-ιά: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Μετάβαση στην πλοήγηση
Πήδηση στην αναζήτηση
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
παραγ. επίθ. |
Συμπλήρωση λήμματος + ΜΣΝ, ΑΡΧ |
||
Γραμμή 1: | Γραμμή 1: | ||
{{δείτε|-ία|-ια}} |
{{δείτε|-ία|-ια}} |
||
=={{-el-}}== |
=={{-el-}}== |
||
{{el-κλίση-'καρδιά'}} |
|||
==={{ετυμολογία}}=== |
|||
: '''{{PAGENAME}}''' < {{κλη|grc|el|-ιά}} (προφερόταν {{IPAstyle|/ia/}}) ή {{λ|-εία|grc}}. ''Επίσης'' {{λ|-έα|grc}}, {{λ|-αία|grc}} |
|||
: ή {{κλη|gkm|el|-ιά}} < {{κλη|grc|el|-ία}} ή {{λ|-έα|grc}} |
|||
: ''για τα φυτά'' < {{κλη|gkm|el|-ιά}} < {{ετυμ|grc-koi|el|-ία}} < {{λ|-έα|grc}} (όπως {{λ|μηλέα|grc}})<ref>{{Β:ΛΚΝ|%-ια*|-ια, -ία, -ιά}}</ref> |
|||
==={{προφορά}}=== |
|||
==={{κατάληξη θηλυκών ουσιαστικών|el}}=== |
|||
* εξαρτάται από το [[σύμφωνο]] που προηγείται |
|||
'''{{PAGENAME}}''' |
|||
{{ΔΦΑ|γλ=el|ˈʝa}} ''μετά από'' '''β''', '''δ''', '''ζ''', '''ρ''' ([[βια]], [[δια]], [[καρπαζιά]], [[χεριά]]) |
|||
{{ΔΦΑ|γλ=el|ˈʎa}} ''μετά από'' '''λ''' ([[ελιά]]) |
|||
{{ΔΦΑ|γλ=el|ˈɲa}} ''μετά από'' '''μ''', '''ν''' ([[μια]], [[νια]] |
|||
{{ΔΦΑ|γλ=el|ˈça}} ''μετά από'' '''θ''', '''π''', '''σ''', '''τ''', '''φ''' |
|||
* χωρίς [[υπερωικοποίηση]] (όπως στις συμβάσεις για την προφορά στο [[τραγούδι]]) |
|||
{{ΔΦΑ|γλ=el|ˈi̯a}} <ref>Στο κλασικό τραγούδι, αλλά και γενικότερα. Όπως ακούμε {{IPAstyle|/pɛˈði̯a tis ɛˈlaðos pɛˈði̯a/}} στο τραγούδι «Παιδιά, της Ελλάδος παιδιά» από τη [[w:Σοφία Βέμπω|Σοφία Βέμπω]].</ref> |
|||
==={{επίθημα|el}}=== |
==={{επίθημα|el}}=== |
||
'''{{PAGENAME}}''' {{θ}} |
'''{{PAGENAME}}''' {{θ}} |
||
* παραγωγικό [[επίθημα]] [[θηλυκός|θηλυκών]] ουσιαστικών που δημιουργεί λέξεις οι οποίες δηλώνουν |
|||
*# την [[ενέργεια]] που δηλώνεται με το πρώτο συνθετικό ή το αποτέλεσμα αυτής της ενέργειας (το [[πλήγμα]] ή το [[τραύμα]] για [[επιθετικός|επιθετική]] ενέργεια) |
|||
#* περιληπτικά ένα σύνολο από στοιχεία που δηλώνονται με το πρώτο συνθετικό |
|||
*#: [[βελονιά|βελον'''ιά''']], [[μαχαιριά|μαχαιρ'''ιά''']], [[φτυαριά|φτυαρ'''ιά''']] |
|||
#*: [[αγροτιά]], [[χωριατιά]] ... |
|||
*# χαρακτηριστική [[ιδιότητα]] της πρωτότυπης λέξης |
|||
#* το [[φυτό]] το οποίο παράγει αυτό που δηλώνεται με το πρώτο συνθετικό |
|||
*#: [[καπνός]] > [[καπνιά|καπν'''ιά''']], [[σύννεφο]] > [[συννεφιά|συννεφ'''ιά''']], [[άρχοντας]] > [[αρχοντιά|αρχοντ'''ιά''']] |
|||
#*: [[αγγουριά]], [[αγκαθιά]], [[κερασιά]] ... |
