τεμπέλης

Νέα ελληνικά (el)

↓ πτώσεις	ενικός
γένη →	αρσενικό		θηλυκό		ουδέτερο
ονομαστική	ο	τεμπέλης	η	τεμπέλα	το	τεμπέλικο
γενική	του	τεμπέλη	της	τεμπέλας	του	τεμπέλικου
αιτιατική	τον	τεμπέλη	την	τεμπέλα	το	τεμπέλικο
κλητική		τεμπέλη		τεμπέλα		τεμπέλικο
↓ πτώσεις	πληθυντικός
γένη →	αρσενικό		θηλυκό		ουδέτερο
ονομαστική	οι	τεμπέληδες	οι	τεμπέλες	τα	τεμπέλικα
γενική	των	τεμπέληδων		—	των	τεμπέλικων
αιτιατική	τους	τεμπέληδες	τις	τεμπέλες	τα	τεμπέλικα
κλητική		τεμπέληδες		τεμπέλες		τεμπέλικα
To ουδέτερο, από τα επίθετα σε -ικος. Το αρσενικό και το θηλυκό, και ως ουσιαστικά.
Κατηγορία όπως «ζηλιάρης» - Παράρτημα:Επίθετα & Μετοχές

Ετυμολογία

τεμπέλης < (άμεσο δάνειο) τουρκική tembel < περσική تنبل (tambal: τεμπέλης, νωθρός)

Προφορά

ΔΦΑ : /temˈbe.lis/

Επίθετο

τεμπέλης, -α, -ικο

1. αυτός που δε θέλει να κουράζεται ποτέ και αποφεύγει να κάνει οποιαδήποτε δουλειά
   • δεν κάνω τίποτε στο σπίτι, είμαι μεγάλος τεμπέλης
2. αυτός που δε θέλει να εργαστεί
   • είναι ένας τεμπέλης και μισός: δεν έχει δουλέψει ούτε μια μέρα στη ζωή του

Συνώνυμα

• ακαμάτης
• αργόσχολος
• νωθρός
• οκνηρός
• οκνός
• φυγόπονος

Αντώνυμα

• εργατικός
• φιλόπονος

Συγγενικές λέξεις

• τεμπελιά
• τεμπελιάζω
• τεμπέλιασμα
• τεμπέλικος
• τεμπελχανάς

Παράγωγες λέξεις

• τεμπελάκος
• τεμπέλαρος

Σύνθετα

• αρχιτεμπέλης
• τεμπελοδουλειά
• τεμπελόσκυλο

Ουσιαστικό

τεμπέλης αρσενικό (θηλυκό: τεμπέλα)

1. τεμπέλης

   ≈ συνώνυμα: ακαμάτης, τεμπελόσκυλο, τεμπελχανάς

2. (ιδιωματισμός, μεταφορικά) ο παίκτης παρτίδας πρέφας που διαδοχικά δεν παίζει όταν έρχεται η σειρά του να μοιράσει τα φύλλα της τράπουλας (όποτε σε παρτίδα παίζουν τέσσερις παίκτες, αντί των κανονικών τριών)

   μοίρασε, είναι η σειρά σου να γίνεις ο τεμπέλης

3. (προφορικό) θήκη αντικειμένων ανάμεσα στο κάθισμα του οδηγού και του συνοδηγού του αυτοκινήτου, το υποβραχιόνιο

   κατά λάθος ξέχασα τα κλειδιά μου μέσα στον τεμπέλη

Μεταφράσεις

    επίθετο

αγγλικά : lazy (en) γαλλικά : paresseux (fr), fainéant (fr) γερμανικά : faul (de), Faulpelz (de) πολωνικά : leniwy (pl) τουρκικά : tembel (tr)

    ουσιαστικό

αγγλικά : idler (en), sluggard (en), layabout (en), lazybones (en), loafer (en), slouch (en)