ξεφτέρι
Μετάβαση στην πλοήγηση
Πήδηση στην αναζήτηση
Νέα ελληνικά (el)
[επεξεργασία]| ↓ πτώσεις | ενικός | πληθυντικός | ||
|---|---|---|---|---|
| ονομαστική | το | ξεφτέρι | τα | ξεφτέρια |
| γενική | του | ξεφτεριού | των | ξεφτεριών |
| αιτιατική | το | ξεφτέρι | τα | ξεφτέρια |
| κλητική | ξεφτέρι | ξεφτέρια | ||
| Οι καταλήξεις -ιού, -ια, -ιών προφέρονται με συνίζηση. | ||||
| Κατηγορία όπως «τραγούδι» - Παράρτημα:Ουσιαστικά | ||||
Ετυμολογία
[επεξεργασία]
- ξεφτέρι < (κληρονομημένο) μεσαιωνική ελληνική ξεφτέριν < ξυπτέριν < ἐξυπτέριον < ελληνιστική κοινή ὀξυπτέριον (για το γεράκι και την ταχύτητά του) με ανομοίωση της άρθρωσης [pt] > [ft][1] και επίδραση του ξε-[2] < αρχαία ελληνική ὀξύπτερος (με οξείες πτέρυγες, που κινεί γρήγορα τα φτερά) < ὀξύς + πτερ(όν) + -ος.
Διαφορετικής ετυμολογίας το ὠκύπτερος < ὠκύς (γρήγορος).
Συγγενής η ποντιακή ξυφτέριν. Επίσης, το τσίφτης, η αλβανική qift. Κατά τον Μπαμπινιώτη,[2] λιγότερο πιθανή είναι η ετυμολογική σύνδεση με τη λατινική accipiter (με αιχμηρά φτερά,δείτε accus).
Προφορά
[επεξεργασία]
- ΔΦΑ : /kseˈfte.ɾi/
- τυπογραφικός συλλαβισμός : ξε‐φτέ‐ρι
Ουσιαστικό
[επεξεργασία]
ξεφτέρι ουδέτερο
- (πτηνό) λαϊκή ονομασία αρπαχτικού πουλιού (Accipiter nisus) που μοιάζει με γεράκι με χαρακτηριστικό ξανθό χρώμα στα φτερά των ποδιών, πάρα πολύ γρήγορο σε σημείο να μπορεί να συλλαμβάνει μικρά πουλιά στον αέρα
- (μεταφορικά) πολύ εύστροφος και έξυπνος άνθρωπος, κάποιος που γνωρίζει πολύ καλά ένα αντικείμενο ή έναν τομέα σε βαθμό που να είναι πολύ γρήγορος στην εξεύρεση λύσεων και την αντιμετώπιση καταστάσεων σε σχέση με το αντικείμενο
- ⮡ Έχει γίνει πια ξεφτέρι στη δουλειά που κάνει.
- ⮡ Είναι ξεφτέρι στα φιλολογικά αλλά σκράπας στη βιολογία.
- δείτε και τα ξεφτέρια, τα εξαπτέρυγα της Εκκλησίας
Συνώνυμα
[επεξεργασία]είδη γερακιών:
Συγγενικά
[επεξεργασία]- Ξεφτέρης (επώνυμο)
Δείτε επίσης
[επεξεργασία]Για τη σύνδεση ονομασίας πουλιού με την εξυπνάδα δείτε:
Για τη σύνδεση ονομασίας πουλιού με την κουταμάρα δείτε:
Μεταφράσεις
[επεξεργασία]
Αναφορές
[επεξεργασία]
- ↑ ξεφτέρι - Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής (1998) του Ιδρύματος Μανόλη Τριανταφυλλίδη (συντομογραφίες-σύμβολα). Η Πύλη για την ελληνική γλώσσα, Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας
- ↑ 2,0 2,1 Μπαμπινιώτης, Γεώργιος (2010). Ετυμολογικό Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας (Β' ανατύπωση. 2009: A' έκδοση). Αθήνα: Κέντρο Λεξικολογίας.
Κατηγορίες:
- Ουσιαστικά που κλίνονται όπως το 'τραγούδι' (νέα ελληνικά)
- Ουσιαστικά ουδέτερα (νέα ελληνικά)
- Κληρονομημένες λέξεις από τα μεσαιωνικά ελληνικά (νέα ελληνικά)
- Προέλευση λέξεων από τα μεσαιωνικά ελληνικά (νέα ελληνικά)
- Κληρονομημένες λέξεις από την ελληνιστική κοινή (νέα ελληνικά)
- Προέλευση λέξεων από την ελληνιστική κοινή (νέα ελληνικά)
- Προέλευση λέξεων από τα αρχαία ελληνικά (νέα ελληνικά)
- Λήμματα με προφορά ΔΦΑ (νέα ελληνικά)
- Νέα ελληνικά
- Ουσιαστικά (νέα ελληνικά)
- Αντίστροφο λεξικό (νέα ελληνικά)
- Πτηνά (νέα ελληνικά)
- Ζώα (νέα ελληνικά)
- Μεταφορικοί όροι (νέα ελληνικά)
- Αντίστροφο λεξικό (ελληνικά)