|||
*# εναλλακτικός τύπος για ουσιαστικά σε [[-ία]] |
|||
#* την ενέργεια που κάνει αυτός/αυτή/αυτό που δηλώνεται με το πρώτο συνθετικό ή το αποτέλεσμα αυτής της ενέργειας |
|||
*#: [[ερημία]] [[ερημιά|ερημ'''ιά''']], [[ομιλία]] [[μιλιά|μιλ'''ιά''']] |
|||
#*: [[μαχαιριά]], [[φτυαριά]] ... |
|||
*# περιληπτικά ένα σύνολο από στοιχεία που δηλώνονται με το πρώτο συνθετικό, [[μειωτικός|μειωτικό]] για εθνικό όνομα |
|||
*#: [[καραβιά|καραβ'''ιά''']], [[αγροτιά|αγροτ'''ιά''']], [[χωριατιά|χωριατ'''ιά''']] |
|||
#*: [[χεριά]], [[καλαθιά]], [[φτυαριά]] ... |
|||
*#: [[Τουρκιά|Τουρκ'''ιά''']] |
|||
#* [[καταγωγή]] |
|||
*# αόριστη [[ποσότητα]] που μπορεί να περιέχεται σε αυτό που δηλώνεται με το πρώτο συνθετικό |
|||
#*: [[Θεσσαλονικιά]] ... |
|||
*#: [[χεριά|χερ'''ιά''']], [[καλαθιά|καλαθ'''ιά''']], [[φτυαριά|φτυαρ'''ιά''']] |
|||
*# το [[φυτό]] το οποίο παράγει αυτό που δηλώνεται με το πρώτο συνθετικό |
|||
*#: [[αγγουριά|αγγουρ'''ιά''']], [[τριανταφυλλιά|τριανταφυλλ'''ιά''']], [[κερασιά|κερασ'''ιά''']] |
|||
*#* αλλά και γενικότερα, το δέντρο |
|||
*#*: [[ιτιά|ιτ'''ιά''']] |
|||
*#: {{βλ|και=1|0=-}} [[-ια]] |
|||
*# [[καταγωγή]] από αρσενικά σε [[-ιός]] |
|||
*#: [[Θεσσαλονικιός]] ({{α}}) > [[Θεσσαλονικιά|Θεσσαλονικ'''ιά''']] |
|||
*# {{προφορ}} σε οικείο ύφος ή ειρωνική διάθεση |
|||
*#: [[κουστούμι]] > [[κουστουμιά|κουστουμ'''ιά''']] |
|||
*# [[κατάληξη]] θηλυκών επιθέτων |
|||
*## από επίθετα σε [[-ός]] ({{α}}), '''-ιά''' ({{θ}}), [[-ό]] ({{ο}}) |
|||
*##: [[γλυκός]] ({{α}}) > [[γλυκιά|γλυκ'''ιά''']] |
|||
*## από επίθετα σε [[-ός]] ({{α}}), [[-ή]] ή '''-ιά''' ({{θ}}), [[-ό]] ({{ο}}) |
|||
*##: [[κακός]] ({{α}}) > [[κακιά|κακ'''ιά''']], [[αρρωστιάρικος]] > [[αρρωστιάρικια|αρρωστιάρικ'''ια''']] |
|||
*## από επίθετα σε [[-ύς]] ({{α}}), '''-ιά''' ({{θ}}), [[-ύ]] ({{ο}}) |
|||
*##: [[βαθύς]] ({{α}}) > [[βαθιά|βαθ'''ιά''']] |
|||
*## από επίθετα σε [[-ής]] ({{α}}), '''-ιά''' ({{θ}}), [[-ί]] ({{ο}}) |
|||
*##: [[βυσσινής]] ({{α}}) > [[βυσσινιά|βυσσιν'''ιά''']] |
|||
===={{συγγενικά}}==== |
|||
{{κλείδα-ελλ}} |
|||
* [[-σιά]] |
|||
===={{βλέπε}}==== |
|||
* {{π-κατ}} |
|||
==={{αναφορές}}=== |
|||
<references/> |
|||
[[Κατηγορία:Καταλήξεις θηλυκών ουσιαστικών]] |
[[Κατηγορία:Καταλήξεις θηλυκών ουσιαστικών]] |
||
---- |
|||
=={{-gkm-}}== |
|||
==={{ετυμολογία}}=== |
|||
: '''{{PAGENAME}}''' < {{l|-έα|gkm}} ή {{ετυμ|grc|gkm|-ία}}, {{λ|-έα|grc}} με [[συνίζηση]] για την αποφυγή της [[χασμωδία]]ς |
