οξύνω

Νέα ελληνικά (el)

Ετυμολογία

οξύνω < (διαχρονικό δάνειο) αρχαία ελληνική ὀξύνω ( < ὀξύ(ς) + -νω)

Προφορά

ΔΦΑ : /oˈksi.no/

τυπογραφικός συλλαβισμός : ο‐ξύ‐νω

Ρήμα

οξύνω, πρτ.: όξυνα, αόρ.: όξυνα, παθ.φωνή: οξύνομαι, π.αόρ.: οξύνθηκα, μτχ.π.π.: οξυμμένος/οξυμένος

1. κάνω κάτι οξύ

   ≈ συνώνυμα: ακονίζω

   ≠ αντώνυμα: λειαίνω

2. (μεταφορικά) βελτιώνω (την αντίληψή μου)

   ≠ αντώνυμα: αμβλύνω

3. (μεταφορικά) κάνω κάτι χειρότερο ή πιο κρίσιμο

   ≈ συνώνυμα: επιδεινώνω

4. (μεταφορικά) αυξάνω κάτι σε ένταση

Αντώνυμα

• αμβλύνω

Σύνθετα

• μισοξύνω
• παροξύνω
• προπαροξύνω

Συγγενικά

• όξυνση
• οξυντικός

→ και δείτε τη λέξη οξύς

Κλίση

    Ενεργητική φωνή

Εξακολουθητικοί χρόνοι
πρόσωπα	Ενεστώτας	Παρατατικός	Εξ. Μέλλ.	Υποτακτική	Προστακτική	Μετοχή
α' ενικ.	οξύνω	όξυνα	θα οξύνω	να οξύνω		οξύνοντας
β' ενικ.	οξύνεις	όξυνες	θα οξύνεις	να οξύνεις	όξυνε
γ' ενικ.	οξύνει	όξυνε	θα οξύνει	να οξύνει
α' πληθ.	οξύνουμε	οξύναμε	θα οξύνουμε	να οξύνουμε
β' πληθ.	οξύνετε	οξύνατε	θα οξύνετε	να οξύνετε	οξύνετε
γ' πληθ.	οξύνουν(ε)	όξυναν οξύναν(ε)	θα οξύνουν(ε)	να οξύνουν(ε)
Συνοπτικοί χρόνοι
πρόσωπα		Αόριστος	Συνοπτ. Μέλλ.	Υποτακτική	Προστακτική	Απαρέμφατο
α' ενικ.		όξυνα	θα οξύνω	να οξύνω		οξύνει
β' ενικ.		όξυνες	θα οξύνεις	να οξύνεις	όξυνε
γ' ενικ.		όξυνε	θα οξύνει	να οξύνει
α' πληθ.		οξύναμε	θα οξύνουμε	να οξύνουμε
β' πληθ.		οξύνατε	θα οξύνετε	να οξύνετε	οξύντε
γ' πληθ.		όξυναν οξύναν(ε)	θα οξύνουν(ε)	να οξύνουν(ε)
Συντελεσμένοι χρόνοι
πρόσωπα	Παρακείμενος	Υπερσυντέλικος	Συντελ. Μέλλ.	Υποτακτική	Προστακτική
α' ενικ.	έχω οξύνει	είχα οξύνει	θα έχω οξύνει	να έχω οξύνει
β' ενικ.	έχεις οξύνει	είχες οξύνει	θα έχεις οξύνει	να έχεις οξύνει
γ' ενικ.	έχει οξύνει	είχε οξύνει	θα έχει οξύνει	να έχει οξύνει
α' πληθ.	έχουμε οξύνει	είχαμε οξύνει	θα έχουμε οξύνει	να έχουμε οξύνει
β' πληθ.	έχετε οξύνει	είχατε οξύνει	θα έχετε οξύνει	να έχετε οξύνει
γ' πληθ.	έχουν οξύνει	είχαν οξύνει	θα έχουν οξύνει	να έχουν οξύνει

    Παθητική φωνή

Εξακολουθητικοί χρόνοι
πρόσωπα	Ενεστώτας	Παρατατικός	Εξ. Μέλλ.	Υποτακτική	Προστακτική	Μετοχή
α' ενικ.	οξύνομαι	οξυνόμουν(α)	θα οξύνομαι	να οξύνομαι
β' ενικ.	οξύνεσαι	οξυνόσουν(α)	θα οξύνεσαι	να οξύνεσαι	(οξύνου)
γ' ενικ.	οξύνεται	οξυνόταν(ε)	θα οξύνεται	να οξύνεται
α' πληθ.	οξυνόμαστε	οξυνόμαστε οξυνόμασταν	θα οξυνόμαστε	να οξυνόμαστε
β' πληθ.	οξύνεστε	οξυνόσαστε οξυνόσασταν	θα οξύνεστε	να οξύνεστε	(οξύνεστε)
γ' πληθ.	οξύνονται	οξύνονταν οξυνόντουσαν	θα οξύνονται	να οξύνονται
Συνοπτικοί χρόνοι
πρόσωπα		Αόριστος	Συνοπτ. Μέλλ.	Υποτακτική	Προστακτική	Απαρέμφατο
α' ενικ.		οξύνθηκα	θα οξυνθώ	να οξυνθώ		οξυνθεί
β' ενικ.		οξύνθηκες	θα οξυνθείς	να οξυνθείς	οξύνσου
γ' ενικ.		οξύνθηκε	θα οξυνθεί	να οξυνθεί
α' πληθ.		οξυνθήκαμε	θα οξυνθούμε	να οξυνθούμε
β' πληθ.		οξυνθήκατε	θα οξυνθείτε	να οξυνθείτε	οξυνθείτε
γ' πληθ.		οξύνθηκαν οξυνθήκαν(ε)	θα οξυνθούν(ε)	να οξυνθούν(ε)
Συντελεσμένοι χρόνοι
πρόσωπα	Παρακείμενος	Υπερσυντέλικος	Συντελ. Μέλλ.	Υποτακτική	Προστακτική	Μετοχή
α' ενικ.	έχω οξυνθεί	είχα οξυνθεί	θα έχω οξυνθεί	να έχω οξυνθεί		οξυμμένος
β' ενικ.	έχεις οξυνθεί	είχες οξυνθεί	θα έχεις οξυνθεί	να έχεις οξυνθεί
γ' ενικ.	έχει οξυνθεί	είχε οξυνθεί	θα έχει οξυνθεί	να έχει οξυνθεί
α' πληθ.	έχουμε οξυνθεί	είχαμε οξυνθεί	θα έχουμε οξυνθεί	να έχουμε οξυνθεί
β' πληθ.	έχετε οξυνθεί	είχατε οξυνθεί	θα έχετε οξυνθεί	να έχετε οξυνθεί
γ' πληθ.	έχουν οξυνθεί	είχαν οξυνθεί	θα έχουν οξυνθεί	να έχουν οξυνθεί

Μεταφράσεις

    οξύνω

αγγλικά : sharpen (en) γαλλικά : 4 - exacerber (fr)

Πηγές

• οξύνω - Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής (1998) του Ιδρύματος Μανόλη Τριανταφυλλίδη (συντομογραφίες-σύμβολα). Η Πύλη για την ελληνική γλώσσα, Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας
• οξύνω - Χαραλαμπάκης, Χριστόφορος (επιμέλεια) (2014). Χρηστικό λεξικό της νεοελληνικής γλώσσας. Αθήνα: Ακαδημία Αθηνών.  (ψηφιοποιημένη έκδοση από το 2023, συντομογραφίες-σύμβολα)