Χρήστης:Sarri.greek/ChronMor2
Μετάβαση στην πλοήγηση
Πήδηση στην αναζήτηση
NO NOTES[επεξεργασία]
p.209 | ΕΠΑΝΑΛΗΨΙΣ ΤΩΝ ΕΧΘΡΟΠΡΑΞΙΩΝ | ||
Ὁ Μέγας ὁ Δεμέστικος ἐνταῦτα ἀπεκρίθη· | |||
«Ὁ Θεὸς τὸ ἐξεύρει, φίλοι μου, συντρόφοι κι ἀδελφοί μου, | |||
»τοῦτο σφάζει τὸν λογισμὸν καὶ τὴν καρδίαν μου τρώγει, | |||
»διατὶ μᾶς ἐκατάλυσεν ἕνας φτωχὸς στρατιώτης. | |||
5005 | »Ἄν εἴχαμεν τὸν πρίγκιπα μαδίσει ἢ πολεμήσει, | ||
»ὅπου ἔνι μέγας ἄνθρωπος, ἐξάκουστος στὸν κόσμον, | |||
»κ’ ἐνίκησέ με εἰς πόλεμον, παρηγορίαν νὰ τὸ εἶχα. | |||
(3680) | »Τὸ δὲ νὰ λέουν ὁκάποιος φτωχὸς καὶ ρεματιάτης | ||
»ἐνίκησεν τοῦ βασιλέως τὸν ἀδελφὸν εἰς κάμπον, | |||
5010 | »καὶ πάλε ἄλλο χειρότερον, χεῖρον τῶν χειροτέρων, | ||
»μὲ τριακόσιους ἐκέρδισε χιλιάδες δεκαπέντε!» | |||
Καθὼς ἀπῆραν τὴν βουλὴν οἱ ἄρχοντες ἐκεῖνοι, | |||
ὁ Μέγας ὁ Δεμέστικος κι ὁ Μακρυνὸς ὁμοίως, | |||
μετ’ αὐτοὺς Κατακουζηνὸς ὁ ἐξάκουστος στρατιώτης, | |||
5015 | οὕτως καὶ τὸ ἐδιορθώσασιν καὶ ἀφιρώσανέ το. | ||
Ἐπέρασεν γὰρ ὁ καιρὸς, ἐδιάβην ὁ χειμῶνας, | |||
ἦλθεν ὁ μῆνας τοῦ μαρτίου, ἡ ἄνοιξις τοῦ χρόνου, | |||
ὅπου κινοῦνται ἅπαντες εἰς ἄρματα καὶ μάχην, | |||
καὶ τῆς θαλάσσης καὶ τῆς γῆς ἐτότε φουσσατεύουν. | |||
5020 | Ὁ ἀδελφὸς τοῦ βασιλέως Δεμέστικος ὁ Μέγας | ||
ὥρισεν τὰ φουσσᾶτα του νὰ σωρευτοῦσιν ὅλοι. | |||
Ἡ ἕνωσις ἐγίνετον στοῦ Σαπικοῦ τοὺς κάμπους, | |||
εἰς τὰ λιβάδια τὰ πλατέα, στὲς ἔμνοστες τὲς βρύσες. | |||
Φουσσᾶτα ἐσώρεψεν πολλὰ ἀπὸ διαφόρους τόπους· | |||
5025 | τὰ πεζικὰ τῆς Τσακωνίας τοῦ Μελιγοῦ τοῦ δρόγγου | ||
καὶ μέχρι στὴν Μονοβασίαν καὶ τῶν Σκορτῶν τὸν δρόγγον. | |||
p.210 | ΓΟΥΛΙΕΛΜΟΣ ΒΙΛΛΑΡΔΟΥΪΝΟΣ ΠΡΙΓΚΗΨ ΜΟΡΕΩΣ | ||
Ἐχώρισαν τὰ ἀλλάγια τους, ὀρθῶσαν κ’ ἐκινῆσαν, | |||
(3700) | ἐκεῖσε στὴν Καρύταιναν ἐμεῖναν τὴν ἑσπέραν, | ||
τὸ παραπόταμον τοῦ Ἀλφέως ὁλόρθα ἐκατεβαῖναν, | |||
5030 | ἐκ τὴν Πρινίτσα ἀπέρασαν καὶ εἴδασιν τὸν τόπον, | ||
ἀνάμνησαν τὸ ἐπάθασιν ἐκεῖ στὸν τόπο ἐκεῖνον. | |||
Πάντα ὑπαγαῖναν, λέγοντα τοὺς Φράγκους φοβερίζουν· | |||
τὸ πρᾶγμα ὅπου ἀπεργώθησαν οὐ μὴ τὸ πάθουν πλέον | |||
ἂν ἔλθουσιν εἰς πόλεμον, νὰ δώσουν κονταρέας· | |||
5035 | μὲ τὰς σαγίττας βούλονται ὅλους νὰ θανατώσουν. | ||
Κατερωτοῦν τὸ ποῦ νὰ εὑροῦν τὸν πρίγκιπα Γυλιάμον, | |||
στὴν Ἀνδραβίδαν ἔμαθαν ὅτι τοὺς ἀναμένει, | |||
τὴν χώραν ἐτριγύρισεν ὅλην μὲ τραφοκόπια | |||
καὶ στήκει ἐκεῖ κ’ ἐκδέχεται μὲ τὰ φουσσᾶτα ὅπου ἔχει. | |||
5040 | Ὁ Μέγας ὁ Δεμέστικος κράζει τοὺς ἀρχηγούς του· | ||
βουλὴν ἐζήτησεν αὐτῶν τὸ πῶς ὀφείλει διάξαι. | |||
Κ’ ἐκεῖνοι ὅπου ἦσαν τοπικοὶ ἄνθρωποι, ὅπου ἐγνωρίζαν | |||
τοὺς τόπους καὶ τὰ διάβατα, βουλὴν τοῦ ἐδῶκαν τέτοιαν· | |||
μὴ πιάσῃ γὰρ καὶ ἀπελθῇ ἐκεῖ στὴν Ἀνδραβίδα, | |||
5045 | διατὶ εἶναι τὰ ἔμπατα στενὰ καὶ διὰ τοὺς τσαγρατόρους. | ||
[fr§339] | Ὁλόρθα τὸν ἐδιάβασαν στὰ Σεργιανὰ πλησίον· | ||
p.211 | Η ΜΑΧΗ ΤΟΥ ΜΕΣΙΚΛΗ (ΣΕΡΓΙΑΝΑ) | ||
ἀπάνω πρὸς ἀνατολὰς ἐκεῖ τὸν ἀππλικέψαν. | |||
(3720) | Κλησίδιν ἔνι ἐκεῖ μικρὸν τὸ λέουν Ἅγιον Νικόλαον, | ||
εἰς τὸ Μεσίσκλιν τὸ λαλοῦν τοῦ τόπου γὰρ τὸ ἐπίκλην, | |||
5050 | ἐκεῖ ἔστησαν τὴν τέντα του κ’ ἐκατουνέψανέ τον. | ||
Τὰ πλάγια ὅλα ἐγέμισαν κι οἱ κάμποι τὰ φουσσᾶτα· | |||
ἐκεῖ ἑσπερῶσαν κ’ ἔμειναν ἐκείνην τὴν ἑσπέραν. | |||
[fr§340] | Καὶ τὸ αὔριο ἐξημερώνοντα, ὥρα ἀνατελμάτου, | ||
ἦλθεν ἐκεῖ ὁ πρίγκιπας μὲ τὰ φουσσᾶτα ὅπου εἶχεν. | |||
5055 | Οἱ καβαλλάροι καὶ πεζοὶ ὅλοι μετ’ αὖτον ἦλθαν· | ||
ἐχώρισεν τ’ ἀλλάγια του, τρεῖς σύνταξες ἐποῖκεν. | |||
Ἐξέβην ἐκ τὰ Σεργιανὰ ἐκεῖ πρὸς τοὺς Ρωμαίους | |||
κ’ ἐστήκασιν οἱ σύνταξες ἕτοιμες τοῦ πολέμου. | |||
[fr§341] | Τὸ πρῶτο ἀλλάγιν τῶν Ρωμαίων κ’ οἱ σύνταξες ὅπου εἶχεν | ||
5060 | ἦτον τοῦ Κανακουζηνοῦ, τοῦ ἐπαινετοῦ στρατιώτου. | ||
Ἐξέβη ἀπὸ τὸ ἀλλάγιν του ἀπάνω εἰς τὸ φαρίν του· | |||
τὰ κούκουρά του ἐβάσταινε, τὸ ἀπελατίκι ἐκράτει· | |||
ἀνάμεσα γὰρ τῶν Φραγκῶν καὶ τοῦ ἐδικοῦ του ἀλλάγι | |||
ὑπάγαινε καὶ ἔρχετον φημίζοντα δρομαίως. | |||
[fr§342] | 5065 | Κι ὅσον ἀπῆλθεν τρεῖς φορὰς μὲ τὸ ἄλογον ἐκεῖνο, | |
πεζεύγει, ἐμετασέλλησε κι ἀνέβη ἀπάνω εἰς ἄλλο, | |||
κι ἄρξετο νὰ φημίζεται ἐμπρὸς ἀπὸ τοὺς Φράγκους. | |||
(3740) | Ἐκεῖνο γὰρ τὸ ἔκαμνεν Κατακουζηνὸς ἐκεῖνος, | ||
p.212 | ΓΟΥΛΙΕΛΜΟΣ ΒΙΛΛΑΡΔΟΥΪΝΟΣ ΠΡΙΓΚΗΨ ΜΟΡΕΩΣ | ||
κ’ ὑπηγαινοέρχετον ἐκεῖ φημίζων τὸ φαρίν του, | |||
5070 | εἰς καταφρόνησιν τῶν Φραγκῶν, διατὸ ἦσαν γὰρ ὀλίγοι, | ||
κ’ εἰς ἔπαρσιν κι ἀλαζονείαν, διατὸ ἦσαν οἱ Ρωμαῖοι | |||
πλῆθος λαοῦ καὶ πλειότεροι παρὰ τὸ ἦσαν οἱ Φράγκοι. | |||
[fr§343] | Λοιπὸν ὑπηγαινοέρχετον τρέχοντα τὸ φαρίν του· | ||
τὸ ἄλογο θυμώθηκε, τὸν καβαλλάρη ἐπῆρε | |||
5075 | ἐκεῖ σιμὰ στὸν πρίγκιπα ἀπέσω εἰς ἕναν βάτον· | ||
ἐπεδουκλώθην τὸ ἄλογο, ἐπέσασιν κ’ οἱ δύο. | |||
Τὸ ἰδεῖ ὁ λαὸς τοῦ πρίγκιπος ἐδράμασιν ἐκεῖσε, | |||
τὸν καβαλλάρη ἐσφάξασιν, τὸ ἄλογον ἀπῆραν. | |||
[fr§344] | Τὸ ἰδεῖ ὁ Μέγας Δεμέστικος κι ὁ Μακρυνὸς ὁμοίως | ||
5080 | τὸ πῶς ἐχάθη ἡ κεφαλὴ ὅπου εἶχαν στὰ φουσσᾶτα, | ||
ἐφάνη τους ὁλοστινοὶ ἀπέθαναν κ’ ἐκεῖνοι· | |||
ἐδράξασιν κι ἀπῆραν τον οὕτως ἀποθαμμένον· | |||
ἐδῶκαν τὰ σαλπίγγια τους, ἀπῆραν κ’ ὑπαγαίνουν. | |||
[fr§345] | Ἠθέλησεν ὁ πρίγκιπας νὰ ὑπάγῃ στοὺς Ρωμαίους, | ||
5085 | κι ὅλοι τὸν ἀνασκόψασιν, συνεμποδίσανέ τον, | ||
λέγας, ὅτι ἂν μετασταθοῦν ἐτότε οἱ Ρωμαῖοι | |||
καὶ τριγυρίσουν τὰ ἄλογα μὲ τὸ σαγιττολάσι, | |||
(3760) | πολλὰ ἐλαφρὰ τοὺς θέλουσιν σκοτώσει τὰ ἄλογά τους· | ||
κι ἀφῶν ψοφήσουν τὰ ἄλογα καὶ πέσουν οἱ καβαλλάροι, | |||
5090 | ὡσὰν γυναῖκες καὶ παιδία τοὺς θέλουσιν κερδίσει | ||
καὶ θέλει χάσει ὁ πρίγκιπας πρῶτα τὸν ἐνιαυτόν του, | |||
κι ἀπαύτου γὰρ τὸν τόπον του καὶ τὸν λαόν του ὅλον. | |||
p.213 | Η ΜΑΧΗ ΤΟΥ ΜΕΣΙΚΛΗ (ΣΕΡΓΙΑΝΑ) | ||
Ἀκούσων ταῦτα ὁ πρίγκιπας ὑπόμεινεν ἐνταῦτα, | |||
κ’ ἐστράφη εἰς τὸ ὁσπίτι του ἐκεῖ στὴν Ἀνδραβίδα. | |||
5095 | Ὁ Μέγας ὁ Δεμέστικος μὲ τὰ φουσσᾶτα ὅπου εἶχεν | ||
ὁλόρθα ἐδιάβη κ’ ἔσωσεν εἰς τοῦ Νικλίου τοὺς κάμπους. | |||
Τὸ κάστρον ἐτριγύρισεν κ’ ἐπαρακάθισέ το. | |||
[fr§346] | Ἐκεῖ τὸν ηὗρε ἐριζικὸν, τὸ οὐκ ἤλπιζε νὰ τοῦ ἔλθῃ. | ||
Οἱ Τοῦρκοι, ὅπου ἦσαν μετ’ αὐτόν, ὅπου ἦσαν μία χιλιάδα, | |||
5100 | ἐζήτησαν τὴν ρόγαν τους, ἕξι μηνῶν ἐλέγαν. | ||
[fr§347] | Κι ὁ Μέγας ὁ Δεμέστικος -ὡσὰν ἦτον θλιμμένος | ||
νὰ λάβῃ νῖκος καὶ τιμὴν ἀπάνω εἰς τοὺς Φράγκους | |||
κ’ ἐδιάβη κ’ ἔλαβε ζημίαν κ’ ἐστράφη μὲ ἀτιμίαν- | |||
τῶν Τούρκων ἀλαζονικὴν ἀπόκρισιν ἐποῖκεν. | |||
[fr§348] | 5105 | Καὶ λέγει των μετὰ χολῆς· «Οὐκ εἶστε γὰρ ἀνθρῶποι | |
»νὰ ἐντρέπεστε κ’ αἰσχύνεστε ρόγαν νὰ μὲ ζητᾶτε | |||
»ἐκεῖ ὅπου ἐπλουτύνετε ’ς τοῦ βασιλέως τὸν τόπον | |||
(3780) | »μὲ τῶν Φραγκῶν τὰ πράγματα καὶ μὲ τοῦ βασιλέως; | ||
»Ἐσεῖς γὰρ ὅταν ἤλθετε ἐδῶ εἰς τὸν Μορέαν, | |||
5110 | »εἶστε γυμνοί, τετράχηλοι, ὅλοι ἐξεγυμνωμένοι· | ||
p.214 | ΓΟΥΛΙΕΛΜΟΣ ΒΙΛΛΑΡΔΟΥΪΝΟΣ ΠΡΙΓΚΗΨ ΜΟΡΕΩΣ | ||
»κι ἀφότου ἤλθετε ἐδῶ στοῦ βασιλέως τὸν τόπον, | |||
»ἐκ τῆς εὐχῆς τοῦ βασιλέως κι ἀπὸ τῆς ἀφεντίας του | |||
»κι ἀπὸ τὰ κούρση τὰ πολλά, τὰ ἐποίκαμεν στοὺς Φράγκους, | |||
»ἐσεῖς γὰρ ἐπλουτύνετε κι ὁ βασιλέας τί ἔχει; | |||
5115 | »εἰπέτε μου τὸ διάφορον κ’ ἐπάρετε τὴν ρόγαν, | ||
»εἴτε ποτὲ σας ἀπ’ ἐμοῦ ρόγαν οὐ μὴ σᾶς δώσω». | |||
[fr§349] | Οἱ Τοῦρκοι γὰρ ὡς τὸ ἤκουσαν, στριγγὴν φωνὴν ἐβάλαν· | ||
«Τί ἔν’ τὸ μᾶς λέγεις, δέσποτα, τί μᾶς κατονειδίζεις; | |||
»’ς ποῖον πόλεμον μᾶς ἔβαλες κι οὐδὲν ἐποιήσαμε ἔργον; | |||
5120 | »εἰς τὴν Πρινίτσα ὑπήγαμεν, ἐκεῖ ὅπου ἦλθαν οἱ Φράγκοι, | ||
»κι οὐδὲν μᾶς ἄφηκες ἐμᾶς νὰ ἔχωμεν πολεμήσει, | |||
»ἀλλὰ ἔβαλες τοὺς ἄρχοντες ὅπου ἔχεις, τοὺς Ρωμαίους, | |||
»τοὺς Φράγκους ἐπολέμησαν κ’ ἐδῶκαν κονταρέας· | |||
»ἰδὲς τὸ τί ἐδιαφόρησαν καὶ τί τιμὴν σὲ ἐποῖκαν. | |||
5125 | »Ποῖον ἀκούσετε Ρωμαῖον μὲ Φράγκον πολεμήσει, | ||
»μὲ τὸ κοντάρι ἢ μὲ σπαθὶ νὰ τὸν ἔχῃ νικήσει; | |||
»Οἱ πάντες ὅλοι ἐξεύρουν το, ὡς ἔνι γὰρ κ’ ἡ ἀλήθεια· | |||
»εἰς τὸ κοντάρι κ’ εἰς σπαθὶ οἱ Φράγκοι εἶναι στρατιῶτες. | |||
»Ὅμως ἡμεῖς διὰ τοὺς Ρωμαίους ἐτράπημαν ἐτότε, | |||
5130 | »κ’ ἐφύγαμε ἐκ τὸν πόλεμον ἄνευ φταισίματός μας· | ||
»διὰ συντροφίαν τὸ ἐποιήσαμεν, τίποτε οὐδὲν τὸ φταίομεν. | |||
»Καὶ πάλε μᾶς ἐδιάβασες ἐκεῖ στὴν Ἀνδραβίδα· | |||
»τὸν πρίγκιπα ἐφοβέριζες διὰ νὰ τὸν ἐξαλείψῃς, | |||
»κι ἀφότου ἐδιάβημαν ἐκεῖ κ’ ἦλθαν ’ς ἐμᾶς οἱ Φράγκοι | |||
5135 | »ἑτοιμασμένοι εἰς πόλεμον ὅσον σύρει δοξάριν, | ||
»διὰ σκοτωμὸν ἀνθρώπου ἑνὸς ὅπου ἐχάθη μὲ φταίσιμόν του, | |||
»ὥρισες καὶ ἐστράφημαν κ’ ἐφύγαμε ὡς γυναῖκες. | |||
»Πότε μᾶς ὥρισες ποσῶς νὰ ἔχωμεν πολεμήσει, | |||
»κ’ ἐπαρατρέψαμεν ποσῶς κ’ ἐπαρακούσαμέν σου; | |||
5140 | »ὅπου κρατεῖ τοῦ δούλου του τὴν ρόγαν, τὸν μιστὸν του, | ||
p.215 | ΟΙ ΤΟΥΡΚΟΙ ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΠΟΥΝ ΤΟΥΣ ΕΛΛΗΝΑΣ | ||
»ἀπηλογίαν τοῦ δίδει εὐθέως νὰ ὑπάγῃ ὅπου θέλει. | |||
»Κ’ ἡμεῖς, ἀφέντη, ἀπὸ τοῦ νῦν ἀπολογίαν μᾶς δίδεις, | |||
»ἀφῶν τὴν ρόγαν μας κρατεῖς, ἡμεῖς σὲ προσκυνοῦμεν | |||
»κ’ ὑπᾶμεν νὰ εὕρωμε ἀλλαχοῦ νὰ ζοῦμε ὡσὰν στρατιῶτες». | |||
5145 | Εἰς τὴν κατοῦναν ἤλθασιν, εὐθέως βουλὴν ἀπῆραν· | ||
ὠρθῶσαν τὴν κατοῦναν τους, πηδοῦν, καβαλλικεύουν. | |||
Ἀπὸ τὸ Νίκλι ἐξέβησαν ἐπιάσαν τὴν ὁδόν τους, | |||
(3820) | εἰς τὰ ὀπίσω ἐστρέφονταν εἰς τὴν Καρύταινα ἦλθαν, | ||
ἐκεῖσε ἐκατουνέψασιν ἐκείνην τὴν ἑσπέραν. | |||
[fr§350] | 5150 | Κι ὡς τὸ ἔμαθε ὁ δεμέστικος κι ὡς τὸ ἐπληροφορέθη | |
ὅτι ἐμίσσεψαν ἀπ’ ἐκεῖ οἱ Τοῦρκοι κ’ ὑπαγαίνουν, | |||
ὅπου ἦσαν οἱ καλλιώτεροι ὅλου του τοῦ φουσσάτου | |||
κ’ ὑπήγαιναν στὸν πρίγκιπα ὅπου ἦτον γὰρ ἐχτρός του, | |||
μεγάλως τὸ ἐβλαστήμησεν, ἠθέλησεν νὰ ἀπέλθῃ | |||
5155 | ἀτός του ἐξοπίσω τους διὰ νὰ τοὺς ἔχῃ στρέψει. | ||
Οἱ δὲ οἱ φρονιμώτεροι, ὅπου ἦσαν μετ’ ἐκεῖνον, | |||
τὸν εἶπαν κ’ ἐσυμβούλεψαν, οὐδὲν ἦτον τιμή του | |||
νὰ ὑπάγῃ ἐξοπίσω τῶν Τουρκῶν αὐτάδελφος βασιλέως, | |||
διατὸ εἶναι οἱ Τοῦρκοι εἰς θυμὸν μεγάλως χολιασμένοι, | |||
5160 | «κι ἂν τύχῃ νὰ ἐπιμεληθοῦν καὶ νὰ σὲ πολεμήσουν, | ||
»πολλάκις κι εἰς τὸν πόλεμον νὰ σὲ ἔχουν νικήσει | |||
»κ’ ἤθελεν εἶσται ἄπρεπον πρᾶγμα κατηγορίας· | |||
»ἀλλὰ ἂς διορθώσῃς ἄρχοντας ἀνθρώπους γὰρ φρονίμους | |||
»νὰ ἀπελθοῦν νὰ τοὺς σώσουσιν, νὰ τοὺς καλολογήσουν, | |||
5165 | »νὰ τοὺς εἰποῦν κ’ ὑποσχεθῇς νὰ τοὺς ἔχῃς πληρώσει | ||
»τὴν ρόγαν καὶ φιλοτιμίαν ὅσην χρεωστεῖ νὰ ἔχουν». | |||
[fr§351] | Δύο ἄρχοντες ἐδιόρθωσεν, ὅπου ἦσαν ἐκ τὴν Πόλιν, | ||
(3840) | καὶ συντροφίαν τοὺς ἔδωκεν κ’ ἐδιάβησαν ἐνταῦτα. | ||
Εἰς τὴν Καρύταινα ἔσωσαν ἐκείνην τὴν ἑσπέραν· | |||
p.216 | ΓΟΥΛΙΕΛΜΟΣ ΒΙΛΛΑΡΔΟΥΪΝΟΣ ΠΡΙΓΚΙΨ ΜΟΡΕΩΣ | ||
5170 | τοὺς Τούρκους ηὕρηκαν ἐκεῖ ποῦ ἦσαν κατουνεμένοι. | ||
Εἰς τὸν Μελὶκ ἐδιάβησαν ὅπου ἦτον κεφαλή τους, | |||
ἐπέζεψαν κ’ ἐδιάβησαν στὴν τέντα του ὁλόρθα. | |||
[fr§352] | Χαιρετισμὸν τοῦ εἴπασιν ἐκ μέρους τοῦ δεμεστίκου | ||
τοῦ βασιλέως τὸν ἀδελφὸν κι ἀπὸ τὸ ἀρχοντολόγι· | |||
5175 | πολλὰ θαυμάζονται οἱ ἄρχοντες τοῦτο πῶς ἐγινέτον | ||
«κι ἀνηχωρήσετε ἀπὸ ἐμᾶς διὰ λόγια γὰρ καὶ μόνον | |||
»κι ἀφίνετε τὸν ὅρκον σας καὶ τὴν δουλότητά σας, | |||
»ὅπου ἔχετε εἰς τὸν βασιλέα κ’ ἤλθετε διὰ ἐκεῖνον. | |||
»Στραφᾶτε ὀπίσω, οἱ ἄρχοντες, στὸν ὅρκον σας ἀπάνω, | |||
5180 | »νὰ πληρωθῆτε παρευτὺς τὴν ρόγαν σας ἀκέραιαν». | ||
[fr§353] | Ἐνταῦτα τοὺς ἀπεκρίθηκεν ἀτός του ὁ Μελίκης | ||
ὡσαύτως καὶ οἱ πρότεροι τοῦ τούρκικου φουσσάτου | |||
καὶ εἶπαν κι ἀπεκρίθησαν ἐτέτοιους γὰρ τοὺς λόγους· | |||
«Οὐ πρέπει αὐταδέλφου βασιλέως νὰ ἐβγαίνῃ ἀπὸ τὸν λόγον | |||
5185 | »ὅπου εἰπῇ κ’ ἐπισχεθῇ ἀνθρώπου γεννημένου. | ||
»Ἐν τούτῳ λέγομεν ἡμεῖς, ἄρχοντες καὶ συντρόφοι, | |||
»ὁ Μέγας ὁ Δεμέστικος ἀτός του γὰρ μᾶς εἶπεν | |||
(3860) | »κι ἀφίρωσε τὸν λόγον του ποτὲ μὴ μᾶς πληρώσῃ. | ||
»Στραφᾶτε, εἰπέτε του ἀπὸ ἐμᾶς ποτὲ νὰ μὴ στραφοῦμε | |||
5190 | »οὔτε νὰ τὸν δουλέψωμεν ἡμέραν τῆς ζωῆς του, | ||
»διατὶ ποτέ του οὐκ ηὕραμεν καμμίαν ἀλήθεια εἰς αὖτον. | |||
»Τοὺς Φράγκους γὰρ ἠκούσαμεν ὅτι κρατοῦν ἀλήθειαν, | |||
»κ’ ὑπᾶμε νὰ τοὺς εὕρωμεν, νὰ ζήσωμεν μετ’ αὔτους». | |||
[fr§354] | Οἱ ἄρχοντες ἠθέλασιν ὀπίσω νὰ στραφοῦσιν· | ||
5195 | κι ὁκάποιος Τοῦρκος φίλος τους εἶπε, ἐσυμβούλεψέ τους | ||
νὰ μείνουν ἐκεῖσε μὲ αὐτοὺς ἐκείνην τὴν ἑσπέραν, | |||
κι ἂ λάχῃ νὰ μετανοήσουσιν οἱ Τοῦρκοι νὰ στραφοῦσιν. | |||
Οἱ Τοῦρκοι γὰρ ὡς εἴχασιν ἐπιθυμίαν μεγάλην | |||
νὰ ἀπέλθουν εἰς τὸν πρίγκιπα, νὰ τὸν ἔχουν δουλέψει, | |||
p.217 | ΟΙ ΤΟΥΡΚΟΙ ΑΠΟΣΚΙΡΤΟΥΝ ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ ΦΡΑΓΚΟΥΣ | ||
5200 | ἀπὸ ταχέα γὰρ τὸ πρωὶ ἐδῶκαν τὰ σαλπίγγια, | ||
τὰ τούρκικα τὰ βούκκινα, ὅπου εἶχαν μέγα πλῆθος, | |||
σηκώνουν τὲς κατοῦνες τους, ἐβάλθησαν στὸν δρόμον | |||
ὁλόρθα στὸ παραπόταμον τοῦ ποταμοῦ τοῦ Ἀλφέως. | |||
[fr§355] | Στὸ Περιγάρδη ἤλθασιν ἐκεῖ πρὸς τὸ Βλυζήρη. | ||
5205 | Ἀφότου γὰρ ἐσώσασιν ἐκεῖσε εἰς τὰ Σέρβια. | ||
[fr§356] | Κράζει ὁ Μελὶκ δύο Τούρκους του τοὺς φρονιμώτερούς του, | ||
ὅπου ἔξευραν τὴν λογικὴν γλῶσσαν γὰρ τῶν Ρωμαίων, | |||
(3880) | κ’ ἔδωκε αὐτῶν καὶ συντροφίαν ἄλλους δώδεκα Τούρκους. | ||
Στὸν πρίγκιπα τοὺς ἔστειλεν ἐκεῖ στὴν Ἀνδραβίδα | |||
5210 | νὰ τὸν εἰποῦν διὰ τί ἀφορμὴν ἀπέρχονται πρὸς αὖτον. | ||
Κι ὅταν ἐσώσασιν ἐκεῖ στὸν πρίγκιπα Γυλιάμον, | |||
ἐκεῖνος τοὺς ἐδέξατο μετὰ τιμῆς μεγάλης. | |||
[fr§357] | Ἐνταῦτα τοῦ ἀφηγήθησαν διὰ τί τρόπον ἀφῆκαν | ||
τὸν ἀδελφὸν τοῦ βασιλέως καὶ ἔρχονται πρὸς αὖτον | |||
5215 | διὰ τὴν καλήν του ἀφεντίαν, τὸ ἔπαινος ὅπου εἶχεν· | ||
στὴν μάχην ὅπου ἐμάχετον μετὰ τὸν βασιλέαν | |||
νὰ τοῦ βοηθήσουν ὡς ἠμποροῦν κατὰ τὴν δύναμίν τους, | |||
διατὶ ἔχουν εἴδησιν καλὴν κ’ ἐξεύρουν μὲ ἀλήθειαν | |||
ὅτι μὲ τρόπον ἀδικίας τὸν μάχεται ὁ βασιλέας, | |||
5220 | καὶ πρέπει πᾶσα ἄνθρωπος ὅπου ἄρματα βαστάζει, | ||
μὲ τὴν ἀλήθειαν τοῦ Θεοῦ νὰ μάχεται τὸν ἐχτρόν του. | |||
«Λοιπόν, ἀφέντη πρίγκιπα, ἂν χρήζῃς τὴν δουλείαν μας, | |||
»ἡμεῖς νὰ σὲ δουλέψωμεν χρόνον ἕναν σωζᾶτον. | |||
p.218 | ΓΟΥΛΙΕΛΜΟΣ ΒΙΛΛΑΡΔΟΥΪΝΟΣ ΠΡΙΓΚΙΨ ΜΟΡΕΩΣ | ||
»Εἴ τε κι οὐ χρήζεις μας ποσῶς κι οὐδὲν σοῦ κάμνει χρεία, | |||
5225 | »ὡς πρίγκιπας κι ἀφέντης μας, δέομεν, παρακαλοῦμεν, | ||
»νὰ ὁρίσῃς νὰ μᾶς δώσουσιν στράταν διὰ νὰ ὑπᾶμεν | |||
»εἰς τόπον ποῦ νὰ ἔχωμεν πέραμα νὰ διαβοῦμε | |||
(3990) | »στὸν τὸπον τῆς Ἀνατολῆς, νὰ ὑπᾶμεν στὰ ἐδικά μας». | ||
Κι ὁ πρίγκιπας ὡς φρόνιμος καὶ καλοπαιδεμένος | |||
5230 | κράζει τὸν μισὶρ Ἀσελὴν, ντὲ Τοὺθ εἶχεν τὸ ἐπίκλην - | ||
τοῦ Καίσαρη ἦτον ἀδελφός, μισὶρ Φίλιππος ἄκω, | |||
στὴν φυλακὴν εὑρίσκετον ἐτότε εἰς τὴν Πόλιν - | |||
διατὸ ἦτο ὁ μισὶρ Ἀνσελὲτ ἄνθρωπος παιδεμένος, | |||
τὲς τάξες ἔξευρε ἀκριβῶς, τὴν γλῶσσαν τῶν Ρωμαίων, | |||
5235 | τὸν ὥρισεν τοῦ νὰ ἀπελθῇ ’ς ἀπάντησιν τῶν Τούρκων. | ||
Ἀπῆρεν γὰρ καβαλλαρίους μετ’ αὖτον καὶ σιργέντες | |||
εἰς ἀριθμὸν τριακοσίων κ’ ἐδιάβη στὸ Βλυζήρη. | |||
[fr§358] | Ἐκεῖ ηὗρε γὰρ τοὺς ἄρχοντες τοῦ τούρκικου φουσσάτου. | ||
Χαρὰν μεγάλην ἔποικεν ἐκεῖνος ὁ Μελίκης· | |||
5240 | «Πολλὰ ἐπεθύμουν νὰ σὲ ἰδῶ, κύρης μου κι ἀδελφέ μου, | ||
»διατὸ εἶσαι ἀπὸ τὴν Ρωμανίαν ἄνθρωπος παιδεμένος | |||
»κ’ ἐξεύρεις ἐκ τὰ τούρκικα νὰ μᾶς τὰ συντυχαίνῃς». | |||
Κι ἀπαύτου ἄρχισε νὰ λαλῇ καὶ νὰ τοῦ ἀφηγᾶται | |||
τὸν τρόπον καὶ τὴν ἀφορμὴν τὸ πῶς ἦλθεν ἐνταῦτα. | |||
p.219 | ΟΙ ΤΟΥΡΚΟΙ ΑΠΟΣΚΙΡΤΟΥΝ ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ ΦΡΑΓΚΟΥΣ | ||
5245 | Κ’ ἐκεῖνος τοῦ ἀπεκρίθηκεν μετ’ εὐσπλαγχνίας μεγάλης· | ||
«Καλῶς ἦλθες, ὁ φίλος μου, καλῶς ὁ ἀδελφός μου, | |||
»πολλὰ ἐπεθύμουν νὰ σὲ ἰδῶ ἐδῶ στὴν συντροφίαν μου». | |||
[fr§359] | Κι ἀφότου ἐκαταχάρησαν ἐκεῖσε εἰς τὸ Βλυζῆρι, | ||
(3920) | στὴν Ἀνδραβίδα ἐδιάβησαν ἐκείνην τὴν ἑσπέραν. | ||
5250 | Ὁ πρίγκιπας ἐξέβηκεν στὴν ἀπαντὴν τῶν Τούρκων, | ||
ὅλοι μετ’ αὖτον ἑνομοῦ οἱ καβαλλάροι του ὅλοι· | |||
στὸν ποταμὸν τὸν Ἠλειακὸν ἐκεῖ συναπαντᾶται. | |||
Οἱ Τοῦρκοι γὰρ ἐπέζεψαν, ὡς τὸ ἔχουσιν συνήθειαν, | |||
τὸν πρίγκιπα ἐπροσκύνησαν μικροί τε καὶ μεγάλοι, | |||
5255 | ἄνευ ὁ Μελὶκ κι ὁ Σαλὶκ ὅπου ἦσαν οἱ προεστοί τους, | ||
τοὺς ὅποιους γὰρ ἐκράτησεν μισὶρ Ἀνσελὴς ἐκεῖνος | |||
κι οὐδὲν γὰρ ἀπεζέψασιν ὡσὰν οἱ ἄλλοι Τοῦρκοι. | |||
Τιμητικὰ τοὺς χαιρετᾷ ὁ πρίγκιπας ἀτός του. | |||
[fr§360] | Ἀπὸ τὰς χεῖρας τοὺς κρατεῖ κ’ ἐβάλθησαν νὰ ὁδεύουν. | ||
5260 | Οἱ Τοῦρκοι οὐδὲν ἀνάμειναν ἕως οὗ νὰ κατουνέψουν, | ||
ἀλλὰ καβαλλικεύοντα ἀρχάσαν συντυχαίνει | |||
καὶ λέγειν πρὸς τὸν πρίγκιπα τὴν παραπόνεσίν τους, | |||
τὸν τρόπον καὶ τὴν ἀφορμὴν τὸ πῶς ἦλθαν ἐκεῖσε, | |||
τὸ πῶς γὰρ τοὺς ἐκράτησεν Δεμέστικος ὁ Μέγας | |||
5265 | τὴν ρόγαν καὶ οἰκονομίαν, ὅπου εἶχεν ἐξεδουλέψει, | ||
κ’ ἐκεῖνοι οὐδὲν τοῦ ἐποίκασιν τίποτε πονηρίαν, | |||
οὔτε ἀνυπολήπτησαν τὸν βασιλέαν κἀνόλως· | |||
«Ἀπολογίαν ἐπήραμεν ἀπ’ αὖτον ὡς στρατιῶτες· | |||
(3940) | »ἡμέραν γὰρ καὶ φανερὰ ἐξέβημαν ἀπ’ αὖτον | ||
5270 | »κ’ ἤλθαμε ἐδῶ, ἀφέντη μας, νὰ σὲ ἔχωμε δουλέψει | ||
»μὲ τ’ ἄρματα, ἀληθινά, ὡς τὸ ἔχουν οἱ στρατιῶτες. | |||
p.220 | ΓΟΥΛΙΕΛΜΟΣ ΒΙΛΛΑΡΔΟΥΪΝΟΣ ΠΡΙΓΚΙΨ ΜΟΡΕΩΣ | ||
P | »καὶ ὅταν σὲ δουλέψωμεν εἰς θέλημα ἐδικόν σου, | Δυσανάγνωστος H 5272-5280, αντικαθίσταται. | |
»δι’ ἀνταμοιβὴν κ’ εὐεργεσίαν ἐτοῦτο σὲ ζητοῦμεν, | |||
»νὰ ἔχωμεν τὴν ἄδειαν νὰ ὑπᾶμεν τὴν ὁδόν μας. | |||
5275 | »Ἡμεῖς, ἀλήθεια, ἀφέντη μου, οὐκ ἤλθαμεν ἐνταῦτα | ||
»διὰ νὰ σκολάσωμεν ποσῶς, νὰ χάνεται ὁ καιρός μας. | |||
»Σήμερα, ἀφέντη, ὄρθωσε ὅλα σου τὰ φουσσᾶτα, | |||
»καὶ τὸ πρωῒ ἂς κινήσωμεν νὰ ὑπᾶμεν στοὺς Ρωμαίους, | |||
»στοῦ βασιλέως τὸν ἀδελφὸν τὸν ἄπιστον ἐκεῖνον· | |||
5280 | »ποτὲ ἀλήθειαν εἰς αὐτὸν τὸν οὐκ ηὕραμεν οὐδόλως· | ||
H | »μὲ λόγια μᾶς ἐδιάβαζεν, τὴν ρόγαν μας ἀπῆρεν. | ||
