θόλος

Δείτε επίσης : θολός

Νέα ελληνικά (el)

Προφορά

Ετυμολογία 1

θόλος < κληρονομημένο από την ελληνιστική κοινή θόλος (αρσενικό) < αρχαία ελληνική θόλος (θηλυκό) ^[1] Δε σχετίζεται με το επίθετο θολός

Ουσιαστικό

↓ πτώσεις	ενικός		πληθυντικός
ονομαστική	ο	θόλος	οι	θόλοι
γενική	του	θόλου	των	θόλων
αιτιατική	τον	θόλο	τους	θόλους
κλητική		θόλε		θόλοι
Κατηγορία όπως «δρόμος» - Παράρτημα:Ουσιαστικά

θόλος αρσενικό

(αρχιτεκτονική) κατασκευή με καμπύλο σχήμα για την κάλυψη ενός χώρου
κάτι που έχει σχήμα που μοιάζει με θόλο
(ανατομία) ονομασία διαφόρων κοιλοτήτων σε όργανα ή μέρη του σώματος, όπως το στομάχι, το κρανίο (θόλος εγκεφαλικού κρανίου), η μήτρα

Εκφράσεις

ουράνιος θόλος

Δείτε επίσης

Μεταφράσεις

θόλος

Ετυμολογία 2

θόλος < (διαχρονικό δάνειο) αρχαία ελληνική θόλος (θηλυκό)

Ουσιαστικό

↓ πτώσεις	ενικός		πληθυντικός
ονομαστική	η	θόλος	οι	θόλοι
γενική	της	θόλου	των	θόλων
αιτιατική	τη	θόλο	τις	θόλους
κλητική		θόλε		θόλοι
Κατηγορία όπως «νόσος» - Παράρτημα:Ουσιαστικά

θόλος θηλυκό

(αρχαιολογία) (συχνά με κεφαλαίο αρχικό) αρχαίος τύπος κυκλικού κτηρίου με κωνική στέγη
η Θόλος της Επιδαύρου

το Πρυτανείο της αρχαίας Αθήνας στεγαζόταν σ'ένα κυκλικό κτήριο της Αγοράς, τη Θόλο

Μεταφράσεις

θόλος

αγγλικά : dome ^(en), tholos ^(en)· αεροναυπηγική/διαστημική: cupola ^(en)
γερμανικά : Tholos ^(de)
ισπανικά : tholos ^(es), tolos ^(es)

Αναφορές

↑ θόλος - Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής (1998) του Ιδρύματος Μανόλη Τριανταφυλλίδη (συντομογραφίες-σύμβολα). Η Πύλη για την ελληνική γλώσσα, Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας

Αρχαία ελληνικά (grc)

	δυϊκός
↓ πτώσεις	ενικός		πληθυντικός
ονομαστική	ἡ	θόλος	αἱ	θόλοι
γενική	τῆς	θόλου	τῶν	θόλων
δοτική	τῇ	θόλῳ	ταῖς	θόλοις
αιτιατική	τὴν	θόλον	τὰς	θόλους
κλητική ὦ!		θόλε		θόλοι
ονομ-αιτ-κλ	τὼ		θόλω
γεν-δοτ	τοῖν		θόλοιν
Διπλογενές: θηλυκό ή αρσενικό.
2η κλίση, Κατηγορία 'δρόμος' όπως «νόσος» - Παράρτημα:Ουσιαστικά

Ετυμολογία

θόλος, ήδη ομηρικό (τεχνικός όρος) άγνωστης ετυμολογίας. Έχουν προταθεί συνδέσεις με το θάλαμος ή λέξεις που σημαίνουν «κοιλότητα» χωρίς ικανοποιητικά αποτελέσματα. ^[1] Έχει προταθεί και προελληνική προέλευση.^[2]

για το ελληνιστικό αρσενικό, μεταπλασμός του θηλυκού κατά τα αρσενικά σε -ος.

Ουσιαστικό

θόλος θηλυκό

(αρχιτεκτονική) κυκλικό κτίριο με κωνική στέγη
(ειδικότερα στην Αθήνα) κτίριο όπου γευμάτιζαν οι πρυτάνεις

Συγγενικά

(Χρειάζεται επεξεργασία)

Ουσιαστικό

	δυϊκός
ελληνιστική κοινή (αρχαία κλίση) δε μαρτυρείται δυϊκός αριθμός
↓ πτώσεις	ενικός		πληθυντικός
ονομαστική	ὁ	θόλος	οἱ	θόλοι
γενική	τοῦ	θόλου	τῶν	θόλων
δοτική	τῷ	θόλῳ	τοῖς	θόλοις
αιτιατική	τὸν	θόλον	τοὺς	θόλους
κλητική ὦ!		θόλε		θόλοι
ονομ-αιτ-κλ	τὼ		θόλω
γεν-δοτ	τοῖν		θόλοιν
Διπλογενές: θηλυκό ή αρσενικό.
2η κλίση, Κατηγορία 'δρόμος' όπως «δρόμος» - Παράρτημα:Ουσιαστικά

θόλος αρσενικό

(ελληνιστική κοινή)
1. θολωτό δωμάτιο σε λουτρά
2. επίδεσμος για το κεφάλι

Συγγενικά

(Χρειάζεται επεξεργασία)

Αναφορές

↑ Μπαμπινιώτης, Γεώργιος (2010). Ετυμολογικό Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας (Β' ανατύπωση. 2009: A' έκδοση). Αθήνα: Κέντρο Λεξικολογίας.
↑ Beekes, Robert S. P. (2010) Etymological Dictionary of Greek. [Ετυμολογικό λεξικό της ελληνικής γλώσσας] (στα αγγλικά) με την αρωγή του Lucien van Beek. Leiden: Brill. Τόμοι 1‑2.

Πηγές

θόλος - Επιτομή του Λεξικού Λίντελ-Σκοτ, Λεξικό της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας (Επιτομή του Μεγάλου Λεξικού, εκδ. Πελεκάνος, 2007), Ψηφίδες στο Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, 2012
θόλος - ΛΟΓΕΙΟΝ (αγγλικά, από το 2011) Λεξικά για την αρχαία ελληνική και λατινική γλώσσα (στα αγγλικά, γαλλικά, ισπανικά, κ.λπ.) Πανεπιστήμιο του Σικάγου.

[1] θόλος - Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής (1998) του Ιδρύματος Μανόλη Τριανταφυλλίδη (συντομογραφίες-σύμβολα). Η Πύλη για την ελληνική γλώσσα, Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας

[2] Μπαμπινιώτης, Γεώργιος (2010). Ετυμολογικό Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας (Β' ανατύπωση. 2009: A' έκδοση). Αθήνα: Κέντρο Λεξικολογίας.

[3] Beekes, Robert S. P. (2010) Etymological Dictionary of Greek. [Ετυμολογικό λεξικό της ελληνικής γλώσσας] (στα αγγλικά) με την αρωγή του Lucien van Beek. Leiden: Brill. Τόμοι 1‑2.

[1]

[1]

[2]