γάιδαρος

Νέα ελληνικά (el)[επεξεργασία]

↓ πτώσεις	ενικός		πληθυντικός
ονομαστική	ο	γάιδαρος	οι	γάιδαροι
γενική	του	γαιδάρου & γάιδαρου	των	γαιδάρων
αιτιατική	τον	γάιδαρο	τους	γαιδάρους & γάιδαρους
κλητική		γάιδαρε		γάιδαροι
Ονομαστική πληθυντικού, και γαϊδάροι.
Κατηγορία όπως «δάσκαλος» - Παράρτημα:Ουσιαστικά

Ετυμολογία [επεξεργασία]

γάιδαρος < (κληρονομημένο) μεσαιωνική ελληνική γαϊδάριον < πιθανον αραβική غيذار (ghaydhaar) άγνωστης ετυμολογίας ^[1]

Προφορά[επεξεργασία]

ΔΦΑ : /ˈɣai̯.ða.ɾos/

^{(βοήθεια·αρχείο)}

τυπογραφικός συλλαβισμός : γάι‐δα‐ρος

Ουσιαστικό[επεξεργασία]

γάιδαρος αρσενικό (θηλυκό γαϊδάρα ή γαϊδούρα)

(θηλαστικό ζώο) κατοικίδιο (και σπανιότερα άγριο) θηλαστικό της οικογένειας του αλόγου, το οποίο χρησιμοποιείται ως υποζύγιο (επιστημονική ονομασία: Equus asinus)
※ Στὴ γωνιὰ τοῦ δρόμου στεκότανε ὁ γάιδαρος τοῦ ἀνθοπώλη φορτωμένος μαργαρίτες, βιόλες καὶ σκυλάκια. (Κοσμάς Πολίτης, Eroica, Αθήνα 1937)

≈ συνώνυμα: όνος, γομάρι, γκατζόλι
(μεταφορικά) άνθρωπος άξεστος, πεισματάρης, αγενής ή αγνώμων
↪ Δε μου είπε ούτε καλημέρα — τέτοιο γαϊδούρι!

≈ συνώνυμα: γομάρι, μουλάρι

Άλλες μορφές[επεξεργασία]

Υποκοριστικά[επεξεργασία]

Συγγενικές λέξεις[επεξεργασία]

Σύνθετα[επεξεργασία]

από το γαϊδούρι > γαϊδουρο- Νεοελληνικές λέξεις με πρόθημα γαϊδουρο- στο Βικιλεξικό όπως ενδεικτικά

γαϊδουρ-, γαϊδαρ- - Αναστασιάδη-Συμεωνίδη, Άννα (2003) Αντίστροφο λεξικό της νέας ελληνικής Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών. Ίδρυμα Μανόλη Τριανταφυλλίδη (συντομογραφίες)

Εκφράσεις[επεξεργασία]

Δείτε περισσότερες εκφράσεις: γάιδαρος pdf - Κάτος, Γιώργος Β. (2016) Λεξικό της λαϊκής και της περιθωριακής μας γλώσσας. Θεσσαλονίκη, 2016 στο Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας- Αναζήτηση:'γάιδαρος'.

γαϊδούρι των γαϊδουριών: από την τουρκική βρισιά «εσέογλου εσεκλέρ» (eşekoğlu eşekler))
γαϊδούρι ολκής: δηλ. πολύ μεγάλο γαϊδούρι: πραγματικά πολύ άξεστος/πεισματάρης/αγνώμων
δεν μπορούν να χωρίσουν / μοιράσουν δυο γαϊδάρων άχυρα: πλήρης ανικανότητα, αδυναμία επιτέλεσης ακόμη και των πολύ απλών κι εύκολων πραγμάτων
δένω τον γάιδαρό μου: έχω εξασφαλίσει κάτι, δεν έχω ανησυχία
δυο γάιδαροι μαλώνανε σε ξένο αχυρώνα (λαϊκή παροιμία) διαφωνία ή καβγάς για κάτι που δεν ανήκει σ' αυτούς που φιλονικούν
είπε ο γάιδαρος τον πετεινό κεφάλα (λαϊκή παροιμία)
κάλλιο γαϊδουρόδενε παρά γαϊδουρογύρευε
ξένο γάιδαρο καβαλικεύεις, μεσοστρατίς σε παρατάει (λαϊκή παροιμία) τα ξένα ζώα ή πράγματα δεν είναι έμπιστα
φάγαμε το γάιδαρο, η ουρά μας έμεινε: προτροπή για την ολοκλήρωση μιας προσπάθειας, όταν το μεγαλύτερο ή δυσκολότερο μέρος έχει ήδη επιτευχθεί