φράζω

Ελληνικά (el)

Ετυμολογία

φράζω < μεσαιωνική ελληνική φράζω < αρχαία ελληνική φράσσω και φράττω με μεταπλασμό κατά το έσταξα - στάζω. Διαφορετική η ρίζα του αρχαιοελληνικού φράζω. Δεν σχετίζονται ετυμολογικά οι λέξεις φράξια, φρακάρω

Ρήμα

φράζω

1. εμποδίζω την είσοδο ή τη διάβαση δημιουργώντας ένα φράγμα (εμπόδιο)

   η πελώρια μορφή του μου έφραξε την είσοδο

2. κλείνω γύρω γύρω μια έκταση

   συνώνυμα: περιφράσσω, περικλείω

3. (πληροφορική) επιβάλλω φραγή σε κάποιον, του απαγορεύω να επεξεργαστεί δεδομένα σε ένα δικτυακό τόπο
4. (μεταβατικό και αμετάβατο) βουλώνω

   του έφραξε το στόμα με ένα μαντίλι

   ο νεροχύτης φράζει συνεχώς

Εναλλακτικές μορφές

• φράσσω (λόγιο)

Συνώνυμα

• εμφράσσω (λόγιο)

Αντώνυμα

• αποφράζω, αποφράσσω
• ξεβουλώνω

Συγγενικές λέξεις

φραζ- αποφράζω Άλλα ρήματα σε -φράζω, όπως μεταφράζω, περιφράζω, περιφράζω προέρχονται από το αρχαίο φράζω και όχι από το φράσσω φρασσ- (λόγιο) αποφράσσω εμφράσσω περιφράσσω φράσσω

φραχ- ή φρακ- απερίφραχτος αποφρακτικός άφραχτος, άφρακτος καγκελόφραχτος σιδερόφραχτος, σιδηρόφρακτος υδατοφράχτης, υδατοφράκτης φράχτης, φράκτης φρακ- + [s] > φραξ- απόφραξη έμφραξη περίφραξη φράξιμο

φραγ- και φρακ- πριν από [m] άφραγος διάφραγμα διαφραγματικός έμφραγμα ξέφραγος οδόφραγμα περίφραγμα φραγή φράγμα φραγμός

Κλίση

• Προστακτική αορίστου επίσης: ενικός: φράχ' + αδύνατοι τύποι προσωπικής αντωνυμίας (π.χ. φράχ'το), πληθυντικός: φράχτε

    Ενεργητική φωνή

Εξακολουθητικοί χρόνοι
πρόσωπα	Ενεστώτας	Παρατατικός	Εξ. Μέλλ.	Υποτακτική	Προστακτική	Μετοχή
α' ενικ.	φράζω	έφραζα	θα φράζω	να φράζω		φράζοντας
β' ενικ.	φράζεις	έφραζες	θα φράζεις	να φράζεις	φράζε
γ' ενικ.	φράζει	έφραζε	θα φράζει	να φράζει
α' πληθ.	φράζουμε	φράζαμε	θα φράζουμε	να φράζουμε
β' πληθ.	φράζετε	φράζατε	θα φράζετε	να φράζετε	φράζετε
γ' πληθ.	φράζουν(ε)	έφραζαν φράζαν(ε)	θα φράζουν(ε)	να φράζουν(ε)
Συνοπτικοί χρόνοι
πρόσωπα		Αόριστος	Συνοπτ. Μέλλ.	Υποτακτική	Προστακτική	Απαρέμφατο
α' ενικ.		έφραξα	θα φράξω	να φράξω		φράξει
β' ενικ.		έφραξες	θα φράξεις	να φράξεις	φράξε
γ' ενικ.		έφραξε	θα φράξει	να φράξει
α' πληθ.		φράξαμε	θα φράξουμε	να φράξουμε
β' πληθ.		φράξατε	θα φράξετε	να φράξετε	φράξτε
γ' πληθ.		έφραξαν φράξαν(ε)	θα φράξουν(ε)	να φράξουν(ε)
Συντελεσμένοι χρόνοι
πρόσωπα	Παρακείμενος	Υπερσυντέλικος	Συντελ. Μέλλ.	Υποτακτική	Προστακτική
α' ενικ.	έχω φράξει	είχα φράξει	θα έχω φράξει	να έχω φράξει
β' ενικ.	έχεις φράξει	είχες φράξει	θα έχεις φράξει	να έχεις φράξει
γ' ενικ.	έχει φράξει	είχε φράξει	θα έχει φράξει	να έχει φράξει
α' πληθ.	έχουμε φράξει	είχαμε φράξει	θα έχουμε φράξει	να έχουμε φράξει
β' πληθ.	έχετε φράξει	είχατε φράξει	θα έχετε φράξει	να έχετε φράξει
γ' πληθ.	έχουν φράξει	είχαν φράξει	θα έχουν φράξει	να έχουν φράξει