»Ἐτοῦτο, ἀφέντη, θέλομεν κ’ ἐτοῦτο σὲ ζητοῦμεν· | |||
»ἔλα μετ’ ἔμας ἕως ἐκεῖ καὶ στέκε σίγερόν σου, | |||
»κ’ ἡμεῖς νὰ πολεμήσωμεν τὸ γένος τῶν Ρωμαίων». | |||
5285 | Ἀκούσων ταῦτα ὁ πρίγκιπας ἐχάρηκεν μεγάλως, | ||
ὡσαύτως κ’ οἱ φλαμουριαροὶ κι ὅλοι του οἱ καβαλλάροι. | |||
[fr§361] | Κράζει τὸν μισὶρ Ἀνσελὴν τὸν πρωτοσύμβουλόν του, | ||
παρακαλεῖ κι ὁρίζει τον νὰ ὀρθώσῃ τὰ φουσσᾶτα | |||
(3960) | διὰ νὰ κινήσουν τὸ πρωῒ νὰ πιάσουν τὴν ὁδόν τους· | ||
5290 | ὀλόρθα νὰ ὑπαγαίνουσι, ἐκεῖ ὅπου εἶναι οἱ Ρωμαῖοι, | ||
ὁ Μέγας ὁ Δεμέστικος, στὴν Λακκοδαιμονίαν. | |||
Ὡς τὸ ὥρισεν ὁ πρίγκιπας, οὕτως γὰρ ἐγενέτον, | |||
καὶ τὸ πρωῒ ἐκίνησαν ἀπὸ τὴν Ἀνδραβίδα. | |||
Οἱ Τοῦρκοι ἐπληροφόρησαν τὸν πρίγκιπα ἀλήθειον | |||
5295 | τὸ πῶς ἐμάθασιν αὐτοὶ εἰς τὴν μαντείαν ποῦ ἐξεῦραν, | ||
ὅτι εἰς τὸν πρῶτον πόλεμον ποῦ ἠθέλαν πολεμήσει | |||
μὲ τὸν Μέγαν Δομέστικον, τὸν ἠθέλαν κερδίσει. | |||
Λοιπόν, ὡσὰν ἐξέβησαν ἀπὸ τὴν Ἀνδραβίδα, | |||
οἱ Τοῦρκοι ὑπαγαίνασιν πάντα εἰς τὴν ἐμπροστέλαν· | |||
5300 | προβόδους εἶχαν τοπικοὺς ὅπου τοὺς ὡδηγεῦγαν, | ||
καὶ τόσον ὡδηγέψασιν μετὰ ἡμερῶν τεσσάρων, | |||
p.221 | ΟΙ ΤΟΥΡΚΟΙ ΑΠΟΣΚΙΡΤΟΥΝ ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ ΦΡΑΓΚΟΥΣ | ||
στὴν Κοπρονίτσαν ἔσωσαν πλησίον τῆς Ἀρκαδίας· | |||
οἱ Τοῦρκοι γὰρ ἀπέσωσαν κ’ ἐπιάσασιν κατοῦνες, | |||
ὅπου τὸ λέγουσιν Μουντράν, ἔχει πανώραιαν βρύσιν. | |||
[fr§362] | 5305 | Κι ἀφότου ἐκατουνέψασιν ἐπιάσαν τὲς μαντειές τους, | |
κ’ ηὗραν, ὡς τὸ ἐφανέρωσαν κ’ ἦτον γὰρ καὶ ἡ ἀλήθεια, | |||
ὅτι τὸ αὔριον σάββατον ἠθέλαν πολεμήσει | |||
ἐκεῖ πλησίον εἰς τὰ βουνὰ ὅπου ἐβλέπουν ἀπέκει. | |||
(3980) | Κράζουν τοὺς Φράγκους, ποὺ εἴχασιν διὰ πρόβεδους μετ’ αὔτους, | ||
5310 | καὶ λέγουσί τους· «Ἄρχοντες, ἄμετέ μας ἐκεῖσε | ||
»ὅπου ἔνι γὰρ ὁ πρίγκιπας, χρήζομεν τοῦ συντύχει | |||
»διὰ ὄφελές του καὶ τιμὴν ὅπου τοῦ μέλλει νὰ ἔχῃ». | |||
Κι ὡς τὸ ἤκουσαν οἱ πρόβεδοι, πηδοῦν καβαλλικεύουν, | |||
ἀπήρασιν τοὺς ἄρχοντας τοῦ τούρκικου φουσσάτου, | |||
5315 | τὸν Μελὶκ καὶ τὸν Σαλὶκ καὶ ἄλλους δεκαπέντε | ||
κ’ ἐδιάβησαν στὸν πρίγκιπα ἐκεῖ στὴν Κοπρινίτσα. | |||
Τὸ ἰδεῖ τους γὰρ ὁ πρίγκιπας ἐπροσηκώθηκέν τους· | |||
«Καλῶς ἦλθαν οἱ Τοῦρκοι μου, καλῶς οἱ ἀδελφοί μου». | |||
Κ’ ἐκεῖνοι γὰρ τὸν προσκυνοῦν καὶ λέγουν πρὸς ἐκεῖνον· | |||
5320 | «Γίνωσκε, ἀφέντη βασιλέα, κράτει το ἀπ’ ἐμέναν | ||
P | αὔριον, σάββατο πρωῒ θέλομεν πολεμήσει. | Λείπει φύλλο από τον H, στίχοι 5321-5354. | |
p.222 | ΓΟΥΛΙΕΛΜΟΣ ΒΙΛΛΑΡΔΟΥΪΝΟΣ ΠΡΙΓΚΙΨ ΜΟΡΕΩΣ | ||
Εἰς τοῦτο ἤλθαμεν ἐδῶ διὰ νὰ σὲ τὸ εἰποῦμεν». | |||
Εἰς τοῦτο ἀπεχαιρέτησαν, ἐστράφησαν ὀπίσω. | |||
Ὁ πρίγκιπας, ὡς τὸ ἤκουσεν, λαλεῖ τοὺς κεφαλᾶδες. | |||
5325 | ὅλων βουλὴν ἐζήτησεν πῶς θέλουσιν ποιήσει. | ||
[fr§364] | Ἐν τούτῳ ὁ μισὲρ Ἀσελὴς ἔδωκε τὴν βουλήν του | ||
καὶ λέγει πρὸς τὸν πρίγκιπαν· «Ἀφέντη, νὰ ἠξεύρῃς, | |||
ἐγὼ ἔμαθα ἀπὸ ἄνθρωπον καὶ καταπατητήν μου, | |||
(4000) | ὁ ἀδελφὸς τοῦ βασιλέως, Δεμέστικος ὁ Μέγας, | ||
5330 | ἦλθεν εἰς τὴν Βελίγοστην μὲ ὅλα του τὰ φουσσᾶτα, | ||
διοῦ ἔμαθεν ἐρχόμεθα νὰ ὑπάγωμεν ἐκεῖσε | |||
τοῦ πιάσειν τὰ διάβατα καὶ ὅλες τὲς κλεισοῦρες | |||
ἐκεῖ εἰς τὴν ράχην τὴν ψηλήν, Μακρὺ Πλάγι τὸ λέγουν. | |||
[fr§365] | Εἰς τοῦτο θέλω, ἀφέντη μου, οἱ Τοῦρκοι ὅπου ὑπᾶσιν | ||
5335 | ὀμπρὸς εἰς τὰ φουσσᾶτα μας νὰ ὑπάγουν εἰς τὴν μέσην, | ||
μὴ τύχῃ γὰρ καὶ κροτιστοῦν καὶ στὸ φυγίον βαλθοῦσιν | |||
καὶ χάσωμεν τὸν πόλεμον κι ὅλον τὸν λογισμόν μας. | |||
Εἰς τοῦτο λέγω, ἀφέντη μου, ἂν ἔνι ὁρισμός σου, | |||
τὸ πρῶτο ἀλλάγι νὰ ἔχω ἐγὼ ἀπ’ ὅλα τὰ φουσσᾶτα, | |||
5340 | καὶ εἰς τὴν μέση οἱ Τοῦρκοι ἂς εἶν’ κ’ ἐσὺ στὴν ὀπιστέλαν, | ||
ἐγὼ νὰ ὑπάγω ἔμπροστεν ἀπ’ ὅλα τὰ ἀλλάγια· | |||
ὀλπίζω εἰς ἔλεος Χριστοῦ νὰ ποίσω τέτοιαν πρᾶξιν, | |||
ὅπου ν’ ἀρέσῃ τοῦ Θεοῦ καὶ σὺ νὰ τὸ ἠγαπήσῃς». | |||
[fr§366] | Ὡς τὸ ἤκουσεν ὁ πρίγκιπας, μεγάλως τὸ ἀπεδέχτη· | ||
5345 | «Ἀρέσει μου, σὲρ Ἀσελή, νὰ γένῃ ὡς τὸ εἶπες, | ||
χώρισον τὰ ἀλλάγια κι ἂς εἶναι μέσο οἱ Τοῦρκοι». | |||
[fr§363] | Εἰς τοῦτο ὁ σὲρ Ἀσελὴς ἐδιέβη εἰς τοὺς Τούρκους | ||
κ’ ἐκαλολόγησεν αὐτοὺς ὡς φρόνιμος ὅπου ἦτον· | |||
(4020) | λέγει τους· «Φίλοι, ἀδελφοί, ὁ πρίγκιπας ὁρίζει, | ||
5350 | ὅτι εἶστεν ἀπόξενοι, τὸν τόπον οὐ γροικᾶτε, | ||
τὸ πρῶτο ἀλλάγι νὰ ἔχω ἐγὼ ὀμπρὸς νὰ ὑπαγαίνω, | |||
ἐσεῖς νὰ ἔρχεστε ἀπ’ ἐμὲν κι ὁ πρίγκιπας ἀπαύτου· | |||
p.223 | Η ΜΑΧΗ ΤΟΥ ΜΑΚΡΥΠΛΑΓΙΟΥ | ||
καὶ ὅπου καὶ ἂν κάμῃ χρεία, ἐσεῖς νὰ βοηθῆτε». | |||
Κ’ οἱ Τοῦρκοι, ὡς τὸ ἤκουσαν εἰς ἔπαινον τὸ ἠπῆραν. | |||
H [fr§367] | 5355 | Ἐν τούτῳ ἐκαβαλλίκεψαν, ἐβάλθησαν κι ὁδεύουν. | |
Ἐκίνησε ὁ μισὶρ Ἀνσελὴς μὲ τὸ ἐδικόν του ἀλλάγι, | |||
ἐκ τὸ Καλάμι ἀνέβηκεν κ’ ὑπάει στὸ Μακρὺ Πλάγι. | |||
Ἐστάθην ὀλιγούτσικον καὶ λέγει τοῦ λαοῦ του· | |||
«Ἄρχοντες, φίλοι κι ἀδελφοί, νὰ ἐξεύρετε ’ς ἀλήθειαν, | |||
5360 | ὅτι ὁ ἀδελφὸς τοῦ βασιλέως μὲ τὰ φουσσᾶτα, ὅπου ἔχει, | ||
ἐδῶ εἰς τοῦτα τὰ βουνία κ’ εἰς τοῦτες τὲς κλεισοῦρες, | |||
ὅπου ὑπαγαίνομεν ἡμεῖς, ἐδῶ μᾶς ἀναμένει. | |||
Διὰ τοῦτο σᾶς παρακαλῶ νὰ τὸ ἔχετε στὸν νοῦν σας, | |||
μὴ ἐλθοῦν ἀφνίδια ἀπάνω μας, τίποτε κροτιστῆτε, | |||
5365 | ἀλλὰ ὡς ἄνθρωποι φρόνιμοι ὅπου εἶστε καὶ στρατιῶτες, | ||
στερέα σταθῆτε εἰς πόλεμον ὡς ἄνθρωποι ἀντρειωμένοι, | |||
νὰ ἐπάρετε τὸ ἔπαινος ἀπ’ ὅλον τὸ φουσσᾶτο· | |||
ἐπεὶ -ὁ Θεὸς μὴ τὸ ἔποικεν- ἐὰν μᾶς παρατρέψουν, | |||
(4040) | ἐχάναμεν τὸν πόλεμον κι ὅλον τὸ πριγκιπᾶτον». | ||
[fr§368] | 5370 | Κ’ ἐκεῖνοι γάρ, ὡς τὸ ἤκουσαν, ὑπόσχεσιν τοῦ ἐποῖκαν | |
τοῦ ν’ ἀποθάνουν ἑνομοῦ διὰ τὴν τιμὴν του ὅλοι. | |||
p.224 | ΓΟΥΛΙΕΛΜΟΣ ΒΙΛΛΑΡΔΟΥΪΝΟΣ ΠΡΙΓΚΙΨ ΜΟΡΕΩΣ | ||
Ἐδῶκαν τὰ σαλπίγγια τους κι ἀρχίσαν ν’ ἀνεβαίνουν | |||
τὸ ἀνήφορον Μακρυπλαγίου κ’ ἦλθαν στὸν Φονεμένον. | |||
[fr§369] | Κι ὡς ἐπροσκύψαν κ’ ἔσωσαν ἀπάνω εἰς τὴν ράχην, | ||
5375 | ἐπήδησαν τὰ ἐγκρύμματα ἐκεῖνα τῶν Ρωμαίων, | ||
μὲ ταραχὴν καὶ προθυμίαν ἐδράμαν γὰρ εἰς αὖτα· | |||
διατὶ ἦσαν ἐκεῖνοι πλειότεροι, ἐσπάραξαν τοὺς Φράγκους, | |||
ἕναν δοξόβολον καλὸν τοῦ κατηφόρου ἀπῆλθαν, | |||
P | ἐσφάζαν καὶ ἐδιώχναν τους τὸ ἀλλάγι τῶν Ρωμαίων. | ||
H [fr§370] | 5380 | Φωνὴν μεγάλην ἔσυρεν μισὶρ Ἀνσελὴς ἐκεῖνος· | |
«Παιδία, συντρόφοι, ἐπάνω τους· μηδὲν τοὺς ἐντραποῦμεν». | |||
Κ’ οἱ Φράγκοι ἐμεταστάθησαν, στρέφονται εἰς τοὺς Ρωμαίους, | |||
μὲ τὰ κοντάρια καὶ σπαθία ἐδράμασιν εἰς αὔτους· | |||
στὴν ράχην τοὺς ἀνέβασαν ἐκεῖ εἰς τὴν Φονεμένην. | |||
Κι ἀπὸ τῆς τόσης ταραχῆς, τὸ ἐκάμναν οἱ Ρωμαῖοι, | |||
ἀκούσασιν τὸν θόρυβον τὰ ἄλλα τους ἀλλάγια | |||
κ’ ἔδραμεν κι ἄλλη σύνταξις κ’ ἦλθεν νὰ τοὺς βοηθήσῃ. | |||
Κι ἀπὸ τοῦ πλήθους τῶν Ρωμαίων ὅπου ἔδραμαν στοὺς Φράγκους, | |||
p.225 | Η ΜΑΧΗ ΤΟΥ ΜΑΚΡΥΠΛΑΓΙΟΥ | ||
(4060) | δεύτερον τοὺς ἐκρότησαν, τοῦ κατηφόρου ἐστρέψαν, | ||
P | 5390 | ἕνα δοξόβολον καλόν, μὲ ἀλήθειαν σὲ τὸ λέγω, | |
καὶ οὕτως τοὺς ἐσύντριβαν ὡς φάλκονες κουροῦνες. | |||
H | Ἐνταῦτα ὁ μισὶρ Ἀνσελὴς ἐστρίγγιζεν μεγάλως | ||
καὶ λέγει τῶν συντρόφων του· «Ἄρχοντες, τί ἔνι ἐτοῦτο; | |||
»οὐδὲν ἐντρέπεστε ποσῶς νὰ παίζωμε ὡς κοπέλια; | |||
5395 | »ὡσὰν παιγνίδιν παίζομεν, τὸ λέγουσιν ἀμπάρες· | ||
»σήμερον ἂς ἀποθάνωμεν παρὰ νὰ ἐντραποῦμεν· | |||
»ὅλοι μετ’ ἔμου δράμετε ἀπάνω εἰς τοὺς ἐχτρούς μας». | |||
Ἐν τούτῳ οἱ Φράγκοι ἐντράπησαν ἀπὸ ἐκεινοὺς τοὺς λόγους | |||
κι ὅλοι ὁμοῦ ἐπροθύμησαν, εἰς τοὺς Ρωμαίους ἐδράμαν· | |||
5400 | μὲ τὰ σπαθία τους ἄρχισαν κ’ ἐκατεκόβανέ τους. | ||
Κ’ ἰδὼν ἐτοῦτο οἱ Ρωμαῖοι ἐτέθησαν εἰς κρότος, | |||
φεύγοντα γὰρ ἀνέβησαν μέχρι εἰς τὴν ράχη ἀπάνω. | |||
[fr§372] | Κ’ οἱ Τοῦρκοι ὅπου ἔρχονταν στὸ δεύτερον ἀλλάγι, | ||
ὡς ἤκουσαν τὸν θόρυβον ποὺ ἐκάμναν οἱ Ρωμαῖοι, | |||
5405 | σπουδαίως τὸν ἀνήφορον ἔδραμαν κ’ ἐσώσασιν ἐκεῖσε· | ||
κι ὡς ηὕρασιν ὅτι οἱ Ρωμαῖοι ἀπήρασιν τὸ κρότος, | |||
ἐβάλθησαν μὲ προθυμίαν κ’ ἐσφάξαν, ἐδιώχνανέ τους. | |||
Κι ὡς ἤκουσαν τὸν θόρυβον, τὸ κρότος τοῦ φουσσάτου. | |||
(4080) [fr§371] | Τὰ ἕτερα ἀλλάγια τῶν Ρωμαίων ὅπου ἦσαν χωσιασμένα, | ||
5410 | ὅλα εἰς φυγίον ἐβάλθησαν, ἐφεῦγαν ὅπου ἐφτάσαν. | ||
[fr§373] | Κ’ ἐτότε ὁ μισὶρ Ἀνσελὴς κράζει τοὺς ἐδικούς του· | ||
P | ἐπεὶ εἶχεν ἕναν ἀδελφόν, Καίσαρην τὸν ἐλέγαν, | ||
στὴν Πόλιν τὸν ἐβάσταξαν στὴν φυλακὴν ἀπέσω - | |||
καὶ λέγει· «Τί ἔναι ἡ ἁμαρτία ποῦ γένεται εἰς ἐμένα, | |||
H | 5415 | »νὰ μὴ πιαστῇ ἀπ’ τοὺς ἄρχοντες, ἀπὸ τοὺς κεφαλᾶδες | |
»ἕνας ἢ δύο διὰ ν’ ἀλλαχτῇ ὁ ἀφέντης ὁ ἀδελφός μου, | |||
p.226 | ΓΟΥΛΙΕΛΜΟΣ ΒΙΛΛΑΡΔΟΥΪΝΟΣ ΠΡΙΓΚΙΨ ΜΟΡΕΩΣ | ||
»ὁ Καίσαρης τῆς Ρωμανίας, ὅπου κρατοῦν στὴν Πόλιν | |||
»ἀπέσω εἰς τὴν φυλακήν, εἰς τὰ παλαιὰ παλάτια;» | |||
[fr§374] | Ἐνταῦτα ὡς τὸ ἤκουσεν ὁκάποιος του σιργέντης, | ||
5420 | Περὴν Κουμάϊν τὸν ἔλεγαν, οὕτως τὸν ὠνομάζαν· | ||
«Τί νὰ ἔχω, ἀφέντη, ἀπὸ ἐσὲν νὰ σοῦ τοὺς ἔχω δείξει;» | |||
καὶ λέγει του ὁ μισὶρ Ἀνσελής· «Ὅσον κελεύεις νὰ ἔχῃς | |||
»ἄνευ τὸ σῶμα μου κι αὐτὸ καὶ πρᾶγμα τῆς τιμῆς μου». | |||
Τὸ ἀκούσει τὴν ὑπόθεσιν ἐκεῖνος ὁ σιργέντης, | |||
5425 | τὸ τοῦ εἶπεν κ’ ὑπησχήθη του μισὶρ Ἀνσελὴς ἐκεῖνος. | ||
[fr§375] | Λέγει του· «Ἔλθεμε τὰ μὲ καὶ νὰ σὲ δείξω ποῦ εἶναι.» | ||
Ἐπῆρε τὸν κ’ ἐδιέβησαν ἀπάνω εἰς ἕνα σπήλαιον, | |||
ὅπου ἦτον μέσα εἰς δύο βουνία, εἰς μίαν λαγκάδα ἀπέσω | |||
ἐκεῖ ὅπου ἔνι σήμερον, τὸ κάστρον Γαρδικίου· | |||
5430 | «Θεωρεῖς, ἀφέντη, κάτω ἐκεῖ μέσα εἰς τὴν λαγκάδα | ||
»τὸν Μέγαν τὸν Δεμέστικον καὶ τὸν Καβαλλαρίτσην, | |||
»ἀπαύτου καὶ τὸν Μακρυνὸν ἐδῶθεν τοῦ σπηλαίου. | |||
»Ὀχτὼ γὰρ Τοῦρκοι τοὺς κρατοῦν καὶ συντυχαίνουνέ τους, | |||
»πολλὰ τοὺς ὀνειδίζουσιν καὶ κατακρένουνέ τους· | |||
5435 | »τὴν ρόγαν τους ἐκράτησαν, ἐχτρούς τους τοὺς ἐποῖκαν». | ||
[fr§376] | Ἀφοῦ ἦλθε ὁ μισὶρ Ἀνσελὴς ἀπένω εἰς τὸ σπήλαιον, | ||
κ’ ἐτήρησεν κ’ ἐγνώρισεν τοὺς ἄρχοντας ἐκείνους, | |||
ἐκ τὰ ἄρματα ὅπου ἐβάσταζαν, καλὰ τοὺς ἐγνωρίζει. | |||
Στριγγὴν φωνὴν ἐλάλησεν καὶ λέγει πρὸς τοὺς Τούρκους· | |||
5440 | «Καὶ τί ἔνι αὐτὸ ποῦ κάμνετε, συντρόφοι κι ἀδελφοί μου; | ||
»προσέχετε μὴ ποιήσετε πρᾶγμα τῆς ἀπιστίας· | |||
»ἐδῶ γουργὸν τοὺς φέρετε μὲ φύλαξιν μεγάλην». | |||
Οἱ Τοῦρκοι, ὡς τὸν ἐγνώρισαν ἐκ τ’ ἄρματα ποῦ ἐβάστα, | |||
ὁ μισὶρ Ἀνσελὴς εἶπαν· ἔνι ὅπου μᾶς κράζει». |
NO NOTES 2[επεξεργασία]
p.227 | 5445 | ΤΑ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΜΑΧΗΝ ΤΟΥ ΜΑΚΡΥΠΛΑΓΙΟΥ | |
Εὐτὺς ἐξαρματῶσαν τους, ἐκεῖ τοὺς ἀνεβάζουν | |||
ἔμπροστέν του τοὺς ἤφεραν κρατῶντα τους οἱ Τοῦρκοι. | |||
[fr§377] | Τὰς χεῖρας του ἐσήκωσεν καὶ τὸν Θεὸν δοξάζει, | ||
ἐπεὶ ἐπληροφορέθηκεν κι ἀληθινὸν τὸ ἐκράτει, | |||
τὸν ἀδελφόν του ἀπ’ αὐτοὺς θέλει ἐξαγοράσει. | |||
5450 | Ὥρισεν κ’ ἐλαλήσασιν τὸ ἴδιον του σαλπίγγι, | ||
(4120) | ἐπῆραν τους κ’ ἐδιάβησαν μετὰ χαρᾶς μεγάλης· | ||
ἐκεῖσε εἰς τὴν Βελίγοστην, τοῦ πρίγκιπος τοὺς δίδει, | |||
μέγα κανίσκιν τοῦ ἔδωκεν, πολλὰ τὸν εὐχαρίστα. | |||
[fr§378] | Ἀφοῦ γὰρ ἐσυνάχτησαν τὸ φράγκικον φουσσᾶτο | ||
5455 | ἐκεῖσε εἰς τὴν Βελίγοστην ἀγνώμιασιν ἐποῖκαν | ||
νὰ ἰδοῦν καὶ νὰ ἐγνωρίσουσιν τὸ τί λαὸν ἐπιάσαν. | |||
Ἐν τούτῳ ἐγνωμιάσασιν καὶ ηὗραν τὴν ἀλήθειαν· | |||
ὅτι ἐκρατοῦσαν ζωντανοὺς ἐκεῖσε εἰς φυλακὴν τους | |||
τὸν Μέγαν γὰρ Δεμέστικον, τὸν Μακρυνὸν ἐκεῖνον, | |||
5460 | ὡσαύτως ἐκρατούσασιν καὶ τὸν Καβαλλαρίτσην· | ||
ὁμοίως ἐκρατούσασιν ἄρχοντες, σεβαστᾶδες, | |||
τριακόσιους γὰρ πεντήκοντα καὶ τέσσαρους ὡσαύτως, | |||
ὠνομασμένοι ἄρχοντες ἦσαν ἐτοῦτοι ὅλοι | |||
ηὗραν καὶ ἀρχοντόπουλα κι ἄλλον λαὸν μετ’ αὔτους, | |||
5465 | ἦσαν πεντάκις χίλιοι τριάκοντα καὶ πλέον. | ||
Ὥρισεν γὰρ ὁ πρίγκιπας νὰ ἀναπαυτοῦν ἐκεῖσε | |||
στὴν χώραν τῆς Βελίγοστης ὅλα του τὰ φουσσᾶτα. | |||
Ἀφῶν γὰρ ἀναπαύτησαν ἐκείνην τὴν ἡμέραν. | |||
[fr§379] | Ἐπὶ τὴν αὔριον ἤλθασιν ὅλον τὸ ἀρχοντολόγι, | ||
5470 | ὅπου ἦσαν ἀπὸ τὰ Σκορτά, ὅλοι ροβολεμένοι· | ||
(4140) | ἐλεημοσύνην τοῦ ζητοῦν συμπάθειον νὰ τοὺς ποιήσῃ. | ||
Ἐν τούτῳ τὸν παρακαλοῦν ὅλοι του οἱ καβαλλάροι | |||
ὅπως ποιήσῃ πρὸς αὐτοὺς συμπάθειον, ἐλεημοσύνην. | |||
Κι ὁ πρίγκιπας, ὡς φρόνιμος, καλὸς ἀφέντης ἦτον, | |||
5475 | γλυκύς, πραΰς, ἀνάδοχος, εἰς πάντας τέτοιος ἦτον, | ||
εὐτὺς τοὺς ἐσυμπάθησε, ὥρισε νὰ τοῦ ὀμόσουν | |||
νὰ ἀπέχουν ἐκ τὲς πονηρίες, νὰ εἶναι πιστοὶ πρὸς αὖτον. | |||
[fr§380] | Μεθαύριον γὰρ τὸ πρωὶ ὁ πρίγκιπας Γυλιάμος | ||
p.228 | ΓΟΥΛΙΕΛΜΟΣ ΒΙΛΛΑΡΔΟΥΪΝΟΣ ΠΡΙΓΚΙΨ ΜΟΡΕΩΣ | ||
ὁρίζει νὰ τοῦ φέρουσι ἐμπρός του τοὺς Ρωμαίους | |||
5480 | νὰ τοὺς ἰδῇ ὀφθαλμοφανῶς καὶ νὰ συντύχῃ μὲ αὔτους | ||
τὸν ἀδελφὸν τοῦ βασιλέως κι ὅλους τοὺς κεφαλᾶδες. | |||
Ἐνταῦτα ἠφέρασιν ὀμπρός, Δεμέστικον τὸν Μέγαν, | |||
τοῦ βασιλέως τὸν ἀδελφόν, ὅπου πολλὰ ἐπεθύμα | |||
νὰ τὸν ἰδῇ, ὡς ἔτυχεν νὰ ἔνι εἰς φυλακήν του. | |||
5485 | Τὸ ἔλθει τὸν ἐπροσηκώθηκεν, γλυκέα τὸν ἐχαιρέτα, | ||
ἀπὸ τὸ χέρι τὸν κρατεῖ, σιμά του τὸν καθίζει. | |||
Μετὰ ταῦτα ἐκάθισαν ὁμοίως κ’ οἱ κεφαλᾶδες ὅλοι | |||
κ’ ἐνταῦτα ἄρχισε νὰ λαλῇ, τοῦ Δεμεστίκου λέγει· | |||
τὸ πῶς ἦτον ὀμόσοντα μετὰ τὸν βασιλέαν | |||
5490 | νὰ στήκουν πάντοτε ἑνομοῦ, ἀγάπην νὰ κρατοῦσιν, | ||
(4160) | τὴν συντεκνίαν ὅπου ἔποικαν ποτὲ νὰ μὴ τὴν σφάλουν· | ||
κ’ ἐκεῖνος γὰρ τὸ ἔσφαλεν κ’ ἐξέβη ἀπὸ τὸν ὅρκον, | |||
τὴν μάχην ἐπεχείρησεν κι ἀπέστειλεν φουσσᾶτα, | |||
τὸν τόπον του ἐκατέλυσεν μὲ κούρση καὶ μὲ μάχην, | |||
5495 | τὸ ὅποιον πρᾶγμα ἔσφαλε ὡς βασιλέας ὅπου ἦτον· | ||
ἐνταῦτα ἐβλέποντα ὁ Θεός, ὁ ἐκδικητὴς τῶν πάντων, | |||
τὴν ἀμαρτίαν ὅπου ἔποικεν καὶ τὰ φονοκοπεῖα, | |||
ἐχόλιασεν καὶ ὠργίστη του. «Ἰδές, τὸ τί ἐγινέτον, | |||
»τοῦ βασιλέως ἡ ἁμαρτία ’ς ἐσὲν ἐκατεστάθη. | |||
5500 | »Ἰδές, κύρη μου, ἀδελφέ, πόσα φουσσᾶτα εἶχες, | ||
»καβαλλαρίους γὰρ καὶ πεζοὺς κἄν δέκα ὀχτώ χιλιάδες | |||
»εἰς τὴν Πρινίτσαν, ποῦ ἦλθες μὲ παρρησίαν μεγάλην, | |||
»μὲ θάρρος γὰρ καὶ λογισμὸν νὰ ἐπάρῃς τὸν Μορέαν· | |||
»τριακόσιοι Φράγκοι εὑρέθησαν ὅπου ἦσαν ἐδικοί μου, | |||
5505 | »τὸν πόλεμον ἐκέρδισαν κ’ ἐσᾶς ἐκατεσφάξαν. | ||
»Κ’ ἐδάρτε πάλιν, ἀδελφέ, εἰς τὸ Μακρὺν τὸ Πλάγι | |||
»ἴδετε τὸ τί ἐπάθετε μὲ τὰ φουσσᾶτα ὅπου εἶχες. | |||
p.229 | 5445 | ΤΑ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΜΑΧΗΝ ΤΟΥ ΜΑΚΡΥΠΛΑΓΙΟΥ | |
«Ἐγὼ γὰρ οὔτε καυχοῦμαι το, οὔτε ἐπαινοῦμαι ἀτός μου, | |||
«ἀλλὰ τὸν Θεὸν εὐχαριστῶ, τὸν δικαιοκρίτην πάντων, | |||
5510 | «ἀφότου μὲ ἐξεδίκησεν, ὡς τὸ εἴδετε ἀτοί σας». | ||
P [fr§381] | Ἀφότου ἀποπλήρωσεν ὁ πρίγκιπας Γουλιάμος | ||
(4180) | τὰ ὅσα ἀφηγήθηκεν κ’ εἶπεν τοῦ Δεμεστίκου, | ||
H | ἄρχισε πάλιν νὰ λαλῇ Δεμέστικος ὁ Μέγας | ||
καὶ λέγει πρὸς τὸν πρίγκιπα ἀπόκρισιν ἐτέτοιαν· | |||
5515 | «Οὐδὲν ἔχομεν, ἀδελφέ, πρίγκιπα τοῦ Μορέως, | ||
»ἰσοπορίαν διὰ νὰ λαλῶ ὅσον διαφέρνει εἰς τοῦτο, | |||
»διατὶ εἶμαι γὰρ εἰς φυλακὴν κ’ ἔχεις με δεσμωμένον. | |||
»Ὅμως, ἂν μοῦ ἤθελες εὐθέως κόψει τὴν κεφαλήν μου, | |||
»οὐ μὴ νὰ ἀφήσω καὶ νὰ εἰπῶ κι ἀπόκρισιν νὰ δώσω | |||
5520 | »μέρος ἀπὸ ὅσα ἐλάλησες, διατὶ ἔν’ κατηγορία μου. | ||
»Οὐ πρέπει γὰρ εὐγενικοῦ ἀνθρώπου νὰ καυχᾶται, | |||
»ὅταν τοῦ δώσῃ ἡ τύχη του εἰς πόλεμον τὸ νῖκος | |||
»καὶ φέρῃ τον στὰς χεῖρας του, νὰ ἔχῃ εἰς ἐξουσίαν του | |||
»ἐκεῖνον ὅπου μάχεται καὶ ἔχει τον ἐχτρόν του· | |||
5525 | »τῆς μάχης τὰ ἐριζικὰ κοινὰ εἶναι εἰς τοὺς πάντας. | ||
[fr§382] | »Κ’ ἐτοῦτο ὅπου ἐλάλησες διὰ τὸν ἐμὸν ἀφέντην, | ||
»τὸν βασιλέα γὰρ τῶν Ρωμαίων, ἄδικον μέγαν ἔχεις· | |||
»ἐπεὶ οἱ πάντες ἐξεύρουν το, ὡς ἔνι γὰρ κ’ ἡ ἀλήθεια, | |||
»ὅτι ὁ τόπος τοῦ Μορέως οὐδὲν ἔνι ἐδικός σου | |||
5530 | μὲ δικαίαν κληρονομίαν μὲ δυναστείαν τὸν ἔχεις, | ||
»τοῦ βασιλέως τῆς Ρωμανίας ἔνι γονικαρχία· | |||
(4200) | καὶ μὲ ἁμαρτίαν τυραννικὴν ἤλθασιν οἱ γονεῖς σου | ||
»κ’ ἐπιάσασιν τοῦ βασιλέως τὸν τόπον καὶ κρατεῖς τον. | |||
»Ἴδες τὸ ποῦ σὲ ἤφερεν ὁ φτόνος κ’ ἡ ἁμαρτία σου | |||
5535 | »στὰς χεῖρας γὰρ τοῦ βασιλέως τοῦ ἀφέντη μου τοῦ ἁγίου· | ||
»κι ἂν ἤθελεν, ὡς βασιλέας, εἶχεν τὴν ἐξουσίαν | |||
»νὰ ποιήσῃ ὅσον ἤθελεν ἐτότε εἰς ἐσέναν. | |||
»Πολλὰ ἔνι ἐλεήμονας καὶ χριστιανὸς εἰς πάντας· | |||
»μετὰ τιμῆς σ’ ἐξήβαλεν ἀπὸ τὴν φυλακήν του, | |||
p.230 | ΓΟΥΛΙΕΛΜΟΣ ΒΙΛΛΑΡΔΟΥΪΝΟΣ ΠΡΙΓΚΙΨ ΜΟΡΕΩΣ | ||
5540 | »μὲ συμφωνίες σὲ ἐξήβαλεν καὶ ὅρκον τοῦ ἐποῖκες, | ||
»ποτέ σου μὲ ἄρματα μὴ ὑπάῃς ’ς αὖτον καὶ στὸν λαόν του· | |||
»καὶ σύντεκνον σὲ ἔποικεν νὰ στερεωθῇ ἡ φιλία σας. | |||
»Κι ἀφότου ἐξέβης ἀπ’ ἐκεῖ, ἀπὸ τὴν φυλακὴν του, | |||
»κ’ ἦλθες ἐδῶ εἰς τὸν Μορέαν, ποτὲ οὐ καὶ ἀναπαύτης. | |||
5545 | »Εὐθέως φουσσᾶτα ἐσώρεψες κι ἀτός σου ἀρματώθης, | ||
»ἐδιάβης στὴν Λακκοδαιμονίαν διὰ νὰ φανῇς εἰς κόσμον· | |||
»εὔκαιρην δόξαν ἔδειξες διὰ νὰ φανῇ ἡ ἀφεντία σου, | |||
»τὸν βασιλέαν ἀπίστησες, ἐπάτησες τὸν ὅρκον, | |||
»τὸ ἐνάντιον γὰρ τοῦ ἔποικες εἰς ὅσον τοῦ ἐπισχήθης, | |||
5550 | »τὴν μάχην ἐπεχείρησες ἀφότου ἀρματώθης. | ||
»Κατ’ αὐτοῦ ἐδιάβης κ’ ἔσφαλες ἐπάτησες τὸν ὅρκον. | |||
(4220) [fr§383] | »Κι ἂν ἐθυμάσου τὰ ἔπαθες εἰς τὴν Πελαγονίαν, | ||
»ποτέ σου οὐ μὴ ἐκαυχήσεσουν κι ἄλλον νὰ ἐκατηγόρας. | |||
»Ἐπεὶ τοῦ κόσμου τὰ ἐνάντια καὶ τῆς στρατείας ὁμοίως | |||
5555 | »οὐδὲν ὑπάρχουσιν ὁμοῦ, οὐ πρέπει νὰ ἔχουν καῦχος. | ||
»Ὅμως, ἂν τὸ ἤφερε ὁ καιρός, τῆς φυλακῆς μου ἡ θλίψη, | |||
»κ’ ἐλάλησα περισσότερα, τὰ οὐκ ἔπρεπε νὰ εἴπω, | |||
»συμπάθειο ἂς ἔχω ἀπὸ σοῦ κι ἀπὸ τοὺς κεφαλᾶδες». | |||
[fr§384] | Ὁ πρίγκιπας, ὡς φρόνιμος, οὕτως τοῦ ἀπεκρίθη· | ||
5560 | «Ἐσύ, ἀδελφὲ Δεμέστικε, γινώσκω, ἀπὸ πικρία σου | ||
»εἶπες κ’ ἐλάλησες πολλά, κ’ ἐγὼ σὲ τὰ ὑπομένω, | |||
»ὡς ἄνθρωπος εὐγενικός, διατὸ εἶσαι εἰς φυλακήν μου. | |||
»Εἰ δὲ καὶ ἂν ἦτον ἀλλαχοῦ, νὰ εἶχες ἐλευτερίαν, | |||
»νὰ εἶπες, ὅτι ἀφιόρκησα στὸν ὅρκον ὅπου ἐποῖκα, | |||
5565 | »ἂν ἦτο ἀτός του ὁ βασιλέας, νὰ ἐσφάγηκα μετ’ αὖτον. | ||
