πέτομαι

Από Βικιλεξικό
Μετάβαση στην πλοήγηση Πήδηση στην αναζήτηση

Ετυμολογία

[επεξεργασία]
πέτομαι < (κληρονομημένο) αρχαία ελληνική πέτομαι Συγκρίνετε με το πετάω

Προφορά

[επεξεργασία]
ΔΦΑ : /ˈpe.to.me/
τυπογραφικός συλλαβισμός: πέ‐το‐μαι

πέτομαι (και δημοτική[1])

  1. (για πτηνά, έντομα, τον νου και τη σκέψη) πετάω
    ※  Αριστοτέλης Βαλαωρίτης (1824-1879), Ο Γώγος
    Τρέχει θολὸ κι ἀγνώριστο τοῦ Λούρου τὸ ποτάμι,
    ὅπου σταλάζει μυστικὰ τὸ δάκρυ τῆς Ἠπείρου.
    Ὁ γέρο-Πίνδος κάτασπρος καὶ πάντ᾿ ἀνδρειωμένος
    πέτεται μὲ τὰ χιόνια του καὶ μὲ τὴν κλεφτουριά του·
    στὸν ἥλιο ποὺ βασίλευε, τὸ μάτι του στυλώνει
    καὶ λέγει στ᾿ ἄστρο τ᾿ οὐρανοῦ: «Ἐκεῖ ποὺ πᾶς νὰ δύσεις
    ἂν σ᾿ ἐρωτήσουνε γιὰ μέ, νὰ πεῖς πῶς δὲν πεθαίνω.»
  2. (μεταφορικά) κομπάζω, καυχιέμαι, καμαρώνω
    ※  Κωστής Παλαμάς, Η φλογέρα του Βασιλιά, στίχος 58 (1910)
    Στη λεβεντιά του πέτεται κι ας είναι με τους σκλάβους.
    Δε λες πως πάει στον τόπο του ραγιάς από τα ξένα,
    λες από πόλεμο γυρνά και θρόνος τον προσμένει. [60]
    Μόνος αυτός δε γονατά, μόνος αυτός δε σκύβει.

Ρηματικοί τύποι

[επεξεργασία]

Μεταφράσεις

[επεξεργασία]

Αναφορές

[επεξεργασία]
  1. Δημητράκος, Δημήτριος Β. (1964) Μέγα λεξικὸν ὅλης τῆς Ἑλληνικῆς γλώσσης, 1930-1950. 2η έκδοση:1964. Αθήνα: Εκδόσεις: Δομή (15 τόμοι) & επανεκδόσεις, 1η έκδοση:1953 (9 τόμοι) Ελληνική Παιδεία, .




Ετυμολογία

[επεξεργασία]

πέτομαι, ήδη ομηρικό < θέμα πετ- πρωτοϊνδοευρωπαϊκή *peth₂- (πετάω)

πέτομαι

  1. (για τη φήμη) διαδίδομαι γρήγορα
  2. (για βέλη και ακόντια) κινούμαι με μεγάλη ταχύτητα
  3. (για ανθρώπους) κινούμαι πολύ γρήγορα
  4. (σχετικά με την ελπίδα) παίρνω φτερά, παίρνω θάρρος
  5. (για χαρακτήρα) είμαι άστατος
  6. (για πτηνά, έντομα, τον νου και τη σκέψη)
    1. πετάω
    2. φτερουγίζω, γυρίζω άσκοπα εδώ κι εκεί

Άλλες μορφές

[επεξεργασία]

Εκφράσεις

[επεξεργασία]

Συγγενικά

[επεξεργασία]

θέμα πετ- πρωτοϊνδοευρωπαϊκή ρίζα *peth₂-

άλλα θέματα, μεταπτωτικές βαθμίδες

για θέμα πετα- δείτε πετάννυμι

Δείτε επίσης

[επεξεργασία]