως ἡ πείρινς, τῆς πείρινθος, ἕλμινς.
- -υνς, -υνθος με υνθ > υνς Κατηγορία:Τίρυνς 1 λέξεις.
- όπως ἡ Τίρυνς, τῆς Τίρυνθος
ουρανικόληκτα καταληκτικά μονόθεμα
- κ-γ-χ + κατάληξη -ς > δίνουν ξ (και τα κτ-γγ)
- -ξ, -κος με κ > ξ Κατηγορία:φύλαξ 95 λέξεις.
- όπως ὁ φύλαξ, τοῦ φύλακος
- -ξ, -κτος με κτ > ξ Κατηγορία:ἄναξ 4 λέξεις.
- όπως ὁ ἄναξ, τοῦ ἄνακτος
- -ξ, -γος με γ > ξ Κατηγορία:πτέρυξ 13 λέξεις.
- όπως ἡ πτέρυξ, τῆς πτέρυγος
- -γξ, -γγος με γγ > γξ Κατηγορία:φάλαγξ 14 λέξεις.
- όπως ἡ φάλαγξ, τῆς φάλαγγος
- -ξ, -χος με χ > ξ Κατηγορία:ὄνυξ 40 λέξεις.
- όπως ὁ ὄνυξ, τοῦ ὄνυχος
Παρατηρήσεις στην κλίση 'φύλαξ':
Εξαιρέσεις στην αιτιατική ενικού (§247 #Smyth) των -ις, -ιδ
Όλα τα βαρύτονα τριτόκλιτα σε -ις με -ιδ- στο θέμα, έχουν
- αιτιατική ενικού σε -ιν (τὴν ἔριν), τὴν Άρτεμιν (μερικά έχουν και την κανονική σε -ιδα)
Εξαιρέσεις στην κλητική ενικού (§249 #Smyth) των -ις, -ιδ
- κλητική ενικού σε -ι ὦ ἔρι, ὦ Ἄρτεμι
- !! Όμως τα σύνθετα σε -παις με γενική -παιδος όπως το ἄπαις, έχουν την αιτιατική όπως το παῖς -παιδα και την κλητική -παι
Με δύο θέματα:
- η ἀλώπηξ, αλλά ἀλώπεκ- στις πτώσεις εκτός από ονομαστική & κλητική ενικού.
και άλλα παραδείγματα
|
Παράδειγμα: με μεταπλασμό του θέματος
|
Παράδειγμα: Κατηγορία:ἔρις-δος προπαροξύτονο
|
ή προπερισπώμενο
|
|
|
|
↑
ουρανικόληκτα με -γ- καταληκτικά μονόθεμα οξύτονα
|
-ήξ, -ῆγος Κατηγορία:νεοθήξ 1 λέξεις. όπως ὁ/ἡ νεοθήξ, τοῦ/τῆς νεοθῆγος
|
-ώξ, -ῶγος Κατηγορία:ἀπορρώξ 1 λέξεις. όπως ὁ/ἡ ἀπορρώξ, τοῦ/τῆς ἀπορρῶγος Σημείωση: Στο Βικιλεξικό το ρρ γράφεται χωρίς πνεύματα (ῤῥ)
|
|
|
↑
Παρατηρήσεις
Η κλητική ενικού των οδοντικόληκτων με θέμα σε -ντ
- στα βαρύτονα (που δεν τονίζονται στη λήγουσα) -ας, -αντος & -ων, -οντος κρατάει το νι και αποβάλλει το ταυ.
- π.χ. γεροντ- ὁ #γέρων, ὦ γέρον!
- Αιαντ-ς ὁ Αἴας, ὦ Αἶαν!
- γιγαντ-ς ὁ Γίγας, ὦ Γίγαν!
- Όλα τα άλλα, έχουν την κλητική ίδια με την ονομαστική πτώση
- ιμαντ-ς ὁ #ἱμάς, ὦ ἱμάς!
- οδοντ-ς ὁ #ὀδούς, ὦ ὀδούς!
- πλακοεντσ-ς ὁ #πλακοῦς, ὦ πλακοῦς!