»Διατὸ εἶσαι γὰρ εἰς φυλακήν, εἶσαι συμπαθημένος· | |||
»οἱ πάντες γὰρ ἐξεύρουσιν ἐγὼ σφάλμα οὐκ ἐποῖκα. | |||
»Ὁ βασιλέας διὰ ψέματα, ὅπου τοῦ ἀποστεῖλαν | |||
»ἐδῶθεν οἱ ἄπιστοι Ρωμαῖοι ἐκ τὴν Μονοβασίαν, | |||
5570 | »ἐπίστεψεν τὰ λόγια τους κι ἀπόστειλεν φουσσᾶτα, |
NO NOTES 3[επεξεργασία]
p.231 | ΤΑ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΜΑΧΗΝ ΤΟΥ ΜΑΚΡΥΠΛΑΓΙΟΥ | ||
»καὶ ἄρχισε νὰ μάχεται κ’ ἐποίησεν ἁμαρτίαν. | |||
(4240) | »Κι ὁ Θεὸς ὁ παντοκράτορας νὰ τοῦ ἔχῃ συμπαθήσει, | ||
»γιατὸ ἔχω γὰρ πληροφορίαν, ἄλλοι τὸν ἀπεργῶσαν, | |||
»κ’ ἐπίστεψε τὰ λόγια τους κ’ ἔστειλε ἐδῶ φουσσᾶτα, | |||
5575 | »καὶ ἄρχασαν τὴν μάχην μας κ’ ἐγίνετον ζημία μας.» | ||
Ἀπαύτου γὰρ ἐσίγησαν ἀμφότερα τὰ μέρη | |||
κ’ ἐρρίξαν τὴν κατηγορίαν εἰς τοὺς Μονοβασιῶτες. | |||
[fr§385] | Μετὰ ταῦτα ὁ πρίγκιπας ἐκείνην τὴν ἑσπέραν | ||
μετὰ βουλῆς ἐδιόρθωσε τὲς φυλακὲς ὅπου εἶχεν, | |||
5580 | τὸ ποῦ νὰ βάλῃ τὸν καθὲν πρὸς τὴν οὐσίαν ὅπου εἶχεν. | ||
Εἰς τὸ Χλουμοῦτζι ἀπέστειλεν Δεμέστικον τὸν Μέγαν | |||
κ’ εἰς τὴν αὐτούνην συντροφίαν καὶ τὸν Καβαλλαρίτσην· | |||
τοὺς ἄλλους γὰρ ἀπέστειλεν στὰ ἕτερά του κάστρη. | |||
Κι ὅσον ἀπέστειλεν αὐτούς, ὡσὰν σὲ τὸ ἀφηγοῦμαι, | |||
5585 | ὥρισεν καὶ ἐκράξασιν ὅλους τοὺς κεφαλᾶδες, | ||
ὁμοίως τοὺς φρονιμώτερους ὅλου του τοῦ φουσσάτου. | |||
Βουλὴν ἀπῆρεν μετ’ αὐτοὺς τὸ πῶς θέλουσιν πράξει, | |||
τὸ ποῦ νὰ ἀπέλθουν, ποῦ νὰ ὑπάουν, ποῦ νὰ καβαλλικέψουν· | |||
οἱ μὲν ἐλέγαν νὰ ἀπελθοῦν στὸ σπίτι του ὁ καθένας, | |||
5590 | νὰ ἀναπαοῦσιν κἄμ ποσῶς διατὶ ἦσαν κοπιασμένοι· | ||
οἱ δὲ οἱ φρονιμώτεροι κι ὅπου ἦσαν πονεμένοι, | |||
(4260) | ἰσιάστησαν τοῦ νὰ ἀπελθοῦν στὴν Λακοδαιμονίαν, | ||
διατὸ ἦτον χώρα εὔκολη διὰ ἀνάπαψιν φουσσάτου, | |||
καὶ εἴχασιν τὰ πράγματα πλήθη διὰ τὴν ζωήν τους, | |||
P | 5595 | ὅπως καὶ νὰ διακρατοῦν τοῦ Μιζηθρᾶ τὸ σέντζιο. | Λείπει φύλλο από τον H, στίχοι 5595-5635. |
Κι ἂν τύχῃ νὰ εὕρουσιν ὁδὸν νὰ πιάσουσιν τὸ κάστρον, | |||
p.232 | ΓΟΥΛΙΕΛΜΟΣ ΒΙΛΛΑΡΔΟΥΪΝΟΣ ΠΡΙΓΚΗΨ ΜΟΡΕΩΣ | ||
ἀπ’ ὅσο ἠμπορέσουσι τὸν τόπον νὰ κερδέσουν. | |||
[fr§386] | Εὐτὺς τὸν μισὲρ Ἀσελὴ ὁ πρίγκιπας ἐλάλει, | ||
ὁποὖτον πρῶτος ἀρχηγὸς εἰς ὅλα τὰ φουσσᾶτα· | |||
5600 | τὸν μισὲρ Τζὰν ντὲ Καταβᾶ τὸν πρωτοστράτοράν του | ||
ὁρίζει αὐτοὶ νὰ ὀρθώσουσιν, νὰ ἐξέβουν τὰ φουσσᾶτα | |||
νὰ πᾶν στὴν Λακιδαιμονίαν καθὼς τὸ ἐσυμβουλέψαν. | |||
Κι αὐτοί, ὡς προθυμότατοι, ὠρθῶσαν, ἐκινῆσαν· | |||
ἐπὶ τὴν αὔριον τὸ πρωὶ ἐσώσασιν ἐκεῖσε. | |||
[fr§387] | 5605 | Κι ἀφῶν γὰρ ἀποσώσασιν, τάδε μαντᾶτα ηὗραν· | |
Ρωμαῖοι γὰρ οἱ πλεώτεροι τῆς χώρας γὰρ ἐκείνης | |||
ἐδιέβησαν συφαμελοὶ στοῦ Μεζιθρᾶ τὸ κάστρον. | |||
Κι ἀφῶν ηὗρε ὁ πρίγκιπας εὔκαιρην δὲ τὴν χώραν | |||
ἀπὸ τοῦ κάστρου τὸν λαόν, τοὺς τοπικοὺς ἐκείνους, | |||
5610 | μεγάλως τὸ ἐβαρέθηκεν, πολὺ κακὸν τοῦ ἐφάνη. | ||
Εὐθέως ἐδιόρθωσεν, τὰ σπίτια τους ἐδῶκεν, | |||
(4280) | ἂλλων τινῶν ποῦ ἔβαλεν νὰ μένουσιν ἀπέσω, | ||
ποῦ ἦσαν Φράγκοι τοπικοί, ἄνθρωποι τῆς ἀλήθειας, | |||
ὅπου εἶχε θάρρος εἰς αὐτοὺς πλέο παροῦ ’ς ἐκείνους. | |||
5615 | Ἀπαύτου ὁρίζει τὸν λαὸν νὰ τρέχουν νὰ κουρσεύουν | ||
τὲς χῶρες, τὰ περίχωρα ποὖσαν ροβελεμένα. | |||
Τὴν χώραν ἐσωτάρχισεν τῆς Λακεδομανίας· | |||
λαὸν ἔθεκεν εἰς αὐτήν, ὁρίζει νὰ τὴν χτίζουν | |||
καὶ νὰ τὴν δυναμώνουσιν ἐξ ὅ,τι κάμνει χρεία. | |||
[fr§388] | 5620 | Ἐδράμαν τὰ φουσσᾶτα του τὰ Βάτικα, τὸ Ἕλος, | |
καὶ μέχρι ὣς στὴν Μονοβασίαν ἐκούρσεψν τὸν τόπον· | |||
ἀπαύτου τὸν Δραγάλιγον κι ὅλην τὴν Τσακωνίαν | |||
ἐκούρσεψαν κι ἀφάνισαν, τοὺς τόπους ἐρημῶσαν· | |||
τὴν χώραν ἐσωτάρχισαν, ἐπλούτυναν οἱ ἀνθρῶποι, | |||
5625 | ὅπου ἔβαλεν ὁ πρίγκιπας νὰ μένουν εἰς τὴν χώραν, | ||
ἐπεὶ καὶ ἐλογίζετον νὰ ξεχειμάσῃ ἐκεῖσε. | |||
[fr§389] | Ὡς δὲ εἶναι τὰ ἐριζικὰ κ’ ἡ τύχη τῶν ἀνθρώπων, | ||
ἀλλὰ σκοποῦσιν νὰ γενοῦν καὶ ἂλλα τοὺς εὑρίσκουν, | |||
πολλὰ ἐμποδίζει ὁ κίντυνος ποῦ ἔρχεται τοῦ ἀνθρώπου· | |||
5630 | οὐδὲν ἐπέρασεν ποσῶς σῶος γὰρ ἕνας μῆνας, | ||
μαντᾶτα τὸν ἠφέρασιν τοῦ πρίγκιπος Γουλιάμου, | |||
(4300) | οἱ Σκορτινοὶ ἐρροβόλεψαν κ’ ὑπᾶν μὲ τοὺς Ρωμαίους, | ||
ἔβαλαν παρακαθισμοὺς στὸ κάστρο τοῦ Ἀρακλόβου, | |||
p.233 | ΤΑ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΜΑΧΗΝ ΤΟΥ ΜΑΚΡΥΠΛΑΓΙΟΥ | ||
ὁμοίως στὴν Καρύταιναν ἐβάλασιν φουσσᾶτα | |||
5635 | εἰς λογισμὸν νὰ τὰ κρατοῦν διὰ τὸν βασιλέα. | ||
H | Τὸ ἀκούσει το ὁ πρίγκιπας καὶ πληροφορεθεῖ το, | ||
τὴν χώραν ἐσωτάρχισεν τῆς Λακοδαιμονίας | |||
ἀπὸ λαὸν καὶ πράγματα νὰ ἔχουν διὰ ζωήν τους, | |||
κι ἀπῆρεν τὰ φουσσᾶτα του καὶ στὴν Βελίγοστη ἦλθεν. | |||
[fr§390] | 5640 | Τοὺς κεφαλᾶδες ἔκραξεν ὅλου του τοῦ φουσσάτου· | |
βουλὴν ἀπήρασιν ὁμοῦ τὸ πόθεν νὰ σεβοῦσιν | |||
στὸν δρόγγο ἐκεῖνον τῶν Σκορτῶν, διατὶ εἶν’ σκληροὶ οἱ τόποι | |||
ἀπὸ βουνία καὶ ἔμπατα κι ἀπὸ σκληρὲς κλεισοῦρες. | |||
Ἔκραξε τὸν μισὶρ Ἀνσελὴν τὸν φρόνιμον στρατιώτην | |||
5645 | καὶ λέγει του ὁ πρίγκιπας μὲ εἰλικρινὴν τὴν γνώμην. | ||
[fr§391] | «Ἐσύ, ἀδελφέ καὶ σύντροφε, πολλὰ ἔποικες διὰ ἐμέναν· | ||
»μὲ τὴν βουλὴν καὶ φρόνεσιν ὅπου ἔχω ἀπὸ ἐσέναν | |||
»μεγάλα κατορθώματα, στρατιωτικὲς δουλεῖες, | |||
»ἐποίησα ποῦ ὠφελήθηκα, οἱ πάντες τὸ ἐγνωρίζουν, | |||
5650 | »στὴν μάχην ὅπου ἔχομεν μετὰ τὸν βασιλέαν. | ||
»Διὰ τοῦτο πάλιν, ἀδελφέ, φίλε καὶ συγγενῆ μου, | |||
(4320) | »ἀξιῶ σε καὶ παρακαλῶ νὰ ποιήσῃς γὰρ ἐτοῦτο | ||
»διὰ τὸ δεσπέττο καὶ χολήν, τὴν μὲ ἔποικε ὁ ἀνεψιός μου, | |||
»ὁ ἀφέντης τῆς Καρύταινας, ὁ μέγας δημηγέρτης, | |||
5655 | »-ὅπου ἄφηκεν τὸν τόπον του κ’ ἐμέν, ὅπου εἶμαι θεῖος του, | ||
p.234 | ΓΟΥΛΙΕΛΜΟΣ ΒΙΛΛΑΡΔΟΥΪΝΟΣ ΠΡΙΓΚΗΨ ΜΟΡΕΩΣ | ||
»κι ὅπου κρατεῖ τὴν ἀφεντία, ὅπου ἔχει ἀπὸ ἐμέναν, | |||
»κ’ ἐδιάβη, νὰ πομπεύεται εἰς τὸ ρηγᾶτο Πούλας- | |||
»ὡσαύτως διὰ τὴν κάκωσιν καὶ τὴν δημηγερσίαν | |||
»τῶν Σκορτινῶν τῶν ἄπιστων, αὐτῶν τῶν δημηγέρτων, | |||
5660 | »ὅπου ἀπιστῆσαν εἰς ἐμὲν ὑπὲρ φορῶν γὰρ δύο. | ||
»Τοὺς Τούρκους, ὅπου ἔχομεν ἀρτίως ἐδῶ μετ’ ἔμας, | |||
»νὰ τοὺς διορθώσῃς νὰ σεβοῦν εἰς τῶν Σκορτῶν τὸν δρόγγον, | |||
»νὰ κάψουν κ’ ἐξαλείψουσιν τὰ ὁσπίτια καὶ χωρία, | |||
»κι ὅσους ἀνθρώπους πιάσουσιν εὐθέως νὰ ἀποθάνουν· | |||
5665 | »κι ὅσον κερδίσουν ἀπ’ αὐτοὺς ἂς ἔνι ἐδικόν τους». | ||
[fr§392] | Ἐνταῦτα ὁ μισὶρ Ἀνσελής, ὡς φρόνιμος ὅπου ἦτον, | ||
ἐγνώρισε τὸν πρίγκιπα τὸ πῶς ἦτον θλιμμένος, | |||
καὶ εἶπεν κ’ ὑποσχήθη του τὸ ὁρίζει νὰ πληρώσῃ, | |||
γλυκιὰ τὸν ἀποκρίθηκεν· «Ἀφέντη μὴ χολιάζῃς· | |||
5670 | »κ’ ἐγὼ νὰ ποιήσω τὸ ἀγαπᾷς, ὅπου σὲ θέλει ἀρέσει». | ||
Τοὺς κεφαλᾶδες ἔκραξε, πρῶτον γὰρ τὸν Μελίκην, | |||
(4340) | τοῦ πρίγκιπος τὸν ὁρισμὸν λεπτῶς τοῦ ἀφηγήθην | ||
τὸ πῶς ὁρίζει νὰ σεβοῦν εἰς τῶν Σκορτῶν τὸν δρόγγον· | |||
ὅσον κοῦρσον καὶ διάφορον θέλουσιν γὰρ κερδίσει, | |||
5675 | νὰ τὸ ἔχῃ μὲ τοὺς Τούρκους του, νὰ ἔνι ἐδικόν του. | ||
[fr§393] | Κι ὁ Μελίκ, ὡς τὸ ἤκουσεν, μεγάλως τὸ ἀνεχάρη, | ||
ἀπόκρισιν τοῦ ἔδωκεν πρόθυμα νὰ τὸ ποιήσῃ· | |||
χαιράμενοι ἐγίνησαν μικροί τε καὶ μεγάλοι. | |||
Εἰς τρία ἀλλάγια τοὺς ἔποικεν νὰ εἶναι χωρισμένοι· | |||
5680 | ὁ μισὶρ Ἀνσελὴς τοῦ ἔδωκεν πρόβεδους ἐκ τὸν τόπον. | ||
Ἐσέβησαν εἰς τὰ Σκορτὰ οἱ Τοῦρκοι κ’ ἐσκεπάσαν, | |||
ἐκάψαν κ’ ἐξηλείψασιν τὸν τόπον καὶ τὲς χῶρες· | |||
ὅσους πιάσαν μὲ ἄρματα, ὅλους ἐκατεκόψαν, | |||
κι ὅσοι ἐπροσπέφταν εἰς αὐτοὺς εἶχαν ἐλεημοσύνην, | |||
p.235 | ΤΙΜΩΡΙΑ ΤΩΝ ΚΑΤΟΙΚΩΝ ΤΩΝ ΣΚΟΡΤΩΝ | ||
5685 | τοῦ πρίγκιπος τοὺς ἤφερναν κ’ ἐπαραδίνανέ τους. | ||
[fr§394] | Κι ὅταν εἶδαν οἱ ἄρχοντες οἱ Σκορτινοὶ ἐτοῦτο, | ||
στὰ ὄρη ἐπροσφύγασιν καὶ στὰ ὑψηλὰ βουνία· | |||
βουλὴν ἀπῆραν ἑνομοῦ τὸ πῶς θέλουσιν διάξει. | |||
Στὸν πρίγκιπαν ἀπέστειλαν ἕναν μαντατοφόρον, | |||
5690 | ἐλεημοσύνην τοῦ ζητοῦν καὶ νὰ τοὺς συμπαθήσῃ, | ||
λέγοντα καὶ ἀρνούμενοι, οὐδὲν ἐρροβολέψαν· | |||
(4360) | ἐκεῖνο γὰρ ὅπου ἔποικαν ἦτον δι’ ἄλλον τρόπον. | ||
Βουλὴν ἀπῆραν ἑνομοῦ τὸ πῶς θέλουσιν πράξει | |||
ἀπὸ τὴν μάχην τῶν Ρωμαίων, αὐτοῦ τοῦ βασιλέως, | |||
5695 | διατὸ ἔλειπεν ὁ ἀφέντης τους τῆς Καρυταίνου ἐκεῖνος. | ||
Ὡς τὸ ἤκουσεν ὁ πρίγκιπας οὐδὲν τοὺς ἀποδέχτη. | |||
[fr§395] | Τὸ δὲ οἱ μεγάλοι ἄνθρωποι, οἱ κεφαλᾶδες ὅλοι, | ||
ὅπου εἶχαν σπλάχνος καὶ φιλίαν στὸν ἀφέντην Καρυταίνου | |||
τὸν πρίγκιπα παρακαλοῦν, γονατιστὰ τὸν δέονται, | |||
5700 | νὰ συμπαθήσῃ τοῦ λαοῦ, ἀφότου ἐπροσπέσαν. | ||
Κι ὁ πρίγκιπας ὡς φρόνιμος, μὲ προθυμίαν τὸ ἐποῖκεν. | |||
Εἰς τὸν Μελὶκ ἀπέστειλεν σπουδαίως μαντατοφόρον, | |||
νὰ ἀφήσῃ γὰρ τὸ κοῦρσο του καὶ νὰ ἀπέλθῃ εἰς αὖτον. | |||
Κ’ ἐκεῖνος, ὡς τὸ ἤκουσεν, εἰς τὴν Βελίγοστη ἦλθεν, | |||
5705 | τὸν πρίγκιπα ἐπροσκύνησεν· καλὰ τὸν ἀποδέχτη. | ||
Ἐνταῦτα ἀπηλογίασεν ὁ πρίγκιπας τὸν λαόν του | |||
κ’ ἐδιάβηκεν ὁ κατὰ εἷς εἰς τὴν ἀνάπαψίν του. | |||
Κι αὐτὸς ἐδιάβη στὸν Μορέαν μετὰ τὴν φαμελίαν του, | |||
κι ὅσοι ἦσαν ἀπὸ τὸν Μορέαν ἐδιάβησαν μετ’ αὖτον. | |||
[fr§396] | 5710 | Ὁμοίως ἐδιάβησαν ἐκεῖ οἱ Τοῦρκοι μετ’ ἐκεῖνον· | |
κι ἀφότου ἐσώσασιν ἐκεῖ ἀπηλογία ἐζητῆσαν | |||
(4380) | τοῦ πρίγκιπος, καθὼς ἦτον ἡ συμφωνία ὅπου εἶχαν | ||
ἐτότε, ὅταν ἤλθασιν ἀρχὴν στὴν Ἀνδραβίδα. | |||
Πολλὰ τοῦ ἐφάνη βαρετὸν ὁ ἀποχωρισμός τους· | |||
5710 | ὥρισεν κ’ ἐπληρῶσαν τους τὴν ρόγαν τους ἀκέραιαν, | ||
καὶ τὸν Μελὶκ φιλοτιμᾷ καὶ ξένια τοῦ ἐδῶκεν. | |||
Παρακαλεῖ καὶ λέγει του τοῦ νὰ σταθῇ μετ’ αὖτον | |||
p.236 | ΓΟΥΛΙΕΛΜΟΣ ΒΙΛΛΑΡΔΟΥΪΝΟΣ ΠΡΙΓΚΗΨ ΜΟΡΕΩΣ | ||
ἑξαμηνιαῖον καὶ μοναχὰ καὶ τότε νὰ ὑπαγαίνῃ· | |||
κ’ ἐκεῖνος τοῦ ἀπεκρίθηκεν, ὑποκλιτὰ τὸν λέγει· | |||
5720 | «Ἀφέντη μου καὶ βασιλέα, ἐλπίζω ἡ δούλεψίς μου | ||
»ὄφελον σὲ ἐποίησεν καὶ διάφορον ὁμοίως. | |||
»Ὅταν ἐσυμβιβάστηκα, μὲ τὸν ἐχτρὸν τοῦ Θέου, | |||
»αὐτοῦνον τὸν Δεμέστικον, ἐκεῖσε εἰς τὴν Πόλιν, | |||
»χρόνον τοῦ ὑποσχέθηκα μετ’ αὖτον νὰ ποιήσω· | |||
5725 | »καὶ τώρα ἐδιχρόνισε ποῦ λείπω ἐκ τὰ ἐδικά μου. | ||
»Κ’ ἐτοῦτοι ὅπου εἶναι μετ’ ἐμὲ ὅλοι μου οἱ συντρόφοι | |||
»οὐδὲν μὲ ἀφίνουν νὰ σταθῶ ἐδῶ στὸν τόπον τοῦτον. | |||
»Καὶ δέομαί σε, ἀφέντη μου, μηδὲ μὲ τὸ βιάσῃς, | |||
»ὅτι ὅρκον ἔχω νὰ στραφῶ ἐκεῖ εἰς τὰ ἰγονικά μου». | |||
5730 | Ἰδὼν ἐτοῦτο ὁ πρίγκιπας, οὐδὲν τὸν πολυβιάζει· | ||
(4400) | χαρίσματα τοῦ ἔδωκεν, φιλοδωρίες μεγάλες | ||
μὲ πρόβεδους τὸν ἔστειλεν κι ἐδιάβη τῆς Βλαχίας. | |||
[fr§397] | Ἀλήθεια τοῦτο ἐγίνετον ὅτι τινὲς ἀπ’ αὔτους | ||
ἐνέμειναν μὲ προθυμίαν ἐτότε εἰς τὸν Μορέαν· | |||
5735 | καὶ ὥρισεν ὁ πρίγκιπας κ’ ἐβάφτισαν τους ὅλους. | ||
Ἔποικεν δύο καβαλλαρίους, ἔδωκέν τους προνοῖες, | |||
γυναῖκες γὰρ τοὺς ἔδωκεν, κ’ ἐποιήσασιν παιδία, | |||
ὅπου εἶναι ἀκόμη εἰς τὸν Μορέαν, στοῦ Βουνάρβη, στὴν Ρένταν. | |||
[fr§398] | Ἐν τούτῳ ἀφίνομεν ἐδῶ ἐτοῦτο, ὅπου ἀφηγοῦμαι, | ||
5740 | καὶ θέλω νὰ σὲ ἀφηγηθῶ διὰ ἐκεῖνον τὸν στρατιώτην, | ||
τὸν ἀφέντην τῆς Καρύταινας, τὴν πρᾶξιν ὅπου ἐποῖκεν, | |||
ποῦ ἦτον ἐκείνους τοὺς καιροὺς στοῦ πρίγκιπος τὴν μάχην, | |||
p.237 | Η ΕΡΩΤΙΚΗ ΠΕΡΙΠΕΤΕΙΑ ΤΟΥ ΑΥΘΕΝΤΟΥ ΚΑΡΥΤΑΙΝΗΣ | ||
κι οὐδὲν ἦτον εἰς τὸν Μορέαν στὴν μάχην τῶν Ρωμαίων | |||
εἰς τὸν καιρὸν ὅπου λαλῶ, κι ἀκούσετε τὰ λέγω. | |||
[fr§399] | 5745 | Στὴν μάχην ὅπου εἴχασιν ὁ πρίγκιπα Γυλιάμος | |
μὲ τῶν Ρωμαίων τὸν βασιλέα καὶ μὲ τὸν ἀδελφόν του, | |||
ὁ ἀφέντης τῆς Καρύταινας, (ὅπου τὸν ἐκρατοῦσαν | |||
διὰ ἕναν ἐκ τοὺς καβαλλαρίους τοὺς πρώτους γὰρ τοῦ κόσμου, | |||
στρατιώτης ἦτο ἐξάκουστος εἰς ὅλα τὰ ρηγᾶτα), | |||
5750 | ἀπὸ ἁμαρτίας δαιμονικῆς, διὰ γυναικὸς ἀγάπην | ||
-τὸ ἐπάθασιν κι ἄλλοι πολλοὶ φρόνιμοι καὶ στρατιῶτες!- | |||
(4420) | ὁκάποιου του καβαλλαρίου γυναῖκα ἐρωτεύτη, | ||
τοῦ μισὶρ Ντζᾶ ντὲ Καταβᾶ, οὕτως τὸν ὠνομάζαν. | |||
[fr§400] | Ἐπῆρε την ἐκ τὸν Μορέαν κ’ ἐδιάβη εἰς τὴν Πούλιαν, | ||
5755 | λέγας νὰ προσκυνήσουσιν ἐκεῖ στὰ μοναστήρια, | ||
εἰς τὸν Ἅγιον Νικόλαον εἰς τὸ Μπάρ, νὰ σώσῃ κ’ εἰς τὴν Ρώμην, | |||
εἶθ’ οὕτως στὸν Ἀρχάγγελον, στὸ μέγα μοναστήριν, | |||
ὅπου ἔνι εἰς ὄρος καὶ βουνὶ πλησίον τῆς Μαφρεδόνης. | |||
[fr§401] | Ὁ ρόΐ Μαφρὲς εὑρίσκετον ἐτότε εἰς τὴν Πούλιαν | ||
5760 | ρῆγας, ἀφέντης Σικελίας, κι ὅλου γὰρ τοῦ ρηγάτου· | ||
κι ὡς ἤκουσεν ἀπὸ τινὲς ὅπου ἦλθαν κ’ εἴπανέ του | |||
ὁ ἀφέντης τῆς Καρύταινας ἦλθεν ἐκεῖ εἰς τὴν Πούλιαν, | |||
ὁ ἐξάκουστος εἰς τὰ ἄρματα ’ς ὅλην τὴν Ρωμανίαν, | |||
p.238 | ΓΟΥΛΙΕΛΜΟΣ ΒΙΛΛΑΡΔΟΥΪΝΟΣ ΠΡΙΓΚΗΨ ΜΟΡΕΩΣ | ||
πολλὰ τὸ ἐθαυμάστηκεν ἐρώτησε τὸν τρόπον | |||
5765 | νὰ μάθῃ καὶ τὴν ἀφορμήν, τὸ τί ἤθελεν ἐκεῖσε. | ||
Τινὲς ὅπου τὸ ἀκούσασιν ἀπὸ τὴν φαμελίαν του | |||
νὰ προσκυνήσῃ, λέγουν του, εἰς τὰ ἅγια μοναστήρια, | |||
ὅπου εἶναι εἰς τὸ ρηγᾶτο του, ν’ ἀπέλθῃ κ’ εἰς τὴν Ρώμην· | |||
καὶ ὁκάποιος ἄλλος φρόνιμος (ὅπου ἦτον παιδεμένος, | |||
5770 | ὅπου ἦτον ἐρωτήσοντα ὁκάποιον συγγενῆν του, | ||
ὅπου ἦτον ἐκ τὴν φαμελίαν τοῦ ἀφέντη τῆς Καρυταίνας, | |||
(4440) | καὶ τοῦ εἶχε εἰπεῖ τὴν ἀφορμήν, τὸν τρόπον, τὴν ἀλήθειαν) | ||
λέγει τὸν ρῆγαν μυστικῶς κ’ ἐπληροφόρησέ τον | |||
τὸν τρόπον καὶ τὴν ἀφορμὴν καὶ ὅλην τὴν ἀλήθειαν· | |||
5775 | ὁ ἀφέντης τῆς Καρύταινας ὁ ἑξάκουστος στρατιώτης | ||
ὁκάποιου τοῦ καβαλλαρίου γυναῖκαν ἐρωτεύτη, | |||
κι ἀπῆρε την ἐκ τὸν Μορέαν κ’ ἦλθαν ἐδῶ εἰς τὴν Πούλιαν | |||
διὰ νὰ τὴν ἔχῃ ἐρωτικήν, νὰ χαίρεται μετ’ αὔτην. | |||
[fr§402] | Τὸ ἀκούσει το ὁ ρόϊ Μαφρόϊς, μεγάλως τὸ ἐβαρύνθη, | ||
5780 | ἐθλίβηκε τὴν ἐντροπὴν τοῦ εὐγενικοῦ στρατιώτου· | ||
καβαλλάρην ἀπόστειλεν καλὰ συντροφεμένον, | |||
κ’ ἐδιάβη εἰς τὸν μισὶρ Ντζεφρὲ τῆς Καρυταίνου ἀφέντην. | |||
Ἐκ τὸ ἰμοιράδιν τοῦ ρηγὸς λέγει, παρακαλεῖ τον, | |||
νὰ ἔλθῃ ἐκεῖ νὰ τὸν ἰδῇ, χρήζει νὰ τοῦ συντύχῃ. | |||
5785 | Κ’ ἐκεῖνος γὰρ τὸ ἀκούσει το, πηδᾷ, καβαλλικεύει, | ||
μὲ ὅλην του τὴν φαμελίαν ἀπῆλθεν εἰς τὸν ρῆγαν. | |||
[fr§403] | Τὸ ἰδεῖ τον ὁ ρόϊ Μαφρές, ἐπροσηκώθηκέν τον, | ||
ἀπὲ τὸ χέρι τὸν κρατεῖ, σιμά του τὸν καθίζει, | |||
ἄρξετον νὰ τὸν ἐρωτᾷ τὸ πότε ἦλθεν ἐνταῦτα. | |||
5790 | Κ’ ἐκεῖνος ἀποκρίθηκεν· ἦλθε νὰ προσκυνήσῃ | ||
στὰ μοναστήρια, ὅπου ἔταξεν ἐτότε εἰς τὴν Πόλιν, | |||
(4460) | στὴν φυλακὴν τοῦ βασιλέως τῆς Κωνσταντίνου Πόλης. | ||
[fr§404] | Κι ὁ ρῆγας τοῦ ἀποκρίθηκε, τὰ ἐτέτοια τοῦ ἐλάλει. | ||
p.239 | Η ΕΡΩΤΙΚΗ ΠΕΡΙΠΕΤΕΙΑ ΤΟΥ ΑΥΘΕΝΤΗ ΚΑΡΥΤΑΙΝΗΣ | ||
«Θαυμάζομαι εἰς τὴν γνῶσιν σου, εἰς τὸ ἔπαινος ὅπου ἔχεις | |||
5795 | »ὅτι εἶσαι εἰς τὰ ἄρματα ἐξάκουστος στρατιώτης, | ||
»κι ἄφηκες τὸν ἀφέντην σου τὸν πρίγκιπα Γυλιάμον | |||
»εἰς τέτοιαν μάχην δυνατὴν καὶ χρείαν ἀπὸ φουσσᾶτο, | |||
»ὅπου ἔχει μὲ τὸν βασιλέα τῆς Κωνστανίνου Πόλης. | |||
»Οὐ πρέπει νὰ ἔνι εὐγενικὸς ἄνθρωπος ψεματάρης, | |||
5800 | »οὔτε στρατιώτης, ὡς ἐσὺ ὅπου εἶσαι ἐπαινεμένος, | ||
»καὶ πᾶσα ἄνθρωπος εὐγενὴς πρέπει νὰ τὸ βαρειέται | |||
»καὶ νὰ τὸ θλίβεται πολλὰ ὅταν ἀκούσῃ ὅτι σφάλλει. | |||
[fr§405] | »Ἀφέντη τῆς Καρύταινας, θέλω νὰ τὰ ἐγνωρίσῃς | ||
»καὶ κράτει το εἰς πληροφορίαν, ἐξεύρω τὴν ἀλήθειαν, | |||
5805 | »τὸν τρόπον καὶ τὴν ἀφορμὴν τὸ πῶς ἦλθες ἐνταῦτα, | ||
»καὶ θλίβομαί το, μὰ τὸν Θεόν, διὰ τὸ ἔπαινος ὅπου ἔχεις. | |||
»Τὸ πρᾶγμα ἔνι ἄσκημον, βαρειῶμαι νὰ τὸ λέγω. | |||
»Ὅμως διὰ τὴν ἀγάπην σου θέλω νὰ τὸ φαυλίσω | |||
»νὰ τὸ ἐγνωρίσῃς καθαρά, τὸ σφάλμα ὅπου ἐποῖκες. | |||
5810 | »Ἐσὺ ἄφηκες τὸν πρίγκιπα, τὸν κύρην σου τὸν λίζιον, | ||
»ὅπου ἔχει μάχην δυνατὴν μετὰ τὸν βασιλέαν, | |||
(4480) | »κ’ ἐπάτησες τὸν ὅρκον σου, ὅπου ἔχεις γὰρ εἰς αὖτον, | ||
»κ’ εἶσαι ἀφίορκος, ἄπιστος στὸν λίζιον σου ἀφέντην. | |||
»Καὶ πάλε, ἄλλο ἄσκημον, δημηγερσίαν μεγάλην, | |||
5815 | »ἐπῆρες τοῦ καβαλλαρίου τοῦ ἀνθρώπου σου τοῦ λίζιου | ||
»τὴν ὁμόζυγόν του γυνὴν καὶ περπατεῖς μετ’ αὔτην, | |||
»ὅπου ἔχεις ὅρκον μετ’ αὐτὸν κ’ ἐκεῖνος μετὰ σέναν. | |||
»Λοιπόν, διατὸ ἔνι ἐξάκουστον τὸ ἔπαινος ὅπου ἔχεις, | |||
»σὲ δίδω τέρμενον μακρύν, ἡμέρες δεκαπέντε, | |||
5820 | »νὰ λείπῃς ἐκ τὸν τόπον μου κ’ εἰς τὸν Μορέα νὰ ὑπάγῃς | ||
p.240 | ΓΟΥΛΙΕΛΜΟΣ ΒΙΛΛΑΡΔΟΥΪΝΟΣ ΠΡΙΓΚΗΨ ΜΟΡΕΩΣ | ||
»τοῦ πρίγκιπος τοῦ ἀφέντη σου εἰς μάχην νὰ βοηθήσῃς | |||
»ὅπου ἔχει μὲ τὸν βασιλέα ἐκεῖνον τῶν Ρωμαίων. | |||
»Εἴτε εὑρεθῇς στὸν τόπον μου διαβὼν οἱ δύο ἑβδομάδες, | |||
»ὀμνύω σε εἰς τὸ στέμμα μου, κ’ εἰς τὴν ψυχήν μου ἀπάνω, | |||
5825 | »ὁρίσει θέλω παρευτὺς νὰ κόψουν τὴν κεφαλήν σου». | ||
[fr§406] | Τὸ ἀκούσει το ὁ μισὶρ Ντζεφρὲς τῆς Καρυταίνου ὁ ἀφέντης, | ||
τὸ πῶς τὸν ἀποσκέπασεν ὁ ρῆγας ἀπ’ ἀτός του, | |||
καὶ εἶπεν του τὸ φταίσιμον, τὸ σφάλμαν ὅπου ἐποῖκεν, | |||
ἀπ’ τῆς αἰσχύνης κ’ ἐντροπῆς, ὅπου εἶχεν ἐκ τὸν ρῆγαν, | |||
5830 | ἡ συντυχιά του ἐκόντεψεν, τὸ τί λαλήσει οὐκ εἶχεν. | ||
Ὅμως, ὡσὰν ἠμπόρεσεν, τὸν ρῆγαν ἀποκρίθη· | |||
(4500) | «Ἀφέντη ρῆγα, δέομαι, προσπίπτω, προσκυνῶ σε· | ||
»ὅσον μὲ εἶπες καὶ λαλεῖς, ὡς ὁ Θεὸς τὸ λέγεις, | |||
»ἐπεὶ ἀπ’ ἀτός μου γνώθω το τὸ φταίσιμον ποῦ ἐποίκα· | |||
5835 | »καὶ προσκυνῶ κ’ εὐχαριστῶ τὴν βασιλείαν σου εἰς τοῦτο | ||
»κ’ ἐγὼ κάταυτα νὰ διαβῶ κι ἀπέδω νὰ μισσέψω, | |||
»νὰ ὑπάγω εἰς τὸν ἀφέντην μου τὸν πρίγκιπα Γυλιάμον». | |||
Ἀπηλογίαν ἐζήτησεν, ὁ ρῆγας τοῦ τὴν δίδει. | |||
[fr§407] | Ἐστράφη εἰς τὴν κατοῦναν του, τὴν φαμελίαν του ἀπῆρε, | ||
5840 | σπουδαίως ἀπέκει ἐμίσσεψεν, ἐκίνησεν κ’ ἐδιάβη. | ||
Εἰς τὸ Βροντῆσι ἔσωσεν ἀπέσω εἰς ἕξι ἡμέρες· | |||
κάτεργον ηὗρεν ἕτοιμον κ’ ἐσέβηκεν εἰς αὖτο | |||
κ’ εἰς τὴν Κλαρέντσαν ἔσωσεν ἀπέσω εἰς τρεῖς ἡμέρας. | |||
Τὸν πρίγκιπα ἐρώτησεν ποῦ νὰ τὸν ἔχῃ εὕρει, | |||
5845 | κ’ ἐκεῖνος ποῦ τὸ ἔξευρεν ἐπληροφόρησέ τον· | ||
στὴν Ἀνδραβίδα εὑρίσκεται ὁ πρίγκιπας Γυλιάμος. | |||
Σώρεψιν ἔχει δυνατὴν μὲ ὅλους τοὺς κεφαλᾶδες, | |||
τοὺς ἀρχιερεῖς καὶ βουργισέους, καὶ τοὺς καβαλλαρίους, | |||
p.241 | ΕΠΑΝΟΔΟΣ ΚΑΙ ΜΕΤΑΝΟΙΑ ΤΟΥ ΑΥΘΕΝΤΟΥ ΚΑΡΥΤΑΙΝΗΣ | ||
