ψύχω

Νέα ελληνικά (el)

Ετυμολογία

ψύχω < (διαχρονικό δάνειο) αρχαία ελληνική ψύχω

Προφορά

ΔΦΑ : /ˈpsi.xo/

τυπογραφικός συλλαβισμός : ψύχω

Ρήμα

ψύχω, στ.μέλλ.: θα ψύξω, αόρ.: έψυξα, παθ.φωνή: ψύχομαι, π.αόρ.: ψύχθηκα, μτχ.π.π.: ψυγμένος

• κατεβάζω πολύ τη θερμοκρασία ενός αντικειμένου

Συνώνυμα

• κρυώνω
• παγώνω
• ψυχραίνω

Συγγενικά

• ψυγείο
• ψυκτήρας
• ψύκτης
  • καταψύκτης
• ψυκτικός, ψυχτικός
• ψύχος
• ψυχρο-
• ψυχρός
  • ψύχρανση
  • ψυχρότητα

Σύνθετα

• αναψύχω
  • αναψυκτήριο
  • αναψυκτικό
  • αναψυκτικός
• διαψύχω
• καταψύχω

Κλίση

    Ενεργητική φωνή

Εξακολουθητικοί χρόνοι
πρόσωπα	Ενεστώτας	Παρατατικός	Εξ. Μέλλ.	Υποτακτική	Προστακτική	Μετοχή
α' ενικ.	ψύχω	έψυχα	θα ψύχω	να ψύχω		ψύχοντας
β' ενικ.	ψύχεις	έψυχες	θα ψύχεις	να ψύχεις	ψύχε
γ' ενικ.	ψύχει	έψυχε	θα ψύχει	να ψύχει
α' πληθ.	ψύχουμε	ψύχαμε	θα ψύχουμε	να ψύχουμε
β' πληθ.	ψύχετε	ψύχατε	θα ψύχετε	να ψύχετε	ψύχετε
γ' πληθ.	ψύχουν(ε)	έψυχαν ψύχαν(ε)	θα ψύχουν(ε)	να ψύχουν(ε)
Συνοπτικοί χρόνοι
πρόσωπα		Αόριστος	Συνοπτ. Μέλλ.	Υποτακτική	Προστακτική	Απαρέμφατο
α' ενικ.		έψυξα	θα ψύξω	να ψύξω		ψύξει
β' ενικ.		έψυξες	θα ψύξεις	να ψύξεις	ψύξε
γ' ενικ.		έψυξε	θα ψύξει	να ψύξει
α' πληθ.		ψύξαμε	θα ψύξουμε	να ψύξουμε
β' πληθ.		ψύξατε	θα ψύξετε	να ψύξετε	ψύξτε
γ' πληθ.		έψυξαν ψύξαν(ε)	θα ψύξουν(ε)	να ψύξουν(ε)
Συντελεσμένοι χρόνοι
πρόσωπα	Παρακείμενος	Υπερσυντέλικος	Συντελ. Μέλλ.	Υποτακτική	Προστακτική
α' ενικ.	έχω ψύξει	είχα ψύξει	θα έχω ψύξει	να έχω ψύξει
β' ενικ.	έχεις ψύξει	είχες ψύξει	θα έχεις ψύξει	να έχεις ψύξει	έχε ψυγμένο
γ' ενικ.	έχει ψύξει	είχε ψύξει	θα έχει ψύξει	να έχει ψύξει
α' πληθ.	έχουμε ψύξει	είχαμε ψύξει	θα έχουμε ψύξει	να έχουμε ψύξει
β' πληθ.	έχετε ψύξει	είχατε ψύξει	θα έχετε ψύξει	να έχετε ψύξει	έχετε ψυγμένο
γ' πληθ.	έχουν ψύξει	είχαν ψύξει	θα έχουν ψύξει	να έχουν ψύξει
Συντελεσμένοι χρόνοι β΄ (μεταβατικοί)
Παρακείμενος	έχω (έχεις, έχει, έχουμε, έχετε, έχουν) ψυγμένο
Υπερσυντέλικος	είχα (είχες, είχε , είχαμε, είχατε, είχαν) ψυγμένο
Συντελ. Μέλλ.	θα έχω (θα έχεις, θα έχει, θα έχουμε, θα έχετε, θα έχουν) ψυγμένο
Υποτακτική	να έχω (να έχεις, να έχει, να έχουμε, να έχετε, να έχουν) ψυγμένο