    Παθητική φωνή

Εξακολουθητικοί χρόνοι
πρόσωπα	Ενεστώτας	Παρατατικός	Εξ. Μέλλ.	Υποτακτική	Προστακτική	Μετοχή
α' ενικ.	φράζομαι	φραζόμουν(α)	θα φράζομαι	να φράζομαι
β' ενικ.	φράζεσαι	φραζόσουν(α)	θα φράζεσαι	να φράζεσαι	(φράζου)
γ' ενικ.	φράζεται	φραζόταν(ε)	θα φράζεται	να φράζεται
α' πληθ.	φραζόμαστε	φραζόμαστε φραζόμασταν	θα φραζόμαστε	να φραζόμαστε
β' πληθ.	φράζεστε	φραζόσαστε φραζόσασταν	θα φράζεστε	να φράζεστε	(φράζεστε)
γ' πληθ.	φράζονται	φράζονταν φραζόντουσαν	θα φράζονται	να φράζονται
Συνοπτικοί χρόνοι
πρόσωπα		Αόριστος	Συνοπτ. Μέλλ.	Υποτακτική	Προστακτική	Απαρέμφατο
α' ενικ.		φράχτηκα	θα φραχτώ	να φραχτώ		φραχτεί
β' ενικ.		φράχτηκες	θα φραχτείς	να φραχτείς	φράξου
γ' ενικ.		φράχτηκε	θα φραχτεί	να φραχτεί
α' πληθ.		φραχτήκαμε	θα φραχτούμε	να φραχτούμε
β' πληθ.		φραχτήκατε	θα φραχτείτε	να φραχτείτε	φραχτείτε
γ' πληθ.		φράχτηκαν φραχτήκαν(ε)	θα φραχτούν(ε)	να φραχτούν(ε)
Συντελεσμένοι χρόνοι
πρόσωπα	Παρακείμενος	Υπερσυντέλικος	Συντελ. Μέλλ.	Υποτακτική	Προστακτική	Μετοχή
α' ενικ.	έχω φραχτεί	είχα φραχτεί	θα έχω φραχτεί	να έχω φραχτεί		φραγμένος
β' ενικ.	έχεις φραχτεί	είχες φραχτεί	θα έχεις φραχτεί	να έχεις φραχτεί
γ' ενικ.	έχει φραχτεί	είχε φραχτεί	θα έχει φραχτεί	να έχει φραχτεί
α' πληθ.	έχουμε φραχτεί	είχαμε φραχτεί	θα έχουμε φραχτεί	να έχουμε φραχτεί
β' πληθ.	έχετε φραχτεί	είχατε φραχτεί	θα έχετε φραχτεί	να έχετε φραχτεί
γ' πληθ.	έχουν φραχτεί	είχαν φραχτεί	θα έχουν φραχτεί	να έχουν φραχτεί
Συντελεσμένοι χρόνοι (β΄ τύποι)
Παρακείμενος	είμαι, είσαι, είναι φραγμένος - είμαστε, είστε, είναι φραγμένοι
Υπερσυντέλικος	ήμουν, ήσουν, ήταν φραγμένος - ήμαστε, ήσαστε, ήταν φραγμένοι
Συντελ. Μέλλ.	θα είμαι, θα είσαι, θα είναι φραγμένος - θα είμαστε, θα είστε, θα είναι φραγμένοι
Υποτακτική	να είμαι, να είσαι, να είναι φραγμένος - να είμαστε, να είστε, να είναι φραγμένοι

Μεταφράσεις

    φράζω

αγγλικά : fence (en) γαλλικά : clôturer (fr), barricader (fr)

---

Αρχαία ελληνικά (grc)

Ετυμολογία

φράζω, συγγενές της φράσης, αλλά αβέβαιης ετυμολογίας, πιθανόν ομόρριζο με τη λέξη φρήν

Ρήμα

φράζω

1. μιλώ, εξηγώ, διασαφηνίζω, γνωστοποιώ, φανερώνω, δηλώνω, εκφράζω
2. δείχνω κάτι, υποδεικνύω, οδηγώ
3. συμβουλεύω
4. διατάζω
5. (μέσο) φράζομαι σκέφτομαι κάτι, το συζητώ με τον εαυτό μου, συλλογίζομαι, υποθέτω, σχεδιάζω

Συγγενικές λέξεις

• φράσις
• ἡ φραδή (πρόγνωση, προαναγγελία, προειδοποίηση, γνώση)
• φραδής,-ής, -ές, γεν. -έος (συνετός, έμπειρος, ιδιαίτερα έξυπνος)
• φράδμων, -ων, -ον γεμ. -ονος (ό,τι και το φραδής
• φραδμοσύνη (επιδεξιότητα, ευφυία)
• φραστέον
• ὁ φραστήρ, -ῆρος (που δίνει πληροφορίες, καθοδηγεί, οδηγός)
• ὁ φράστωρ, -ορος (ο οδηγός)
• φραδάζω

Σύνθετα

• περιφράζομαι (σκέφτομαι κάτι, αλλά και μιλώ περιφραστικά)
• ἐκφράζω
• παραφράζω
• μεταφράζω («παραφράζω»)

Σημειώσεις

Το ρήμα συντάσσεται:

• Με αιτιατική: καὶ φράζουσι ἅ λέγει
• Με δοτική και αιτιατική: τὰ τοιαῦτα τοῖς μαθηταῖς φράζουσιν
• Με δοτική και ειδικό απαρέμφατο: ἀλλὰ ἐκέλευε φράσαι τοῖς ἑαυτοῦ ἱππεῦσιν ὑποδέχεσθαι
• Με δοτική και ειδική πρόταση: φράζε Λυσίᾳ ὅτι ἠκούσαμεν λόγων

Αναφορές

• φράζω στην Επιτομή του Λεξικού Λίντελ-Σκοτ. Λεξικό της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας (Επιτομή του Μεγάλου Λεξικού, εκδ. Πελεκάνος, 2007), Ψηφίδες στο Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, 2012. 
• φράζω στο ΛΟΓΕΙΟΝ (αγγλικά, από το 2011) Λεξικά για την αρχαία ελληνική και λατινική γλώσσα (στα αγγλικά, γαλλικά, ισπανικά, κ.λπ.) Πανεπιστήμιο του Σικάγου.