αβγατίζω
Νέα ελληνικά (el)
[επεξεργασία]
Ετυμολογία
[επεξεργασία]
- αβγατίζω < (κληρονομημένο) μεσαιωνική ελληνική ἀβγατίζω < ἐβγατίζω< *ἐβγατ(ός) + -ίζω < ελληνιστική κοινή ἐκβατός «που εκπληρώνεται» (με αντιμετάθεση φθόγγων) < αρχαία ελληνική ἐκβαίνω[1]
Προφορά
[επεξεργασία]
- ΔΦΑ : /a.vɣaˈti.zo/
- τυπογραφικός συλλαβισμός : α‐βγα‐τί‐ζω
Ρήμα
[επεξεργασία]
αβγατίζω, αόρ.: αβγάτισα, μτχ.π.π.: αβγατισμένος (χωρίς παθητική φωνή)
- (λαϊκότροπο, μεταβατικό) πληθαίνω, αυξάνω, πολλαπλασιάζω
- ⮡ Ο πατέρας τους έδωσε μικρή μαγιά αλλά ήταν δαιμόνια παιδιά και τα λεφτά αβγάτισαν
- (λαϊκότροπο, αμετάβατο)[2] πληθύνομαι, αυξάνομαι
- άλλες μορφές: αβγαταίνω
- (λαϊκότροπο) διογκώνω, υπερβάλλω
- ※ Όλ' αυτά τα διηγούντο οι μάγκες όπως τα είχον ακούσει από τας προμήτοράς των, και μάλιστα το αυγάτιζαν κ' οι ίδιοι με την παιδικήν ψευδομανίαν των. (Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, Η Φόνισσα, 1903)
Άλλες γραφές
[επεξεργασία]Άλλες μορφές
[επεξεργασία]Κλίση
[επεξεργασία] Ενεργητική φωνή
| Εξακολουθητικοί χρόνοι | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| πρόσωπα | Ενεστώτας | Παρατατικός | Εξ. Μέλλ. | Υποτακτική | Προστακτική | Μετοχή |
| α' ενικ. | αβγατίζω | αβγάτιζα | θα αβγατίζω | να αβγατίζω | αβγατίζοντας | |
| β' ενικ. | αβγατίζεις | αβγάτιζες | θα αβγατίζεις | να αβγατίζεις | αβγάτιζε | |
| γ' ενικ. | αβγατίζει | αβγάτιζε | θα αβγατίζει | να αβγατίζει | ||
| α' πληθ. | αβγατίζουμε | αβγατίζαμε | θα αβγατίζουμε | να αβγατίζουμε | ||
| β' πληθ. | αβγατίζετε | αβγατίζατε | θα αβγατίζετε | να αβγατίζετε | αβγατίζετε | |
| γ' πληθ. | αβγατίζουν(ε) | αβγάτιζαν αβγατίζαν(ε) |
θα αβγατίζουν(ε) | να αβγατίζουν(ε) | ||
| Συνοπτικοί χρόνοι | ||||||
| πρόσωπα | Αόριστος | Συνοπτ. Μέλλ. | Υποτακτική | Προστακτική | Απαρέμφατο | |
| α' ενικ. | αβγάτισα | θα αβγατίσω | να αβγατίσω | αβγατίσει | ||
| β' ενικ. | αβγάτισες | θα αβγατίσεις | να αβγατίσεις | αβγάτισε | ||
| γ' ενικ. | αβγάτισε | θα αβγατίσει | να αβγατίσει | |||
| α' πληθ. | αβγατίσαμε | θα αβγατίσουμε | να αβγατίσουμε | |||
| β' πληθ. | αβγατίσατε | θα αβγατίσετε | να αβγατίσετε | αβγατίστε | ||
| γ' πληθ. | αβγάτισαν αβγατίσαν(ε) |
θα αβγατίσουν(ε) | να αβγατίσουν(ε) | |||
| Συντελεσμένοι χρόνοι | ||||||
| πρόσωπα | Παρακείμενος | Υπερσυντέλικος | Συντελ. Μέλλ. | Υποτακτική | Προστακτική | |
| α' ενικ. | έχω αβγατίσει | είχα αβγατίσει | θα έχω αβγατίσει | να έχω αβγατίσει | ||
| β' ενικ. | έχεις αβγατίσει | είχες αβγατίσει | θα έχεις αβγατίσει | να έχεις αβγατίσει | ||
| γ' ενικ. | έχει αβγατίσει | είχε αβγατίσει | θα έχει αβγατίσει | να έχει αβγατίσει | ||
| α' πληθ. | έχουμε αβγατίσει | είχαμε αβγατίσει | θα έχουμε αβγατίσει | να έχουμε αβγατίσει | ||
| β' πληθ. | έχετε αβγατίσει | είχατε αβγατίσει | θα έχετε αβγατίσει | να έχετε αβγατίσει | ||
| γ' πληθ. | έχουν αβγατίσει | είχαν αβγατίσει | θα έχουν αβγατίσει | να έχουν αβγατίσει |
| |
Μεταφράσεις
[επεξεργασία]
αβγατίζω
|
Αναφορές
[επεξεργασία]
- ↑ αβγατίζω - Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής (1998) του Ιδρύματος Μανόλη Τριανταφυλλίδη (συντομογραφίες-σύμβολα). Η Πύλη για την ελληνική γλώσσα, Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας
- ↑ Μπαμπινιώτης, Γεώργιος (2002). Λεξικό της νέας ελληνικής γλώσσας (Βʹ έκδοση). Αθήνα: Κέντρο Λεξικολογίας. (Αʹ έκδοση: 1998)
Πηγές
[επεξεργασία]- αβγατίζω - Χαραλαμπάκης, Χριστόφορος (επιμέλεια) (2014). Χρηστικό λεξικό της νεοελληνικής γλώσσας. Αθήνα: Ακαδημία Αθηνών. (ψηφιοποιημένη έκδοση από το 2023, συντομογραφίες-σύμβολα)
- αβγατίζω - Γεωργακάς, Δημήτριος. A Modern Greek-English Dictionary [Ελληνοαγγλικό λεξικό] (μόνο το γράμμα α) - Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας
Κατηγορίες:
- Κληρονομημένες λέξεις από τα μεσαιωνικά ελληνικά (νέα ελληνικά)
- Προέλευση λέξεων από τα μεσαιωνικά ελληνικά (νέα ελληνικά)
- Προέλευση λέξεων από την ελληνιστική κοινή (νέα ελληνικά)
- Προέλευση λέξεων από τα αρχαία ελληνικά (νέα ελληνικά)
- Λήμματα με προφορά ΔΦΑ (νέα ελληνικά)
- Νέα ελληνικά
- Ρήματα (νέα ελληνικά)
- Ρηματικές φωνές (νέα ελληνικά)
- Αντίστροφο λεξικό (νέα ελληνικά)
- Ρήματα χωρίς παθητική φωνή (νέα ελληνικά)
- Λαϊκότροποι όροι (νέα ελληνικά)
- Λήμματα με παραθέματα (καθαρεύουσα)
- Αντίστροφο λεξικό (ελληνικά)