-τζής

Από Βικιλεξικό
(Ανακατεύθυνση από -τζης)
Μετάβαση στην πλοήγηση Πήδηση στην αναζήτηση

Προφορά

[επεξεργασία]
ΔΦΑ : /ˈd͡zis/

Ετυμολογία 1

[επεξεργασία]
-τζής < (άμεσο δάνειο) οθωμανική τουρκική ـجی (-cı) < πρωτοτουρκική *-či[1] επίθημα για επαγγελματικά ουσιαστικά (και οι μορφές του) + [2] Δείτε και -τζής, -τζού, -τζίδικο
  • είτε όπως ήδη υπήρχε σε οθωμανικές/τουρκικές λέξεις (όπως boyacι > μπογιατζής)
  • είτε για το σχηματισμό νέων λέξεων (γκολ+τζής) συχνότερα με επιπλέον συνδετικό φωνήεν που χρειάζεται στη σύνθεση θέματος με κατάληξη (χαλβ(άς)+τζής]]
  • και με ένρινη προφορά -ντζής

Επίθημα

[επεξεργασία]
↓ πτώσεις       ενικός         πληθυντικός  
ονομαστική ο -τζής οι -τζήδες
      γενική του -τζή των -τζήδων
    αιτιατική τον -τζή τους -τζήδες
     κλητική -τζή -τζήδες
Κατηγορία όπως «μπαλωματής» - Παράρτημα:Ουσιαστικά

-τζής αρσενικό (θηλυκό -τζού)

  1. επίθημα για το σχηματισμό αρσενικών ουσιαστικών που δηλώνουν όπως στο πρώτο συνθετικό
    1. επαγγελματία
      μπετ(ό) > μπετατζής
      χαλβ(άς) > χαλβατζής: αυτός που φτιάχνει χαλβά
    2. (λαϊκότροπο) αντί άλλης πιο επίσημης λέξης
      βιολ(ί) > βιολιτζής & βιολιντζής αντί του βιολιστής
      κλαρίν(ο) > κλαριντζής αντίστοιχο του κλαρινετίστας
    3. ιδιότητα
      μάγκας > μάγκατζης
    4. οπαδό αθλητικής ομάδας, κόμματος
      ομάδα ΠΑΟΚ > παοκτζής
      κόμμα ΠΑΣΟΚ > πασοκτζής
  2. και επωνύμων (θηλυκό -τζή)
    Καζαντζής, Χαλβατζής, Κιτάντζης

Άλλες μορφές

[επεξεργασία]

όλες οι μορφές

το ίδιο επίθημα χωρίς μετακίνηση του τόνου στην πρωτότυπη λέξη

Κατηγορίες (συμπεριλαμβάνονται και επώνυμα):

Ετυμολογία 2

[επεξεργασία]
-τζής < επίθημα για επίθετα
είτε < ουσιαστικά -τζής, -ατζής
είτε απευθείας < (άμεσο δάνειο) τουρκική -cı επίθημα επιθέτων (και οι μορφές του) + [3]
Ο σχηματισμός των τύπων:
  • Το αρσενικό και το θηλυκό, όπως σε αντίστοιχα ουσιαστικά.
  • Το ουδέτερο, από επίθετα σε -ίδικος, -ίδικη, -ίδικο

Επίθημα

[επεξεργασία]
↓ πτώσεις       ενικός      
γένη → αρσενικό θηλυκό ουδέτερο
ονομαστική ο -τζής η -τζού το -τζίδικο
-τζήδικο
      γενική του -τζή της -τζούς του -τζίδικου
-τζήδικου
    αιτιατική τον -τζή τη(ν) -τζού το -τζίδικο
-τζήδικο
     κλητική -τζή -τζού -τζίδικο
-τζήδικο
↓ πτώσεις   πληθυντικός  
γένη → αρσενικό θηλυκό ουδέτερο
ονομαστική οι -τζήδες οι -τζούδες τα -τζίδικα
-τζήδικα
      γενική των -τζήδων των -τζούδων των -τζίδικων
-τζήδικων
    αιτιατική τους -τζήδες τις -τζούδες τα -τζίδικα
-τζήδικα
     κλητική -τζήδες -τζούδες -τζίδικα
-τζήδικα
Το ουδέτερο, από επίθετα σε -ίδικος, απλοποιημένη γραφή του -ήδικος.
Κατηγορία όπως «πλακατζής» - Παράρτημα:Επίθετα & Μετοχές

-τζής, -τζού, -τζίδικο

Άλλες γραφές

[επεξεργασία]
  • -τζής, -τζού, -τζήδικο (το ουδέτερο με μη απλοποιημένη γραφή)

Άλλες μορφές

[επεξεργασία]

Δείτε επίσης

[επεξεργασία]

Μεταφράσεις

[επεξεργασία]

Αναφορές

[επεξεργασία]