-τζής
(Ανακατεύθυνση από -ατζης)
Νέα ελληνικά (el)
[επεξεργασία]Προφορά
[επεξεργασία]Ετυμολογία 1
[επεξεργασία]- -τζής < (άμεσο δάνειο) οθωμανική τουρκική ـجی (-cı) < πρωτοτουρκική *-či[1] επίθημα για επαγγελματικά ουσιαστικά (και οι μορφές του) + -ς[2] Δείτε και -τζής, -τζού, -τζίδικο
- είτε όπως ήδη υπήρχε σε οθωμανικές/τουρκικές λέξεις (όπως boyacι > μπογιατζής)
- είτε για το σχηματισμό νέων λέξεων (γκολ+τζής) συχνότερα με επιπλέον συνδετικό φωνήεν που χρειάζεται στη σύνθεση θέματος με κατάληξη (χαλβ(άς)+-ατζής]]
- και με ένρινη προφορά -ντζής
Επίθημα
[επεξεργασία]↓ πτώσεις | ενικός | πληθυντικός | ||
---|---|---|---|---|
ονομαστική | ο | -τζής | οι | -τζήδες |
γενική | του | -τζή | των | -τζήδων |
αιτιατική | τον | -τζή | τους | -τζήδες |
κλητική | -τζή | -τζήδες | ||
Κατηγορία όπως «μπαλωματής» - Παράρτημα:Ουσιαστικά |
-τζής αρσενικό (θηλυκό -τζού)
- επίθημα για το σχηματισμό αρσενικών ουσιαστικών που δηλώνουν όπως στο πρώτο συνθετικό
- επαγγελματία
- (λαϊκότροπο) αντί άλλης πιο επίσημης λέξης
- βιολ(ί) > βιολιτζής & βιολιντζής αντί του βιολιστής
- κλαρίν(ο) > κλαριντζής αντίστοιχο του κλαρινετίστας
- ιδιότητα
- οπαδό αθλητικής ομάδας, κόμματος
- και επωνύμων (θηλυκό -τζή)
Άλλες μορφές
[επεξεργασία]όλες οι μορφές
- τζής (θηλυκό -τζού)
- Όροι που λήγουν σε τζής — Αναστασιάδη-Συμεωνίδη, Άννα (2003) Αντίστροφο λεξικό της νέας ελληνικής Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών. Ίδρυμα Μανόλη Τριανταφυλλίδη ISBN:960-231-097-9 & online @greek-language.gr (συντομογραφίες, αστερίσκος για λέξεις στη λογοτεχνία)
- -τσής (θηλυκό -τσού)
- -ατζής (θηλυκό -ατζού)
- -ιτζής (θηλυκό -ιτζού)
- και ένρινη προφορά: -αντζής, -ιντζής
το ίδιο επίθημα χωρίς μετακίνηση του τόνου στην πρωτότυπη λέξη
- -ατζης
- -τζης
- Όροι που λήγουν σε -τζής — Αναστασιάδη-Συμεωνίδη, Άννα (2003) Αντίστροφο λεξικό της νέας ελληνικής Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών. Ίδρυμα Μανόλη Τριανταφυλλίδη ISBN:960-231-097-9 & online @greek-language.gr (συντομογραφίες, αστερίσκος για λέξεις στη λογοτεχνία)
Κατηγορίες (συμπεριλαμβάνονται και επώνυμα):
- Νεοελληνικές λέξεις με επίθημα -τζής στο Βικιλεξικό
- Νεοελληνικές λέξεις με επίθημα -τζης στο Βικιλεξικό
- Νεοελληνικές λέξεις με επίθημα -ντζής στο Βικιλεξικό
- Νεοελληνικές λέξεις με επίθημα -ατζής στο Βικιλεξικό
- Νεοελληνικές λέξεις με επίθημα -ατζης στο Βικιλεξικό
- Νεοελληνικές λέξεις με επίθημα -άντζης στο Βικιλεξικό
- Νεοελληνικές λέξεις με επίθημα -αντζής στο Βικιλεξικό
- Νεοελληνικές λέξεις με επίθημα -ιτζής στο Βικιλεξικό
- Νεοελληνικές λέξεις με επίθημα -ιντζής στο Βικιλεξικό
- Νεοελληνικές λέξεις με επίθημα -τσής στο Βικιλεξικό
Ετυμολογία 2
[επεξεργασία]- -τζής < επίθημα για επίθετα
- Ο σχηματισμός των τύπων:
- Το αρσενικό και το θηλυκό, όπως σε αντίστοιχα ουσιαστικά.