βουλὴν ἐπαίρνουν ἑνομοῦ διὰ μαντᾶτα ὅπου ἔχουν· | |||
5850 | μαντᾶτα τοὺς ἠφέρασιν, πολλὰ καλὰ οὐκ εἶναι. | ||
Λαὸς μέγας ἐπέζεψεν εἰς τὴν Μονοβασίαν· | |||
ὁ βασιλεὺς τοὺς ἔστειλεν ὅπως νὰ συμμαχήσουν | |||
τὸν τόπον του καὶ τὸν λαὸν ὅπου εἶχεν κιντυνέψει. | |||
[fr§408] | Κι ὡς τὸ ἄκουσεν τὸ σὲ λαλῶ ὁ ἀφέντης τῆς Καρυταίνου, | ||
5855 | ὅτι ὁ πρίγκιπας εὑρίσκεται ἐκεῖ εἰς τὴν Ἀνδραβίδα | ||
μὲ ὅλους τοὺς κεφαλᾶδες του καὶ τοὺς καβαλλαρίους, | |||
μεγάλως τὸ ἐχάρηκεν εἰς τούτην τὴν ἐλπίδα | |||
ὅτι ὅλοι θέλουσιν βαλθῆ, διατὶ τὸν ἀγαποῦσαν, | |||
στὸν πρίγκιπα τῆς Ἀχαΐας διὰ νὰ τοῦ συμπαθήσῃ. | |||
5860 | Ἄλογα τοῦ ἐδανείσασιν οἱ φίλοι του ἐκεῖσε· | ||
εὐτὺς ἐκαβαλλίκεψεν στὴν Ἀνδραβίδα ἐδιάβη, | |||
[fr§409] | ὅλοι τὸν ἀπαντήσασιν, χαρὰν μεγάλην κάμνουν. | ||
Ὅλους ἐπαρακάλεσεν, ὡς ἀδελφοὺς καὶ φίλους· | |||
λέγει· «Ἐδάρτε ἂς ἰδῶ τὸ ποῖ μὲ ἀγαποῦσιν | |||
5865 | »ἀπὸ ἐσᾶς τοὺς συγγενεῖς καὶ φίλους κι ἀδελφούς μου. | ||
»νὰ ἔχω τὴν βοήθειαν σας στὸ φταίσιμον, τὸ ἐποῖκα· | |||
»ἐπεὶ ἐγνωρίζετε καλὰ ὅτι ἔσφαλα μεγάλως | |||
»εἰς τὸν ἀφέντην λίζιον μου, τὸν πρίγκιπα Γυλιάμον». | |||
[fr§410] | Ὅλοι τοῦ ἐπισχήθησαν, μικροί τε καὶ μεγάλοι, | ||
5870 | νὰ εἶναι εἰς βοήθειαν του στὴν δύναμίν τους ὅλην. | ||
Ἐπῆραν τον κ’ ὑπήγασιν στὸν πρίγκιπα ὁλόρθα | |||
(4540) | ἐκεῖ ὅπου ἦτον κι ἀππλίκευεν εἰς τὴν Ἁγίαν Σοφίαν. | ||
[fr§411] | Ἐνταῦτα ἐπροσκύνησε τὸν πρίγκιπα Γουλιάμον· | ||
ὁ πρίγκιπας εὐρίσκετον εἰς αὖτον χολιασμένος, | |||
5875 | ὀργὴν μεγάλην τοῦ ἔδειξεν, μέγα δίκαιον τὸ εἶχεν, | ||
ἐπεὶ εἰς ἐκεῖνον ἤλπιζεν καὶ πλέον τὸ θάρρος εἶχεν, | |||
βοήθειαν νὰ ἔχῃ ἀπ’ αὐτὸν εἰς ὅλες του τὲς χρεῖες, | |||
κι αὐτὸς τὸν ἐλευτέρωσεν στὴν βίαν του τὴν μεγάλην. | |||
Ὁ ἀφέντης τῆς Καρύταινας ὁ ἐπαινετὸς στρατιώτης, | |||
5880 | φρόνιμος ἦτον κ’ ἔξευρεν τὸ φταίσιμο ὅπου ἐποῖκεν, | ||
καὶ τὸ ζωνάριν του ἔβγαλεν, στὸν σφόντυλά του βάνει· | |||
εὐτὺς χαμαὶ ἐπέσατο, ἐλεημοσύνην κράζει | |||
καὶ λέγει πρὸς τὸν πρίγκιπα ἐνώπιον τῶν πάντων· | |||
«Ἐγώ, ἀφέντη, ἔφταισα καὶ ἦλθα νὰ μὲ κρίνῃς». | |||
5885 | Γονατιστὰ τὸν ἔλεγεν ἐτοῦτα, τὰ σὲ λέγω. | ||
[fr§412] | Οἱ ἀρχιερεῖς κ’ οἱ ἕτεροι ὅλοι οἱ κεφαλᾶδες | ||
p.242 | ΓΟΥΛΙΕΛΜΟΣ ΒΙΛΛΑΡΔΟΥΪΝΟΣ ΠΡΙΓΚΗΨ ΜΟΡΕΩΣ | ||
κ’ οἱ καβαλλάροι σὺν αὐτῷ εὐτὺς ἐγονατίσαν, | |||
δεόμενοι ἐλέγασιν τοῦ πρίγκιπος ἐτοῦτο· | |||
«Διὰ τὸν Χριστόν, ἀφέντη μας, ἐδὰ συμπάθησέ του | |||
5890 | »κι ἂν πέσῃ πλέον εἰς φταίσιμον, τὴν κεφαλήν του κόψε. | ||
»Ἐσὺ ἐξεύρεις, ἀφέντη μας, τὴν μάχην ποῦ ἔχεις τώρα· | |||
(4560) | »ἔπρεπεν ἄλλους νὰ εἴχαμεν τοῦ νὰ μᾶς βοηθήσουν». | ||
[fr§413] | Κι ὡς ἦτον πάντα ὁ πρίγκιπας φρόνιμος, ἐλεήμων | ||
οὕτως τοὺς ἀποκρίθηκεν, τούτους τοὺς λόγους εἶπεν· | |||
5895 | «Ἄρχοντες, ἐγνωρίζατε, καλὰ τὸ ἐπινοεῖτε, | ||
»ὁ ἀφέντης τῆς Καρύταινας ἀνεψιός μου ὑπάρχει | |||
»καὶ ἄνθρωπός μου λίζιος εὑρίσκεται καὶ πρῶτος, | |||
»καὶ ὅσον πλέον ἔσφαλεν εἰς πλέον θλῖψιν τὸ ἔχω. | |||
»Ὅμως, διὰ τὴν ἀγάπην σας καὶ παρακάλεσίν σας, | |||
5900 | »πάλε κ’ ἐτούτην τὴν φορὰν ἂς εἶν’ συμπαθημένος». | ||
Ὅλοι τὸν ἐπροσκύνησαν, εὐχαριστήσανέ τον, | |||
καὶ ἔστρεψεν τὸν τόπον του ὡσαύτως καὶ τὰ κάστρη. | |||
Εἶπεν γὰρ ὁ πρίγκιπας ἐνώπιον τοῦ λαοῦ του· | |||
«Ἄρχοντες, ὅλοι ἐξεύρετε τὸ σφάλμαν ὅπου ἐποῖκεν | |||
5905 | »εἰς τὸν καιρὸν ποῦ ἐγύρισε μετὰ τὸν Μέγαν Κύρην· | ||
»μὲ ἄρματα ἐπολέμησε εἰς κάμπον μετ’ ἐμένα. | |||
»Ἐγὼ τοῦ ἐσυμπάθησα, καθὼς τὸ ἐξεύρετε ὅλοι· | |||
»τὸν τόπον του τὸν ἔστρεψα, ὡς νέο δόμα τοῦ ἐδῶκα | |||
»ὅπως τὰ πάντα νὰ κρατῇ αὐτὸς καὶ τὰ παιδία του, | |||
5910 | »ἐπεὶν ἐξακληρήθηκεν μὲ φταίσιμο ἐδικόν του· | ||
»θέλω δὲ πάλι ἀπὸ τοῦ νῦν νὰ τὸ ἔχῃ εἰς τοιοῦτον τρόπον». | |||
(4580) [fr§414] | Ἀφῶν ἐσυμπαθήστηκεν ὁ ἀφέντης τῆς Καρυταίνου, | ||
εἰς τὴν βουλὴν ἐκάθισεν αὐτὸς κ’ οἱ κεφαλᾶδες, | |||
ὁ πρίγκιπας ὅπου λαλῶ κ’ οἱ καβαλλάροι ὅλοι. | |||
5915 | Ὁ πρίγκιπας τοὺς ἐρωτᾷ, διὰ νὰ τὸν συμβουλέψουν | ||
διὰ τὸν λαὸν ὅπου ἔμαθεν τοῦ βασιλέως ὅτι ἦλθεν.- | |||
p.243 | ΔΙΑΜΑΧΑΙ ΑΥΤΟΚΡ. ΦΡΕΙΔΕΡΙΚΟΥ ΠΡΟΣ ΠΑΠΑΣ | ||
»Ἐπεὶν ἠθέλησε ὁ Θεὸς κ’ ἡ ὑπεραγία Θεοτόκος, | |||
»ὁ ἀφέντης τῆς Καρύταινας ἐστράφη ἐδῶ μετ’ ἔμας, | |||
»δός του φουσσᾶτα καὶ λαὸν νὰ ἀπέρχεται εἰς τὸ Νίκλι | |||
5920 | »νὰ στέκῃ ἐκεῖ νὰ μάχεται, τὸν τόπον νὰ φυλάσσῃ, | ||
»καὶ πάλε ὅταν κάμνῃ χρεία νὰ τοῦ βοηθοῦμεν ὅλοι». | |||
[fr§415] | Ἐν τούτῳ ἀφίνω ἐδῶ λέγειν καὶ ἀφηγᾶσται | ||
διὰ τὸν Γουλιάμον πρίγκιπα ὁμοίως καὶ τὸν λαόν του, | |||
καὶ θέλω νὰ σὲ ἀφηγηθῶ, ὅπως νὰ τὸ ἐγνωρίσῃς, | |||
5925 | τὸ πῶς ἦλθεν ὁ ἀδελφὸς τοῦ ρηγὸς τῆς Φραγκίας, | ||
μισὶρ Κάρλον τὸν ἔλεγαν, ὁ ἀφέντης τῆς Προβέντζας, | |||
(ὁ Πάπας γὰρ τὸν ἔστεψεν ρῆγαν τῆς Σικελίας) | |||
καὶ πῶς ἐσυμπεθέρεψεν, καὶ πῶς ἐσυμβιβάστη | |||
μετὰ τὸν πρίγκιπα Μορέως, ἐκεῖνον τὸν Γυλιάμον, | |||
5930 | κι ἀπῆρεν τοῦ ρηγὸς ὁ υἱὸς ’ς ὁμόζυγον γυναῖκαν | ||
τοῦ πρίγκιπος τὴν θυγατήρ, τὴν μαντάμα Ζαμπέα, | |||
(4600) | μὲ συμφωνίες, συμβίβασες, τὲς ἐποῖκαν ἀμφοτέρως, | ||
νὰ κληρονομήσῃ τοῦ ρηγὸς ὁ υἱὸς τὸ πριγκιπᾶτο, | |||
κι ὁ πρίγκιπας τοῦ νὰ κρατῇ τὸν τόπον του ἐκ τὸν ρῆγαν. | |||
[fr§416] | 5935 | Εἰς τὸν καιρὸν ὅπου λαλῶ καὶ λέγω κι ἀφηγοῦμαι, | |
ὁ κόντος, ντ’ Ἀντζῶ τὸν ἔλεγαν, ὁ ἀφέντης τῆς Προβέντσας | |||
εἶχεν μὲ τὴν γυναῖκαν του ἐκείνην τὴν κουντέσσαν | |||
τρεῖς θυγατέρες ἔμορφες ὅπου ἤσασιν παιδία τους. | |||
Τὴν πρώτην γὰρ ὑπάντρεψεν (ὅπου ἦτον κληρονόμος), | |||
5940 | μετὰ τὸν δεύτερον ἀδελφὸν τοῦ ρηγὸς τῆς Φραγκίας, | ||
p.244 | ΓΟΥΛΙΕΛΜΟΣ ΒΙΛΛΑΡΔΟΥΪΝΟΣ ΠΡΙΓΚΗΨ ΜΟΡΕΩΣ | ||
μισὶρ Κάρλον τὸν ἔλεγαν, ὁ ἐξάκουστος στρατιώτης. | |||
Ἐκεῖνος ἐκληρονόμησεν μὲ τὴν ὁμόζυγόν του | |||
τοῦ κόντου ντ’ Ἀντζῶ τὴν ἀφεντίαν κι ὅλον του τὸ κοντᾶτο. | |||
Τὴν δεύτερην γὰρ ἀδελφὴν τοῦ κόντου τὴν θυγάτηρ | |||
5945 | ἐπῆρε ὁ ρῆγας τῆς Φραγκίας ὁμόζυγον γυναῖκαν. | ||
Διαβόντα ὀλίγος ὁ καιρός, ὁ ρῆγας τῆς Ἀγγλετέρρας | |||
ἐπῆρεν τὴν τρίτην ἀδελφὴν τῶν δύο ὅπου σὲ λέγω | |||
στεφανικὴν γυναῖκαν του, ρήγαιναν τὴν ἐποῖκε. | |||
[fr§417] | Κι ἀφότου γὰρ ὑπάντρεψεν ὁ κόντος τῆς Προβέντσας | ||
5950 | τὲς θυγατέρες του τὲς τρεῖς, καθὼς σὲ τὸ ἀφηγοῦμαι, | ||
διαβὼν ὀλίγος ὁ καιρός, ἀπόθανεν ὁ κόντος | |||
(4620) | κ’ ἐνέμεινεν στὸν τόπον του ἀφέντης κληρονόμος | ||
ὁ μισὶρ Κάρλος ἀδελφὸς τοῦ ρηγὸς τῆς Φραγκίας, | |||
διατὶ εἶχεν τὴν πρώτη ἀδελφὴν ἀπὸ τὲς τρεῖς ἐκεῖνες. | |||
[fr§418] | 5955 | Λοιπόν, ἐκεῖνον τὸν καιρὸν κ’ ἐκείνους γὰρ τοὺς χρόνους | |
ὁ Φρεδερίγος βασιλέας, ἐκεῖνος τῆς Ἀλλαμάνιας, | |||
ἀφέντευεν τὴν Σικελίαν ἐκεῖνο τὸ ρηγᾶτο | |||
σὺν τὰ τῆς Πούλιας, σὲ λαλῶ, εἶχεν τὴν ἀφεντίαν. | |||
Τὸν Πάπαν ἐδυνάστευεν, τοῦ ἀπῆρεν τὴν Καμπάνιαν, | |||
5960 | τὴν Ρωμανίαν ἀλλὰ δή, τὴν ἀφεντίαν τῆς Ρώμης· | ||
p.245 | ΔΙΑΜΑΧΑΙ ΒΑΣΙΛΕΩΣ ΜΑΜΦΡΕΔΟΥ ΚΑΙ ΠΑΠΑ | ||
τὸν Πάπαν γὰρ ἐξώρισε κ’ ἐμίσσεψε ἐκ τὴν Ρώμην, | |||
στὴν Βενετίαν ἐκατέφυγεν νὰ μὴ τὸν θανατώσῃ. | |||
Ἀπέκει τὸν ἀφώρισεν ὁ Πάπας κ’ οἱ Ἐκκλησίες | |||
ἐκεῖνον καὶ τοὺς τόπους του κι ὅπου ἦσαν μετ’ ἐκεῖνον. | |||
5965 | Καμμία ἐκκλησία οὐκ ἐψάλλετον, ἀλλὰ οὔτε ἐλειτουργᾶτον, | ||
παιδία οὐκ ἐβαφτίζονταν, νεκροὺς οὐδὲν ἐψάλλαν, | |||
ἀλλὰ ποτὲ ἀντρόγυνον οὐδὲν τοὺς εὐλογοῦσαν. | |||
Πάντα τὸν ἀφωρίζασιν ’ς ὅλες τὲς ἐκκλησίες, | |||
εἰς τὰ ρηγᾶτα πανταχοῦ εἰς τὴν χριστιανωσύνην, | |||
5970 | στὰ μοναστήρια κ’ οἱ ἀρχιερεῖς ὅλης τῆς οἰκουμένης. | ||
Ὁ Φρεδερίγος ὁ βασιλεὺς εἶχεν υἱὸν γὰρ νόθον, | |||
(4640) | Μαφρόϊ τὸν ὠνομάζασιν, πρίγκιπα τῆς Σαλέρνου· | ||
τῆς Κάπουας καὶ τῶν ἐν αὐτῇ εἶχε τὴν ἀφεντίαν. | |||
Ἀπόθανεν ὁ βασιλεὺς ἐκεῖνος ὁ Φρεδερίγος | |||
5975 | κ’ ἐστέψασιν τὸν ρόϊ Μαφρὲ ρῆγαν τῆς Σικελίας, | ||
ὅστις ἀφέντευεν κι αὐτὸς τὰ ἐκράτει κι ὁ πατήρ του | |||
P | τοὺς τόπους καὶ τὴν ἀφεντίαν, τὰ ἐκράτει καὶ ἐκεῖνος· | Κενό στον H. Ο στίχος του P, χωρίς ειρμό. | |
H | τὴν ἐκκλησίαν ἐμούρτευεν ὡς τύραννος ὅπου ἦτον. | ||
P [fr§419] | Καὶ ὡς ἐπέρασεν καιρὸς κἀμπόσος, ὡς εἰκάζω, | ||
5980 | τοῦ Πάπα ἐσυγκρότησαν κ’ ἐστράφη εἰς τὴν Ρώμην. | ||
H | Κ’ ἔξευρεν καὶ ἐγνώριζεν ὅτι ὁ μισὶρ Κάρλος | ||
ὁ κόντος (ντὲ Ἀντζῶ τὸν ἔλεγαν, ἀφέντην τῆς Προβέντσας, | |||
αὐτάδελφος ἦτον τοῦ ρηγός, ἐκείνου τῆς Φραγκίας), | |||
ἦτον στρατιώτης φοβερός, ἐξάκουστος στὸν κόσμον. | |||
5985 | Μὲ τὴν βουλὴν τῶν ἀρχιερέων καὶ τῶν γαρδιναρίων | ||
μαντᾶτα ἀπόστειλε εἰς αὐτόν, ὁμοίως στὸν ἀδελφόν του, | |||
εὐχὴν καὶ παρακάλεσιν κ’ ὑπόσχεσες μεγάλες, | |||
ἂν θέλῃ νὰ ἔλθῃ πρὸς αὐτὸν τὴν μάχην νὰ καταπιάσῃ | |||
p.246 | ΓΟΥΛΙΕΛΜΟΣ ΒΙΛΛΑΡΔΟΥΪΝΟΣ ΠΡΙΓΚΗΨ ΜΟΡΕΩΣ | ||
μετὰ τὸν ρόϊ τὸν Μαφρόϊ (τὸν τύραννον ἐκεῖνον | |||
5990 | ὅστις κρατεῖ τῆς ἐκκλησίας τοὺς τόπους καὶ τὰ δίκαια), | ||
νὰ πολεμήσῃ μετ’ αὐτόν, νὰ τὸν ἔχῃ ἐξαλείψει· | |||
(4660) | τοῦ Ἀγίου Πέτρου τὸν θησαυρὸν κι ὅλον του τὸ λογάριν | ||
νὰ τὸ ἔχῃ εἰς ἐξουσίαν του, φουσσᾶτα νὰ ρογέψῃ. | |||
Καὶ τὸν σταυρὸν νὰ ἐπάρουσιν ὅσοι εἰς Χριστὸν πιστεύουν | |||
P | 5995 | νὰ ἔλθουν ὅλοι μετ’ αὐτὸν ὅσοι εἶναι βαφτισμένοι· | |
H | τὸ σκῆπτρον γὰρ τῆς Ἐκκλησίας νὰ τοῦ τὸ παραδώσῃ, | ||
νὰ τὸ ἔχῃ κ’ εἰς κληρονομίαν αὐτὸς καὶ τὰ παιδία του, | |||
πῆγαν νὰ τὸν φημίσουσι, τὸ στέμμα νὰ τοῦ βάλουν, | |||
νὰ ἔνι ρῆγας τῆς Σικελίας καὶ τοῦ ρηγάτου Πούλιας. | |||
6000 | Κι ὡς τὸ ἤκουσεν ὁ θαυμαστὸς ἐκεῖνος ὁ ἀντρειωμένος, | ||
ὁ μισὶρ Κάρλος, σὲ λαλῶ, ὁ κόντος τῆς Προβέντσας, | |||
τὸ τοῦ ὑπισχίετον κ’ ἔγραφεν ὁ ἁγιώτατος ὁ Πάπας, | |||
οὐδὲν ἠθέλησε ποσῶς τοῦ νὰ τὸ καταπιάσῃ, | |||
6005 | λέγας καὶ λογιζόμενος, ὅτι ἂν τὸ καταπιάσῃ, | ||
τὸν ρῆγαν ἐκεῖνον τῆς Φραγκίας, ὅπου ἦτον ἀδελφός του, | |||
ἤθελεν βάλει εἰς ταραχὴν κ’ εἰς μάχην γὰρ μεγάλην | |||
μὲ τοὺς Ἀλλαμάνους ἀλλὰ δὴ καὶ μὲ τοὺς Γημπηλίνους· | |||
κ’ ἤθελεν ἔχει ἁμαρτία διὰ τὰ φονοκοπεῖα | |||
6010 | τῆς μάχης καὶ τοῦ ἐξηλειμοῦ ’ς τῶν χριστιανῶν τὸ γένος. | ||
p.247 | ΚΑΡΟΛΟΣ ΑΝΔΕΓΑΥΪΚΟΣ ΚΑΙ ΠΑΠΑΣ | ||
Ἐν τούτῳ ἐξῆλθεν ἡ ὑπόθεσις, ἐτοῦτο ὅπου σὲ γράφω. | |||
[fr§420] | Ὁ ρῆγας ἐκεῖνος τῆς Φραγκίας ὠρέχτη νὰ ποιήσῃ | ||
(4680) | χαρὰν καὶ κάλεσμα λαμπρὸν μετὰ τοὺς ἐδικούς του· | ||
τὸν σύγαβρόν του ἐμήνυσεν, τὸν ρῆγαν τῆς Ἀγγλετέρρας, | |||
6015 | φιλιτικῶς τοῦ τὸ ἔγραψεν, ἀξιοπαρακαλεῖ τον | ||
νὰ ἔλθῃ μὲ τὴν ρήγαιναν, ἐκείνην τὴν ἀδελφήν του, | |||
εἰς τὸ Παρὶς νὰ ἐσμίξουσιν, νὰ ποιήσουν τὴν χαράν τους. | |||
Κ’ ἐκεῖνος τὸ ἐδέξατο ’ς εἰλικρινὴν ἀγάπην· | |||
ὀνόστιμον τοῦ ἐφάνηκεν νὰ ἐσμίξουν καὶ χαροῦσιν. | |||
6020 | Ἐπῆρε γὰρ τὴν ρήγαινα καλὰ συντροφεμένην | ||
εἰς τὸ Παρὶς ἀπήλθασιν, χαρὰν μεγάλη ἐποῖκαν | |||
στὴν ἕνωσιν ποῦ ἑνώθησαν οἱ ρήγαινες οἱ δύο. | |||
[fr§421] | Καὶ μίαν ἡμέραν κυριακήν, εἶχον χαρὲς μεγάλες, | ||
οἱ δύο ἀδελφὲς οἱ ρήγαινες ἑνώθησαν ἀλλήλως· | |||
6025 | ἡ δεύτερη ἦτον τῆς Φραγκίας κ’ ἡ τρίτη τῆς Ἀγγλετέρρας. | ||
Κι ὡσὰν ἐκαθεζόντησαν ’ς τῆς ρήγαινας τὴν τσάμπρα, | |||
ἦλθεν κ’ ἡ πρώτη ἀδελφή, ἡ κουντέσσα τῆς Προβέντσας, | |||
ὅπου εἶχεν γὰρ τὸ ἰγονικὸν ἐκεῖνο τοῦ πατρός τους. | |||
Τὸ ἰδεῖ την ὅτι ἔρχετον, ἐπροσηκώθησάν της | |||
6030 | ἐκάθισαν γὰρ ἑνομοῦ, ὡς τὸ ἔχουν οἱ γυναῖκες. | ||
Κι ὅσον ἐπεριεγίνησαν καθήμεναι ἀλλήλως, | |||
p.248 | ΓΟΥΛΙΕΛΜΟΣ ΒΙΛΛΑΡΔΟΥΪΝΟΣ ΠΡΙΓΚΗΨ ΜΟΡΕΩΣ | ||
ἡ ρήγαινα γὰρ τῆς Φραγκίας, ὅπου ἦτον ἡ μεσαία της, | |||
(4700) | λέγει τῆς πρώτης ἀδελφῆς, ὅπου ἦτον ἡ κουντέσσα· | ||
«Οὐ πρέπει σε, καλὴ ἀδελφὴ, νὰ κάθεσαι μετ’ ἔμας | |||
6035 | »ἴσως ὡσὰν ἐμᾶς τὲς δύο ὅπου εἴμεσταν ροΐνες· | ||
»εἰς ἄλλην δόξαν καὶ βαθμὸν εἴμεσταν παρὰ ἐσένα». | |||
[fr§422] | Κι ὡς τὸ ἤκουσεν ἡ εὐγενικὴ ἐκείνη ἡ κουντέσσα, | ||
ἀπὸ πικρίας καὶ ἐντροπῆς ἀπέκει ἐσηκώθη· | |||
εὐθέως ἐπέκει ἐμίσσεψεν, στὸ ὁσπίτι της ἀπῆλθεν, | |||
6040 | ἐσέβην εἰς τὴν τσάμπραν της μετὰ πολλῶν δακρύων. | ||
[fr§423] | Καὶ μετὰ ταῦτα ἀνέφανεν ὁ κόντος τῆς Προβέντσας· | ||
ἐρώτησεν ἀπ’ ἔξωθεν τὸ ποῦ ἦτον ἡ κουντέσσα, | |||
κι ὁκάποιος τοῦ ἀπεκρίθηκεν καὶ λέγει του· «Ἀφέντη, | |||
»ἐκεῖ ἀπ’ ἔσω στὴν τσάμπραν της, λογίζομαι, κοιμᾶται». | |||
[fr§424] | 6045 | Ὁ κόντος γὰν ἐλεύτερα ἐσέβηκεν ἀπ’ ἔσω· | |
τὸ νοήσει δὲ ἡ εὐγενικὴ ὅτι ἔρχετον ὁ κόντος, | |||
τὰ ὀμμάτια της ἐσφούγγισεν μετὰ τὸ ἀναπετάριν. | |||
Ὁ κόντος γὰρ ἐγνώρισεν τὰ ὀμμάτια τῆς κουντέσσας | |||
ἀπὸ τὰ δάκρυα τὰ πολλὰ τὸ πῶς ἦσαν πρησμένα, | |||
6050 | καὶ λέγει της μετὰ θυμοῦ· «Τί ἔνι τὸ κλαίεις, κουντέσσα;» | ||
κ’ ἐκείνη ἠθέλησε νὰ ἀρνηθῇ, νὰ μὴ τὸ φανερώσῃ. | |||
Κ’ ἐκεῖνος ὤμοσεν εὐθέως ὅρκον φριχτὸν καὶ εἶπεν· | |||
(4720) | «Ἐὰν οὐ τὸ εἴπῃς σύντομα ἀλήθεια, τί ἔν’ τὸ κλαίεις, | ||
»ποιήσει σὲ θέλω τιμωρίαν νὰ κλάψῃς εἰς ἀλήθειαν». | |||
6055 | Κ’ ἐκείνη φοβιζόμενη εἶπεν του τὴν ἀλήθειαν, | ||
τὸ πῶς ἀπῆλθε διὰ νὰ ἰδῇ τὲς δύο της ἀδελφᾶδες | |||
κ’ ἐκάθισεν ὁμοῦ μὲ αὐτὲς διὰ νὰ παραδιαβάσουν· | |||
«καὶ διατ’ ὅτι ἐκάθισα ἰσόπυρα μετ’ αὖτες, | |||
»κι οὐδὲν τὲς ἀκριοετίμησα διατὸ ἤσασιν ροΐνες, | |||
6060 | »ἡ ἀδελφή μου ἡ ρήγαινα ἐκείνη τῆς Φραγκίας | ||
p.249 | ΚΑΡΟΛΟΣ ΑΝΔΕΓΑΥΪΚΟΣ ΚΑΙ ΠΑΠΑΣ | ||
»ἄρξετον τοῦ νὰ μὲ λαλῇ καὶ λέγει πρὸς ἐμέναν· | |||
»Οὐ πρέπει σε, καλὴ ἀδελφή, νὰ κάθεσαι μετ’ ἔμας | |||
»ἰσόπυρα εἰς ἕνα βαθμόν, οὔτε εἰς ἀξίαν ἐτέτοιαν, | |||
»διότι ἁρμόζει νὰ ἔχωμεν δόξαν κι ἀξίαν πλειοτέραν, | |||
6065 | »παρὰ κουντέσσα ἢ δούκισσα ἢ ἄλλη καμμία γυναῖκα.» | ||
Κ’ ἐγώ, τὸ ἀκούσει το, εὐτὺς ἐθλίβηκα τοσούτως, | |||
ὅτι ἀπ’ τῆς θλίψεως κι ἐντροπῆς ἐμίσσεψα ἀπέκει | |||
κ’ ἦλθα ἐδῶ εἰς τὴν τσάμπρα μου καὶ ἔκλαψα εἰς σφόδρα». | |||
[fr§425] | Ὁ κόντος δὲ τὸ ἀκούσει το, ὅρκον φριχτὸν ἐποῖκεν | ||
6070 | καὶ εἶπεν τὴν ἑαυτοῦ γυνήν, ἐκείνην τὴν κουντέσσα· | ||
«Ὀμνύω σε ἐτοῦτο εἰς τὸν Χριστὸν κ’ εἰς τὴν ἑαυτοῦ μητέρα, | |||
»ποτέ μου νὰ μὴ ἀναπαῶ, μήτε χαρὰν νὰ ἔχω, | |||
(4740) | »ἕως οὗ νὰ ποιήσω νὰ γενῇς ρήγαινα μὲ τὸ στέμμα». | ||
[fr§426] | Εὐθέως ἐξέβην ἀπ’ ἐκεῖ καὶ ἦλθεν εἰς τὸν ρῆγαν, | ||
6075 | στὸν ἀδελφόν του, σὲ λαλῶ, τὸν ρῆγαν τῆς Φραγκίας, | ||
ἐκεῖ ὅπου ἐπαραδιάβαζεν μετὰ τὸν σύγαβρόν του, | |||
τὸν ρῆγαν, ὅπου λέγουσιν τῆς Ἀγγλετέρρας ρῆγαν. | |||
Ἐπαίρνει τον εἰς μίαν μερέαν κι ἄρχισε νὰ τοῦ λέγῃ· | |||
«Ἀφέντη ρῆγα κι ἀδελφέ, καλὰ πρέπει νὰ ἐξεύρῃς, | |||
6080 | »τὸ πῶς ὁ ἅγιος μας ὁ πατήρ, ὁ Πάπας γὰρ τῆς Ρώμης, | ||
»διὰ πλείστων καὶ πολλῶν φορῶν ἀπέστειλε εἰς ἐμένα | |||
»εὐχὴν καὶ παρακάλεσιν νὰ ἀπέλθω ἐκεῖ εἰς τὴν Ρώμην, | |||
»ἂν θέλω εἰς μάχην νὰ πιαστῶ μετὰ τὸν ρόϊ Μαφρόϊ, | |||
»νὰ πολεμήσω μετ’ αὐτὸν εἰς κάμπον μὲ φουσσᾶτα, | |||
6085 | »ρῆγαν μὲ στέψῃ Σικελίας, τὸ σκῆπτρον νὰ μὲ δώσῃ, | ||
»νὰ εἶμαι γὰρ διαφέστορας τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ρώμης. | |||
»Κ’ ἐγὼ ποτὲ οὐκ ἠθέλησα νὰ τὸ ἔχω καταπιάσει, | |||
»ὁ Θεὸς τὸ ἐξεύρει, ὡς διὰ ἐσέν, νὰ μὴ σὲ βάλω εἰς μάχην |
NO NOTES 4[επεξεργασία]
6190p.250 | ΓΟΥΛΙΕΛΜΟΣ ΒΙΛΛΑΡΔΟΥΪΝΟΣ ΠΡΙΓΚΙΨ ΜΟΡΕΩΣ | ||
»καὶ κόλασιν, νὰ μάχεσαι τὸν ρῆγα Ἀλλαμανίας, | |||
6090 | »εἶθ’ οὕτως καὶ τὸ μέρος του μὲ ὅλους τοὺς Γημπηλίνους. | ||
»Λοιπόν, ἀφέντη, ἀρτίως βουλὴ μοῦ ἦλθεν νὰ τὸ ποιήσω· | |||
»διοῦ σὲ δέομαι, προσκυνῶ, ὡς ἀφέντην κι ἀδελφό μου, | |||
(4760) | »νὰ ἔχω πρῶτα ὁρισμὸν ἀπὸ τὴν ἀφεντίαν σου | ||
»κι ἀπέκει καὶ βοήθειαν, λογάριν καὶ φουσσᾶτα, | |||
6095 | »νὰ ἀπέλθω γὰρ τιμητικά, ὡς πρέπει τῆς τιμῆς σου». | ||
[fr§247] | Ὁ ρῆγας δὲ τὸ ἀκούσει το, μεγάλως τὸ ἀποδέχτη, | ||
καὶ λέγει οὕτως πρὸς αὐτὸν τὸν ἀδελφόν του ἐκεῖνον· | |||
«Εὐχαριστῶ τὸν Βασιλέα ὅπου ἔπλασε τὸν κόσμον, | |||
»ὅταν σὲ ἔδωκεν βουλὴν ἐτοῦτο νὰ ποιήσῃς, | |||
6100 | »διατὶ ἔνι πρᾶγμα τῆς τιμῆς καὶ σωτηρία τοῦ κόσμου. | ||
»Κ’ εἰς τοῦτο ἐβγάνω μάρτυρα τὸν Κύριον τῆς Δόξης | |||
»τὸ πῶς εἶχα τὴν ὄρεξιν νὰ σὲ τὸ συμβουλέψω, | |||
»νὰ τὸ ποιήσῃς μὲ ὄρεξιν καὶ νὰ τὸ καταπιάσῃς, | |||
»Καὶ πάλι ἐπροσεγγιζαίνομουν, μὴ πιάσῃ καὶ σκοπήσῃς | |||
6105 | »ὅτι ἤθελα νὰ λείπεσαι ἀπὸ τὴν συντροφίαν μου. | ||
[fr§428] | »Λοιπόν, ἀφῶν σὲ ἔδωκεν τὴν ὄρεξιν ὁ Θέος | ||
»κι ὀρέγεσαι ἀπὸ λόγου σου νὰ τὸ ἔχῃς καταπιάσει, | |||
»ἔπαρε ἐκ τὸ λογάριν μας ὁμοίως κ’ ἐκ τὸν λαόν μας, | |||
»φουσσᾶτα ρόγεψε καλὰ νὰ ἔχῃς μετὰ σέναν, | |||
6110 | »καὶ ὁ Θεὸς καὶ ἡ εὐχὴ τοῦ ἁγιωτάτου ἐκεινοῦ τοῦ πατρός μας | ||
»κ’ εἶθ’ οὕτως κ’ ἡ ἐμὴ εὐκὴ ὅπου εἶμαι ἀδελφός σου, | |||
p.251 | Ο ΚΑΡΟΛΟΣ ΑΝΔΕΓΑΥΪΚΟΣ ΕΙΣ ΙΤΑΛΙΑΝ | ||
»νὰ εἶναι εἰς βοήθειαν σου ἔνθα κι ἂν ὑπαγαίνῃς· | |||
(4780) | »ἐπεὶ ἔχω ἐλπίδα εἰς τὸν Θεὸν κ’ εἰς τὴν ἁγίαν Θεοτόκον, | ||
»στὴν φρόνεσιν κ’ εἰς τὴν στρατείαν, ὅπου ἔνι εἰς ἐσένα, | |||
6115 | »νὰ ποιήσῃς πρᾶγμα τῆς τιμῆς πρῶτα τῆς Ἐκκλησίας | ||
»μετὰ ταῦτα ἐμὲν κ’ ἐσὲν κι ὁλῶν τῶν ἐδικῶν μας». | |||
[fr§429] | Ὁ κόντος γάρ, ὡς φρόνιμος ὅπου ἦτον κ’ ἐπιδέξιος, | ||
τὸν ρῆγαν εὐχαρίστησεν ὡς ἀφέντην κι ἀδελφόν του, | |||
καὶ μετὰ ταῦτα ἐδιόρθωσε, ἀπῆρε γὰρ λογάριν, | |||
6120 | φουσσᾶτα ἐρρόγεψεν πολλά, ἀνθρώπους παιδεμένους, | ||
καβαλλαρίους γὰρ καὶ πεζοὺς στρατιῶτες ἀντρειωμένους, | |||
τὸν ρῆγα ἀπεχαιρέτησεν, ἀπῆλθεν στὴν Προβέντσαν. | |||
[fr§430] | Τὰ πλευτικά του ἐδιόρθωσεν, ἐσέβηκεν εἰς αὖτα, | ||
καὶ εἰς τὴν Ρώμην ἔσωσεν ἀπέσω εἰς ἕναν μῆναν. | |||
6125 | Δώδεκα μίλια εὑρίσκεται ἡ θάλασσα ἐκ τὴν Ρώμην· | ||
κι ἀφότου ἐξέβηκε εἰς τὴν γῆν, ἐβγῆκεν ὁ λαός του· | |||
τὰ ἄλογα καὶ τὰ φαρία καὶ τὲς ἀρματωσίες, | |||
καὶ τὴν φαγοῦραν ἀλλὰ δὴ καὶ τὲς οἰκονομίες, | |||
ὥρισεν κ’ ἐφορτώσασιν ’ς ἁμάξια καὶ μουλάρια, | |||
6130 | κ’ ἐκίνησεν κι ἀπέρχετον ὁλόρθα εἰς τὴν Ρώμην. | ||
[fr§431] | Τὸ ἀκούσει ἐτοῦτο ὁ ἁγιώτατος τῆς Ρώμης γὰρ ὁ Πάπας, | ||
ὁ μισὶρ Κάρλος ἔρχετον, ὁ κόντος τῆς Προβέντσας, | |||
(4800) | μὲ τὰ φουσσᾶτα τὰ λαμπρά, τὸ ἄνθος τῆς Φραγκίας, | ||
ἐσήκωσε τὰς χεῖρας του καὶ τὸν Θεὸν δοξάζει, | |||