Το #Ξενοφῶν, ὦ Ξενοφῶν! προέρχεται από συναίρεση Ξενοφάων (Ξενοφαοντ-)
Για τα nt-θέματα, με την επίδραση του θέματος της ενεργητικής μετοχής σε -ντ (-ων, -οντος) δείτε τον Chantrain (1933:268[1])
Δείτε και τις #Παρατηρήσεις
οδοντικόληκτα με -ντ καταληκτικά. μονόθεμα, οξύτονα
|
οδοντικόληκτα με -ντ καταληκτικά, μονόθεμα, βαρύτονα
|
-άς, -άντος Κατηγορία:ἱμάς-άντος 4 λέξεις.
όπως ἱμάς < ἱμαντ-ς, ἱμάντ-ος
|
-ας, -αντος Κατηγορία:γίγας-αντος 11 λέξεις.
- προσοχή στην κλητική ενικού: με βραχεία παραλήγουσα οξύνεται, (ὦ ἐλέφαν, ὦ Γίγαν, με μακρά περισπάται, ὦ Αἶαν!
|
|
|
↑
Δείτε και τις #Παρατηρήσεις
-ων, -οντος Κατηγορία:γέρων 16 λέξεις. οδοντικόληκτα ακατάληκτα διπλόθεμα βαρύτονα
|
-ῶν, -ῶντος Κατηγορία:Ξενοφῶν 6 λέξεις. κύρια ονόματα οδοντικόληκτα συνηρημένα διπλόθεμα ακατάληκτα
- με συναίρεση -άων > -ῶν, -άοντος > -ῶντος
Επίσης, -ών, -ῶντος Κατηγορία:Σολομών 1 λέξεις. ελληνιστικά κύρια ονόματα
|
|
|
-ον, -οντος ουσιαστικομποιημένη μετοχή, ουδέτερο
Κατηγορία:μέλλον 0 λέξεις.
- όπως μέλλον, -οντος
ΕΚΚΡΕΜΟΤΗΤΑ
↑
Δείτε και τις #Παρατηρήσεις
↑
Δείτε και τις #Παρατηρήσεις
-οῦς, -ούντος < θέμα: -οεντ- Κατηγορία:πλακοῦς 7 λέξεις. οδοντικόληκτα μονόθεμα καταληκτικά
|
|
↑
Δείτε
↑
-ς -δος οδοντικόληκτα με 'δ', μονόθεμα, καταληκτικά, οξύτονα
Τριτόκλιτα οξύτονα με χαρακτήρα δ συνήθως με βραχύ φωνήεν, συνήθως θηλυκά.
Η ονομαστική δημιουργείται με δς > σς > ς.
Οι εκδοχές για την κλητική ενικού των -ίς -ίδος:
- Κατά τη Γραμματική του Smyth, η κλητική ενικού χωρίς το -ς' Δίνει ὦ ἐλπί και γράφει στην §249.a «The vocative is the same as the nominative: a. In stems ending in a stop consonant (except those in ιτ, ιδ, ι_θ; ντ in nouns)»
- Ο Σταματάκος στη Γραμματική του: Στον πίνακα κλίσης έχει το ἐλπίς αλλά δεν αναγράφεται η κλητική. Τη σχολιάζει όμως στη σημείωση §57.4. «Η Κλητική των ανωτέρω παρατιθεμένων παραδειγμάτων ταυτίζεται προς την Ονομαστικήν. Συνήθως διδάσκεται ότι τοιαύτη είναι η Κλητική των οξυτονουμένων ουσιαστικών, και δή θεμάτων ουρανικολήκτων και χειλικολήτκων.»
- Και πράγματι στα νέα αλλά και στα παλιότερα σχολικά βιβλία διδάσκεται η κλητική όμοια με την ονομαστική, με τους εξής κανόνες όπως τους έχει διατυπώσει στη Γραμματική του ο Τζάρτζανος §82.2.α.
- η κλητική σε -ι (όχι -ις όπως η ονομαστική), για βαρύτονα(που δεν τονίζονται στη λήγουσα) όπως ἔρις, κλητ. ὦ ἔρι.
- Για όσα τονίζονται στη λήγουσα, η κλητική ενικού είναι ίδια με την ονομαστική ενικού.
Δεν βρίσκουμε παρατηρήσεις για τα -ύς, -άς.
-ίς, -ίδος Κατηγορία:πατρίς 214 λέξεις.