|||
==={{επίθημα|el}}=== |
|||
'''{{PAGENAME}}''' {{θ}} |
|||
* [[επίθημα]] [[θηλυκός|θηλυκών]] ουσιαστικών για το σχηματισμό λέξεων που δηλώνουν |
|||
*# [[ενέργεια]] ή αποτέλεσμα της ενέργειας που δηλώνεται από την πρωτότυπη λέξη |
|||
*#: {{λ|κοντάριν|gkm|κοντάρ(ιν)}} > {{λ|κονταρέα|gkm}} ''και'' {{λ|κονταριά|gkm|κονταρ'''ιά'''}} |
|||
*# [[φυτά]] |
|||
*#: {{ελνστ}} {{λ|κερασέα|grc}}, {{λ|κερασία|grc}} > {{μσν}} {{λ|κερασιά|gkm|κερασ'''ιά'''}} |
|||
===={{βλέπε}}==== |
|||
* {{π-κατ|gkm}} |
|||
===={{πηγές}}==== |
|||
* {{Β:ΛΚΝ|%-ια*|-ια, -ία, -ιά}} |
|||
* «-ιά» - {{Β:Μπαμπινιώτης 2010}} |
|||
---- |
|||
=={{-grc-}}== |
|||
{{grc-κλίσ-'στρατιά'}} |
|||
==={{ετυμολογία}}=== |
|||
: '''{{PAGENAME}}''' < {{λείπει η ετυμολογία|grc}} |
|||
==={{επίθημα|el}}=== |
|||
'''{{PAGENAME}}''' [<big>ῐᾱ</big>] {{θ}} |
|||
* [[μετονοματικός|μετονοματικό]] [[επίθημα]] [[θηλυκός|θηλυκών]] ουσιαστικών για το σχηματισμό λέξεων που δηλώνουν |
|||
*# [[περιληπτικός|περιληπτικά]] ό,τι εκφράζει η πρωτότυπη λέξη |
|||
*#: {{λ|μύρμηξ|grc}} > {{λ|μυρμηκιά|grc|μυρμηκ'''ιά'''}} |
|||
*#: {{λ|ἔσχατος|grc}} > {{l|ἐσχατιά|grc|ἐσχατ'''ιά'''}} |
|||
*#: {{λ|στρατός|grc}} > {{l|στρατικά|grc|στρατ'''ιά'''}} |
|||
===={{συγγενικά}}==== |
|||
* {{λ|-ία|grc}} |
|||
* {{λ|-εία|grc}} |
|||
===={{βλέπε}}==== |
|||
* {{π-κατ|grc}} |
|||
{{κλείδα-ελλ}} |
Αναθεώρηση της 22:03, 29 Μαΐου 2020
Νέα ελληνικά (el)
↓ πτώσεις | ενικός | πληθυντικός | ||
---|---|---|---|---|
ονομαστική | η | -ιά | οι | -ιές |
γενική | της | -ιάς | των | -ιών |
αιτιατική | τη(ν) | -ιά | τις | -ιές |
κλητική | -ιά | -ιές | ||
Οι καταλήξεις προφέρονται με συνίζηση. | ||||
Κατηγορία όπως «καρδιά» - Παράρτημα:Ουσιαστικά |
Ετυμολογία
- -ιά < (κληρονομημένο) αρχαία ελληνική -ιά (προφερόταν /ia/) ή -εία. Επίσης -έα, -αία
- ή (κληρονομημένο) μεσαιωνική ελληνική -ιά < (κληρονομημένο) αρχαία ελληνική -ία ή -έα
- για τα φυτά < (κληρονομημένο) μεσαιωνική ελληνική -ιά < ελληνιστική κοινή -ία < -έα (όπως μηλέα)[1]
Προφορά
- εξαρτάται από το σύμφωνο που προηγείται
- → λείπει η προφορά Μπορείτε να βοηθήσετε; μετά από β, δ, ζ, ρ (βια, δια, καρπαζιά, χεριά)
- → λείπει η προφορά Μπορείτε να βοηθήσετε; μετά από λ (ελιά)
- → λείπει η προφορά Μπορείτε να βοηθήσετε; μετά από μ, ν (μια, νια
- → λείπει η προφορά Μπορείτε να βοηθήσετε; μετά από θ, π, σ, τ, φ
- χωρίς υπερωικοποίηση (όπως στις συμβάσεις για την προφορά στο τραγούδι)