6135 | τὸν ἅγιον Πέτρον ἀλλὰ δὴ ὁμοίως τὸν ἅγιον Παῦλον, | ||
p.252 | ΓΟΥΛΙΕΛΜΟΣ ΒΙΛΛΑΡΔΟΥΪΝΟΣ ΠΡΙΓΚΙΨ ΜΟΡΕΩΣ | ||
ὅπου τὸν ἐγκαρδιώσασιν νὰ ἔλθῃ εἰς τὴν βοήθειαν | |||
τῆς ἁγιωτάτης Ἐκκλησίας στοὺς τύραννους ἀπάνω· | |||
διατὸ εἶχε ἀρτίως πληροφορίαν κ’ εἰς τὸν Θεὸν ἐλπίδα | |||
νὰ λείψουσιν οἱ τυραννίες κ’ οἱ ἐχτροὶ τῆς Ἐκκλησίας, | |||
6140 | κ’ ἐκεῖνος ν’ ἀναπαύεται εἰς τὸ σκαμνὶ τῆς Ρώμης, | ||
[fr§432] | Ἐν τούτῳ ὁ Πάπας ’κ τὴν χαρὰν ὅπου εἶχε ἀπὸ τὸν κόντον | ||
P | καὶ διὰ νὰ δώσῃ προθυμίαν τοῦ κόντου, καθὼς πρέπει, | ||
ἀτός του ἐκαβαλλίκεψεν μὲ τοὺς γαρδιναλίους, | Λείπουν στίχοι από τον H | ||
ὁμοίως μὲ τοὺς εὐγενεῖς ἀνθρώπους ἐκ τὴν Ρώμην, | |||
H | 6145 | κι ἀπῆλθεν εἰς συναπαντὴν τοῦ κόντου τῆς Προβέντσας· | |
τιμὴν μεγάλην τοῦ ἔποικεν στὴν ἕνωσιν ἐκείνην. | |||
Κι ἀφότου ἀπεσώσασιν καὶ ἦλθαν εἰς τὴν Ρώμην, | |||
ὁ κατὰ εἷς ἐπέζεψεν εἰς τὴν κατοῦνα ὅπου εἶχεν. | |||
Κι ὅσον ἐκατουνέψασιν, ὡσὰν σὲ τὸ ἀφηγοῦμαι, | |||
6150 | ὁ Πάπας γὰρ ἀπέστειλεν πέντε γαρδιναρίους, | ||
μητροπολῖτες τέσσαρους καὶ δώδεκα ἐπισκόπους, | |||
στὸν κόντον τοὺς ἀπόστειλεν ἀξιοπαρακαλῶντα | |||
(4820) | νὰ ἔλθῃ ἐκεῖ, νὰ τὸν ἰδῇ διὰ καὶ νὰ τοῦ συντύχῃ· | ||
ἐνταῦτα τὸν ἠφέρασιν μετὰ τιμῆς μεγάλης. | |||
[fr§433] | 6155 | Ὁ Πάπας γὰρ ὁ ἁγιώτατος ἐπροσηκώθηκέν του, | |
ἀπὸ τὸ χέρι τὸν κρατεῖ, σιμά του τὸν καθίζει· | |||
«Καλῶς ἦλθεν ὁ εὐγενικός, τὸ αἷμα τῆς Φραγκίας, | |||
τῶν χριστιανῶν διαφέστορας, ὁ υἱὸς τῆς Ἐκκλησίας». | |||
Ἄρξετον νὰ τὸν ἐρωτᾷ μαντᾶτα ἀπὸ τὸν ρῆγα, | |||
6160 | τὸν ἀδελφόν του, σὲ λαλῶ, ἐκεῖνον τῆς Φραγκίας· | ||
κι ἀφότου ἀφηγήσετον τοῦ ρήγα τὰ μαντᾶτα, | |||
τότε τὸν εὐχαρίστησεν καὶ μυριοεπαινᾷ τον, | |||
διατὶ ἦλθε ἐκεῖ κ’ ἐκόπιασεν στῆς Ἐκκλησίας τὴν χρείαν, | |||
τὸ ὅποιον πρᾶγμα θέλει εἶσται τιμὴ καὶ ὄφελός του, | |||
p.253 | Ο ΚΑΡΟΔΟΣ ΑΝΔΕΓΑΥΪΚΟΣ ΣΤΕΦΕΤΑΙ ΒΑΣΙΛΕΥΣ | ||
6165 | τῶν χριστιανῶν ἀνάπαψις κι ὅλης τῆς Ἐκκλησίας. | ||
Κι ἀφότου ἐσυντύχασιν κ’ εἶπαν ὅσον ἠθέλαν, | |||
ὁ κόντος γὰρ ἐστράφηκεν εἰς τὴν κατοῦνα ὅπου εἶχεν. | |||
Καὶ μετὰ ταῦτα ὥρισεν ὁ ἁγιώτατος ὁ Πάπας | |||
κ’ ἐκάλεσεν τοὺς ἅπαντας, μικρούς τε καὶ μεγάλους· | |||
6170 | κάλεσμα ἔποικεν φοβερὸν καὶ κούρτην γὰρ μεγάλην, | ||
ἐκάλεσεν ἐκεινοὺς ὅπου ἤλθασιν ἐτότε μὲ τὸν κόντον, | |||
ὁμοίως καὶ τοὺς εὐγενικοὺς ἀνθρώπους γὰρ τῆς Ρώμης. | |||
(4840) [fr§434] | Στοῦ ἅγιου Πέτρου τὴν ἐκκλησίαν ἐλειτούργησεν ὁ Πάπας· | ||
κι ἀφότου ἐλειτούργησεν κ’ ἐξέβη ἀπὸ τὸ βῆμα, | |||
τὸν μισὶρ Κάρλον ἔστεψεν ρῆγαν τῆς Σικελίας | |||
μετὰ χρυσίου τοῦ στέμματος ἀτός του γὰρ ὁ Πάπας· | |||
εὐφήμησάν τον οἱ ἅπαντες, μικροί τε καὶ μεγάλοι. | |||
Κι ἀφότου ἐστέφτη ὁ κόντος ντὲ Ἀντζῶ ρῆγας τῆς Σικελίας, | |||
οὐδὲν ἠθέλησε ποσῶς νὰ χάνῃ τὸν καιρόν του· | |||
6180 | ἦλθε στὸν Πάπα, λέγει τον· «Ἀφέντη, πάτερ ἅγιε, | ||
»ἐγὼ οὐδὲν ἦλθα ἐδῶ νὰ κάθωμαι ὡς γυναῖκα, | |||
»ἀφότου ἐκαταπίασα τὴν μάχην μὲ τὸν ρῆγαν, | |||
»αὐτόνον γὰρ τὸν ρόϊ Μαφρὲ καὶ μὲ τοὺς Γημπηλίνους, | |||
»ὅπου εἶναι ἐχτροὶ τῆς Ἐκκλησίας κ’ εἶναι ἀφωρισμένοι. | |||
6185 | »Ἐγὼ οὐ καυχῶμαι, οὐ δύνομαι μόνος νὰ πολεμήσω | ||
»τοὺς τύραννους καὶ τοὺς ἐχτροὺς ὅλης τῆς Ἐκκλησίας. | |||
»Ἀλλὰ ἀφῶν σὺ καθέζεσαι εἰς τὸ σκαμνὶ τῆς Ρώμης | |||
»καὶ ἔποικες διαφέστοραν ἐμὲν τῆς Ἐκκλησίας, | |||
»ὅρισε, στεῖλε πανταχοῦ εἰς ὅλα τὰ ρηγᾶτα, | |||
»ὅσοι πιστεύουν εἰς Χριστὸν καὶ εἶναι στὸν ὁρισμόν σου, | |||
p.254 | ΓΟΥΛΙΕΛΜΟΣ ΒΙΛΛΑΡΔΟΥΪΝΟΣ ΠΡΙΓΚΙΨ ΜΟΡΕΩΣ | ||
»ὅλοι νὰ σὲ βοηθήσουσιν μὲ τὰ φουσσᾶτα ποῦ ἔχουν, | |||
»νὰ πολεμήσῃς τοὺς ἐχτροὺς ποῦ εἶναι τῆς Ἐκκλησίας». | |||
(4860) | Ἀκούσων τοῦτο ὁ ἁγιώτατος ὁ Πάπας γὰρ τῆς Ρώμης, | ||
ὀνόστιμον τοῦ ἐφάνηκεν τὸ ἐλάλησεν ὁ ρῆγας. | |||
6195 | Εὐθέως ὁρίζει, γράφουσι, στέλνει μαντατοφόρους | ||
εἰς τὰ ρηγᾶτα ἀλλὰ δή κ’ εἰς ὅλην τὴν Ἰτάλιαν, | |||
εὐχὴν καὶ παρακάλεσιν νὰ ἔλθουν νὰ τοῦ βοηθήσουν | |||
νὰ ἐβγάλῃ ἀπὸ τῆς Ἐκκλησίας τὴν ἀφεντίαν καὶ τόπους | |||
τοὺς τύραννους καὶ ἀσεβεῖς ὅπου τὴν ἐμουρτεῦαν, | |||
[fr§435] | 6200 | Φουσσᾶτα ἤλθασιν λαμπρὰ ἀπ’ ὅλα τὰ ρηγᾶτα, | |
κ’ εἰς τὴν Ἰτάλιαν ἤλθασιν ὅσοι ἦσαν γὰρ Γέλφοι. | |||
Κι ἀφότου ἐσωρεύτησαν ὅλοι ἐκεῖ εἰς τὴν Ρώμην, | |||
ὁ ρῆγας ἐδιεμέρισεν τοῦ καθενὸς τὸ ἀλλάγιν | |||
καὶ ὥρισε τοῦ νὰ ἐξεβοῦν ἀπὸ τὴν πόλιν Ρώμης. | |||
6205 | Κ’ ἐκεῖνος ἀρματώθηκεν ὡς τοῦ ἔπρεπεν ὡς ρῆγας· | ||
ἀρματωμένος τὰ ἄρματα ἦλθε ἐκεῖ εἰς τὸν Πάπαν, | |||
γονατιστὰ τοῦ ἐζήτησεν νὰ δώσῃ τὴν εὐχήν του. | |||
Κι ὁ Πάπας τὸν εὐλόγησεν καὶ τὸν σταυρὸν τοῦ ἐποῖκεν· | |||
ὥρισεν καὶ ἐθέσαν τον στὸ ἀριστερὸν πλατάριν | |||
6210 | τοῦ ἁγίου σταυροῦ τὴν τύπωσιν, νὰ τὸν βαστᾷ μετ’ αὖτον· | ||
ὁμοίως καὶ τὰ φουσσᾶτα του, μικροί τε καὶ μεγάλοι, | |||
τοὺς ἅπαντας εὐλόγησεν, εὐχήθηκεν καὶ εἶπεν· | |||
(4880) | «Ὅσοι ἀποθάνουν ’κ τὸ σπαθὶ εἰς τὸ ταξεῖδι ἐκεῖνο, | ||
»νὰ ἔχουν συμπάθειον ’κ τὸν Χριστὸν ὁμοίως κ’ ἐκ τὸν Πάπα | |||
6215 | »ἀπὸ ὅσα ἁμαρτήματα ἐποίησαν στὴν ζωήν τους, | ||
»ὥσπερ γὰρ νὰ ἀπόθαναν στὰ μέρη τῆς Συρίας | |||
»διὰ νὰ ἐξήβαλαν τοῦ Χριστοῦ αὐτὸν τὸν ἅγιον τάφον | |||
»ἀπὸ τὰς χεῖρας τῶν ἐθνῶν, τὸ γένος τῶν βαρβάρων». | |||
p.255 | ΗΤΤΑ ΚΑΙ ΘΑΝΑΤΟΣ ΤΟΥ ΜΑΜΦΡΕΔΟΥ ΕΙΣ ΒΕΝΕΒΕΝΤΟΝ | ||
[fr§436] | Κι ἀφότου ἀπῆρε τὴν εὐχὴν ὁ ρῆγας ἐκ τὸν Πάπα,- | ||
6220 | οὕτως τὸ ἔποικεν ὁμοίως ἁπάντων τῶν φουσσάτων,- | ||
ἐξέβησαν κι ἀπέρχονταν ὁλόρθα εἰς τὴν Πούλιαν. | |||
[fr§437] | Ὡς τὸ ἔμαθεν ὁ ρόϊ Μαφρὲς αὐνοῦνα τὰ μαντᾶτα, | ||
ὅτι ἔρχετον ἀπάνω του ὁ ρόϊ Κάρλος ἀτός του, | |||
ἀπέστειλεν καὶ ἤλθασιν ἀπὸ τὴν Ἀλλαμάνιαν | |||
6225 | φουσσᾶτα πλεῖστα καὶ καλά, ὅλοι ἦσαν ἀντρειωμένοι, | ||
εἶθ’ οὕτως ἐκ τὴν Λουμπαρδίαν ὁμοίως κ’ ἐκ τὴν Ντουσκάναν, | |||
ὅπου ἦσαν ἐκ τὸ μέρος του, ὅσοι ἦσαν Γημπελῖνοι· | |||
ἐκ τὴν Σικέλιαν ἤλθασιν κ’ ἐκεῖνοι τῆς Καλάβριας, | |||
τόσα φουσσᾶτα ἐσώρεψεν, ὅτι ἀριθμὸν οὐκ εἶχαν, | |||
6230 | στὰ Μπονιβὰντ ἐστήκετον κι ἀνάμενε τὸν ρῆγαν· | ||
καὶ τόσα τὸν ἀνέμεινε, ὅτι ἔσωσεν κ’ ἐκεῖνος. | |||
Ἐκεῖσε ἐπολεμήσασιν μὲ ὅλα τους τὰ φουσσᾶτα· | |||
(4900) | κι ὡς ἔνι θέλημα Θεοῦ ὅπου ἔχει γὰρ καὶ δίκαιον, | ||
τοῦ δίδει ὁ Θεὸς τὴν εὐτυχίαν, ἐπαίρνει καὶ τὸ νῖκος, | |||
6235 | ἐκέρδισε τὸν πόλεμον ὁ μέγας ρόϊ Κάρλος. | ||
[fr§438] | Ἐκεῖ ἐσκοτώθη ὁ ρόϊ Μαφρές, τὸν πόλεμον ἐχάσε, | ||
κι ὅσοι ἐνέμειναν ἀπ’ αὐτοῦ, λέγω ἀπὸ τὸν λαόν του, | |||
ὅλοι ἐπροσκυνήσασιν τὸν μέγαν ρόϊ Κάρλον, | |||
κι οὕτως ἐνέμεινεν αὐτὸς μὲ ἀνάπαψιν κ’ εἰρήνην | |||
6240 | ρῆγας ἀφέντης Σικελίας καὶ τοῦ ρηγάτου Πούλιας. | ||
[fr§439] | Ἐν τούτῳ ἀφίνω νὰ λαλῶ αὐτό τὸ σὲ ἀφηγοῦμαι, | ||
καὶ θέλω πάλε νὰ στραφῶ στὸν πρίγκιπα Γυλιάμον, | |||
νὰ εἰπῶ καὶ νὰ ἀφηγήσωμαι τὲς πρᾶξες, τὲς ἐποῖκεν. | |||
[fr§440] | Ἐδῶ ἄρξομαι νὰ λαλῶ καὶ νὰ σᾶς ἀφηγοῦμαι | ||
p.256 | Ο ΓΟΥΛΙΕΛΜΟΣ ΒΙΛΛΑΡΔΟΥΪΝΟΣ ΠΡΙΓΚΙΨ ΜΟΡΕΩΣ | ||
6245 | περὶ τοῦ πρίγκιπα Μορέως, ἐκείνου τοῦ Γυλιάμου, | ||
τὸ πῶς ἐποίησεν κ’ ἔπραξεν εἰς τὸν καιρὸν ἐκεῖνον, | |||
ὅταν ἐστράφη ὁ εὐγενικὸς τῆς Καρυταίνου ὁ ἀφέντης | |||
ἐκ τὸ ρηγᾶτο Σικελίας ἐκεῖθεν ἐκ τὴν Πούλιαν. | |||
Καθὼς σὲ τὸ ἀφηγήσωμαι ὁπίσω εἰς τὸ βιβλίον μου, | |||
P | 6250 | ὅτι τὸν ἐσυμπάθησεν ὁ πρίγκιπας ἀτός του· | |
H | τὸν τόπον του τοῦ ἔστρεψεν, ὅπερ ἐκράτει ἀπ’ αὖτον | ||
εἰς τρόπον γὰρ καὶ συμφωνίαν, καθὼς τὸ ἐπεριεστῆσαν, | |||
(4920) | νὰ τὸν κρατῇ εἰς κληρονομίαν μόνη καὶ τοῦ παιδίου του, | ||
ὥσπερ καὶ τοῦ τὸν ἔστρεψεν καὶ πρῶτα εἰς τὸ Νίκλι | |||
6255 | ποῦ ἐμάχετον ὁ πρίγκιπας μετὰ τὸν Μέγαν Κύρην. | ||
Ὡς τὸ ἔχει καὶ τὸ συνηθὲς τῆς μάχης ἔνθα ἔνι, | |||
τὰ μὲν καιροὺς κερδαίνουσιν, τὰ δὲ ἔχουν ζημίες, | |||
τὸ ὅποιον πρᾶγμα μὲ ἤθελεν κολάσει γὰρ μεγάλως | |||
ὅλα νὰ σοῦ τὰ ἔγραφα εἰς τοῦτο τὸ βιβλίον. | |||
6260 | Ἀλλὰ διὰ τὸ ἐλαφρότερον ἐμέν, ὅπου τὸ γράφω, | ||
κ’ ἐσὲν, ὅπου τὸ ἀφκράζεσαι κι ὅπου τὸ ἀναγινώσκεις, | |||
ἐβιάστην κι ἀθολόγησα, ἔγραψα κι ἀφηγοῦμαι | |||
τὲς πρᾶξες καὶ ὑπόθεσες ὅπου καρπὸν βαστοῦσιν. | |||
Ἐν τούτῳ ἄρξομαι ἀπ’ ἐδῶ κι ἀφκράζου νὰ μαθαίνῃς. | |||
[fr§441] | 6265 | Ὁ πρίγκιπος, ὡς τὸ ἤκουσεν κι ὡς τὸ ἐπληροφορέθη | |
p.257 | ΣΧΕΣΕΙΣ ΑΥΤΟΥ ΠΡΟΣ ΒΑΣΙΛΕΑ ΚΑΡΟΛΟΝ | ||
τὸ πῶς ὁ ρῆγας Κάρουλος ἐνίκησεν ἐτότε | |||
τὸ ρόϊ Μαφρὲ εἰς πόλεμον, τὴν κεφαλήν του ἐκόψε, | |||
κι ἀπῆρεν του τὴν ἀφεντίαν ὅλου του τοῦ ρηγάτου, | |||
μεγάλως τὸ ἐχάρηκεν, εἰς σφόδρα τὸ ἀποδέχτη, | |||
6270 | διατὶ τὸ γένος τῶν Φραγκῶν, ὅπου ἦτον γὰρ κ’ ἐκεῖνος, | ||
ἐπλήσιασεν εἰς τὸν Μορέαν, στὴν ἐδικόν του τόπον. | |||
[fr§442] | Ἐν τούτῳ ἐσκόπησεν καλὰ ἔσω στὸν λογισμόν του | ||
(4940) | καὶ εἶπεν κ’ ἐδιακρίσετον οὕτως, ὡσὰν τὸ λέγω· | ||
ὅτι ἀφότου ὁ βασιλέας τῆς Κωνσταντίνου Πόλης | |||
6275 | ἐρρίζωσεν εἰς τὸν Μορέαν κ’ ἐπλήθυνε ἡ ἀφεντία του, | ||
ποτέ του οὐδὲν τὸν ἤθελεν ἐβγάλει ἀπὸ τὸν τόπον | |||
ἐκεῖνος μόνος μοναχὸς μὲ τὸν λαὸν ὅπου εἶχεν, | |||
ἐὰν οὐκ εἶχε δύναμιν ἀπὸ ἄλλης ἀφεντίας. | |||
Λοιπόν, ἀφότου ὁ Θεὸς ἐπρόσταξεν καὶ ἦλθε | |||
6280 | τοῦ ρόϊ Κάρλου ἡ ἀφεντία ἐκεῖ πλησίον στὴν Πούλιαν, | ||
(κι ὁ Θεὸς οὐδὲν τοῦ ἔδωκεν υἱὸν διὰ κληρονόμον | |||
νὰ ἀφήκῃ εἰς τὸν τόπον του ἀφέντην γὰρ δικαῖον του, | |||
ὅταν τοῦ ἔλθῃ θάνατος, στὴν ὥραν τῆς θανῆς του, | |||
μόνι καὶ θηλυκὰ παιδία ἔχει διὰ κληρονόμους), | |||
p.258 | ΓΟΥΛΙΕΛΜΟΣ ΒΙΛΛΑΡΔΟΥΪΝΟΣ ΠΡΙΓΚΙΨ ΜΟΡΕΩΣ | ||
6285 | εἰ ἠμπορέση δυνηθῇ συμπεθερίαν ποιήσει | ||
μετὰ τὸν ὑψηλότατον ἐκεῖνον τὸν ρόϊ Κάρλον, | |||
P | τὴν θυγατέραν, σὲ λαλῶ, τοῦ πρίγκιπος Γουλιάμου, | ||
νὰ ἔπαιρνε διὰ νύφην του αὐτὸς ὁ ρῆγας Κάρλος, | |||
H | ἤθελεν ἔχει δύναμιν, φουσσᾶτα ἀντρειωμένα, | ||
6290 | νὰ ἔβγαλε τὸν βασιλέα ἀπὸ τὸ πριγκιπᾶτο. | ||
[fr§443] | Κι ἀφότου ἐσκόπησεν καλὰ ὁ πρίγκιπας ἀτός του, | ||
ὥρισεν καὶ ἐκράξασιν τοὺς κεφαλᾶδες ὅλους, | |||
ποῦ ἦσαν οἱ φρονιμώτεροι κ’ οἱ πρῶτοι τῆς βουλῆς του, | |||
κ’ εἶπεν τους κι ἀφηγήσετον ἐκείνην τὴν βουλήν του. | |||
6295 | Καὶ ὅσον τὸν ἀφκράστησαν, ἐσύντυχαν ἀλλήλως· | ||
(4951) | πολλὰ ἐδιακρίναν κ’ εἴπασιν τὲς ἀφορμὲς καὶ τρόπους | ||
τὸ πῶς ἠμπόρει νὰ γενῇ νὰ πληρωθῇ τὸ πρᾶγμα, | |||
διατὶ ἦτον εὐγενικὸς κ’ εἰς πλοῦτος ὑπὲρ φύσιν, | |||
κι ὁ πρίγκιπας ἦτον μικρὸς πρὸς τὴν οὐσίαν ὅπου εἶχε, | |||
6300 | πολλάκις μὴ τὸ ἐδέξατο κι οὐ μὴ τὸ ἐκαταδέχτη. | ||
[fr§444] | Λοιπόν, εἰς τοῦτο ἐσύντυχεν ὁ φρονιμώτερός τους, | ||
ὅστις εὑρέθη στὴν βουλὴν τοῦ πρίγκιπος ἐτότε, | |||
τὸν ἔλεγαν κι ὠνόμαζαν μισὶρ Νικόλα ντὲ Σαὶντ Ὀμέρ. | |||
Ἀφέντης ἦτον τῆς Θηβοῦ, γνῶσιν εἶχεν μεγάλην, | |||
6305 | καὶ εἶπεν πρὸς τὸν πρίγκιπα, τέτοιαν βουλὴν τοῦ δίδει· | ||
«Εἰ μὲν θέλεις, ἀφέντη μου, ἐτοῦτο νὰ πληρώσῃς, | |||
»ἐγὼ τὸ ἐπαίρνω ἀπάνω μου, ἂν κάμῃς τὴν βουλήν μου, | |||
»νὰ πληρωθῇ ἡ συμπεθερία μετὰ τὸν ρόϊ Κάρλον. | |||
»Ἀλήθεια ἔνι, τὸ ἐξεύρουσιν οἱ πάντες, τὸ ἐγνωρίζουν, | |||
6310 | »ὁ ἀφέντης ὁ πατέρας σου μετὰ καὶ τοὺς γονεῖς μας, | ||
»ὅπου ἐκέρδισαν τὸν Μορέαν, τὸ λέγουν πριγκιπᾶτο, | |||
»μὲ τὸ σπαθὶ ἐκερδίσασιν, ὅσον ὑποκρατοῦμε. | |||
p.259 | ΣΧΕΣΕΙΣ ΑΥΤΟΥ ΠΡΟΣ ΒΑΣΙΛΕΑ ΚΑΡΟΛΟΝ | ||
»Κι ὁ ἀφέντης καὶ πατέρας σου τὸν τόπον τοῦ Μορέως | |||
»οὐδὲν τὸν εἶχε ἀπὸ τινὰν νὰ τὸν κρατῇ ἀπ’ ἐκεῖνον· | |||
6315 | »μόνι ἐκ τὸν Θεὸν κ’ ἐκ τὸ σπαθὶ εἶχεν τὴν ἀφεντίαν. | ||
(4981) | »Κι ὅσον ἐμεταστάθηκεν ὁ ἀφέντης καὶ πατήρ του, | ||
»κι ἀφέντεψε ὁ μισὶρ Ντζεφρές, ὁ ἀφέντης κι ἀδελφος σου, | |||
»κ’ ἐκράτησεν τοῦ βασιλέως ἐκείνου τοῦ Ρομπέρτου | |||
»τὴν θυγάτηρ του, ὅπου ἔστελνεν τοῦ ρόϊ Ραγγοῦ εἰς γυναῖκα, | |||
6320 | »κ’ ἐνταῦτα εὐλογήθηκεν καθὼς τὸ ἐξεύρομε ὅλοι. | ||
»’Σ ἀνταμοιβὴν τοῦ βασιλέως, διατὶ ἔσφαλεν πρὸς αὖτον, | |||
»νὰ ἔχῃ ἀγάπην μετ’ αὐτόν, τὸ πρᾶγμα νὰ πραΰνῃ, | |||
»ἐποίησε τὴν συμβίβασιν κ’ ἐγίνη ἄνθρωπός του, | |||
»ποῦ νὰ κρατῇ τὸν τόπον του ἀπὸ τὸν βασιλέα. | |||
6325 | »Λοιπόν, καθὼς τὸ ἔποικεν ἐτότε ὁ ἀδελφός σου | ||
»κ’ ἐγένετον τοῦ βασιλέως ὁ ἄνθρωπός του λίζιος, | |||
»οὐδὲν ἠμπόρει ἄλλον κανεῖν ἐκεῖνος νὰ δουλέψῃ, | |||
»μόνι κι αὐτὸς ὁλοστινὸς εἰς αὖτον νὰ τὸ ποιήσῃ. | |||
»Λοιπόν, ὡσὰν τὸ ἔποικεν διὰ διάφορόν του ἐκεῖνος, | |||
6330 | »διὰ νὰ πληρώσῃ ὄρεξιν καὶ νὰ ἔχῃ διαφορήσει, | ||
»οὕτως τὸ ποίησε καὶ ἀρτίως ἐσὺ εἰς τὸν ρόϊ Κάρλον, | |||
»διὰ νὰ πληρώσῃς ὄρεξιν καὶ νὰ ἔχῃς διαφορήσει. | |||
»Κ’ εἰ μὲν τὸ ποιήσεις, ὡς λαλῶ, ἀπάνω μου τὸ ἐπαίρνω, | |||
»ὁ ρῆγας μετὰ προθυμίας μετὰ σὲ συγγενέψει». | |||
[fr§445] | 6335 | Τὸ ἀκούσει το ὁ πρίγκιπας κ’ ἐκεῖνοι τῆς βουλῆς του, | |
(5001) | ὅλοι τὸ ἀγαπήσασιν κ’ εἰς σφόδρα τὸ ἐπαινέσαν. | ||
Κι ἀφότου ἐδόθη ἡ βουλὴ, καθὼς σὲ τὸ ἀφηγοῦμαι, | |||
τὸ πρᾶγμα ἐστερεώθηκεν κ’ ἐστάθησαν εἰς αὗτο. | |||
Τὸν ἐπίσκοπον τῆς Ὤλενας μετὰ τὸν μισὶρ Πιέρη | |||
p.260 | ΓΟΥΛΙΕΛΜΟΣ ΒΙΛΛΑΡΔΟΥΪΝΟΣ ΠΡΙΓΚΙΨ ΜΟΡΕΩΣ | ||
6340 | (τὸ ἐπίκλην του ἦτον ντὲ Βάς, οὕτως τὸν ὠνομάζαν, | ||
τὸν ἐκρατοῦσαν φρόνιμον ’ς ὅλον τὸν πριγκιπᾶτον), | |||
αὐτοὺς ἐκλέξαν νὰ ἀπελθοῦν στὸν ρῆγα ἀποκρισάροι. | |||
[fr§446] | Ὠρθώθησαν κ’ ἐπέρασαν ὁλόρθα εἰς τὸ Βροντῆσι· | ||
κι ἀφότου ἀποσκάλωσαν, ἄλογα ἀγοράσαν, | |||
6345 | ὡδέψασιν κι ἀπήλθασιν ἐκεῖ ὅπου ἦτον ὁ ρῆγας. | ||
Τὸν ηὗραν στὴν Ἀνάπολιν κ’ ἐπροσκυνήσανέ τον· | |||
πιττάκια τοῦ ἐβασταίνασιν κ’ ἐπροσκομίσανέ τα, | |||
τὰ ἐγράφασιν κ’ ἐλέγασιν, ὅλα νὰ τοὺς πιστέψῃ, | |||
τὰ θέλουσιν ἀφηγηθῆ κ’ ἐκ στόματος λαλήσει. | |||
6350 | Κι ἀφότου ἐπαράλαβεν ὁ ρῆγας τὰ πιττάκια | ||
κ’ ἐγνώρισεν τὴν δήλωσιν ὅτι νὰ τοὺς πιστέψῃ, | |||
ὁρίζει ὁ ρῆγας, κράζουν τους εἰς τόπον κατ’ ἰδίας, | |||
κι ἄρξετον νὰ τοὺς ἐρωτᾷ τὸ τί θέλουν νὰ εἰποῦσιν. | |||
[fr§447] | Κ’ ἐκεῖνοι, ὡς ἦσαν φρόνιμοι, ἀρχίσαν νὰ τοῦ λέγουν· | ||
6355 | λεπτομερῶς τοῦ εἴπασιν τὸ τί ἠθέλαν ἐκεῖσε, | ||
(5021) | τὴν ὄρεξιν τοῦ πρίγκιπος, ἂν θέλῃ ὁ Θεὸς κι ὁ ρῆγας | ||
συμπεθερειὸν νὰ ποιήσουσιν, τὸ ἕνα νὰ γενοῦσιν. | |||
Κι ἀφότου ἀφκράστηκεν καλὰ ὁ ρῆγας τὰ τοῦ εἶπαν, | |||
ἀπόκρισιν τοὺς ἔδωκεν· νὰ ἐπάρῃ τὴν βουλὴν του | |||
6360 | κ’ ἐνταῦτα ποιήσῃ ἀπόκρισιν, ὡς πρέπει καὶ λαχάνει. | ||
[fr§448] | Ἐνταῦτα ὁ ρῆγας ὥρισε, κράζουν τοὺς κεφαλᾶδες, | ||
τοὺς πρώτους καὶ καλλιώτερους ὅπου ἦσαν στὴν βουλήν του· | |||
λεπτῶς τοὺς ἀφηγήσετον τοῦ πρίγκιπος Μορέως, | |||
τὸ τί ἐμήνα κ’ ἔγραφεν νὰ ποιήσῃ μετ’ ἐκεῖνον. | |||
6365 | Κ’ ἐνταῦτα ἄρχασαν νὰ λαλοῦν κ’ ἐπαίρνουν τὴν βουλήν τους· | ||
κι ἀφότου ἐσυμβουλεύτησαν εἴπασιν καὶ ἐτοῦτο· | |||
νὰ κράξουν κ’ ἐρωτήσουσιν τοὺς ἀποκρισαρίους | |||
p.261 | ΣΧΕΣΕΙΣ ΑΥΤΟΥ ΠΡΟΣ ΒΑΣΙΛΕΑ ΚΑΡΟΛΟΝ | ||
νὰ μάθωσιν κι ἀκούσωσιν ὅλα τους τὰ κεφάλαια. | |||
[fr§449] | Ἐν τούτῳ τοὺς ἐκράξασιν, ἄρχασαν κ’ ἐρωτοῦν τους, | ||
6370 | ὁ πρίγκιπας γὰρ τοῦ Μορέως, ἐκεῖνος ὁ Γυλιάμος, | ||
τὸ πῶς κρατεῖ τὸν τόπον του καὶ ποῖον ἀφέντην ἔχει, | |||
καὶ τί τόπος ἔνι ὁ Μορέας καὶ τί ἠμπορεῖ νὰ ἀξιάζῃ; | |||
Ἐνταῦτα ἀποκρίθηκεν αὐτὸς ὁ μισὶρ Πιέρης, | |||
ὅπου ἔξευρεν κ’ ἐγνώριζεν τὰ πάντα τοῦ Μορέως, | |||
P | 6375 | τὰ πάντα τοῦ ἀφηγήθηκεν ἀπὸ ἀρχῆς εἰς τέλος. | |
H (5041) | Κι ἀφότου ὁ ρῆγας ἤκουσεν ὡσαύτως κ’ ἡ βουλή του | ||
τὸ πριγκιπᾶτο τοῦ Μορέως τὸ τί κρατεῖ κι ἀξιάζει, | |||
ὅλοι τὸν ἐσυμβούλεψαν νὰ πληρωθῇ τὸ πρᾶγμα, | |||
διατὶ εἴδασιν κι ἀπείκασαν ὅτι ἦτον διάφορόν του. | |||
6380 | Κ’ ἐν τούτῳ ὁ ρῆγας ἔστερξεν νὰ πληρωθῇ ἡ βουλή τους· | ||
κι ἀφότου ὁ ρῆγας ἔστερξεν συμπεθερία νὰ ποιήσῃ | |||
μετὰ τὸν πρίγκιπα Μορέως, ἐκεῖνον τὸν Γυλιάμον, | |||
ἐπίσκοπον ἐδιόρθωσε καὶ δύο φλαμουριαρίους | |||
καὶ ἄλλους δύο καβαλλαρίους ὅπου ἦσαν μετ’ ἐκεῖνον, | |||
6385 | ἀποκρισάρους νὰ ἀπελθοῦν στὸν πρίγκιπα Γυλιάμον, | ||
νὰ στρέψουσιν ἀπόκρισιν μετὰ τοὺς ἐδικούς του | |||
τὸ θέλημα κι ἀπόκρισιν, τὸ τοῦ μηνᾷ ὁ ρῆγας. | |||
Ἐνταῦτα ἐμισσέψασιν κ’ ἦλθαν εἰς τὸ Βροντῆσι· | |||
τὰ πλευτικὰ ηὑρήκασιν, τὰ ἦσαν ὠρθωμένα. | |||
[fr§450] | 6390 | Ἐσέβησαν ἀμφότεροι, ἦλθαν εἰς τὴν Κλαρέντσαν, | |
στὴν Ἀνδραβίδα ηὕρασιν τὸν πρίγκιπα Γυλιάμον. | |||
Ὁ ἐπίσκοπος τῆς Ὤλενας μετὰ τὸν μισὶρ Πιέρην | |||
τὸν πρίγκηπα ἐλάλησαν καὶ μοναξὰ τὸν εἶπαν | |||
τὰ ὅσα ἐπερίστησαν κ’ ἐποίησαν μὲ τὸν ρῆγαν. | |||
6395 | Καὶ μετὰ ταῦτα, ἐκράξασιν καὶ τοὺς μαντατοφόρους, | ||
(5061) | ὅπου ἦλθασιν μετ’ ἐκεινοὺς ἀπὸ τὸν ρῆγαν Κάρλον. | ||
p.262 | ΓΟΥΛΙΕΛΜΟΣ ΒΙΛΛΑΡΔΟΥΪΝΟΣ ΠΡΙΓΚΙΨ ΜΟΡΕΩΣ | ||
Κι ἐνταῦτα ἐσυντύχασιν τὰ εἴχασιν νὰ εἰποῦσιν | |||
ἀπὸ τὸν ρῆγαν Κάρουλον τοῦ πρίγκιπα Μορέως· | |||
τὸ πῶς ἀρέσει τοῦ ρηγός, ὀρέγεται καὶ θέλει | |||
6400 | νὰ πληρωθῇ ἡ συμπεθερία στὰς συμφωνίας ἐκείνας, | ||
ὅπου εἴπασιν γὰρ τοῦ ρηγὸς ἐκεῖνοι οἱ ἀποκρισάροι, | |||
τοὺς ἔστειλεν ὁ πρίγκιπας ἐτότε εἰς τὸν ρῆγαν, | |||
ἤγουν νὰ ἐπάρῃ ὁ πρίγκιπας τὴν θυγατέρα ὅπου εἶχεν, | |||
ὅπου ἦτον κληρονόμος του, τὴν ἔλεγαν Ζαμπέα, | |||
6405 | νὰ ἀπέλθουν στὴν Ἀνάπολιν, νὰ ἐσμίξουν μὲ τὸν ρῆγαν, | ||
νὰ εὐλογηθοῦσιν τὰ παιδία, νὰ ἐπάρῃ ὁ υἱὸς τοῦ ρῆγα | |||
τὴν θυγατέρα, σὲ λαλῶ, τοῦ πρίγκιπα Γυλιάμου, | |||
καὶ μετὰ ταῦτα ὁ πρίγκιπας νὰ ποιήσῃ καὶ τὸ ὁμάτζιο, | |||
τοῦ νὰ κρατῇ τὸν τόπον του ἀπὸ τὸν ρῆγα Κάρλον. | |||
[fr§451] | 6410 | Κι ὡς τὸ ἤκουσεν ὁ πρίγκιπας, μεγάλως τὸ ἀποδέχτη, | |
μεγάλως γὰρ ἐτίμησεν, δωρήματα ἐδῶκεν | |||
ἐκείνων ὅπου ἤλθασιν ἀποκρισάροι εἰς αὖτον. | |||
Καὶ ὤρθωσεν κ’ ἐστράφησαν ἐκεῖσε εἰς τὸν ρῆγαν | |||
τοῦ νὰ στρέψουν ἀπόκρισιν, νὰ τὸν πληροφορέσουν, | |||
6415 | τὸ πῶς ὁ πρίγκιπας Μορέως, οἱ συμφωνίες τοῦ ἀρέσουν | ||
(5081) | κ’ οἰκονομᾶται διὰ νὰ ἐλθῇ τὸ πρᾶγμα νὰ πληρώσουν. | ||
Κι ὁ πρίγκιπας ἀπέστειλεν στὸν Εὔριπον εὐθέως, | |||
κ’ ἠφέρασίν του κάτεργον καλὰ ἀρματωμένον, | |||
κ’ εἰς τὴν Κλαρέντσαν ὤρθωσεν κι ἄλλο τοῦ ἀρματῶσαν. | |||
6420 | Οἰκονομήθη ὡς ἔπρεπεν τέτοιου μεγάλου ἀνθρώπου· | ||
ἐσέβην εἰς τὰ κάτεργα μετὰ τὴν θυγατήρ του, | |||
τὴν ὠνομάζασι ἡ Ζαμπέα, μετὰ τὴν φαμελίαν του, |
