γάιδαρος
Νέα ελληνικά (el)
[επεξεργασία]| ↓ πτώσεις | ενικός | πληθυντικός | ||
|---|---|---|---|---|
| ονομαστική | ο | γάιδαρος | οι | γάιδαροι |
| γενική | του | γάιδαρου & γαϊδάρου |
των | γάιδαρων & γαϊδάρων |
| αιτιατική | τον | γάιδαρο | τους | γάιδαρους & γαϊδάρους |
| κλητική | γάιδαρε | γάιδαροι | ||
| Οι δεύτεροι τύποι, παλιότεροι, λόγιοι. Ονομαστική πληθυντικού, και γαϊδάροι. | ||||
| Κατηγορία όπως «καρδινάλιος» - Παράρτημα:Ουσιαστικά | ||||
Ετυμολογία
[επεξεργασία]
- γάιδαρος < (κληρονομημένο) μεσαιωνική ελληνική γαϊδάριον < πιθανόν αραβική غيذار (ghaydhaar) άγνωστης ετυμολογίας [1]
Προφορά
[επεξεργασία]
- ΔΦΑ : /ˈɣai̯.ða.ɾos/
- ⓘ
- τυπογραφικός συλλαβισμός : γάι‐δα‐ρος
Ουσιαστικό
[επεξεργασία]
γάιδαρος αρσενικό (θηλυκό γαϊδάρα ή γαϊδούρα)
- (θηλαστικό ζώο) κατοικίδιο (και σπανιότερα άγριο) θηλαστικό της οικογένειας του αλόγου, το οποίο χρησιμοποιείται ως υποζύγιο (επιστημονική ονομασία: Equus asinus)
- ※ Στὴ γωνιὰ τοῦ δρόμου στεκότανε ὁ γάιδαρος τοῦ ἀνθοπώλη φορτωμένος μαργαρίτες, βιόλες καὶ σκυλάκια. (Κοσμάς Πολίτης, Eroica, Αθήνα 1937)
- ≈ συνώνυμα: όνος, γομάρι, γκατζόλι
- (μεταφορικά) άνθρωπος άξεστος, αγενής ή αγνώμων
Άλλες μορφές
[επεξεργασία]Συγγενικά
[επεξεργασία]- γαϊδουριά
- γαϊδουρινός
- γαϊδουρίσιος
- γαϊδουρίζω
- Γάιδαρος (τοπωνύμιο)
Σύνθετα
[επεξεργασία]από το γαϊδούρι > γαϊδουρο- Νεοελληνικές λέξεις με πρόθημα γαϊδουρο- στο Βικιλεξικό όπως ενδεικτικά
- Όροι με γαϊδουρ-, γαϊδαρ- — Αναστασιάδη-Συμεωνίδη, Άννα (2003) Αντίστροφο λεξικό της νέας ελληνικής Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών. Ίδρυμα Μανόλη Τριανταφυλλίδη ISBN:960-231-097-9 & online @greek-language.gr (συντομογραφίες, αστερίσκος για λέξεις στη λογοτεχνία)
Εκφράσεις
[επεξεργασία]Δείτε περισσότερες εκφράσεις: γάιδαρος - Κάτος, Γιώργος Β. (2016) Λεξικό της λαϊκής και της περιθωριακής μας γλώσσας. Θεσσαλονίκη. online στο Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας (ΚΕΓ,1-2)
- γαϊδούρι των γαϊδουριών: από την τουρκική βρισιά «εσέογλου εσεκλέρ» (eşekoğlu eşekler))
- γαϊδούρι ολκής: δηλ. πολύ μεγάλο γαϊδούρι: πραγματικά πολύ άξεστος/πεισματάρης/αγνώμων
- δεν μπορούν να χωρίσουν / μοιράσουν δυο γαϊδάρων άχυρα: πλήρης ανικανότητα, αδυναμία επιτέλεσης ακόμη και των πολύ απλών κι εύκολων πραγμάτων
- δένω τον γάιδαρό μου: έχω εξασφαλίσει κάτι, δεν έχω ανησυχία
- δυο γάιδαροι μαλώνανε σε ξένο αχυρώνα (λαϊκή παροιμία) διαφωνία ή καβγάς για κάτι που δεν ανήκει σ' αυτούς που φιλονικούν
- είπε ο γάιδαρος τον πετεινό κεφάλα (λαϊκή παροιμία)
- κάλλιο γαϊδουρόδενε παρά γαϊδουρογύρευε
- ξένο γάιδαρο καβαλικεύεις, μεσοστρατίς σε παρατάει (λαϊκή παροιμία) τα ξένα ζώα ή πράγματα δεν είναι έμπιστα
- φάγαμε το γάιδαρο, η ουρά μας έμεινε: προτροπή για την ολοκλήρωση μιας προσπάθειας, όταν το μεγαλύτερο ή δυσκολότερο μέρος έχει ήδη επιτευχθεί
Δείτε επίσης
[επεξεργασία]-
γάιδαρος στη Βικιπαίδεια
Μεταφράσεις
[επεξεργασία]
οικόσιτο ζώο
Αναφορές
[επεξεργασία]
- ↑ γάιδαρος - Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής (1998) του Ιδρύματος Μανόλη Τριανταφυλλίδη (συντομογραφίες-σύμβολα). Η Πύλη για την ελληνική γλώσσα, Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας
Κατηγορίες:
- Ουσιαστικά που κλίνονται όπως το 'καρδινάλιος' (νέα ελληνικά)
- Ουσιαστικά αρσενικά (νέα ελληνικά)
- Κληρονομημένες λέξεις από τα μεσαιωνικά ελληνικά (νέα ελληνικά)
- Προέλευση λέξεων από τα μεσαιωνικά ελληνικά (νέα ελληνικά)
- Προέλευση λέξεων από τα αραβικά (νέα ελληνικά)
- Λέξεις με άγνωστη ετυμολογία (νέα ελληνικά)
- Λήμματα με προφορά ΔΦΑ (νέα ελληνικά)
- Λήμματα με ήχο στην προφορά (νέα ελληνικά)
- Νέα ελληνικά
- Ουσιαστικά (νέα ελληνικά)
- Αντίστροφο λεξικό (νέα ελληνικά)
- Θηλαστικά (νέα ελληνικά)
- Ζώα (νέα ελληνικά)
- Λήμματα με παραθέματα (νέα ελληνικά)
- Μεταφορικοί όροι (νέα ελληνικά)
- Λέξεις με συνίζηση στην προπαραλήγουσα (νέα ελληνικά)
- Αντίστροφο λεξικό (ελληνικά)