- Το ουδέτερο, από επίθετα σε -ίδικος, -ίδικη, -ίδικο
Επίθημα
[επεξεργασία]↓ πτώσεις | ενικός | |||||
---|---|---|---|---|---|---|
γένη → | αρσενικό | θηλυκό | ουδέτερο | |||
ονομαστική | ο | -τζής | η | -τζού | το | -τζίδικο & -τζήδικο |
γενική | του | -τζή | της | -τζούς | του | -τζίδικου & -τζήδικου |
αιτιατική | τον | -τζή | τη(ν) | -τζού | το | -τζίδικο & -τζήδικο |
κλητική | -τζή | -τζού | -τζίδικο & -τζήδικο | |||
↓ πτώσεις | πληθυντικός | |||||
γένη → | αρσενικό | θηλυκό | ουδέτερο | |||
ονομαστική | οι | -τζήδες | οι | -τζούδες | τα | -τζίδικα & -τζήδικα |
γενική | των | -τζήδων | των | -τζούδων | των | -τζίδικων & -τζήδικων |
αιτιατική | τους | -τζήδες | τις | -τζούδες | τα | -τζίδικα & -τζήδικα |
κλητική | -τζήδες | -τζούδες | -τζίδικα & -τζήδικα | |||
Το ουδέτερο, από επίθετα σε -ίδικος, απλοποιημένη γραφή του -ήδικος. | ||||||
Κατηγορία όπως «πλακατζής» - Παράρτημα:Επίθετα & Μετοχές |
-τζής, -τζού, -τζίδικο
- επίθημα για το σχηματισμό ονομάτων σε επιθετική λειτουργία που προέρχονται συνήθως από ουσιαστικά
Άλλες γραφές
[επεξεργασία]- -τζής, -τζού, -τζήδικο (το ουδέτερο με μη απλοποιημένη γραφή)
Άλλες μορφές
[επεξεργασία]Δείτε επίσης
[επεξεργασία]Μεταφράσεις
[επεξεργασία] -τζής
Αναφορές
[επεξεργασία]- ↑ -ci (Turkish) στο αγγλικό Βικιλεξικό
- ↑ "-τζής" - Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής (1998) του Ιδρύματος Μανόλη Τριανταφυλλίδη (συντομογραφίες-σύμβολα). Η Πύλη για την ελληνική γλώσσα, Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας
- ↑ "-τζής -τζου -τζίδικο" - Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής (1998) του Ιδρύματος Μανόλη Τριανταφυλλίδη (συντομογραφίες-σύμβολα). Η Πύλη για την ελληνική γλώσσα, Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας
Πηγές
[επεξεργασία]- σελ.369 - Κυρανούδης, Παναγιώτης (μοναχός Κοσμάς Σιμωνοπετρίτης) (2001) Μορφολογία των τουρκικών δανείων της ελληνικής. Διδακτορική διατριβή. Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. DOI στο Εθνικό Αρχείο Διδακτορικών Διατριβών (ΕΑΔΔ, περιεχόμενα, συντομογραφίες & βιβλιογραφία). Εμπλουτισμένη έκδοση: Ίδρυμα Μανόλη Τριανταφυλλίδη, 2009.
Κατηγορίες:
- Λήμματα με προφορά ΔΦΑ (νέα ελληνικά)
- Δάνεια από τα οθωμανικά τουρκικά (νέα ελληνικά)
- Προέλευση λέξεων από τα οθωμανικά τουρκικά (νέα ελληνικά)
- Προέλευση λέξεων από την πρωτοτουρκική (νέα ελληνικά)
- Λέξεις με επίθημα -ς (νέα ελληνικά)
- Νέα ελληνικά
- Επιθήματα (νέα ελληνικά)
- Αντίστροφο λεξικό (νέα ελληνικά)
- Ουσιαστικά που κλίνονται όπως το 'μπαλωματής' (νέα ελληνικά)
- Ουσιαστικά αρσενικά (νέα ελληνικά)
- Λαϊκότροποι όροι (νέα ελληνικά)
- Δάνεια από τα τουρκικά (νέα ελληνικά)
- Προέλευση λέξεων από τα τουρκικά (νέα ελληνικά)
- Επίθετα που κλίνονται όπως το 'πλακατζής' (νέα ελληνικά)
- Αντίστροφο λεξικό (ελληνικά)