NO NOTES 5[επεξεργασία]
6455
p.263 | ΓΑΜΟΣ ΙΣΑΒΕΛΛΑΣ ΒΙΛΛΑΡΔ. ΜΕ ΒΑΣΙΛΟΠΑΙΔΑ ΝΕΑΠΟΛΕΩΣ | |||
ἐπῆρεν καὶ καβαλλαρίους ὅσους τοῦ ἔκαμναν χρεία, | ||||
ἐκ τὴν Κλαρέντσα ἐμίσσεψαν, εἰς τὸ Βροντῆσι ἐσῶσαν. | ||||
P | Κ ἀφότου ἀπεσκάλωσαν ἐκεῖ εἰς τὸ Βροντῆσι, | Πληρέστερος ο | P από τον H | |
6425 | ἄλογα εὐτὺς ἀγόρασεν καὶ τὴν ὁδὸν ἐπίασεν. | |||
Καὶ οὕτως ἀπεσώσασιν ἐκεῖσε εἰς τὸν ρῆγαν, | ||||
ἤγουν εἰς τὴν Ἀνάπολιν ποῦ ἦτον κατοικία του. | ||||
H [fr§452] | Ὁ ρῆγας γάρ, ὡς τὸ ἤκουσεν κι ὡς τὸ ἐπληροφορέθη, | |||
ὅτι ἔρχετον ὁ πρίγκιπας ἐκεῖ πλησίον τῆς χώρας, | ||||
6430 | ἀτός του ἐκαβαλλίκεψεν, ἐξέβη εἰς ἀπαντήν του. | |||
Ἐκεῖ ὅπου τὸν ἀπάντησεν γλυκέα τὸν χαιρετίζει, | ||||
ἀπὸ τὸ χέρι τὸν κρατεῖ, ὡδεύασιν οἱ δύο· | ||||
τιμὴν μεγάλην τοῦ ἔποικεν, οἱ πάντες τὸ ἐθαυμάσαν. | ||||
Καὶ μετ’ αὐτὸν ἐπέζεψαν εἰς τοῦ ρηγὸς τὸ ὁσπίτι· | ||||
6425 | ὥρισεν, ἀππλικέψαν τον τιμητικὰ εἰς τὴν χώραν. | |||
(5100) | Ἐκάλεσέ τον νὰ γευτῇ ἐπὶ τῆς αὐρίου μετ’ αὖτον· | |||
καὶ διὰ τιμὴν τοῦ πρίγκιπος ἐκάλεσεν τοὺς πάντας | ||||
ὅλους τοὺς εὐγενικούς, ὅπου ἦσαν εἰς τὴν χώραν. | ||||
Κούρτην μεγάλην ἔποικεν, χαρὲς μεγάλες ἦσαν. | ||||
[fr§453] | 6440 | Καὶ ἀφότου ἐχάρησαν καλὰ ἐκείνην τὴν ἡμέραν, | ||
ὁ κατὰ εἷς ἐδιάβηκεν εἰς τὴν κατούνα ὅπου εἶχεν. | ||||
Ἐπὶ τῆς αὐρίου τὸ πρωὶ ὁ πρίγκιπας ἐδιάβη, | ||||
στὸν ρῆγαν ἐκατέλαβε νὰ τὸν ἔχῃ συντύχει. | ||||
Ὁρίζει ὁ ρῆγας κ’ ἤλθασιν ὅλοι του οἱ κοντᾶδες· | ||||
6445 | ἐκάθισαν εἰς τὴν βουλήν, ἄρξαν νὰ συντυχαίνουν. | |||
Ἐνταῦτα ἤλθασιν ἐκεῖ ἐκεῖνοι οἱ ἀποκρισάροι, | ||||
p.264 | ΓΟΥΛΙΕΛΜΟΣ ΒΙΛΛΑΡΔΟΥΪΝΟΣ ΠΡΙΓΚΙΨ ΜΟΡΕΩΣ | |||
ὅπου ἦσαν εἰς τὸν πρίγκιπα διαβόντα εἰς τὸν Μορέαν | ||||
καὶ ἄρξασιν νὰ λέγουσιν νὰ θέλουν ἀφηγᾶσται, | ||||
τὸ πῶς ἀπῆλθαν στὸν Μορέαν, στὸν πρίγκιπα Γυλιάμον, | ||||
6450 | μὲ τοῦ ρηγὸς τὸν ὁρισμὸν διὰ τὴν συμπεθερίαν, | |||
(5123) | κ’ εἰς τί ἀποκατάστησαν κ’ εἰς τί ποσὸν ἠφέραν | |||
τὸ πρᾶγμα, τὴν ὑπόθεσιν ἐνῷ ἤσασιν σταλμένοι. | ||||
«Λοιπόν, ἀφῶν ἐπρόσταξεν ὁ βασιλέας τῆς Δόξης | ||||
κ’ ἦλθεν ὁ πρίγκιπας ἐδῶ εἰς τὸ κράτος τῆς βασιλείας σου, | ||||
6455 | ἐνέμεινεν ἡ ὑπόθεσις ’ς ἐσᾶς τοὺς δύο ἀφέντας, | |||
νὰ ποιῆτε κ’ ἐκπληρώσετε τὸ πρᾶγμα εἰς τέτοιον τρόπον, | ||||
ὅπου νὰ ἔνι εἰς τιμὴν ἐσᾶς τῶν δύο ἀφέντων, | ||||
κ’ εἰς δόξαν καὶ ἀνάπαψιν ἐσᾶς καὶ τοῦ λαοῦ σας». | ||||
[fr§454] | Καὶ ὅσον ἀποπλήρωσαν ἐκεῖνοι οἱ ἀποκρισάροι | |||
6460 | τὸ ὅσον εἴχασιν νὰ εἰποῦν διὰ τὴν συμπεθερίαν, | |||
ἄρχασεν τότε ὁ πρίγκιπας νὰ λέγῃ κι ἀφηγᾶται | ||||
τὴν πρᾶξιν γὰν καὶ τὴν ἀρχήν, τὸ πῶς τὸ πρᾶγμα ἀρχάστην | ||||
καὶ πῶς ἀπὸ τοῦ ὁρισμοῦ καὶ θέλημα τοῦ ρῆγα | ||||
ἦλθεν ἐκεῖθεν κ’ ἤφερεν μὲ αὐτὸν τὴν θυγατήρ του, | ||||
κ’ ἦτον νὰ ποιήσῃ ἕτοιμος τὸ ὅσον ἐπεριστῆσαν | ||||
οἱ ἀποκρισάροι τοῦ ρηγὸς μὲ αὐτὸν εἰς τὸν Μορέαν, | ||||
στὲς συμφωνίες ὅπου ἔποικαν κ’ εἰς ὅλα τὰ κεφάλαια. | ||||
Κ’ ἐνταῦτα ἀποκρίθηκεν ὁ ρῆγας ἀπ’ ἀτός του· | ||||
ὅτι ὅσον λέγει ὁ πρίγκιπας ἀλήθεια οὕτως ἔνι, | ||||
6470 | καὶ θέλει γὰρ κι ὀρέγεται νὰ πληρωθῇ τὸ πρᾶγμα, | |||
καθὼς τὸ ἐσυμβίβασαν κι ὡσὰν τὸ ἐπεριεστῆσαν. | ||||
[fr§455] | Κι ἀφότου ἐπληρώσασιν κ’ εἴπασιν τὰ κεφάλαια, | |||
ὥρισαν καὶ ἠφέρασιν ἐκεῖσε τὰ παιδιά τους. | ||||
Τῆς Ἀνάπολης ὁ ἀρχιερεύς, μητροπολίτης ἔνι, | ||||
p.265 | ΓΑΜΟΣ ΙΣΑΒΕΛΛΑΣ ΒΙΛΛΑΡΔ. ΜΕ ΒΑΣΙΛΟΠΑΙΔΑ ΝΕΑΠΟΛΕΩΣ | |||
6475 | ἐκεῖνος ἀρρεβώνιασεν ἐτότε τὰ παιδία· | |||
(5140) | κι ἀφότου ἀρρεβώνιασεν κ’ ἐποίησεν τὸν γάμον, | |||
ἐποίησε γὰρ ὁ πρίγκιπας τὸ ὁμάτζιον πρὸς τὸν ρῆγα | ||||
τοῦ νὰ κρατῇ τὸν τόπον του ἀπὸ τὸν ρῆγα Κάρλον. | ||||
Ἐκδύθη καὶ τὸν τόπον του καὶ τοῦ ρηγὸς τὸν δίδει, | ||||
6480 | κι ὁ ρῆγας ἐρεβέστισεν ἐνταῦτα τὸν υἱόν του, | |||
ἐκεῖνον τὸν μισὶρ Λωῒς ἀπὸ τὸ πριγκιπᾶτο· | ||||
καὶ ἐκεῖνος τὸ ἔστρεψεν πάλε τοῦ πεθεροῦ του, | ||||
νὰ τὸ κρατῇ, νομεύεται ἕως ὅτου ζῇ εἰς τὸν κόσμον. | ||||
[fr§456] | Κι ἀφότου ἐκαταστήσασιν ἐτοῦτα ὅπου σὲ λέγω, | |||
6485 | ἄργησε ὁ πρίγκιπας ἐκεῖ ἡμέρας δεκαπέντε | |||
μετὰ τὸν ρῆγαν Κάρουλον· χαρὲς μεγάλες εἶχαν. | ||||
Ἐνταῦτα ἦλθαν ἐκ τὸν Μορέαν τοῦ πρίγκιπος μαντᾶτα | ||||
τὸ πῶς ἀπὸ τοῦ βασιλέως ἦλθε εἰς Μονοβασίαν | ||||
ὁκάποιος του ἕνας ἀνεψίος καὶ ἤφερεν φουσσᾶτα, | ||||
6490 | Κουμάνους, Τούρκους καὶ Ρωμαίους ἐκ τῆς Νικαίας τὰ μέρη, | |||
κ’ ἔχουσιν φόβον στὸν Μορέαν οἱ ἄνθρωποι τοῦ τόπου, | ||||
τὸν πρίγκιπα παρακαλοῦν νὰ καταλάβῃ ἐκεῖσε. | ||||
Ἀκούσων ταῦτα ὁ πρίγκιπας, ἀπῆγεν εἰς τὸν ρῆγαν | ||||
καὶ εἶπεν του λειπομερῶς ἐκεῖνα τὰ μαντᾶτα, | ||||
6495 | κ’ ἐζήτησέ του ἀπολογίαν ν’ ἀπέλθῃ στὸν Μορέαν | |||
(5160) | διὰ συμμαχίαν καὶ δύναμιν τοῦ τόπου καὶ λαοῦ του· | |||
p.266 | ΓΟΥΛΙΕΛΜΟΣ ΒΙΛΛΑΡΔΟΥΪΝΟΣ ΠΡΙΓΚΙΨ | |||
εἰς τὰ κάστρη του νὰ ἀπελθῇ διὰ νὰ τὰ σωταρχίσῃ. | ||||
Κι ὁ ρῆγας, ὡς τὸ ἤκουσεν, εἶπε ὅτι καλὸν ἦτον | ||||
νὰ ἀπέλθῃ εἰς τὸν τόπον του διὰ νὰ τὸν συμμαχήσῃ, | ||||
6500 | κι ἀπὸ τοὺς ἀντιδίκους του νὰ τὸν ἔχῃ φυλάξει. | |||
Ἐν τούτῳ ἀπῆρε ὁ πρίγκιπας ἀπολογίαν ’κ τὸν ρῆγαν· | ||||
[fr§457] | σπουδαίως ἐκαβαλλίκεψεν, ἔσωσε εἰς τὸ Βροντῆσι, | |||
ηὗρεν νὰ κάτεργα ἕτοιμα, ἐσέβηκεν ἀπέσω, | ||||
εἰς δύο ἡμέρας ἔσωσεν ἐκεῖσε εἰς τὴν Κλαρέντσα | ||||
6505 | κι ἀπέκει ἐκαβαλλίκεψεν κ’ ἦλθεν στὴν Ἀνδραβίδαν. | |||
Τὸ ἀκούσει το οἱ ἅπαντες τοῦ τόπου τοῦ Μορέως, | ||||
τὸ πῶς ἦλθεν ὁ πρίγκιπας, ἐχάρησαν μεγάλως· | ||||
θάρσος ἐπῆραν δυνατὸν ἀπάνω εἰς τοὺς ἐχτρούς τους. | ||||
[fr§458] | Καταπαντόθεν ἔστειλεν γραφὲς τῶν κιβιτάνων | |||
6510 | νὰ ἔχουν μεγάλην φύλαξιν ὅλοι μὲ τὸν λαόν τους, | |||
ἐπεὶ κ’ ἐκεῖνος ἔρχετον διὰ νὰ τοὺς συμμαχήσῃ, | ||||
τὰ κάστρη νὰ σωταρχίσουσι καὶ τὸν λαὸν σωρέψουν, | ||||
νὰ στήκουν καὶ φυλάττουσιν τὸν τόπον καὶ τὲς ἄκρες. | ||||
[fr§459] | Καὶ ὅσον ἀναπαύτηκεν κἄν τέσσαρες ἡμέρες, | |||
6515 | τῶν κεφαλάδων ἔγραψεν καὶ τῶν καβαλλαρίων, | |||
(5180) | κ’ ἦλθαν ἐκεῖσε εἰς αὐτὸν κ’ εὐθέως καβαλλικεύουν. | |||
Ἐπῆρε τους κ’ ἐδιάβησαν ἀπὸ τὰ κάστρη ὅλα | ||||
καὶ ὤρθωσε νὰ ἔχουσιν φύλαξες κατὰ τόπον, | ||||
ὡς νὰ διαφυλάττωνται ἀπὲ τοὺς ἀντιδίκους. | ||||
[fr§460] | 6520 | Ἐν τούτῳ παύω ἐδῶ μικρὸν νὰ γράφω καὶ νὰ λέγω | ||
ἀπὸ τὸν πρίγκιπα Μορέως ἐκεῖνον τὸν Γυλιάμον | ||||
καὶ θέλω νὰ ἀφηγήσωμαι ἀπὸ τὸν ρῆγαν Κάρλον, | ||||
τὴν πρᾶξιν ὅπου ἔποικεν, τὸ σπλάχνος ὅπου ἐδεῖξεν | ||||
ἐτότε πρὸς τὸν πρίγκιπα ἐκεῖνον τοῦ Μορέως. | ||||
P [fr§461] | 6525 | Ὁ ρῆγας ὡς πανφρόνιμος, οὗτος ὁ ρόϊ Κάρλος, | ||
ἀπὲ τὸ σπλάχνος τὸ πολύ, τὴν ζέσιν ὅπου εἶχεν | ||||
πρὸς τὸν αὐτοῦ συμπέθερον τὸν πρίγκιπαν Γουλιάμον, | ||||
κι ὡς ἦτον καὶ παιδευτικὸς τῆς μάχης τῶν φουσσάτων, | ||||
p.267 | ΕΠΑΝΑΛΗΨΙΣ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ ΕΙΣ ΜΟΡΕΑΝ | |||
H | ἀφότου ἐξέβη ὁ πρίγκιπας κ’ ἐμίσσεψεν ἀπ’ αὖτον, | |||
6530 | ἐσκόπησεν, ἐλόγιασεν ὅτι ἀφότου ὁ βασιλέας | |||
ἀπέστειλεν εἰς τὸν Μορέαν φουσσᾶτα ἐδικά του | ||||
νὰ μάχωνται τὸν πρίγκιπα ποῦ ἔνι συμπέθερός του, | ||||
τοῦ πρίγκιπα κάμει ἤθελεν χρεία νὰ εἶχεν συμμαχίαν | ||||
ἀπὸ φουσσᾶτα καὶ λαὸν τὸν τόπον του φυλάξει. | ||||
6535 | Ἐν τούτῳ ὁρίζει κ’ ἔκραξαν ἕναν του καβαλλάρην, | |||
ὅπου ἦτον παιδευτικὸς στρατιώτης, εἰς τὰς μάχας· | ||||
(5200) | μισὶρ Γγαλερὰν τὸν ἔλεγαν, ντὲ Βρῆ εἶχε τὸ ἐπίκλη. | |||
Λέγει του· «Θέλω νὰ ἀπελθῇς ἐκεῖσε εἰς τὸν Μορέαν | ||||
»εἰς συμμαχίαν τοῦ πρίγκιπος, ὅπου ἔν’ συμπέθερός μου, | ||||
6540 | »μὲ ρογατόρους ἑκατὸν ἀπάνω εἰς τὰ φαρία τους | |||
»καὶ διακοσίους ὁμοίως πεζοὺς ὅλοι ἐκλεκτοὶ κ’ ἐκεῖνοι, | ||||
»νὰ εἶναι οἱ ἑκατὸν τζαγράτοροι κ’ οἱ ἄλλοι σκουταρᾶτοι. | ||||
»Κι ὁρίζω νὰ εἶναι ἐξαμηναῖον ὅλοι τους πληρωμένοι, | ||||
»νὰ εἶσαι ἐσὺ ἀπάνω τους μπάϊλος καὶ καπετάνος· | ||||
6545 | »κ’ οἰκονομήσου παρευτὺς κ’ ὑπάγαινε σπουδαίως. | |||
»Τὰ πλευτικὰ εἶναι ἕτοιμα ἐκεῖσε εἰς τὸ Βροντῆσι, | ||||
»καὶ σέβα εἰς ταῦτα, ὑπάγαινε σπουδαίως εἰς τὸν Μορέαν, | ||||
»εἰς συμμαχίαν τοῦ πρίγκιπος, πολλὰ μὲ τὸν χαιρέτα, | ||||
»κ’ εἰπές του ἀπὸ τὸ μέρος μου, ἂν χρήζῃ πλέον φουσσᾶτα, | ||||
6550 | »ἂς ἔχω εἴδησιν μικρὴν κ’ εὐθέως νὰ τοῦ ἀποστείλω». | |||
Ὁ καβαλλάρης παρευτύς, ὡς φρόνιμος ὅπου ἦτον, | ||||
οἰκονομήθη ἕτοιμα, ὡς τὸ ὥριζεν ὁ ρῆγας. | ||||
p.268 | ΓΟΥΛΙΕΛΜΟΣ ΒΙΛΛΑΡΔΟΥΪΝΟΣ ΠΡΙΓΚΙΨ | |||
Ἐξέβη ἀπ’ τὴν Ἀνάπολιν, ἦλθεν εἰς τὸ Βροντῆσι· | ||||
ἐκεῖ ηὗρεν τὰ πλευτικὰ ἕτοιμα ἐσέβη εἰς αὖτα ἀπέσω, | ||||
6555 | κ’ εἰς τὴν Κλαρέντσαν ἔσωσεν ἀπέσω εἰς τρεῖς ἡμέρες. | |||
Ὁ πρίγκιπας εὑρέθηκεν ἐτότε εἰς τὸ Βληζῆρι. | ||||
(5220) | Μισὶρ Γγαλερὰν τοῦ ἀπέστειλεν μαντατοφόρους ἕξι· | |||
σιργέντες ἦσαν τέσσαροι κ’ οἱ δύο ἦσαν καβαλλάροι, | ||||
κ’ ἐμήνα του λεπτομερῶς τὸ πῶς ἦλθεν ’κ τὴν Πούλιαν | ||||
6560 | μὲ τοῦ ρηγὸς τὸν ὁρισμόν, μὲ τὸ φουσσᾶτο ὅπου ἔχει | |||
εἰς συμμαχίαν τοῦ πρίγκιπος νὰ ποιήσῃ τὸν ὁρισμόν του. | ||||
Κι ὅταν ἔμαθε ὁ πρίγκιπας τὸ ἔλθημον τοῦ μπάϊλου | ||||
ἐκείνου τοῦ μισὶρ Γκαλερᾶ, ὅπου ἦλθε ἀπὸ τὸν ρῆγαν | ||||
καὶ ἤφερεν καὶ μετ’ αὐτοῦ τὸ ἔκλαμπρον φουσσᾶτο, | ||||
6565 | καβαλλαρίους γὰρ καὶ πεζούς, καθὼς σὲ τὸ ἀφηγοῦμαι, | |||
πολλὰ τοῦ ἐφάνη ὀνόστιμον, ἐχάρην το μεγάλως· | ||||
καὶ διὰ νὰ ποιήσῃ γὰρ τιμὴν τοῦ μπάϊλου διὰ τὸν ρῆγαν, | ||||
εὐθέως ἐκαβαλλίκεψεν μὲ τὸν λαὸν ὅπου εἶχεν, | ||||
κι ἀπῆλθε ὁλόρθα πρὸς αὐτὸν ἐκεῖσε εἰς τὴν Κλαρέντζα. | ||||
6570 | Καὶ πάλι ὁ μισὶρ Γγαλεράνς, ὡς φρόνιμος ὅπου ἦτον, | |||
τὸ ἀκούσει καὶ μάθει ὅτι ἔρχετον ὁ πρίγκιπας πρὸς αὖτον, | ||||
εὐθέως ἐκαβαλλίκεψε μετὰ τὴν συντροφίαν του, | ||||
ἀρματωμένοι εἰς τὰ ἄλογα, πεζοὶ καὶ καβαλλάροι, | ||||
καὶ ἦλθαν εἰς συναπαντὴν τοῦ πρίγκιπος Γυλιάμου | ||||
6575 | στὸν ποταμὸν τοῦ Ἠλειακοῦ, στὴν Κρίβησκαν τὸ λέγουν. | |||
Ἐκεῖ ἐσυναπαντήθησαν ἐχάρησαν ἀλλήλως· | ||||
(5240) | ἐκεῖνος ὁ μισὶρ Γγαλερὰνς τὸν πρίγκιπα ἐχαιρέτα | |||
ἐκ τὸ ἰμοιράδι τοῦ ρηγὸς καὶ εἶπεν πρὸς ἐκεῖνον· | ||||
p.269 | ΕΠΑΝΑΛΗΨΙΣ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ ΕΙΣ ΜΟΡΕΑΝ | |||
«Ὁ ρῆγας μὲ ἔστειλεν ἐδῶ, πολλὰ σὲ χαιρετίζει, | ||||
6580 | »ἐτοῦτον ὅλον τὸν λαὸν μετὰ μὲ σὲ ἀποστέλνει | |||
»εἰς συμμαχίαν τοῦ τόπου σου, βοήθειαν διὰ τὴν μάχην | ||||
»ὅπου ἔχεις μὲ τὸν βασιλέαν αὐτόνων τῶν Ρωμαίων. | ||||
P | »Καὶ πάλι ἂν χρήζῃς πλεότερον, μήνα του νὰ σὲ στείλῃ». | |||
H | Κι ὁ πρίγκιπας ὡς φρόνιμος εὐχαριστᾷ τὸν ρῆγαν, | |||
P | 6585 | στὴν συμμαχίαν, τὴν ἔστειλεν, ὁμοίως καὶ βοήθειαν. | ||
H | Ἀφότου γὰρ ἀπέσωσαν κ’ οἱ δύο εἰς τὴν Κλαρέντζαν, | |||
ὥρισεν ὁ πρίγκιπας ἄλογα νὰ ἔχουν εὕρει, | ||||
τὰ λέγουσιν παρίππια, νὰ δώσουν τῶν ρογατόρων | ||||
πρὸς ἕνα γὰρ τοῦ καθενὸς διὰ νὰ τοὺς ἀναπεύουν, | ||||
6590 | τοῦ νὰ βαστοῦν τὰ ροῦχα τους καὶ τὲς ἀρματωσίες τους. | |||
Κι ἀφότου οἰκονόμησεν ὁ πρίγκιπας τοὺς Φράγκους, | ||||
ὅπου ἦλθαν εἰς βοήθειαν του, τοὺς ἔστειλεν ὁ ρῆγας, | ||||
βουλὴν ἀπῆρεν μ’ ἐκεινοὺς ὅπου ἦσαν τῆς βουλῆς του, | ||||
τὸ ποίαν ὁδὸν νὰ πιάσουσιν κι εἰς ποῖον μέρος νὰ ἀπέλθουν | ||||
6595 | εἰς τοὺς ἐχτροὺς ὅπου ἔχουσιν, τὸ γένος τῶν Ρωμαίων. | |||
Κι ἀφῶν ἐπῆραν τὴν βουλήν, ἐμίσσεψαν ἐνταῦτα | ||||
(5260) | στὸ παρεπόταμον τοῦ Ἀλφέως, ἐκεῖσε ἀπεσῶσαν· | |||
τὰ λέγουσιν στὴν Ἴσοβαν· ἦλθαν οἱ κιβιτάνοι | ||||
μὲ τὸν λαὸν ὅπου εἴχασιν, ὁμοίως κ’ οἱ φλαμουριάροι· | ||||
6600 | διὰ μῆνες δύο ὡρίστησαν νὰ ἔχουν τὸ ψωμί τους, | |||
κ’ ἐκεῖ βουλὴν ἀπήρασιν τὸ ποῦ νὰ φουσσατέψουν. | ||||
[fr§462] | Ἐν τούτῳ ἐσυμβουλεύτησαν νὰ ἀπέλθουν εἰς τὸ Νίκλι, | |||
εἰς τέτοιον νοῦν γὰρ καὶ σκοπὸν διατὸ ἔνι ἁπλὴς ὁ τόπος | ||||
διὰ νὰ ἔχουν τὰ φουσσᾶτα τους ἀνάπαψιν κι ἀππλίκην | ||||
6605 | καὶ νὰ πλησιάσουν τῶν Ρωμαίων εἰς τὰ φουσσᾶτα ὅπου ἔχουν, | |||
πολλάκις νὰ ἠθελήσουσιν νὰ ἔχουν φουσσατέψει· | ||||
p.270 | ΓΟΥΛΙΕΛΜΟΣ ΒΙΛΛΑΡΔΟΥΪΝΟΣ ΠΡΙΓΚΙΨ | |||
κ’ εἰ μὲν ἐλθοῦν εἰς ὄρεξιν τοῦ νὰ ἔχουσιν μαδίσει, | ||||
ὁ πρίγκιπας ἐλόγιαζεν εἰς τὰ φουσσᾶτα ὅπου ἔχει, | ||||
κ’ εἰς τὴν ἐλπίδα τοῦ Θεοῦ βοήθειαν νὰ τοῦ δώσῃ, | ||||
6610 | ἀπάνω γὰρ εἰς τοὺς Ρωμαίους τὸ νῖκος νὰ τὸ ἐπάρῃ. | |||
Κ’ εἰ μὲν εὐδόκησε ὁ Χριστὸς νὰ τοῦ ἔδωκεν τὸ νῖκος, | ||||
πολλὰ ἐλαφρὰ νὰ ἐκέρδισε ὅλον τὸ πριγκιπᾶτο. | ||||
[fr§463] | Ἐνταῦτα ἐκαβαλλίκεψαν, ἐχώρισαν τὰ ἀλλάγια, | |||
ἐξέβησαν κ’ τὴν Ἴσοβαν, ἐσῶσαν τὴν ἑσπέραν | ||||
6615 | ἐκεῖσε στὴν Καρύταινα, εἰς τὸ λαμπρὸν τὸ κάστρον. | |||
Ὁ ἀφέντης τῆς Καρύταινας ὡς ἔμαθεν ἐνταῦτα | ||||
(5280) | ὅτι ἔρχετον ὁ πρίγκιπας μὲ τὰ φουσσᾶτα ὅπου εἶχεν, | |||
ἐκεῖ ἐκ τὸ παρεπόταμον ἀνέβαινεν πρὸς αὖτον. | ||||
Εὐθέως ἐκαβαλλίκεψεν μετὰ τοὺς ἐδικούς του | ||||
6620 | καὶ ἦλθεν εἰς συναπαντὴν τοῦ πρίγκιπα Μορέως. | |||
Καὶ πάλε ἀπὸ τὴν Ἄκοβαν ἦλθε ὁ μισὶρ Γατιέρης, | ||||
ὁ ἀφέντης τοῦ κάστρου ἐκεινοῦ, μὲ τὰ φουσσᾶτα ὅπου εἶχεν· | ||||
ἐκεῖσε εἰς τὴν Καρύταιναν ἑνώθησαν ἀλλήλως· | ||||
ἐγνώμιασαν τοῦ καθενὸς τὸ τί φουσσᾶτα εἶχεν, | ||||
6625 | καὶ ηὕρασιν ὅτι εἴχασιν οἱ δύο ἐκεῖνοι φλαμουριάροι, | |||
ὁ ἀφέντης τῆς Καρύταινας κ’ ἐκεῖνος τῆς Ἀκόβου, | ||||
ἀνθρώπους εἰς τὰ ἄλογα, καλὰ ἑκατὸν πενῆντα, | ||||
ὅπου ἦσαν ὅλοι ἐκλεκτοί, στρατιῶτες παιδεμένοι· | ||||
διακοσίους εἴχασιν πεζούς, ὅλους ἀρματωμένους. | ||||
[fr§464] | 6630 | Κι ἀφότου ἐκατουνέψασιν στὸν κάμπον τῆς Καρυταίνου | ||
ἐκεῖ εἰς τὸ παρεπόταμον, στὰ πανώραια λιβάδια, | ||||
p.271 | ΕΠΑΝΑΛΗΨΙΣ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ ΕΙΣ ΜΟΡΕΑΝ | |||
ὥρισεν γὰρ ὁ πρίγκιπας, κράζουν τοὺς κεφαλᾶδες, | ||||
τὸν ἀφέντην τῆς Καρύταινας κ’ ἐκεῖνον τῆς Ἀκόβου | ||||
ὡσαύτως καὶ τοὺς ἕτερους, τοὺς πρώτους τοῦ φουσσάτου. | ||||
6635 | Βουλὴν ἐζήτησε ὁλονῶν τὸ ποῦ τὸν συμβουλεύουν | |||
νὰ ἀπέλθουν τὰ φουσσᾶτα του ἀπάνω εἰς τοὺς ἐχτρούς του. | ||||
(5300) | Ἐνταῦτα πρῶτο ἐλάλησεν ὁ ἀφέντης τῆς Καρυταίνου, | |||
καὶ δεύτερον ἀπὸ αὐτοῦ ὁ ἀφέντης τῆς Ἀκόβου, | ||||
καὶ εἶπαν κ’ ἐσυμβούλεψαν νὰ ἀπέλθουν εἰς τὸ Νίκλι | ||||
6640 | οὕτως καθὼς τὸ εἴχασιν συμβουλευτῆ εἰς τὸ πρῶτον. | |||
Ὁ ἀφέντης τῆς Καρύταινας λέγει τῶν κεφαλάδων· | ||||
ὅτι ἔξευρεν κ’ ἐγνώριζεν τὴν κεφαλὴν ἐκείνην, | ||||
ὅπου εἶχεν γὰρ ὁ βασιλέας ἀπάνω εἰς τὸν λαόν του, | ||||
ὅτι ἦτον ἀλαζονικὸς κ’ εἶχεν μεγάλην δόξαν | ||||
6645 | κ’ ἔπαρσιν στὰ φουσσᾶτα του, τὰ εἶχεν μετ’ ἐκεῖνον· | |||
«Πολλὰ γουργὸ νὰ ὀρεχτῇ νὰ ἐλθῇ νὰ πολεμήσῃ | ||||
ὅπου νὰ τὸν ζητήσωμεν, εἰς κάμπον ἢ εἰς βουνία. | ||||
Κι ἂν δώσῃ ὁ Θεὸς καὶ τὸ ριζικόν, καὶ προθυμήσῃ εἰς τοῦτο, | ||||
νὰ πολεμήσωμε ἑνομοῦ καὶ λάβωμεν τὸ νῖκος, | ||||
6650 | ἐπαίρνομε ὅλον τὸν Μορέαν ἐκ τῶν Ρωμαίων τὰς χεῖρας». | |||
[fr§465] | Ἐνταῦτα ἐδιορθώσασιν, ἐχώρισαν τὰ ἀλλάγια, | |||
ὠρθῶσαν τὰ φουσσᾶτα τους, πρῶτα τοὺς κουρσατόρους, | ||||
ἐσέβησαν στὸν Γαρδαλεβόν, τὴν Τσακωνίαν κουρσεύουν, | ||||
διατὶ ἦσαν ροβολέψοντα μετὰ τὸν βασιλέα· | ||||
p.272 | ΓΟΥΛΙΕΛΜΟΣ ΒΙΛΛΑΡΔΟΥΪΝΟΣ ΠΡΙΓΚΙΨ | |||
6655 | κοῦρσον μεγάλον ἔποικαν, ἀριφνισμὸν οὐκ εἶχεν. | |||
Ἡμέρες πέντε ἐκούρσευαν ἐκεῖνα τὰ φουσσᾶτα, | ||||
καὶ μετὰ ταῦτα ἐστράφησαν ἐκεῖσε εἰς τὸ Νίκλι. | ||||
[§] | Κ’ ἡ κεφαλὴ τοῦ βασιλέως μὲ τὰ φουσσᾶτα ὅπου εἶχεν | |||
ἦτον στὴν Λακοδαιμονίαν, ποτὲ ἀπ’ ἐκεῖ οὐκ ἐξέβη. | ||||
Κι ἂν μὲ ἐρωτήσῃ ὁκάποιος, διὰ τί τρόπον τὸ ἐποῖκεν; | ||||
ἐγώ τοῦ ἀποκρένομαι· διατὶ ὁρισμὸν τὸ εἶχεν, | ||||
τὸν ὥρισεν ὁ βασιλέας ἀτός του ὁ κὺρ Μιχάλης, | ||||
ἀφότου ἐγίνη ὁ πόλεμος ἐκεῖνος τῆς Πρινίτσας, | ||||
ποτὲ Ρωμαῖοι μὴ ἐσμίξουσιν εἰς κάμπον νὰ πολεμήσουν | ||||
μὲ Φράγκους γὰρ εἰς τὸν Μορέαν, διὰ τρόπον τι τοῦ κόσμου· | ||||
κι ἀπέκει τοῦ Μακρυπλαγίου ὁ δεύτερος ἐκεῖνος. | ||||
Τὸ ὤμοσεν ὁ βασιλεὺς κι οὕτως τὸ ἐπροφωνέθη· | ||||
εἰς τοῦ Μορέως τὴν περιοχήν, εἰς κάμπον, μὲ κοντάρια, | ||||
ποτὲ Ρωμαῖοι μὴ ἐσμίξουσιν μὲ Φράγκους νὰ πολεμήσουν, | ||||
ἐπεὶ ἀφότου ἐκέρδισαν τριακόσιοι μόνοι Φράγκοι | ||||
τὸν ἀδελφὸν τοῦ βασιλέως, ὅπου εἶχε ἕξι χιλιάδες | ||||
λαὸν ἀπάνω εἰς τὰ ἄλογα ἄνευ τὰ πεζικά του. | ||||
Ἂν ηὗραν ἄλλοι πλειότεροι Φράγκοι Ρωμαίους εἰς τὸν κάμπον, | ||||
ποτέ του πλεῖον ὁ βασιλέας οὐκ εἶχεν τὸν Μορέαν. | ||||
Εἰς τὸ βουνὶν τοὺς ὥρισεν νὰ στήκουν οἱ Ρωμαῖοι, | ||||
τὸν τόπον νὰ φυλάσσουσιν ὅλοι μὲ τὰ δοξάρια· | ||||
κι ὅταν εὕρουσιν τὸν καιρόν, μὲ μηχανίαν, μὲ τρόπον, | ||||
καὶ ἔχουν τὴν προτίμησιν, νὰ πολεμοῦν τοὺς Φράγκους. | ||||
[§] | Κι ἀφότου ἄκουσε ὁ πρίγκιπας τὸν ὁρισμὸν ἐκεῖνον, | |||
κράζει τοὺς κεφαλᾶδες του διὰ νὰ τὸν συμβουλέψουν. | ||||
Κ’ οἱ μὲν ἀπ’ αὔτους εἴπασιν, τέτοιαν βουλὴν τοῦ ἐδῶκαν· | ||||
νὰ ἐπάρῃ τὰ φουσσᾶτα του, νὰ ἀπέλθῃ ὁλόρθα ἐκεῖσε, | ||||
ὅπου ἦτον τοῦ βασιλέως ἡ κεφαλή, στὴν Λακκοδαιμονίαν, | ||||
νὰ πολεμήσῃ μετ’ αὐτόν, νὰ τὸν καταδικάσῃ. | ||||
Οἱ δὲ ἄλλοι οἱ φρονιμώτεροι ὅπου ἐξεῦραν τὸν τρόπον, | ||||
οὐδὲν τὸ ἐστεργήθησαν νὰ τὸ ποιήσουν οὕτως, | ||||
λέγας· ὅτι τὸ διάστημα ὅπου ἔνι ἀπὸ τὸ Νίκλι | ||||
μέχρι εἰς τὴν Λακκοδαιμονίαν ἔνι δασώδης τόπος, | ||||
βουνία καὶ στενολάγγαδα, ὅπερ βολὴ δοξώτων | ||||
νὰ στήκουν καὶ δοξεύουσιν ἐμᾶς καὶ τ’ ἄλογά μας, | ||||
κ’ ἡμεῖς νὰ μὴ δυνώμεθεν ἐβλάψωμεν ἐκείνους. | ||||
[§] | Ἐνταῦτα κράζει ὁ πρίγκιπας μισὶρ Γγαλερὰν ἐκεῖνον, | |||
τὸν ἀφέντην τῆς Καρύταινας κ’ ἐκεῖνον τῆς Ἀκόβου, | ||||
ὡσαύτως καὶ τοὺς ἕτερους ὅλους τοὺς κεφαλᾶδες· | ||||
βουλὴν ἐζήτησε νὰ εἰποῦν τὸ πῶς νὰ ἔχουν πράξει. | ||||
Ἐν τούτῳ εἴπασιν τινὲς νὰ στήκουν εἰς τὸ Νίκλι, | ||||
νὰ κατακλείσουν τοὺς Ρωμαίους στοῦ Μηζηθρᾶ τὰ μέρη | ||||
νὰ μὴ ἔχουν πόθεν ἐξεβῆ, τοὺς τόπους νὰ ζημιώνουν· | ||||
καὶ νὰ κρατοῦν τὰ διάβατα, τὸν τόπον νὰ φυλάττουν, | ||||
νὰ μὴ περάσῃ ἡ κεφαλὴ τοῦ βασιλέως ἐκείνη, | ||||
νὰ ποιήσῃ τίποτε ζημίαν εἰς τῶν Σκορτῶν τὰ μέρη, | ||||
οὔτε στὸ Ἄργος ἀλλὰ δή, οὔτε στὴν Μεσαρέαν· | ||||
ἐπεὶ ἂν μισσέψουν ἀπ’ ἐκεῖ κι ἀφήσουσιν τὸν τόπον | ||||