    Παθητική φωνή

Εξακολουθητικοί χρόνοι
πρόσωπα	Ενεστώτας	Παρατατικός	Εξ. Μέλλ.	Υποτακτική	Προστακτική	Μετοχή
α' ενικ.	ψύχομαι	ψυχόμουν(α)	θα ψύχομαι	να ψύχομαι
β' ενικ.	ψύχεσαι	ψυχόσουν(α)	θα ψύχεσαι	να ψύχεσαι	-
γ' ενικ.	ψύχεται	ψυχόταν(ε)	θα ψύχεται	να ψύχεται
α' πληθ.	ψυχόμαστε	ψυχόμαστε ψυχόμασταν	θα ψυχόμαστε	να ψυχόμαστε
β' πληθ.	ψύχεστε	ψυχόσαστε ψυχόσασταν	θα ψύχεστε	να ψύχεστε	(ψύχεστε)
γ' πληθ.	ψύχονται	ψύχονταν ψυχόντουσαν	θα ψύχονται	να ψύχονται
Συνοπτικοί χρόνοι
πρόσωπα		Αόριστος	Συνοπτ. Μέλλ.	Υποτακτική	Προστακτική	Απαρέμφατο
α' ενικ.		ψύχθηκα	θα ψυχθώ	να ψυχθώ		ψυχθεί
β' ενικ.		ψύχθηκες	θα ψυχθείς	να ψυχθείς	ψύξου
γ' ενικ.		ψύχθηκε	θα ψυχθεί	να ψυχθεί
α' πληθ.		ψυχθήκαμε	θα ψυχθούμε	να ψυχθούμε
β' πληθ.		ψυχθήκατε	θα ψυχθείτε	να ψυχθείτε	ψυχθείτε
γ' πληθ.		ψύχθηκαν ψυχθήκαν(ε)	θα ψυχθούν(ε)	να ψυχθούν(ε)
Συντελεσμένοι χρόνοι
πρόσωπα	Παρακείμενος	Υπερσυντέλικος	Συντελ. Μέλλ.	Υποτακτική	Προστακτική	Μετοχή
α' ενικ.	έχω ψυχθεί	είχα ψυχθεί	θα έχω ψυχθεί	να έχω ψυχθεί		ψυγμένος
β' ενικ.	έχεις ψυχθεί	είχες ψυχθεί	θα έχεις ψυχθεί	να έχεις ψυχθεί
γ' ενικ.	έχει ψυχθεί	είχε ψυχθεί	θα έχει ψυχθεί	να έχει ψυχθεί
α' πληθ.	έχουμε ψυχθεί	είχαμε ψυχθεί	θα έχουμε ψυχθεί	να έχουμε ψυχθεί
β' πληθ.	έχετε ψυχθεί	είχατε ψυχθεί	θα έχετε ψυχθεί	να έχετε ψυχθεί
γ' πληθ.	έχουν ψυχθεί	είχαν ψυχθεί	θα έχουν ψυχθεί	να έχουν ψυχθεί
Συντελεσμένοι χρόνοι (β΄ τύποι)
Παρακείμενος	είμαι, είσαι, είναι ψυγμένος - είμαστε, είστε, είναι ψυγμένοι
Υπερσυντέλικος	ήμουν, ήσουν, ήταν ψυγμένος - ήμαστε, ήσαστε, ήταν ψυγμένοι
Συντελ. Μέλλ.	θα είμαι, θα είσαι, θα είναι ψυγμένος - θα είμαστε, θα είστε, θα είναι ψυγμένοι
Υποτακτική	να είμαι, να είσαι, να είναι ψυγμένος - να είμαστε, να είστε, να είναι ψυγμένοι

Μεταφράσεις

    ψύχω

αγγλικά : cool (en)

---

Αρχαία ελληνικά (grc)

Αρχικοί χρόνοι	Φωνή Eνεργητική	Φωνή Μέση & Παθητική
Ενεστώτας	ψύχω [ῡ]	ψύχομαι [ῡ]
Παρατατικός	ἔψυχον [ῡ]
Μέλλοντας	ψύξω [ῡ]	ψυχθήσομαι/ψυγήσομαι/ψυχήσομαι [ῠ]
Αόριστος	ἔψυξα [ῡ]	ἐψύχθην/ἐψύχην/ἐψύγην [ῠ]
Παρακείμενος	ἔψυχα [ῡ]	ἔψυγμαι
Υπερσυντέλικος
Συντελ.Μέλλ.

