ἀναγκαῖος

Αρχαία ελληνικά (grc)

γένη →	αρσενικό		θηλυκό		ουδέτερο
↓ πτώσεις	ενικός
ονομαστική	ὁ	ἀναγκαῖος	ἡ	ἀναγκαίᾱ & ἀναγκαῖος	τὸ	ἀναγκαῖον
γενική	τοῦ	ἀναγκαίου	τῆς	ἀναγκαίᾱς & ἀναγκαίου	τοῦ	ἀναγκαίου
δοτική	τῷ	ἀναγκαίῳ	τῇ	ἀναγκαίᾳ & ἀναγκαίῳ	τῷ	ἀναγκαίῳ
αιτιατική	τὸν	ἀναγκαῖον	τὴν	ἀναγκαίᾱν & ἀναγκαῖον	τὸ	ἀναγκαῖον
κλητική ὦ!		ἀναγκαῖε		ἀναγκαίᾱ & ἀναγκαῖε		ἀναγκαῖον
↓ πτώσεις	πληθυντικός
ονομαστική	οἱ	ἀναγκαῖοι	αἱ	ἀναγκαῖαι & ἀναγκαῖοι	τὰ	ἀναγκαῖᾰ
γενική	τῶν	ἀναγκαίων	τῶν	ἀναγκαίων & ἀναγκαίων	τῶν	ἀναγκαίων
δοτική	τοῖς	ἀναγκαίοις	ταῖς	ἀναγκαίαις & ἀναγκαίοις	τοῖς	ἀναγκαίοις
αιτιατική	τοὺς	ἀναγκαίους	τὰς	ἀναγκαίᾱς & ἀναγκαίους	τὰ	ἀναγκαῖᾰ
κλητική ὦ!		ἀναγκαῖοι		ἀναγκαῖαι & ἀναγκαῖοι		ἀναγκαῖᾰ
	δυϊκός
ονομ-αιτ-κλ	τὼ	ἀναγκαίω	τὼ	ἀναγκαίᾱ & ἀναγκαίω	τὼ	ἀναγκαίω
γεν-δοτ	τοῖν	ἀναγκαίοιν	τοῖν	ἀναγκαίαιν & ἀναγκαίοιν	τοῖν	ἀναγκαίοιν
Ο τύπος του θηλυκού σε -ος, λιγότερο συνηθισμένος.
2η&1η κλίση, Κατηγορία 'δίκαιος' όπως «γυναικεῖος» - Παράρτημα:Επίθετα & Μετοχές

Ετυμολογία

ἀναγκαῖος < ἀνάγκ(η) + -αῖος

Επίθετο

ἀναγκαῖος, -αία/-ος, -αῖον

1. υποχρεωτικός, μοιραίος, απο τη μοίρα επιβεβλημένος, αναπόφευκτος

   ※  ὦ δέσποτ᾽ Αἴας, τῆς ἀναγκαίας τύχης οὐκ ἔστιν οὐδὲν μεῖζον ἀνθρώποις κακόν.

   απ' την αφεύγατην τη δυστυχία ω αφέντη, κακό δε είναι πιο μεγάλο στους ανθρώπους (Σοφοκλής, Αίας, 485, απόδοση Κ. Βάρναλη)

2. της ανάγκης, ταπεινός, δουλικός, επιβεβλημένος

   ※  ἔγχεϊ δ᾽ αὐτὸς Τρωσὶ φιλοπτολέμοισι μεταπρέπω, ὅ σφιν ἀμύνω ἦμαρ ἀναγκαῖον

   που είμαι πρώτος μαχητής των φιλομάχων Τρώων, και δεν θα ιδούν, ενόσω ζω, την δουλικήν ημέρα.(Ιλιάδα, 16η ή Π 835, απόδοση Ι. Πολυλάς)

3. που γίνεται εξ ανάγκης, αναγκαστικά, που δεν αποτελεί επιλογή ή πάντως πρώτη επιλογή

   ※  ἐν δ᾽ ἄρα Λαέρτης Δολίος τ᾽ ἐς τεύχε᾽ ἔδυνον, καὶ πολιοί περ ἐόντες,ἀναγκαῖοι πολεμισταί.

   ακόμα κι ο Λαέρτης έβλεπες με τον Δολίο, κι ας είχαν ψαρά μαλλιά, ν᾿ αρματοζώνουνται, στρατιώτες της ανάγκης.(Οδύσσεια, Ραψωδία Ω, 499, Απόδοση Ν. Καζαντζάκη-Ι. Κακριδή)

Συγγενικά

• → δείτε τη λέξη ἀνάγκη

Πηγές

• ἀναγκαῖος - Βασικό Λεξικό της Αρχαίας Ελληνικής - Αρχαία Ελληνική Γλώσσα και Γραμματεία - Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, 2006‑2008. greek‑language.gr
• ἀναγκαῖος - Επιτομή του Λεξικού Λίντελ-Σκοτ, Λεξικό της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας (Επιτομή του Μεγάλου Λεξικού, εκδ. Πελεκάνος, 2007), Ψηφίδες στο Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, 2012
• ἀναγκαῖος - ΛΟΓΕΙΟΝ (αγγλικά, από το 2011) Λεξικά για την αρχαία ελληνική και λατινική γλώσσα (στα αγγλικά, γαλλικά, ισπανικά, κ.λπ.) Πανεπιστήμιο του Σικάγου.