ἀπόσκεπον κι ἀφύλαχτον, θέλουν ἔλθει οἱ Ρωμαῖοι | ||||
καὶ δράμει καὶ κουρσεύοντα τοὺς τόπους ἐρημώσουν. | ||||
[§] | Στὸ τέλος γὰρ ὁ πρίγκιπας κ’ οἱ φρονιμώτεροί τους | |||
οὐδὲ τὸ ἐσυμβιβάστησαν οὕτως νὰ τὸ ποιήσουν, | ||||
λέγας διὰ τὸν μισὶρ Γγαλερὰν καὶ διὰ τοὺς ρογατόρους, | ||||
διατὶ οὐκ ηὑρίσκασιν τροφὴν δι’ αὐτοὺς καὶ τὰ ἄλογά τους, | ||||
νὰ εὑρίσκουν, νὰ ἀγοράζουσιν, ὡς τὸ ἔχουν τὰ φουσσᾶτα. | ||||
[§] | Ἐν τούτῳ ὁρίζει ὁ πρίγκιπας τὸ Νίκλι νὰ σωταρχίσουν | |||
ἀπὸ ὅλα γὰρ τὰ πράγματα ὅπου εἶχεν χρεία τὸ κάστρον· | ||||
τὸν μισὶρ Ντζὰ ντὲ Νιβηλὲτ ἄφηκεν κιβιτᾶνον | ||||
μὲ ἑκατὸν ἀπάνω εἰς τὰ ἄλογα νὰ στήκουσιν μετ’ αὖτον | ||||
καὶ τζαγρατόρους ἑκατὸν κ’ ἑκατὸν σκουταράτους, | ||||
δοξαρατόρους τριακοσίους νὰ στήκουσιν μὲ ἐκεῖνον | ||||
τοῦ νὰ διατρέχουν τοῦ Νικλίου τὰ μέρη καὶ τοὺς κάμπους, | ||||
καὶ μέχρι εἰς τὴν Βελίγοστην καὶ τοῦ Χελμοῦ τὰ μέρη, | ||||
νὰ μὴ περάσῃ ἐκ τοὺς Ρωμαίους διὰ κοῦρσον ἢ διὰ μάχην, | ||||
διὰ νὰ ποιήσουσιν ζημίαν εἰς τῶν Φραγκῶν τοὺς τόπους. | ||||
Κι ἀφότου ἀπεκατέστησεν ὁ πρίγκιπας Γυλιάμος | ||||
τὴν γαρνιζοῦν καὶ φύλαξιν τοῦ μέρους τοῦ Ἀμυκλίου, | ||||
ἐπῆρεν τὰ φουσσᾶτα του κ’ εἰς τὴν Καρύταινα ἦλθεν | ||||
κι ἀπέκει ἀπηλογίασεν ὅλα του τὰ φουσσᾶτα. | ||||
Ἐδιάβησαν οἱ Καλαματιανοὶ κ’ ἐκεῖνοι γὰρ τοῦ Ἄργου, | ||||
ὁ ἀφέντης γὰρ τῆς Μεσαρέας, ἐκεῖνος τοῦ Ἀκόβου, | ||||
ὡσαύτως δὲ καὶ οἱ Σκορτινοί, πεζοὶ καὶ καβαλλάροι· | ||||
ὁ ἀφέντης τῆς Καρύταινας μετὰ τὴν φαμελίαν του | ||||
ἐδιάβη μὲ τὸν πρίγκιπα ὁμοῦ μετὰ τὸν μπάϊλον, | ||||
ἐκεῖνον τὸν μισὶρ Γγαλερὰν ὅπου ἦτον διὰ τὸν ρῆγαν· | ||||
εἰς τὸν Μορέαν ἐδιέβησαν ὁλόρθα εἰς τὴν Κλαρέντσαν. | ||||
[§] | Κι ἀφότου ἀποσώσασιν κ’ ἐπιάσασιν κατοῦνες, | |||
ὥρισεν γὰρ ὁ πρίγκιπας, κράζουν τὸν λογοθέτην, | ||||
ἐκεῖνον τὸν μισὶρ Λινὰρτ ὅπου ἦτον ἐκ τὴν Πούλιαν, | ||||
τὸν ἀφέντην τῆς Καρύταινας καὶ λέγει πρὸς ἐκείνους· | ||||
«Εἴδατε σπλάχνος καὶ τιμήν, τὴν μ’ ἔποικεν ὁ ρῆγας | ||||
κ’ ἔστειλε τὸν μισὶρ Γγαλερὰν μετὰ τοῦ ρογατόρου | ||||
εἰς συμμαχίαν, βοήθειαν ὅλου τοῦ πριγκιπάτου. | ||||
Ἐν τούτῳ λέγω πρὸς ἐσᾶς· Δότε με τὴν βουλήν σας | ||||
τὸ τί τιμὴν κ’ εὐεργεσίαν νὰ ποιήσωμεν πρὸς αὖτον, | ||||
ἐπεὶ εἴδατε ὀφθαλμοφανῶς ὅτι διὰ τὸν λαὸν αὐτοῦνον | ||||
ἐδιάβημαν γυρεύοντα τοῦ νὰ ἔχωμεν μαδίσει | ||||
μὲ τὸν λαὸν τοῦ βασιλέως καὶ μὲ τὴν κεφαλήν του». | ||||
[§] | Κι ἀφότου ἐσυμβουλεύτηκεν ὁ πρίγκιπα Γυλιάμος | |||
τὸ τί τιμὴν κ’ εὐεργεσίαν νὰ ποιήσῃ πρὸς ἐκεῖνον | ||||
(διὰ τὴν τιμὴν γὰρ τοῦ ρηγὸς ἐλόγιασέ το πλεῖον), | ||||
ἐν τούτῳ κράζει πρὸς αὐτὸν μισὶρ Γγαλερὰν ἐκεῖνον | ||||
καὶ λέγει του προφαντικὰ ἐνώπιον πάντων ὅλων· | ||||
«Ἐσὲν ἀπέστειλεν ἐδῶ ὁ ἀφέντης μου ὁ ρῆγας | ||||
μὲ τὸν λαὸν ὅπου ἤφερες διὰ συμμαχίαν τοῦ τόπου· | ||||
τὸ ὅποιον πρᾶγμα ἐδέχτηκα εἰς δόξαν μου μεγάλην, | ||||
’ς εὐεργεσίαν, βοήθειαν ἐμὲν καὶ τοῦ λαοῦ μου. | ||||
Ἐν τούτῳ θέλω φίλε μου, ἀξιοπαρακαλῶ σε, | ||||
δι’ ἀνταμοιβὴν γὰρ τῆς τιμῆς, τὴν μὲ ἔποικεν ὁ ρῆγας, | ||||
νὰ παραλάβῃς ἀπὸ ἐμὲν τ’ ὀφφίκιον τοῦ μπαλιάτου, | ||||
νὰ εἶσαι μπάϊλος κύβερνος ὅλου τοῦ πριγκιπάτου | ||||
ἐκ μέρους πρῶτον τοῦ ρηγὸς καὶ δεύτερον ἀπὸ ἐμέναν, | ||||
νὰ κυβερνᾷς τὸν τόπον μας ὁλοῦ τοῦ πριγκιπάτου | ||||
εἰς αὔξησίν τε καὶ τιμὴν ἐμᾶς κ’ ἐσὲν ὁμοίως». | ||||
Ἀκούσων ταῦτα ὁ μισὶρ Γγαλερὰνς ἤθελεν πρὸς τὸν νοῦν του | ||||
νὰ ποιήσῃ πρὸς τὸν πρίγκιπα ἀπόκρισιν ἐτέτοιαν, | ||||
τὸ πῶς γὰρ οὐκ ἐδύνετον ἐτοῦτο νὰ ποιήσῃ, | ||||
σκοπῶντα, λογιζόμενος διὰ νὰ στραφῇ εἰς τὴν Πούλιαν. | ||||
Καὶ πάλε ἐσκόπησε μικρὸν καὶ εἶπεν πρὸς τὸν νοῦν του· | ||||
ὅτι ἀφότου ὁ πρίγκιπας τὸν βάνει διὰ τὸν ρῆγαν, | ||||
διὰ μπάϊλον εἰς τὸν τόπον του, τιμὴ του ἔνι μεγάλη, | ||||
καὶ λέγει πρὸς τὸν πρίγκιπα. «Στὸν ὁρισμόν σου, ἀφέντη, | ||||
νὰ ποιήσω ὅσον μὲ λαλεῖς στὴν δύναμίν μου ὅλην». | ||||
[§] | Ἐνταῦτα εὐθέως ὁ πρίγκιπας ἐπαίρνει τὸ χερόρτι, | |||
τὸν μισὶρ Γγαλερᾶν ἐρρεβέστισε διὰ μπάιλον τοῦ πριγκιπάτου, | ||||
καὶ ἦτον μπάϊλος στὴν ζωὴν τοῦ πρίγκιπα Γυλιάμου. | ||||
[§] | Ἐν τούτῳ παύομαι ἐδῶ ἐτοῦτο ὅπου ἀφηγοῦμαι | |||
καὶ θέλω νὰ σᾶς ἔχω εἰπεῖ περὶ τοῦ ρόϊ Κάρλου. | ||||
τὸν πόλεμον τὸν ἔποικεν μετὰ τὸν Κουραδῖνον, | ||||
τὸν ἀνηψίον, σὲ λαλῶ, βασιλέως Φερδερίγου | ||||
ὁμοίως καὶ ἐξάδελφος τοῦ ρόϊ Μαφρὲ ἐκείνου. | ||||
[§] | Ἀφότου γὰρ ἐκέρδισεν ὁ μέγας ρόΐ Κάρλος | |||
τῆς Πούλιας καὶ τῆς Σικελίας ἐκεῖνα τὰ ρηγᾶτα, | ||||
κ’ ἐσκότωσεν στὸν πόλεμον τὸν ρόϊ Μαφρόϊ ἐκεῖνον, | ||||
ἐκράτει τὰ ρηγᾶτα του μὲ ἀνάπαψιν κ’ εἰρήνην. | ||||
Ὁκάποιος μέγας εὐγενὴς ἀπὸ τὴν Ἀλαμάνιαν, | ||||
τὸν ὠνομάζαν Κουραδήν, ἐνῷ ἦτον ἀνεψίος | ||||
τοῦ Φρεδερίγου βασιλέως κ’ ἐξάδελφος ὁμοίως | ||||
ἐκείνου γὰρ τοῦ ρόϊ Μαφρὲ ὅπου σᾶς ἀφηγοῦμαι, | ||||
ὡς ἤκουσεν καὶ ἔμαθεν καὶ ἐπληροφορέθη | ||||
τὸ πῶς ὁ ρῆγας Κάρουλος μὲ τὰ φουσσᾶτα ὅπου εἶχεν | ||||
εἰς κάμπον ἐπολέμησε μὲ τὸν ἐξάδελφόν του, | ||||
τὸν ρόϊ Μαφρὲ ἐνίκησεν, τὴν ἀφεντίαν ἀπῆρεν, | ||||
ὠρέχτη κι ἀναγκάστηκεν ἀπὸ τοὺς ἐδικούς του | ||||
νὰ φουσσατέψῃ νὰ ἐλθῇ ἐκεῖσε εἰς τὴν Πούλιαν, | ||||
νὰ πολεμήσῃ ἑνομοῦ μετὰ τὸν ρόϊ Κάρλον· | ||||
πολλάκις νὰ τοῦ δώσῃ ὁ Θεός, ἂν λάχῃ νὰ ἐκδικήσῃ | ||||
ἐκεῖνον γὰρ τὸν ρόϊ Μαφρὲ ὅπου ἦτο ἐξάδελφός του. | ||||
Ἐνταῦτα ἐπεριεπάτησεν ὅλην τὴν Ἀλαμάνιαν, | ||||
ὅλους ἐπαρακάλεσε τοὺς ἀρχηγοὺς κι ἀφέντες, | ||||
οἵτινες ἀφεντεύασι τότε τὴν Ἀλαμάνιαν, | ||||
νὰ τοῦ βοηθήσουν καὶ νὰ ἐλθοῦν μετ’ αὖτον εἰς τὴν | ||||
Πούλιαν, | ||||
νὰ πολεμήσουν ἑνομοῦ μετὰ τὸν ρόϊ Κάρλον, | ||||
νὰ ἐκδικήσουσιν ὁμοῦ τὸν ρόϊ Μαφρόϊ ἐκεῖνον. | ||||
Ὅλοι γὰρ τοῦ ἐπισχήθησαν νὰ τοῦ ἔχουσιν βοηθήσει· | ||||
ἄλλοι λαὸν τοῦ ἐδώκασιν, ἄλλοι μετ’ αὖτον ἦλθαν. | ||||
Ἐσώρεψεν πολὺν λαόν, πεζοὺς καὶ καβαλλάριους, | ||||
ἐξέβη ἀπὸ τὸν τόπον του ἐκεῖ ἐκ τὴν Ἀλαμάνιαν | ||||
καὶ ἦλθεν εἰς τὴν Λουμπαρδίαν ποῦ ηὗρε τοὺς Γυμπελίνους, | ||||
τοὺς τύραννες τῆς Ἐκκλησίας ὅπου εἶναι ἐχτροὶ τοῦ Πάπα, | ||||
ὅλους ἐπαρακάλεσεν καὶ ἤλθασιν μετ’ αὖτον, | ||||
μὲ προθυμίαν καὶ ὄρεξιν μετ’ αὖτον νὰ ἀποθάνουν. | ||||
Τοὺς Ἀλαμάνους εἴχασιν κάλλιον παρὰ τοὺς Φράγκους | ||||
τόσα φουσσᾶτα ἐσώρεψεν, ἀριφνισμὸν οὐκ εἶχαν. | ||||
Κι ἀφότου ἐσυνάχτησαν ὅλα του τὰ φουσσᾶτα, | ||||
ἐχώρισεν τὰ ἀλλάγια του, χώρια τὰ πεζικά του, | ||||
ἐξέβη ἀπὸ τὴν Λουμπαρδίαν καὶ ἦλθεν εἰς τὴν Πούλιαν. | ||||
Ἐνταῦτα παύομαι ἀπ’ ἐδῶ νὰ γράφω καὶ νὰ λέγω | ||||
περὶ τοῦ Ἀλαμάνου ἐκεινοῦ, τοῦ ἐξάκουστου στρατιώτου, | ||||
τοῦ Κουραδίνου, σὲ λαλῶ, ὅπου ἦτον ἀνεψίος | ||||
τοῦ Φρεδερίγου βασιλέως, τοῦ ἐχτροῦ τῆς Ἐκκλησίας, | ||||
καὶ θέλω πάλε νὰ στραφῶ καὶ νὰ σᾶς ἀφηγήσω | ||||
τὴν πρᾶξιν ὅπου ἔποικεν ὁ μέγας ρόϊ Κάρλος, | ||||
ὅταν ἤκουσεν κ’ ἔμαθεν ἐκεῖνα τὰ μαντᾶτα | ||||
ὅτι ἔρχετον ὁ Κουραδὴς διὰ νὰ τὸν πολεμήσῃ. | ||||
Ὡς ἤκουσεν ὁ ἐξάκουστος ὁ μέγας ρόϊ Κάρλος | ||||
τὸ πῶς ἐπεριεσώρευεν ὁ Κουραδὴς ἐκεῖνος | ||||
φουσσᾶτα, νὰ ἔλθῃ ἀπάνω του διὰ νὰ τὸν πολεμήσῃ· | ||||
ὡς ἦτον γὰρ παφρόνιμος στρατιώτης, εἰς τὰ πάντα, | ||||
οὐδὲν ἐγίνη ἄμελος νὰ τὸν καταφρονήσῃ. | ||||
Γοργὸν σπουδαίως ἀπέστειλεν ἐκεῖ εἰς τὸν ἀδελφόν του, | ||||
ὅπου ἦτον ρῆγας τῆς Φραγκίας διὰ νὰ τοῦ ἔχῃ βοηθήσει | ||||
φουσσᾶτα ἀπὸ τὸν τόπον του, παιδευτικοὺς στρατιῶτες, | ||||
νὰ τοῦ βοηθήσουν εἰς τὴν χρείαν τῆς μάχης ὅπου εἶχεν. | ||||
Κι ὁ ρῆγας, ὡς τὸ ἤκουσε, κράζει τὸν ἀδελφόν του, | ||||
τὸν κόντον ντὲ Ἀρτόϊ, λέγει τον ἐκεῖνα τὰ μαντᾶτα | ||||
καὶ ὥρισέν τον παρευτὺς νὰ ἐπάρῃ δύο χιλιάδες | ||||
καβαλλαρίους εἰς τὰ ἄλογα ἐκ τὸ ἄνθος τῆς Φραγκίας, | ||||
νὰ ἀπέλθῃ εἰς τὴν συμμαχίαν ἐκεινοῦ τοῦ ἀδελφοῦ τους, | ||||
τοῦ ρόϊ Κάρλου τοῦ ἐξάκουστου ἐκεῖσε εἰς τὴν Πούλιαν. | ||||
Μετὰ ταῦτα ἀπέστειλεν ἐκεῖνος ὁ ρόϊ Κάρλος | ||||
ἐκεῖσε εἰς τὸν τόπον του ἐνῷ ἦτον ἡ Προβέντσα | ||||
ἑξῆντα κάτεργα ἤλθασιν, καράβια καὶ ταρίδες, | ||||
ὅπου ἐβασταῖναν τὸν λαὸν ὁμοίως καὶ τὰ ἄλογά τους, | ||||
τὴν σωταρχίαν καὶ τὴν τροφὴν ἐκείνου τοῦ φουσσάτου. | ||||
Ἀπαύτου πάλε ὁ ἁγιώτατος ὁ Πάπας γὰρ τῆς Ρώμης, | ||||
ὡς ἤκουσεν καὶ ἔμαθεν ἐκεῖνα τὰ μαντᾶτα, | ||||
ὅτι ἔρχετον ὁ Κουραδὴς μὲ πλῆθος γὰρ φουσσάτων | ||||
ἀπάνω εἰς τῆς Ἐκκλησίας τοὺς τόπους καὶ τὲς χῶρες, | ||||
τὸν ρῆγαν Κάρλον ἔκραξε καὶ λέγει του· «Υἱέ μου, | ||||
ἀφότου γὰρ ἐμάθαμεν κ’ ἐξεύρομε εἰς ἀλήθειαν | ||||
ὅτι ἔρχεται ὁ Κουραδὴς στὴν Ἐκκλησίαν ἀπάνω, | ||||
ἐγὼ σὲ δίδω ἐξουσίαν νὰ ἐπάρῃς ’κ τὸ λογάριν | ||||
τοῦ ἁγίου Πέτρου τοῦ Ἀπόστολου τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ρώμης | ||||
ὅσον κελεύεις κι ὀρέγεσαι, ὅλο ἔν’ στὸ θέλημά σου· | ||||
καὶ ρόγεψε φουσσᾶτα σου ὅσα ἠμπορεῖς νὰ εὕρῃς | ||||
καὶ φύλαξον τῆς Ἐκκλησίας τὰ δίκαια καὶ τὸν τόπον». | ||||
Κι ὁ ρῆγας, ὡς παμφρόνιμος, εὐχαριστᾷ τὸν Πάπαν· | ||||
χαμαὶ τὸν ἐπροσκύνησε κι ὁ Πάπας τοῦ εὐχήθη. | ||||
Καὶ μετὰ ταῦτα ὁ ἁγιώτατος ὁ Πάπας γὰρ τῆς Ρώμης | ||||
ὥρισεν καὶ ἐγράψασιν εἰς ὅλα τὰ ρηγᾶτα, | ||||
ἀπόστειλε γαρδιναρίους καὶ ἀρχιερεῖς, ὡσαύτως | ||||
εὐχὴν καὶ παρακάλεσιν, νὰ τοῦ ἔχουσιν βοηθήσει | ||||
ὅλοι, φουσσᾶτα καὶ λαὸν νὰ τοῦ ἔχουν ἀποστείλει, | ||||
εἰς τοῦ ρηγὸς τοῦ Κάρλου τε τὴν συντροφίαν νὰ ἔλθουν, | ||||
ὅστις βαστᾷ τὸ φλάμουρον, τῆς Ἐκκλησίας τὸ σκῆπτρον· | ||||
νὰ τοῦ βοηθήσουν ἑνομοῦ τοῦ νὰ ἔχουσι φυλάξει | ||||
τοὺς τόπους καὶ τὰ δίκαια τῆς Ἐκκλησίας Ρώμης. | ||||
Εὐχήν, συμπάθειον νὰ ἔχουσιν ἀπὲ ὅσα ἁμαρτέψαν | ||||
ἀφότου ἐγεννήθησαν κ’ ἐκείνην τὴν ἡμέραν, | ||||
ὥσπερ γὰρ νὰ ἀπήλθασιν εἰς τοῦ Χριστοῦ τὸν τάφον | ||||
νὰ ἐπολεμῆσαν τοὺς ἐχτρούς, τὸ γένος τῶν βαρβάρων. | ||||
Ὅλοι τοῦ ἀποστείλασιν ἀπὸ ὅλα τὰ ρηγᾶτα | ||||
φουσσᾶτα πλεῖστα καὶ καλά, πεζοὺς κ’ εἰς τὰ ἄλογά του. | ||||
Ὁ ρῆγας πάλε ἀπόστειλεν, αὐτὸς ὁ μέγας Κάρλος, | ||||
στὸ πριγκιπᾶτο τοῦ Μορέως, στὸν πρίγκιπα Γυλιάμον, | ||||
παρακαλῶντα φιλικῶς νὰ ἔλθῃ νὰ τοῦ βοηθήσῃ | ||||
μὲ τὸν λαὸν τοῦ τόπου του, μὲ τὰ φουσσᾶτα ὅπου εἶχεν. | ||||
Κ’ ὡς τὸ ἤκουσεν ὁ πρίγκιπας, ἐθλίβην τὸ μαντᾶτο, | ||||
διατὸ ἐφοβήθην δυνατὰ ὡς διὰ τὸν Κουραδῖνον, | ||||
διατὸ ἄκουσεν τὴν δύναμιν ὅτι εἶχεν πολλὰ φουσσᾶτα· | ||||
πολλάκις κ’ ἔλθῃ ἀπὸ ἁμαρτίας καὶ ἔλθῃ αὐτοῦ τὸ νῖκος, | ||||
καὶ χάσῃ ὁ ρῆγας Κάρουλος τὴν ἀφεντίαν τῆς Πούλιας. | ||||
Ὅμως, τὸ ἀκούσει ὁ πρίγκιπας ἐκεῖνο τὸ μαντᾶτο, | ||||
ἀπέστειλε εἰς τοῦ βασιλέως τὴν κεφαλὴν ὅπου εἶχεν | ||||
ἐκεῖσε γὰρ εἰς τὸν Μορέαν, ὅπου ἦτον γὰρ δικαῖος του. | ||||
Τρέβαν ἐποίησε μετ’ αὐτόν, ἀγάπην διὰ ἕναν χρόνον | ||||
διὰ νὰ ἐνεμείνῃ ὁ τόπος του ’ς ἀνάπαψιν κ’ εἰρήνην. | ||||
Μετὰ ταῦτα γὰρ ἐδιόρθωσε νὰ ἐπάρῃ μετ’ ἐκεῖνον | ||||
τοὺς πρώτους καὶ καλλιώτερους, τὸ ἄνθος τοῦ Μορέως. | ||||
Ἐν πρώτοις ἀπῆρεν μετ’ αὐτὸν τὸν ἀφέντην τῆς Καρυταίνου· | ||||
ὁμοίως ἐπῆρε μετ’ αὐτὸν τὸν ἀφέντην τῆς Ἀκόβου, | ||||
τὸν μέγαν τὸν κοντόσταυλον τὸν Τσιαντεροῦν ἐκεῖνον, | ||||
τὸν μισὲρ Ντζεφρὲ ντὲ Ντουρνᾶ κι ἄλλους καβαλλαρίους, | ||||
εἰς ἀριθμὸν τετρακοσίων ἀπάνω εἰς τὰ φαριά τους. | ||||
Οὐδὲν ἐποῖκαν ἄργηταν· ἀπὸ τὸ Δεσποτᾶτο | ||||
ἐπέρασαν κ’ ἐδιάβησαν ὁλόρθα στὸ Βροντῆσι· | ||||
ὅσα ἄλογα τοῦ ἐλείπασιν ηὕρηκαν κι ἀγοράσαν· | ||||
κ’ ἐνταῦτα ἐκαβαλλίκεψαν κι ὡδήγεψαν τοσούτως, | ||||
ΣΥΜΜΕΤΕΧΕΙ ΕΙΣ ΤΟΝ ΠΟΛΕΜΟΝ ΚΑΤΑ ΤΟΥ ΚΟΝΡΑΔΙΝΟΥ | ||||
στὸ Μπονιβὰντ ἀπέσωσεν, ἐκεῖ ηὗρεν τὸν ρῆγαν. | ||||
Κι ὁ ρῆγας, ὡς τὸ ἤκουσεν κι ὡς τὸ ἐπληροφορέθη, | ||||
ὅτι ἔρχετον ὁ πρίγκιπας, ἐξέβη εἰς ἀπαντήν του· | ||||
γλυκέα τὸν ἐχαιρέτησεν, ἀσπάστησαν ἀλλήλως, | ||||
ἀπὸ τὸ χέρι τὸν κρατεῖ τὸν πρίγκιπαν ὁ ρῆγας. | ||||
Τὸ ἰδεῖ τὸν ἔμορφον λαὸν ὅπου ἤφερεν μετ’ αὖτον, | ||||
πολλὰ τὸν εὐχαρίστησεν κ’ ἐχάρησαν ἀλλήλως. | ||||
Ἐνταῦτα τὸν ἐσύντυχεν κ’ ἐπληροφόρεσέ τον, | ||||
τὸ πῶς ἦλθεν ὁ Κουραδὴς κ’ ἐσέβην εἰς τὴν Πούλιαν | ||||
μὲ δύναμιν πολλοῦ λαοῦ ὅπου εἶχεν μετ’ ἐκεῖνον. | ||||
[§] | Κατερωτῶντα ἔρχετον, γυρεύοντα τὸν ρῆγαν, | |||
καὶ τόσα τὸν ἐγύρεψεν, ἐπλήσιασεν μετ’ αὖτον. | ||||
Κι ἀφότου ἐπλησιάσασιν τὰ δύο φουσσᾶτα ἐκεῖνα, | ||||
ὁ πρίγκιπας (ὅπου ἔξευρεν τῆς Ρωμανίας τὴν μάχην, | ||||
τὲς μηχανίες καὶ πονηρίες ὅπου ἔχουν οἱ Ρωμαῖοι | ||||
κ’ οἱ Τοῦρκοι, ποῦ τοὺς ἔμαθαν νὰ ἐξεύρουσιν τῆς μάχης), | ||||
κράζει μετ’ αὖτον ἐκεινοὺς ὅπου ἤθελεν κι ἀγάπα· | ||||
ὅλοι ἐκαβαλλίκεψαν, μετ’ αὐτὸν ὑπαγαίνουν, | ||||
ὡδήγεψαν κ’ ἐδιέβησαν ἄνω εἰς βουνὶν ἀπάνω | ||||
διὰ νὰ ἐγνωμιάσουν καὶ νὰ ἰδοῦν καὶ νὰ κατασκοπήσουν | ||||
τοῦ Κουραδίνου τὸν λαὸν καὶ τί φουσσᾶτα εἶχεν. | ||||
Κι ἀφότου τοὺς ἐγνώμιασεν, μεγάλως τὸ θαυμάστη· | ||||
Ο ΓΟΥΛΛΙΕΛΜΟΣ ΒΙΛΛΑΡΔΟΥΪΝΟΣ ΠΡΙΓΚΙΨ ΜΟΡΕΩΣ | ||||
καὶ κράζει τοὺς καβαλλαρίους ὅπου ἦσαν μετ’ ἐκεῖνον | ||||
καὶ λέγει τους· «Συντρόφοι μου, ἐλᾶτε ἐδῶ νὰ ἰδῆτε· | ||||
φουσσᾶτα ἐβλέπω φοβερά, πλεῖστα καὶ ἀντρειωμένα· | ||||
ἐγὼ ἐγνωμιάζω, νὰ ἔχουσιν διπλὰ παρὰ τὸν ρῆγαν». | ||||
[§] | Ἐνταῦτα ἀπῆρε, ἐστράφηκεν ὀπίσω εἰς τὸ φουσσᾶτο, | |||
κι ἀφότου ἀποσώσασιν, ὁ πρίγκιπα Γυλιάμος | ||||
κράζει τὸν ρῆγαν μοναξὰ καὶ λέγει πρὸς ἐκεῖνον· | ||||
«Ἔξευρε, ἀφέντε μου καλέ, ἐγὼ πληροφορῶ σε | ||||
ὅτι ἐγὼ ἀπέρχομαι ὅπου εἶδα τὰ φουσσᾶτα, | ||||
τὴν δύναμιν καὶ τὸν λαὸν ὅπου ἔχει ὁ Κουραδῖνος, | ||||
διὰ νὰ ἐγνωμιάσω καὶ νὰ ἰδῶ τὸ τί φουσσᾶτα ἔχει. | ||||
Οὐδὲν ἀπῆγα μοναξὸς νὰ μὲ κατηγορήσῃς· | ||||
στρατιῶτες εἶχα μετ’ ἐμέν, ἀνθρώπους παιδεμένους. | ||||
Κι ὡς εἴδαμε εἰς πληροφορίαν, καθὼς τὸ ἐγνωμιάσαν, | ||||
λογίζω νὰ ἔχῃ ὁ Κουραδὴς εἰς τὰ φουσσᾶτα ὅπου εἶδον | ||||
διπλὰ φουσσᾶτα παρὰ ἐμᾶς· λαὸς λαμπρὸς μοῦ ἐφάνη. | ||||
Ἐν τούτῳ λέγω, ἀφέντη μου κ’ ἐσὲν οὐδὲν λανθάνει, | ||||
ὅτι οἱ Ἀλαμᾶνοι εὑρίσκονται σήμερον εἰς τὸν κόσμον | ||||
ἕνας λαὸς ἀκέφαλος, ὅλοι θεληματάροι· | ||||
κι ὅταν ἐλθοῦν εἰς πόλεμον διὰ νὰ ἔχουν πολεμήσει, | ||||
καμμίαν ὁρμὴν οὐκ ἔχουσιν, πρᾶξιν καλῶν στρατιώτων· | ||||
οὕτως ἔρχονται εἰς πόλεμον ὡσὰν παραπαρμένοι. | ||||
Λοιπόν, λέγω σε, ἀφέντη μου, ἂν θέλῃ ἡ βασιλεία σου | ||||
μηδὲν τοὺς πολεμήσωμεν ὡς πολεμοῦν οἱ Φράγκοι | ||||
καὶ χάσωμεν τὸν πόλεμον, ὅτι πλειότεροί μας εἶναι· | ||||
ἀλλὰ ἂς τοὺς πολεμήσωμεν μὲ μηχανίαν καὶ φρόνα | ||||
ὡς πολεμοῦν εἰς Ρωμανίαν οἱ Τοῦρκοι κ’ οἱ Ρωμαῖοι. | ||||
Κ’ εἰ μὲν τὸ ποιήσομε ὡς λαλῶ, ἐγὼ εἰς Θεὸν ἐλπίζω, | ||||
καὶ εἰς τὸ δίκαιον ποῦ ἔχομεν, νὰ μᾶς ἔλθῃ τὸ νῖκος». | ||||
ΣΥΜΜΕΤΕΧΕΙ ΕΙΣ ΤΟΝ ΠΟΛΕΜΟΝ ΚΑΤΑ ΤΟΥ ΚΟΝΡΑΔΙΝΟΥ | ||||
[§] | Κι ὁ ρῆγας, ὡς παμφρόνιμος στρατιώτης ὅπου ἦτον, | |||
τὸν πρίγκιπαν ἐλάλησεν, οὕτως τοῦ ἀπεκρίθη· | ||||
«Γίνωσκε, πρίγκιπα ἀδελφέ, φίλε καὶ συγγενῆ μου, | ||||
οὐκ ἔνι πρᾶγμα σήμερον εἰς τὸν παρόντα κόσμον, | ||||
ἢ φρόνεσις ἢ μηχανία, καμμία ἐπιδεξιωσύνη, | ||||
τοῦ νὰ μηδὲν τὴν ἔποικα εἰς τὸν ἐχτρόν μου ἐπάνω, | ||||
μόνι νὰ τὸν ἐνίκησα νὰ ἐπῆρα τὴν ἀφεντίαν του. | ||||
Λοιπόν, καλέ μου συγγενῆ, ὡς φρόνιμος ὅπου εἶσαι | ||||
ἀφότου ἐπαιδεύτηκες στῆς Ρωμανίας τὶς μάχες, | ||||
νὰ ἐξεύρεις καὶ τὲς μηχανίες ὅπου ἔχουσιν οἱ Τοῦρκοι, | ||||
ἐδῶ ἔχεις τὰ φουσσᾶτα μας κι ὡς θέλεις, διόρθωσέ τα». | ||||
Ἐνταῦτα τοῦ ἀπεκρίθηκεν ὁ πρίγκιπα Γυλιάμος. | ||||
[§] | «Ἀφέντη, ἀφῶν ὀρέγεσαι κι ὁρίζεις νὰ τὸ ποιήσω, | |||
νὰ πράξωμε μὲ φρόνεσιν καὶ μὲ τὲς μηχανίες, | ||||
ἄκουσον πρῶτα νὰ σὲ εἰπῶ τὴν πρᾶξιν ὅπου λέγω, | ||||
κ’ εἰ μὲν σὲ φαίνει ἀρεστόν, οὕτως νὰ τὸ διορθώσω». | ||||
Ἐνταῦτα ἄρξετον νὰ λαλῇ καὶ νὰ τοῦ ἀφηγᾶται, | ||||
τὸ πῶς οἱ Τοῦρκοι κ’ οἱ Ρωμαῖοι οὐδὲν εἶναι στρατιῶτες | ||||
νὰ πολεμοῦν εἰς πρόσωπον ὡσὰν ἐμεῖς οἱ Φράγκοι, | ||||
διατὸ ἔχουν πονηρίαν καὶ πολεμοῦν μὲ τέχνην· | ||||
«Κι ἀφότου ὁρίζεις νὰ γενῇ νὰ πράξωμε ὡς τὸ λέγω, | ||||
νὰ σὲ διδάξω καὶ νὰ εἰπῶ τὸ πῶς θέλομεν πράξει. | ||||
[§] | Ὁ τόπος ἐτοῦτος ὅπου εἴμεστεν ἔνι κλαστώδης τόπος | |||
κι οὐδὲν ἔνι διὰ πόλεμον κάμπος πλατύς, καθάριος, | ||||
ὡς πολεμοῦν εἰς τὴν Φραγκίαν κ’ εἰς ὅλα τὰ ρηγᾶτα. | ||||
Διὰ τοῦτο ἂς χωρίσωμεν ἀπὸ ὅλα μας τὰ ἀλλάγια | ||||
λαφροὺς ἀνθρώπους, φρόνιμους, στρατιῶτες παιδεμένους, | ||||
καὶ νὰ ἔχουν ἄλογα ἐλαφρὰ νὰ διώξουν καὶ νὰ φύγουν, | ||||
Ο ΓΟΥΛΙΕΛΜΟΣ ΒΙΛΛΑΡΔΟΥΪΝΟΣ ΠΡΙΓΚΙΨ ΜΟΡΕΩΣ | ||||
ἀλλάγια τρία ἢ τέσσαρα νὰ τοὺς ἔχωμεν χωρίσει, | ||||
νὰ τοὺς ὀρθώσωμεν νὰ ὑπάουν ἐκεῖ εἰς τοὺς Ἀλαμάνους, | ||||
νὰ δείξουν ὅτι θέλουσιν τοῦ νὰ ἔχουν πολεμήσει. | ||||
[§] | Κ’ ἐκεῖνοι, ὡς εἶναι πρόθυμοι πολλὰ εἰς τὸν πόλεμόν τους, | |||
ἐξεύρω, μετὰ προθυμίας θέλουν ἔλθει πρὸς αὔτους. | ||||
Κ’ ἐτοῦτοι, ἂν εἶναι φρόνιμοι, ἂν τοὺς ἀφοῦν νὰ ἔλθουν, | ||||
καὶ τὸ πλησιάσει εἰς αὐτούς, ἂς δείξουν ὅτι φεύγουν· | ||||
κ’ ἐνταῦτα ἂς ἔρχωνται ὀρθὰ ἐκεῖσε εἰς τὰς κατοῦνας. | ||||
[§] | Καὶ τὸ ἀποσώσει ἐκεῖ πλησίον, μηδὲν σεβοῦν ἀπέσω· | |||
ἄς πιλαλήσουν κι ἂς διαβοῦν ἀπὸ τὸ ἄλλο μέρος | ||||
καὶ πάντα ἂς εἶναι μαζωτά, μὴ πιάσῃ καὶ σκορπίσουν. | ||||
Κ’ ἐγὼ ἐγνωρίζω καθαρὰ οὕτως τοὺς Ἀλαμάνους | ||||
καὶ τοὺς Λουμπάρδους ἀλλὰ δή, ὁμοίως τοὺς ρογατόρους, | ||||
ὅτι τὸ ἰδεῖ τὲς τέντες μας, τὲς φορεσίες, τὰ ροῦχα, | ||||
καὶ τὰ λαμπρὰ τὰ πράγματα, τὰ ἔχουν οἱ κατοῦνες, | ||||
ν’ ἀφήκουσιν νὰ διώχνουσιν ἐκεῖνον τὸν λαόν μας | ||||
κ’ εἰς τὲς κατοῦνες νὰ σεβοῦν, τὰ ροῦχα μας ἐπαίρνει. | ||||
Κ’ ἡμεῖς οἱ δύο, ἀφέντη μου, ἂς χωριστοῦμε εἰς δύο | ||||
μὲ τὰ φουσσᾶτα ὅπου ἔχομεν, νὰ χωριστοῦν τὰ ἀλλάγια, | ||||
νὰ βάλωμεν τὰ ἐγκρύμματα εἰς ἐπιδέξιους τόπους. | ||||
Οὐ χρήζω νὰ ἔχω μετὰ ἐμὲν μόνι καὶ τὸν λαόν μου, | ||||
ὅπου ἤφερα ἀπὸ τὸν Μορέαν, διατὶ τοὺς ἐγνωρίζω. | ||||
[§] | Κι ἀφῶν ἰδοῦν οἱ βίγλες μας ἐκεῖ ἀπὸ τὰ βουνία | |||
ὅτι οἱ Ἀλαμᾶνοι ἐσέβησαν ἀπέσω εἰς τὲς κατοῦνες, | ||||
καὶ σκορπιστοῦν τὰ ἀλλάγια τους, στὸ κέρδος νὰ βαλθοῦσιν, | ||||
ἂς δώσουσιν τὰ βούκκινα νὰ νοήσῃ ὁ λαός μας, | ||||
ΣΥΜΜΕΤΕΧΕΙ ΕΙΣ ΤΟΝ ΠΟΛΕΜΟΝ ΚΑΤΑ ΤΟΥ ΚΟΝΡΑΔΙΝΟΥ | ||||