Ετυμολογία

ψύχω < αβέβαιης ετυμολογίας πρωτοϊνδοευρωπαϊκή *bʰes- (παραπέμπει σε σχετικά με πνοή, φύσημα, κοινό στην ψυχή και στην ψύξη) ή προελληνικής ετυμολογικής προέλευσης

Ρήμα

ψύχω

1. ψύχω, αερίζω, δροσίζω, ψυχραίνω

   καὶ τὸ πῦρ ἐψυγμένον τὸ περὶ τὰ θύματα εἴη,

2. φυσώ

Σημειώσεις

• το υ βραχύ [ῠ] στο μέλλοντα ψῠγήσομαι-χησομαι και στον αόριστο ἐψύχην

Συγγενικά

θέμα ψυγ- ψυγεῖον ψυγεύς ψύγμα ψυγμός θέμα ψυξ- ψῦξις & σύνθετα

θέμα ψυκ- ἀναψυκτήρ ἀπερίψυκτος ἄψυκτος διαψυκτικός δυσπερίψυκτος δύσψυκτος ἐμψυκτικός εὐπερίψυκτος εὔψυκτος ἡμίψυκτος καταψυκτικός οἰνιψυκτήρ οἰνοψυκτήρ παραψυκτήριον περίψυκτος σκιόψυκτος ὑδροψύκτιον ψυκτά ψυκτέον ψυκτήρ ψυκτηρίας ψυκτηρίδιον ψυκτήριον ψυκτήριος ψυκτηρίσκος ψυκτικός ψύκτρα

θέμα ψυχ- (όπως 'κρύο') ψυχάζω ψυχεινός ψυχεῖον ψυχίζομαι ψῦχος ψυχόω πιθανόν: ψυχή (δείτε και τα συγγενικά της) θέμα ψυχ- + -ρός ψύχρα ψυχραίνω ψυχραντικός ψυχρασία ψύχρευμα ψυχρεύομαι ψυχρία ψυχριστός ψυχρίζω ψυχρότης ψυχρός ψυχρότης

Σύνθετα

με το ψύχω ἀναψύχω ἀντιπεριψύχω ἀντιψύχω ἀποκαταψύχω ἀποψύχω διαναψύχω διαψύχω ἐκψύχω ἐμψύχω ἐναποψύχω ἐπιψύχω καταψύχω παραψύχω παρυποψύχω περιψύχω προκαταψύχω προσψύχω προψύχω συγκαταψύχω συμψύχομαι ὑπερψύχω ὑποπεριψύχω ὑποψύχω

ἀναψυκτήρ ἀπόψυγμα διάψυγμα διαψυκτικός καταψυκτικός οἰνιψυκτήρ οἰνοψυκτήρ παραψυκτήριον ὑδροψυγεῖον ὑδροψύκτιον σκιόψυκτος χλιαροψύχιον ψυγμοκατάρρους ψύχρήλατος

-ψυκτος όπως ἄψυκτος, εὔψυκτος, δύσψυκτος, ἡμίψυκτος, ... -ψυξις όπως ἀνάψυξις, διάψυξις, ἔκψυξις, ... ψυχρο- -ψυχρος

Κλίση

• → λείπει η κλίση

Πηγές

• ψύχω - Επιτομή του Λεξικού Λίντελ-Σκοτ, Λεξικό της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας (Επιτομή του Μεγάλου Λεξικού, εκδ. Πελεκάνος, 2007), Ψηφίδες στο Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, 2012
• ψύχω - ΛΟΓΕΙΟΝ (αγγλικά, από το 2011) Λεξικά για την αρχαία ελληνική και λατινική γλώσσα (στα αγγλικά, γαλλικά, ισπανικά, κ.λπ.) Πανεπιστήμιο του Σικάγου.