ἐλελίζω

Αρχαία ελληνικά (grc)

Ετυμολογία 1

ἐλελίζω < → λείπει η ετυμολογία

Ρήμα

ἐλελίζω

1. περιστρέφω, στριφογυρίζω

   ※  8ος αιώνας  ⌘ Ὅμηρος, Ὀδύσσεια, 5 (ε. Ἀπόπλους Ὀδυσσέως παρὰ Καλυψοῦς.), στίχ. 314 (313-314)

   Ὣς ἄρα μιν εἰπόντ᾽ ἔλασεν μέγα κῦμα κατ᾽ ἄκρης, | δεινὸν ἐπεσσύμενον, περὶ δὲ σχεδίην ἐλέλιξε.

   Δεν είχε καν τον λόγο του τελειώσει, κι έπεσε μέγα κύμα πάνω του | σαρωτικό που ταρακούνησε και τη σχεδία.

   Μετάφραση σε πεζό (2006): Δημήτρης Ν. Μαρωνίτης, @greek‑language.gr

2. (για στρατό) συναθροίζω, συγκεντρώνω, αναγκάζω να στραφεί και ν' αντιμετωπίσει τον εχθρό
3. σείω, τραντάζω

   ※  8ος αιώνας  ⌘ Ὅμηρος, Ἰλιάς, 8 (Θ. Θεῶν ἀγορά. Κόλος μάχη.), στίχ. 199 (198-199)

   Ὣς ἔφατ᾽ εὐχόμενος, νεμέσησε δὲ πότνια Ἥρη, | σείσατο δ᾽ εἰνὶ θρόνῳ, ἐλέλιξε δὲ μακρὸν Ὄλυμπον,

   Στο καύχημά του εθύμωσεν η Ήρα κι εταράχθη | στον θρόνον η σεπτή θεά και ο Όλυμπος εσείσθη.

   Έμμετρη μετάφραση (1922): Ιάκωβος Πολυλάς, @greek‑language.gr

4. (για μουσικό όργανο) χτυπώ τις χορδές
5. (στη μέση και παθητική φωνή) (για φίδι) κινούμαι ελικοειδώς, περιελίσσομαι

   ※  8ος αιώνας  ⌘ Ὅμηρος, Ἰλιάς, 11 (Λ. Ἀγαμέμνονος ἀριστεία.), στίχ. 39 (38-40)

   αὐτὰρ ἐπ᾽ αὐτοῦ | κυάνεος ἐλέλικτο δράκων, κεφαλαὶ δέ οἱ ἦσαν | τρεῖς ἀμφιστρεφέες, ἑνὸς αὐχένος ἐκπεφυυῖαι.

   και δράκοντας επάνω | εστρέφετο από χάλυβα, και τρεις από τον μόνον | λαιμόν φυτρώνουν κεφαλές αντίστροφα γυρμένες.

   Έμμετρη μετάφραση (1922): Ιάκωβος Πολυλάς, @greek‑language.gr

6. (στην παθητική φωνή) τρέμω, τρεμοσβήνω
7. (στην παθητική φωνή) (για στρατό) συγκεντρώνομαι, στρέφομαι εναντίον του εχθρού

   ※  8ος αιώνας  ⌘ Ὅμηρος, Ἰλιάς, 5 (Ε. Διομήδους ἀριστεία.), στίχ. 497 (497-498)

   οἱ δ᾽ ἐλελίχθησαν καὶ ἐναντίοι ἔσταν Ἀχαιῶν· | Ἀργεῖοι δ᾽ ὑπέμειναν ἀολλέες οὐδὲ φόβηθεν.

   Στρέψαν κι ενάντια στήθηκαν των Αχαιών οι Τρώες | κι οι Αργείοι τους απάντησαν πυκνοί και δεν δειλιάσαν,

   Έμμετρη μετάφραση (1922): Ιάκωβος Πολυλάς, @greek‑language.gr

Άλλες μορφές

• ἐλελίσδω

Ετυμολογία 2

ἐλελίζω < → λείπει η ετυμολογία

Ρήμα

ἐλελίζω

1. υψώνω την ιαχή του πολέμου

   ※  5ος/4ος↑ αιώνας ⌘ Ξενοφῶν, Κύρου Ἀνάβασις, 5, 2.14

   ἐπεὶ δ᾽ ἐπαιάνισαν καὶ ἡ σάλπιγξ ἐφθέγξατο, ἅμα τε τῷ Ἐνυαλίῳ ἠλέλιξαν καὶ ἔθεον δρόμῳ οἱ ὁπλῖται,

   Τότε έψαλαν τον παιάνα, ήχησε η σάλπιγγα, αλάλαξαν για να τιμήσουν τον Ενυάλιο, κι άρχισαν να τρέχουν γρήγορα οι οπλίτες.

   Μετάφραση (1981): Γεώργιος Δ. Ζευγώλης. Αθήνα:ΟΕΔΒ @greek‑language.gr

2. βγάζω κραυγή πόνου, θρηνώ
3. (στη μέση φωνή) (για αηδόνι) κελαηδώ λυπημένα

Πηγές

• ἐλελίζω - Επιτομή του Λεξικού Λίντελ-Σκοτ, Λεξικό της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας (Επιτομή του Μεγάλου Λεξικού, εκδ. Πελεκάνος, 2007), Ψηφίδες στο Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, 2012
• ἐλελίζω - ΛΟΓΕΙΟΝ (αγγλικά, από το 2011) Λεξικά για την αρχαία ελληνική και λατινική γλώσσα (στα αγγλικά, γαλλικά, ισπανικά, κ.λπ.) Πανεπιστήμιο του Σικάγου.