- → λείπει η προφορά Μπορείτε να βοηθήσετε; [2]
Επίθημα
-ιά θηλυκό
- παραγωγικό επίθημα θηλυκών ουσιαστικών που δημιουργεί λέξεις οι οποίες δηλώνουν
- την ενέργεια που δηλώνεται με το πρώτο συνθετικό ή το αποτέλεσμα αυτής της ενέργειας (το πλήγμα ή το τραύμα για επιθετική ενέργεια)
- χαρακτηριστική ιδιότητα της πρωτότυπης λέξης
- εναλλακτικός τύπος για ουσιαστικά σε -ία
- περιληπτικά ένα σύνολο από στοιχεία που δηλώνονται με το πρώτο συνθετικό, μειωτικό για εθνικό όνομα
- αόριστη ποσότητα που μπορεί να περιέχεται σε αυτό που δηλώνεται με το πρώτο συνθετικό
- το φυτό το οποίο παράγει αυτό που δηλώνεται με το πρώτο συνθετικό
- αλλά και γενικότερα, το δέντρο
- → και δείτε -ια
- καταγωγή από αρσενικά σε -ιός
- Θεσσαλονικιός (αρσενικό) > Θεσσαλονικιά
- (προφορικό) σε οικείο ύφος ή ειρωνική διάθεση
- κατάληξη θηλυκών επιθέτων
Συγγενικά
Δείτε επίσης
Αναφορές
- ↑ Πρότυπο:Β:ΛΚΝ
- ↑ Στο κλασικό τραγούδι, αλλά και γενικότερα. Όπως ακούμε /pɛˈði̯a tis ɛˈlaðos pɛˈði̯a/ στο τραγούδι «Παιδιά, της Ελλάδος παιδιά» από τη Σοφία Βέμπω.
Μεσαιωνικά ελληνικά (gkm)
Ετυμολογία
Επίθημα
-ιά θηλυκό
- επίθημα θηλυκών ουσιαστικών για το σχηματισμό λέξεων που δηλώνουν
- ενέργεια ή αποτέλεσμα της ενέργειας που δηλώνεται από την πρωτότυπη λέξη
- κοντάρ(ιν) > κονταρέα και κονταριά
- φυτά
- ενέργεια ή αποτέλεσμα της ενέργειας που δηλώνεται από την πρωτότυπη λέξη
Δείτε επίσης
Πηγές
Αρχαία ελληνικά (grc)
Ετυμολογία
- -ιά < → λείπει η ετυμολογία
Επίθημα
-ιά [ῐᾱ] θηλυκό
- μετονοματικό επίθημα θηλυκών ουσιαστικών για το σχηματισμό λέξεων που δηλώνουν
Συγγενικά
Δείτε επίσης
Κατηγορίες:
- Ουσιαστικά που κλίνονται όπως το 'καρδιά' (νέα ελληνικά)
- Ουσιαστικά θηλυκά (νέα ελληνικά)
- Ουσιαστικά με συνίζηση στην κατάληξη (νέα ελληνικά)
- Ουσιαστικά θηλυκά με συνίζηση στην κατάληξη (νέα ελληνικά)
- Κληρονομημένες λέξεις από τα αρχαία ελληνικά (νέα ελληνικά)
- Προέλευση λέξεων από τα αρχαία ελληνικά (νέα ελληνικά)
- Κληρονομημένες λέξεις από τα μεσαιωνικά ελληνικά (νέα ελληνικά)
- Προέλευση λέξεων από τα μεσαιωνικά ελληνικά (νέα ελληνικά)
- Προέλευση λέξεων από την ελληνιστική κοινή (νέα ελληνικά)
- Ελλείπουσες προφορές (νέα ελληνικά)
- Λέξεις χωρίς προφορά στο πρότυπο ΔΦΑ
- Νέα ελληνικά
- Επιθήματα (νέα ελληνικά)
- Αντίστροφο λεξικό (νέα ελληνικά)
- Καταλήξεις θηλυκών ουσιαστικών
- Προέλευση λέξεων από τα αρχαία ελληνικά (μεσαιωνικά ελληνικά)
- Ελλείπουσες ετυμολογίες (αρχαία ελληνικά)
- Αντίστροφο λεξικό (ελληνικά)