- όπως ἡ πατρίς, τῆς πατρίδος, αλλά και -ίς-ῖδος όπως ἡ σφραγίς 26 λέξεις. όπως ἡ σφραγίς, τῆς σφραγῖδος
|
|
Θηλυκά.
- σε -ίς, γενική -ίδος (με βραχύ γιώτα τα περισσότερα)
- σε -ίς, -ῖδος Λιγοστά, με μακρό γιώτα.
- με διπλή προσωδία -ίδος & -ῖδος όπως 'κεραμίς'
- με διπλή προσωδία -ῖδος & -ίδος όπως 'καρίς'
- σε -ίς, -ῖδος πληθυντικός -ίδες ἡ ἁρπίς
Παρατηρήσεις
- Μερικά όπως το Ἑλληνίς, περιγράφονται ως επίθετα μονογενή και μονοκατάληκτα, σε φράσεις όπως «Ἑλληνὶς γυνή»
!! Εξαιρέσεις:
|
-ύς, -ύδος Κατηγορία:χλαμύς 4 λέξεις.
- όπως ἡ χλαμύς, τῆς χλαμύδος, και σπανιότερα -ύς, -ῦδος όπως ἡ δαγύς, τῆς δαγῦδος
- δείτε και προπαροξύτονα όπως #νέηλυς
|
|
Θηλυκά.
- σε -ύς, γενική -ύδος με βραχύ ύψιλον.
- σε -ύς, γενική -ῦδος με μακρό ύψιλον: ἡ δαγύς, τῆς δαγῦδος (ελληνιστικό).
|
-άς, -άδος Κατηγορία:δεκάς 54 λέξεις.
- όπως ἡ δεκάς, τῆς δεκάδος
|
|
Θηλυκά.
- Και μερικά κοινού γένους όπως το φυγάς. Στις Γραμματικές περιγράφονται ως επίθετα διγενή και μονοκατάληκτα
- σε -άς, γενική -άδος με βραχύ άλφα
- Δεν βρέθηκαν παραδείγματα με μακρό άλφα
|
↑
↑
Προπαροξύτονα σε -υς, γενική -υδος. (Αντίστοιχα οξύτονα: #χλαμύς)
Δείτε και τα αντίστοιχα επίθετα όπως «ἔπηλυς»
Ουδέτερα οδοντικόληκτα ακατάλητκα μονόθεμα
↑
- ενρινόληκτα μόνοθεμα ακατάληκτα σε -ήν, -ηνός οξύτονα
- ὁ μήν, τοῦ μηνός, οἱ μῆνες, τῶν μηνῶν
- αρχικά είχε θέμα μηνσ-
- ενρινόληκτα μόνοθεμα ακατάληκτα σε -ην, -ηνος παροξύτονα
- αρσενικά: ὁ Ἕλλην, τοῦ Ἕλληνος
Δείτε και τα -ων, -ωνος όπως #κώδων
↑
- ενρινόληκτα διπλόθεμα ακατάληκτα σε -ήν (-ένος) ή -ήν (-ενός)
- ὁ ποιμήν, τοῦ ποιμένος
- ἡ φρήν, τῆς φρενός
↑
ενρινόληκτα μονόθεμα σε -ίς, -ινός
|
ενρινόληκτα διπλόθεμα σε -είς, -ενός
|
-ίς, -ινός Κατηγορία:ῥίς 2 λέξεις.
- και μεταγενέστερος ακατάληκτος τύπος σε -ίν, -ινός όπως ῥίν
|
-είς, -ενός Κατηγορία:κτείς 1 λέξεις.
|
|
|
↑
- ενρινόληκτα μονόθεμα καταληκτικά σε -ίς, -ῖνος αρσενικά ή θηλυκά
- και μεταγενέστερος ακατάληκτος τύπος σε -ίν, -ῖνος ΕΚΚΡΕΜΟΤΗΤΑ : είναι αποκλειστικά ελληνιστική η κλίση?
- ΠΗΓΕΣ: σχολική Γραμματική - 3η κλίση.128. Tο φωνήεν ι εμπρός από το χαρακτήρα ν των ονομάτων σε -ις (γεν. -ινος) είναι μακρόχρονο: τῆς ἀκτῖν-ος, τῆς Σαλαμῖν-ος