νὰ ἐξεβοῦμε ἐκ τὲς χωσίες, νὰ δράμωμεν πρὸς αὔτους. | ||||
Ἔλα ἐσὺ ἐκ τὴν μίαν μερέαν κ’ ἐγὼ πάλε ἀπ’ τὴν ἄλλην | ||||
μετὰ φουσσᾶτα καὶ λαὸν ὅπου ἔχομεν μετά μας· | ||||
κ’ ἐκεῖνα γὰρ τὰ τέσσαρα τὰ ἀλλάγια τὰ ἐλαφρά μας, | ||||
τὸ ἀκούσει γὰρ τὰ βούκκινα ὀπίσω νὰ στραφοῦσιν, | ||||
τὸν γῦρον νὰ τοὺς δώσωμεν ὅλοι μὲ προθυμίαν. | ||||
Κι ἀφῶν τοὺς ἐξηλώσωμεν καὶ σκορπιστοῦν τὰ ἀλλάγια, | ||||
πολλὰ ἐλαφρὰ κ’ ἐγρήγορα θέλουσιν κιντυνέψει». | ||||
[§] | Κι ἀφότου γὰρ ἐπλήρωσεν ὁ πρίγκιπα Γυλιάμος | |||
ἐκεῖνα, τὰ ἀφηγήθηκεν καὶ εἶπεν πρὸς τὸν ρῆγα, | ||||
ὁ ρῆγας τὸν ἀφκράστηκεν κ’ ἐπαίνεσεν εἰς σφόδρα, | ||||
τὰ ὅσα τοῦ ἀφηγήσετον ὀνόστιμον τοῦ ἐφάνη, | ||||
κ’ ἐστράφη πρὸς τὸν πρίγκιπα καὶ λέγει πρὸς ἐκεῖνον· | ||||
«Παρακαλῶ σε, ἀδελφέ, ὡσὰν μὲ τὸ ἀφηγήθης, | ||||
νὰ τὸ διορθώσῃς νὰ γενῇ, ὅτι πολλὰ μὲ ἀρέσει». | ||||
Κι ὁ πρίγκιπας, ὡς τὸ ἤκουσεν, κράζει τοὺς κεφαλᾶδες, | ||||
τοὺς κιβιτάνους τοῦ λαοῦ ὅπου ἤσασιν τὰ ἀλλάγια. | ||||
Ἀμφότεροι ἐδιορθώσασιν, ἐκεῖνος μὲ τὸν ρῆγαν, | ||||
κ’ ἐχώρισαν τὰ τέσσαρα ἀλλάγια ὅπου σὲ εἶπα· | ||||
τοὺς κεφαλᾶδες κι ἀρχηγοὺς ἐκράξαν κατὰ μόνας | ||||
καὶ τοὺς ἐδιερμηνέψασιν τὸ πῶς ἠθέλαν πράξει. | ||||
Κ’ ἐκεῖνοι ἀπῆραν τὸν λαόν, τὰ δὲ λοιπὰ ἀλλάγια, | ||||
τὰ ἐγκρύμματα καὶ τὲς χωσίες ἐχῶσαν εἰς τοὺς τόπους, | ||||
ὅπου ἔπρεπεν κ’ ἐτύχαινεν καὶ ἦτον ἐπιδέξιον. | ||||
Καὶ μετὰ ταῦτα ἐκίνησαν τὰ τέσσαρα ἀλλάγια | ||||
κι ὁλόρθα ὑπαγαίνασιν ἐκεῖ εἰς τὸν Κουραδῖνον. | ||||
Κι ὁ Κουραδής, ὡς ἔμαθεν ὅτι ἔρχετον ὁ ρῆγας | ||||
ΓΟΥΛΙΕΛΜΟΣ ΒΙΛΛΑΡΔΟΥΪΝΟΣ ΠΡΙΓΚΙΨ ΜΟΡΕΩΣ | ||||
ἐκεῖ πρὸς τὲς κατοῦνες του διὰ νὰ τὸν πολεμήσῃ, | ||||
ὥρισεν κ’ ἐχωρίστησαν τὰ ἐδικά του ἀλλάγια, | ||||
χώρια της καθεμία φυλὴ τοῦ νὰ ἔχουν πολεμήσει, | ||||
κ’ ἐκίνησαν κ’ ἐρχόντησαν τὸν ρῆγαν νὰ ἀπαντήσουν, | ||||
[§] | Λοιπόν, ἐὰν σοῦ ἔγραφα λεπτομερῶς τὲς πράξες, | |||
τὸ ὅσον ἐγίνετον ἐκεῖ στὸν πόλεμον ἐκεῖνον, | ||||
ἀλάχῃ νὰ ἐβαρήθηκες διὰ τὴν πολυλογίαν | ||||
καθὼς βαρειῶμαι γὰρ κ’ ἐγὼ νὰ σὲ τὸ διπλογράφω. | ||||
Ἀλλὰ καθὼς ἀκούσετε τὸ πῶς τὸ ἐκαταλέξα, | ||||
καὶ πῶς τὸ ἐδιερμήνεψεν ὁ πρίγκιπα Γυλιάμος, | ||||
οὕτως καὶ τὸ ἐπλήρωσεν κι ἀπεκατέστησέν το. | ||||
Ἐκεῖνος γὰρ ὁ πόλεμος στὸ Μπονιφὰντ ἐγίνη, | ||||
ὅπου ἔνι ὁ τόπος συγκλαστός, πλάγια γὰρ καὶ λαγγάδια· | ||||
καὶ δι’ αὖτα ἀπεργώθησαν ἐτότε οἱ Ἀλαμᾶνοι, | ||||
διατὶ οὐκ ἔβλεπαν καθαρὰ τοῦ Κάρλου τὰ φουσσᾶτα· | ||||
ἀφνίδια τοὺς ἐπέτρασαν τὰ τέσσαρα ἀλλάγια | ||||
ἐκεῖνα, τὰ ὑπαγαίνασιν νὰ τοὺς ἐξεμαυλίσουν. | ||||
Κ’ ἐκεῖνοι ἐλογίσαντο ὅτι ἔρχονται καὶ τὰ ἄλλα· | ||||
διὰ τοῦτο ἐτέθησαν εὐθέως νὰ ἀπέρχωνται πρὸς αὔτους | ||||
μὲ προθυμίαν κ’ ἐγρήγορα, ὡς τὸ ἔχουν τὰ φουσσᾶτα. | ||||
Κι ὡσὰν ἦλθαν νὰ ἐσμίξουσιν νὰ δώσουν κονταρέας, | ||||
ἐγύρισαν εἰς τὸ φυγίον τὰ τέσσαρα ἀλλάγια | ||||
κ’ ἐβάλθησαν νὰ ἀπέρχωνται ὁλόρθα εἰς τὲς κατοῦνες. | ||||
Κ’ οἱ Ἀλαμᾶνοι, ὡς εἴδασιν τοὺς Φράγκους ὅτι ἐφεῦγαν, | ||||
τοῦ πολέμου ἐθυμήθησαν κι ἀρχάσαν νὰ τοὺς διώχνουν, | ||||
καὶ τόσα τοὺς ἐδιώξασιν, ἐσῶσαν εἰς τὲς τέντες, | ||||
Οἱ Φράγκοι ἀναγαμήσασιν, ἀφῆκαν τὲς κατοῦνες, | ||||
’κ τὸ πλευρὸν ἐπεράσασιν κ’ ἐδιάβησαν ἀπέξω. | ||||
Κ’ οἱ Ἀλαμᾶνοι, ὡς εἴδασιν τὲς τέντες ὅπου ἐστέκαν | ||||
μὲ τὰ λαμπρὰ τὰ ἄρματα, τὰ ροῦχα, τὸ λογάριν, | ||||
ἀφήκασιν νὰ διώχνουσι τοὺς Φράγκους ὅπου ἐφεῦγαν | ||||
ΗΤΤΑ ΚΑΙ ΘΑΝΑΤΟΣ ΤΟΥ ΚΟΝΡΑΔΙΝΟΥ | ||||
κ’ εἰς τὲς κατοῦνες ἔδωκαν, ἐσέβησαν ἀπέσω, | ||||
ἀρχίσαν νὰ σκορπίζωνται, νὰ ἐπαίρνουσιν τὰ ροῦχα | ||||
καὶ τὰ σεντούκια, ὅπου εἴχασιν ἀπέσω τὸ λογάριν, | ||||
ἐτσάκιζαν κ’ ἐπαίρνασιν ἀπαύτου εἴ τι ηὑρέσκαν· | ||||
ἀλλήλως ἐμαλλώνασιν, μὲ τὰ σπαθία ἐκροῦσαν. | ||||
[§] | Κ’ ἰδὼν οἱ βίγλες τῶν Φραγκῶν τὴν πρᾶξιν τῶν Ντουδέσκων, | |||
ἐλάλησαν τὰ βούκκινα κ’ ἐννόησαν οἱ χωσίες, | ||||
κ’ ἐξέβησαν τὰ ἐγκρύμματα, ὁ πρίγκιπας κι ὁ ρῆγας, | ||||
ὁ εἷς ἀπὸ τὴν μίαν μερέαν, κι ὁ ἄλλος ἀπὸ τὴν ἄλλην. | ||||
Κ’ ἐκεῖνοι ὅπου ἐφεύγασιν, τὰ τέσσαρα τὰ ἀλλάγια, | ||||
ὀπίσω στρέμμα ἐποίκασιν ἐκεῖ πρὸς τὲς κατοῦνες, | ||||
τὸν γῦρον ἐτριγύρισαν ὅλους τοὺς Ἀλαμάνους· | ||||
ἐσώσασιν τὰ πεζικὰ μὲ τζάγρες καὶ δοξάρια· | ||||
οὕτως τοὺς ἐκατέσφαζαν ὡσὰν ἀγριοχοιρίδια, | ||||
ὀλίγοι γὰρ ἐγλύτωσαν ἀπὸ τοὺς Ἀλαμάνους. | ||||
Τὸ δὲ οἱ Ντουσκᾶνοι ἀλλὰ δὴ ὡσαύτως κ’ οἱ Δουμπάρδοι, | ||||
πολλοὶ ἀπ’ αὔτους ἔφυγαν διατὸ ἐξεῦραν τὸν τόπον, | ||||
καὶ ἄλλοι φίλους εἴχασιν καὶ ὡδηγέψανέ τους. | ||||
[§] | Τὸν Κουραδῖνον ἔπιασαν, τὴν κεφαλήν του ἐκόψαν | |||
ὁκάποι ἀπ’ τὴν Ἀνάπολιν, ὅπου τὸν ἐκακεῦαν, | ||||
διατὸ ἀγαποῦσαν τοῦ ρηγὸς τὴν ἀφεντίαν νὰ ἔχουν. | ||||
Στὸ ξίφος γὰρ τοῦ κονταρίου τὴν κεφαλὴν του ἠφέραν, | ||||
καὶ τοῦ ρηγὸς τὴν ἤφεραν κ’ ἐπροσκομίσανέ την. | ||||
ΓΟΥΛΙΕΛΜΟΣ ΒΙΛΛΑΡΔΟΥΪΝΟΣ ΠΡΙΓΚΙΨ ΜΟΡΕΩΣ | ||||
Κι ὁ ρῆγας, ὡς εὐγενικὸς καὶ φρόνιμος ὅπου ἦτον, | ||||
πολλὰ τὸ ἐβλαστήμησεν, μεγάλως τὸ ἐλυπήθη, | ||||
κ’ ἐχόλιασεν πρὸς ἐκεινούς, ὅπου τὸ ἔργον ἐποῖκαν, | ||||
καὶ φανερὰ τὸ ἐλάλησεν οἱ πάντες γὰρ τὸ ἀκοῦσαν· | ||||
τὸ πῶς ἠγάπα κ’ ἤθελεν κάλλιον νὰ εἶχεν χάσει | ||||
μίαν ἀπὸ τὲς χῶρες του ἐκ τὲς καλλιώτερές του, | ||||
παρὰ νὰ εἴχασιν ποσῶς τὸν Κουραδὴ σκοτώσει. | ||||
Ἐπεὶ ἂν τὸν εἶχαν ζωντανὸν πιάσει εἰς πόλεμόν του, | ||||
τιμὴν μεγάλη ἐβούλετον νὰ τοῦ εἶχεν ποιήσει, | ||||
διατὸ ἦτον γὰρ εὐγενικὸς ἄνθρωπος καὶ στρατιώτης | ||||
καὶ ἔρχετον στρατιωτικὰ τοῦ νὰ ἔχῃ ἐκδικήσει | ||||
τὸν θάνατον τοῦ ρόϊ Μαφρέ, ποῦ ἦτον ἐξάδελφός του, | ||||
κι οὐδὲν τὸ ἐξεδούλεψεν νὰ κόψῃ τὴν κεφαλήν του. | ||||
[§] | Ἀφότου γὰρ ἐπλήρωσεν ὁ πόλεμος ἐκεῖνος, | |||
τοὺς ζωντανούς, ὅπου ἔπιασαν, ὥρισεν γὰρ ὁ ρῆγας | ||||
καὶ ὅλους ἐδιεμοίρασαν κ’ ἐστείλασιν στὰ κάστρη. | ||||
Τὸ κέρδος ὅπου ἐκέρδισαν ὥρισεν πάλε ὁ ρῆγας, | ||||
ὁ κατὰ εἷς τὸ ἐκέρδισεν νὰ τὸ ἔχῃ ἐδικόν του. | ||||
Τὴν τένταν γὰρ τοῦ Κουραδῆ, ὅπου εἶχεν δέκα στύλους, | ||||
καὶ τὰ λαμπρὰ τὰ ἄρματα τὰ ροῦχα, τὸ λογάρι, | ||||
τὰ εἶχεν στὴν κατοῦνα του, ἐκράτησεν ὁ ρῆγας | ||||
διὰ λόγου κ’ ἰμοιράδι του, τίποτε ἄλλον οὐ χρειάστη. | ||||
Καὶ τὴν κατοῦνα τοῦ δουκὸς ντὲ Καρεντάνα ἐκείνου, | ||||
τὰ εἶχεν εἰς τὲς τέντες του, ἄρματα καὶ λογάρι, | ||||
ὥρισεν καὶ ἐδώκασιν τοῦ πρίγκιπος Γυλιάμου | ||||
διὰ εὐεργεσίαν κι ὁ λόγου του μερίδιν τοῦ πολέμου. | ||||
ΗΤΤΑ ΚΑΙ ΘΑΝΑΤΟΣ ΤΟΥ ΚΟΝΡΑΔΙΝΟΥ | ||||
[§] | Κ’ ἀφότου εὐεργέτησεν ὅλους του τοὺς στρατιῶτες | |||
κ’ ἐμέρισεν τὸ κοῦρσον του, τὸ νῖκος ὅπου ἐποιῆσεν, | ||||
ὥρισεν κι ἀπηλόγιασαν ὅλα του τὰ φουσσᾶτα | ||||
κ’ ἐδιέβηκεν ὁ κατὰ εἷς ἐκεῖθεν ὅπου ἦλθεν. | ||||
Τὸν πρίγκιπα ἐκράτησεν κι ἀπῆρε μετ’ ἐκεῖνον | ||||
κι ὁλόρθα στὴν Ἀνάπολιν ἐδιάβησαν οἱ δύο, | ||||
λέγας νὰ ἰδῇ τὴν ρήγαιναν ὁ πρίγκιπας Γυλιάμος | ||||
ὁμοίως τὴν θυγατέραν του ἐκείνην τὴν Ζαμπέαν, | ||||
ὅπου εἶχεν τοῦ ρηγὸς ὁ υἱὸς ὁμόζυγον γυναῖκα. | ||||
Κι ἀφότου ἀπεσώσασιν ὁ πρίγκιπας καὶ ὁ ρῆγας | ||||
ἐκεῖσε εἰς τὴν Ἀνάπολιν ἀμφότεροι οἱ δύο, | ||||
ὁ ρῆγας ἄρξετον λαλεῖ τῆς ρήγαινας νὰ λέγῃ, | ||||
τοῦ νὰ ἐπαινῇ τὸν πρίγκιπα καὶ νὰ τὴν ἔχῃ αὐξαίνει· | ||||
τὸ πῶς ἀπὸ τῆς γνώσεως του καὶ τὴν διόρθωσίν του | ||||
ἐκέρδισε τὸν πόλεμον, ἀπῆρεν καὶ τὸ νῖκος | ||||
ἀπὸ τοὺς ἀντιδίκους του, αὐτοὺς τοὺς Ἀλαμάνους. | ||||
Κ’ ἡ ρήγαινα, ὡς εὐγενική, τὸν πρίγκιπα εὐχαρίστει, | ||||
τιμὴν μεγάλην τοῦ ἔποικεν, δωρήματα τοῦ ἐδῶκεν. | ||||
[§] | Κι ὁ ρῆγας πάλε τοῦ ἔκαμνεν τόση τιμὴν μεγάλην | |||
τοῦ πρίγκιπος, φιλανθρωπίαν, οἱ πάντες τὸ ἐθαυμάζαν· | ||||
ἐκράτησέ τον μετ’ αὐτὸν μετὰ χαρὲς μεγάλες | ||||
ἡμέρας γὰρ κἄν δεκοχτώ, θέλεις εἰκοσιδύο, | ||||
καὶ εἶχεν ὄρεξιν καλὴν νὰ τὸν κρατῇ μετ’ αὖτον | ||||
κανέναν μῆναν, θέλεις δύο, νὰ χαίρωνται ἀλλήλως. | ||||
Κ’ ἐνταῦτα ἦλθαν ἐκ τὸν Μορέαν τοῦ πρίγκιπος μαντᾶτα | ||||
τὸ πῶς οἱ ἀντιδίκοι του, οἱ ἄνομοι Ρωμαῖοι, | ||||
Ο ΓΟΥΛΙΕΛΜΟΣ ΒΙΛΛΑΡΔΟΥΪΝΟΣ ΠΡΙΓΚΙΨ ΜΟΡΕΩΣ | ||||
ἐπάτησαν τὸν ὅρκον τους κι ἀρχάσασιν τὴ μάχην | ||||
κι ἀφήκασιν τὸ τέρμενον ὅπου εἶχαν μετ’ ἐκεῖνον. | ||||
Τὸ ἀκούσει το ὁ πρίγκιπας, ἀπῆλθεν εἰς τὸν ρῆγαν | ||||
κι ἀπηλογίαν τοῦ ἐζήτησεν ν’ ἀπέλθῃ εἰς τὸν Μορέαν, | ||||
μὴ κιντυνέψῃ ὁ τόπος του καὶ πάθῃ καὶ ζημίαν. | ||||
[§] | Κι ὁ ρῆγας, ὡς τὸ ἤκουσεν, ἀκριοβλαστήμησέ το· | |||
κι ὡς ἔξευρεν κ’ ἐγνώριζεν, ὡς ἦτον γὰρ κ’ ἡ ἀλήθεια, | ||||
ὅτι ἀπὸ τὴν διόρθωσιν τοῦ πρίγκηπα Μορέως | ||||
ἐκέρδισε τὸν πόλεμον τοῦ Κουραδῆ ἐκείνου | ||||
κ’ ἐνέμεινέ τους ἀφεντία τῆς Πούλιας τοῦ ρηγάτου, | ||||
(τὴν ἤθελαν νὰ ἐπάρουσιν ἐκεῖνοι οἱ Ἀλαμᾶνοι, | ||||
οἱ Γιμπελῖνοι, μετ’ αὐτοὺς Ντουσκᾶνοι καὶ Λουμπάρδοι), | ||||
κ’ ἐγνώριζε ὅτι ὁ πρίγκιπας εἶχε ἐξοδιάσει τόσον | ||||
εἰς τὸν λαὸν ὅπου ἤφερεν ἐτότε ἐκ τὸν Μορέαν | ||||
εἰς συμμαχίαν καὶ δούλεψιν, βοήθειαν πρὸς ἐκεῖνον· | ||||
ὥρισεν καὶ ἐδῶκαν του ἀπ’ ἔσω ἐκ τὸ βιαστῆρι | ||||
λογάριν πλῆθος, χρήματα, χρυσάφι καὶ ἀσῆμιν, | ||||
φαρία ἑκατὸν τοῦ ἔδωκεν ἐκ τὰ καλλιώτερά του. | ||||
Μετὰ ταῦτα πάλε τοῦ ἔδωκεν ἀνθρώπους, τῶν ἁρμάτων | ||||
πενῆντα ἀπάνω εἰς τὰ φαρία, ὅλοι ἐκλεκτοὶ στρατιῶτες, | ||||
καὶ διακοσίους τζαγράτορους, ἐνῷ ἦσαν πληρωμένοι | ||||
διὰ ἕξι μῆνες ὅλοι τους, πεζοὶ καὶ καβαλλάροι, | ||||
νὰ τοὺς ἐπάρῃ εἰς τὸν Μορέαν, νὰ στήκουν μετ’ ἐκεῖνον, | ||||
νὰ τοῦ βοηθοῦν νὰ μάχεται τοὺς ἄνομους Ρωμαίους, | ||||
ὅπου ποτέ τους οὐ κρατοῦν ἀλήθειαν οὔτε ὅρκον. | ||||
[§] | Ἀφότου γὰρ ἐδιόρθωσεν ὁ πρίγκιπας Μορέως | |||
τὰ πάντα ὅλα πράγματα, τὰ τοῦ ἔδωκεν ὁ ρῆγας, | ||||
φουσσᾶτα, ἄρματα, φαρία, τὲς τέντες τὸ λογάριν, | ||||
ἀπηλογίαν τοῦ ἐζήτησεν κι ἀπεχαιρέτησέν τον· | ||||
ἐξέβη ἀπ’ τὴν Ἀνάπολιν κ’ ἦλθεν εἰς τὸ Βροντῆσι, | ||||
εὗρεν τὰ πλευτικὰ ἕτοιμα ὡς τὸ ὥρισεν ὁ ρῆγας· | ||||
ΕΠΙΣΤΡΕΦΕΙ ΕΠΕΙΓΟΝΤΩΣ ΕΙΣ ΜΟΡΕΑΝ | ||||
ἀπέσω εἰς αὖτα ἐσέβηκεν μὲ τὸν λαὸν ὅπου εἶχεν | ||||
κ’ εἰς τὴν Κλαρέντσαν ἔσωσεν τὴν δεύτερην ἡμέραν. | ||||
Τὸ ἀκούσει το οἱ ἅπαντες ἐκεῖνοι οἱ Μοραΐτες | ||||
ὅτι ἔσωσεν ὁ πρίγκιπας κ’ ἦλθεν εἰς τὴν Κλαρέντσαν | ||||
μετὰ φουσσᾶτα καὶ λαὸν ὅπου εἶχεν μετ’ ἐκεῖνον, | ||||
ὕγιοι, σωζᾶτοι, οὐκ ἔλειπεν ἕνας μόνος ἀπ’ αὔτους, | ||||
μὲ κέρδος, πλοῦτον φοβερόν, τὸ ἐκέρδισαν ἐκεῖσε | ||||
στὸν πόλεμον ὅπου ἔποικαν μετὰ τὸν Κουραδῖνον, | ||||
τὸν Κύριον ἐδόξασαν καὶ τὴν ἁγίαν Θεοτόκον. | ||||
Χαρὰν μεγάλην ἔποικαν οἱ πάντες τοῦ Μορέως, | ||||
τὸν πρίγκιπα ἐπροσκύνησαν καὶ τοὺς φλαμουραρίους· | ||||
ὅπου εἶχεν φίλον, συγγενῆν, ἐχάρη μετ’ ἐκεῖνον, | ||||
κι ὅλοι τὸν Θεὸν ἐδόξασαν ὅταν τοὺς εἶδαν ὅτι ἦλθαν. | ||||
[§] | Ὁ πρίγκιπας ἐρώτησεν νὰ μάθῃ τὴν ἀλήθειαν, | |||
τὸ πῶς ἐγίνετο ἡ ἀφορμὴ κ’ ἐσκανταλίστη ἡ ἀγάπη. | ||||
Κ’ ἐκεῖνοι ὅπου τὸ ἐξεύρασιν τὸν ἐπληροφορέσαν, | ||||
τὸ πῶς τὴν μάχην ἄρχισαν κ’ ἐγίνησαν ἀφιόρκοι, | ||||
διατὶ τοὺς εἴπασιν τινές, κ’ ἐλπίζαν νὰ ἔνι ἀλήθεια, | ||||
ὅτι ἐσκοτώθη ὁ πρίγκιπας στὸν πόλεμον ἐκεῖνον, | ||||
ὅπου ἐπολεμήσασιν ὁ ρῆγας κ’ οἱ Ἀλαμᾶνοι. | ||||
Ἐνταῦτα ἀπεκρίθηκεν ὁ πρίγκιπας καὶ εἶπεν· | ||||
«Ποτὲ ἀφορμὲς οὐ λείπουσιν τῶν ἄπιστων Ρωμαίων· | ||||
ὡς ἔχουσιν τὴν ἀφιορκίαν, ἔχουσιν καὶ τοὺς τρόπους». | ||||
Μετὰ ταῦτα κράζει ὁ πρίγκιπας τὸν ἀφέντην τῆς Καρυταίνου | ||||
καὶ λέγει του· «Καλὲ ἀνεψίε, παράλαβε μετά σε | ||||
τοὺς Φράγκους ὅπου ἠφέραμεν μετά μας ἐκ τὴν Πούλιαν, | ||||
ὅπου μᾶς εὐεργέτησεν κ’ ἐβοήθησεν ὁ ρῆγας, | ||||
νὰ μᾶς βοηθοῦν καὶ μάχωνται μετά μας τοὺς Ρωμαίους· | ||||
κι ἂς εἶναι ἐκεῖσε εἰς τῶν Σκορτῶν μετά σε εἰς τὴν ἄκρην, | ||||
ΓΟΥΛΙΕΛΜΟΣ ΒΙΛΛΑΡΔΟΥΪΝΟΣ ΠΡΙΓΚΙΨ ΜΟΡΕΩΣ | ||||
εἰς φύλαξιν τοῦ τόπου μας, καὶ τοὺς Ρωμαίους νὰ βλάβουν». | ||||
[§] | Τὸ ἀκούσει το ὁ μισὶρ Ντζεφρὲς τῆς Καρυταίνου ὁ ἀφέντης, | |||
μεγάλως τὸ ἀποδέξετον, ὀνόστιμον τοῦ ἐφάνη, | ||||
λογίζοντα κ’ ἐλπίζοντα μὲ τὸν λαὸν ἐκεῖνον | ||||
θέλει ζημιώσει τοὺς Ρωμαίους, τὸν τόπον του φυλάξει. | ||||
Ἐπῆρε τους κι ἀπήλθασιν εἰς τῶν Σκορτῶν τὰ μέρη | ||||
ἐκεῖσε τοὺς ἐδιόρθωσεν νὰ κατοικοῦν καὶ στήκουν | ||||
εἰς τὸ χωρίον, τὸ λέγουσιν Ἀράχοβαν Μεγάλην, | ||||
ὅπου ἔνι ἡ ἄκρη τῶν Σκορτῶν ἐκεῖ πρὸς τοὺς Ρωμαίους, | ||||
νὰ μάχωνται μετ’ ἐκεινούς, τὸν τόπον νὰ φυλάττουν. | ||||
[§] | Ἐν τούτῳ ἐσυνέβηκεν, ἂν λάχῃ ἀπὸ ἁμαρτίας, | |||
κι οὐδὲν ἐπέρασεν ποσῶς κανένας μῆνας, δύο, | ||||
ἐφάνη ἀπὸ τὰ κρύα νερά, τὰ εἶχε ὁ τόπος ἐκεῖνος, | ||||
τὸ κοιλιακὸν τοὺς ηὕρηκεν κι ἀπόθαναν οἱ πλέῳ | ||||
αἱ Φράγκοι ἐκεῖνοι ὅπου ἤσασιν εἰς τὸ χωρίο Ἀραχόβου. | ||||
Ὁ ἀφέντης τῆς Καρύταινας ἀνάπαψιν οὐκ εἶχεν· | ||||
ἀπὸ ὅσοι ἐναπείμειναν ἀπ’ αὔτους, νὰ ἦσαν ὕγιοι | ||||
τοῦ νὰ ἐβαστοῦσαν ἄρματα καὶ νὰ ἐκαβαλλικεῦαν, | ||||
ἀεννάως τοὺς ἔπαιρνεν μετ’ αὐτὸν κ’ ὑπήγαιναν εἰς μάχην, | ||||
κ’ ἐμάζησε μὲ τοὺς Ρωμαίους κ’ ἐζήμιωνεν μεγάλως. | ||||
[§] | Ἐνταῦτα ἐσυνέβηκεν ἀπὸ ἁμαρτίας τοῦ τόπου | |||
καὶ δυστυχίαν γὰρ τῶν Φραγκῶν ἐτότε τοῦ Μορέως, | ||||
ΘΑΝΑΤΟΣ ΤΟΥ ΑΥΘΕΝΤΟΥ ΤΗΣ ΚΑΡΥΤΑΙΝΗΣ | ||||
ὁ ἀφέντης τῆς Καρύταινας, ὁ ἐξάκουστος ἐκεῖνος, | ||||
ἔπεσε εἰς ζάλην φοβερήν, ’ς ἀστένειον βαρυτάτην | ||||
κ’ ἐνίκησεν τὸ φυσικόν, τὸ ἔχουσιν οἱ ἀνθρῶποι, | ||||
κ’ ἐπῆρε τον ὁ θάνατος· ἔδε ζημία μεγάλη | ||||
ὅπου ἦλθε ἐτότε εἰς τὸν Μορέαν, θλίψη μεγάλη ἐγίνη. | ||||
Ἐθλίβη τον ὁ πρίγκιπας, ὅπου ἦτον γὰρ καὶ θεῖος του, | ||||
οἱ πάντες τὸν ἐκλάψασιν, μικροί τε καὶ μεγάλοι, | ||||
αὐτὰ τὰ ὄρνεα τὰ ἄλαλα κι αὐτὰ ἐκλάψανέ τον· | ||||
ἀϊλλοὶ ζημία ποῦ ἐγίνετον ἐτότε εἰς τὸν Μορέαν! | ||||
Καὶ ποῖος οὐκ ἐβλαστήμησεν καὶ τίς οὐκ ἐλυπήθη; | ||||
πατέραν εἶχαν τὰ ὀρφανά, ἄντραν εἶχαν οἱ χῆρες, | ||||
ἀφέντην καὶ διαφέστοραν ὅλη ἡ φτωχολογία. | ||||
Τοὺς ἅπαντες ἐφύλαγεν ἀπὸ τὴν ἀδικίαν· | ||||
ποτὲ φτωχὸν οὐκ ἄφινεν νὰ δυστυχοατυχήσῃ, | ||||
ἄνθρωπον ποῦ ἐχρημάτιζεν νὰ πέσῃ εἰς πενητείαν. | ||||
Ἔδε ἁμαρτίαν ὅπου ἔποικεν ὁ θάνατος ἐτότε, | ||||
νὰ ἐπάρῃ ἐτέτοιον ἄνθρωπον, ἐξάκουστον στρατιώτην, | ||||
νὰ μείνουσιν πεντάρφανα ὅσοι τὸν ἀγαποῦσαν. | ||||
Λοιπόν, ὡς ἦλθε ἀπὸ ἁμαρτίας κι οὐκ εἶχεν κληρονόμον | ||||
νὰ ἀφήκῃ τέκνον ἀπὸ αὐτοῦ, διὰ νὰ κληρονομήσῃ | ||||
τὰ κάστρη καὶ τὴν ἀφεντίαν ὅπου εἶχεν στὸν Μορέαν, | ||||
εἰς τῶν Σκορτῶν γὰρ τὸν ζυγὸν καὶ εἰς ἑτέρους τόπους, | ||||
τὸν τὸπον του ἐμερίσασιν κ’ ἐποῖκαν δύο μερίδια· | ||||
τὸ ἕνα ἐπῆρε ὁ πρίγκιπας διατὸ εἶχεν τὴν ἀφεντίαν, | ||||
καὶ τὸ ἄλλο ἡ γυναῖκα του διὰ ντουάριν, ὅπου εἶχεν. | ||||
ΓΟΥΛΙΕΛΜΟΣ ΒΙΛΛΑΡΔΟΥΪΝΟΣ ΠΡΙΓΚΙΨ ΜΟΡΕΩΣ | ||||
Ἐκείνη γὰρ ἡ ἀρχόντισσα ἦτον γὰρ αὐταδέλφη | ||||
μισὶρ Γυλιάμου ἐκεινοῦ τῶν Ἀθηνῶν τοῦ δοῦκα, | ||||
Μέγαν Κύρην τὸν ἔλεγαν, ὄνομα τῶν Ἑλλήνων. | ||||
[§] | Ἀφότου γὰρ ἐπέρασε καιρός, μῆνες κ’ ἡμέρες, | |||
ὁ Μέγας Κύρης ἔστειλεν εἰς τὸ ρηγᾶτο Πούλιας | ||||
μαντατοφόρους φρόνιμους ἐκεῖ στὸν κόντον ντὲ Πριένε, | ||||
μισὶρ Οὗγγο τῷ ὀνόματι, κόντος ἦτον τοῦ Λέτσε. | ||||
Συμβίβασιν ἐποίκασιν νὰ ἐπάρῃ τὴν ἀδελφήν του | ||||
’ς ὁμόζυγον γυνὴν αὐτοῦ, τὴν κυρὰν τῆς Καρυταίνου. | ||||
Κι ἀφότου ἐσυμβιβάστησαν ἀπέρασεν ὁ κόντος | ||||
κ’ ἦλθεν ἐκεῖσε εἰς τὸν Μορέαν στὴν χώραν Ἀνδραβίδας· | ||||
κι ὁ Μέγας Κύρης ἦλθε ὁμοίως ἀπὸ τὴν χώραν Θήβας. | ||||
Κι ὅταν ἑνώθησαν ὁμοῦ, ἰσιάστησαν ἀλλήλως, | ||||
ἀπέστειλαν κ’ ἦλθεν ἐκεῖ ἡ κυρὰ τῆς Καρυταίνου, | ||||
κ’ ἐκεῖ τὴν εὐλογήθηκεν ὁ κόντος Οὐγγὸς ντὲ Μπριένε. | ||||
[§] | Κι ἀφότου γὰρ ἐδιόρθωσεν τὰ κάστρη καὶ τὰς χώρας, | |||
ὅπου εἶχεν τῆς ἀρχόντισσας ἐκεῖσε εἰς τὸν Μορέαν, | ||||
ΟΙ ΜΕΤΕΠΕΙΤΑ ΔΟΥΚΕΣ ΑΘΗΝΩΝ ΚΑΙ ΟΙ ΚΑΤΑΛΑΝΟΙ | ||||
ἐπῆρε την κι ἀπέρασε κ’ ἐδιάβησαν στὴν Πούλιαν. | ||||
Κι οὐδὲν ἐπέρασεν καιρός, ὡς ἤθελεν ὁ Κύριος, | ||||
κ’ ἐσύλλαβεν ἡ ἀρχόντισσα ἀπὸ τὸν κόντον Οὗγγον | ||||
κ’ ἐποίησεν υἱὸν ἐξαίρετον, Γατιέρην τὸν ἐκράζαν, | ||||
ἐξέβηκεν εἰς τ’ ἄρματα πρόθυμος, εἰς στρατεἱαν | ||||
κ’ ἐξάκουστος κ’ ἐπαινετὸς στῆς Δύσης τὰ ρηγᾶτα. | ||||
[§] | Κι ἀφότου ἐπέρασεν καιρός, ἐδιάβησαν καὶ χρόνοι, | |||
κι ἀπόθανεν ὁ μισὶρ Γγίς, τὸ ἐπίκλην ντὲ Λαρότσε, | ||||
ὁ Μέγας Κύρης σὲ λαλῶ, τῶν Ἀθηνῶν ὁ δοῦκας, | ||||
ἐξέπεσεν ὁ τόπος του κ’ ἡ ἀφεντία ὅπου εἶχεν | ||||
τοῦ κόντου Γατιέρη τοῦ υἱοῦ ἐκεινοῦ τοῦ κόντου Οὕγγου, | ||||
ἐκεινοῦ γὰρ τοῦ ἐπαινετοῦ στρατιώτου ὅπου σὲ λέγω, | ||||
ὅστις ἦτον ἐξάδελφος τοῦ μισὶρ Γγῆ ἐκείνου. | ||||
Κι ὡς ἦλθεν κ’ ἐπαράλαβεν τὸ Μεγαλοκυρᾶτο, | ||||
κ’ ἐγίνη δοῦκας Ἀθηνῶν, ἀφέντης κληρονόμος. | ||||
Κι ὡς ηὗρε ὅτι εἴχασιν ἐλθεῖ ἐτότε οἱ Κατελᾶνοι, | ||||
ὅπερ γὰρ τοὺς ἐλέγασιν κ’ ἐκράζασιν Κουμπάνια, | ||||
ἐκεῖσε εἰς τὸν Ἁλμυρόν, ὅπερ τοὺς εἶχεν φέρει | ||||
ὁ δοῦκας γὰρ τῶν Ἀθηνῶν, ὁ μισῖρ Γγὶς ἐκεῖνος | ||||
εἰς λογισμὸν καὶ συμφωνίες νὰ ἐλθοῦν στὸν Μορέαν, | ||||
τὸν τόπον νὰ κερδίσουνε, τὴν ἀφεντίαν νὰ ἐπάρῃ | ||||
διὰ τὴν ὁμόζυγον αὐτοῦ ὅπου ἦτον κληρονόμος, | ||||
ἐκείνην ὅπου ὠνόμαζαν κ’ ἐκράζασιν Μαάτην - | ||||
ὁ πρίγκιπας ὁ Τάραντος ἐκράτει τὸ ἰγονικόν του, | ||||
ΓΟΥΛΙΕΛΜΟΣ ΒΙΛΛΑΡΔΟΥΪΝΟΣ ΠΡΙΓΚΙΨ ΜΟΡΕΩΣ | ||||
τὸ πριγκιπᾶτο Ἀχαΐας μὲ τρόπον ἀδικίας. | ||||
Δοιπόν, ὡς ηὕρηκεν ἐκεῖ μυσὶρ Γατιέρης ὁ δοῦκας | ||||
ὅτι εἴχασιν ἐλθεῖ ἐκεῖ ἐκείνη ἡ Κουμπάνια | ||||
κ’ εἶχαν μετ’ αὔτους ἑνομοῦ Τούρκους χιλίους καὶ πλέον, | ||||
ἐσυμβιβάστην μετ’ αὐτοὺς μὲ συμφωνίες μεγάλες | ||||
νὰ μάχωνται τὴν Ρωμανίαν καὶ τὴν Βλαχίαν ἐπάρουν. | ||||
Καὶ ὅσον ἐκερδίσασιν τοῦ Δομοκοῦ τὸ κάστρον, | ||||
ἐσέβησαν εἰς σκάνταλα κ’ εἰς μάχην γὰρ μεγάλην. | ||||
Οἱ Κατελᾶνοι ἐσύμπεφταν δουλωτικὰ εἰς τὸν δοῦκαν· | ||||
κ’ ἐκεῖνος ἀπὸ ἀλαζονείας, ὡς τὸ ἔχουσιν οἱ Φράγκοι, | ||||
κι ἀπὸ κακῆς του γὰρ βουλῆς ὅπερ τοῦ ἐδῶκαν ἄλλοι, | ||||
ἐβάλθη κ’ ἐπολέμησε τὸν πόλεμον ἀχάσε, | ||||
ἐπιάστην εἰς τὸν πόλεμον, τὴν κεφαλήν του ἐκόψαν, | ||||
ἐπῆραν καὶ τὸν τόπον του τὸ Μεγαλοκυρᾶτο, | ||||
καὶ εἶναι ἀφέντες σήμερον εἰς αὖτο ἡ Κουμπάνια. | ||||
Ὁ πόλεμος ἐγίνετον ἡμέρα γὰρ δευτέρα | ||||
στὰς δεκαπέντε τοῦ μηνὸς ὅπερ τὸν λέγουν μάρτιον, | ||||
ἐν ἔτει τρέχοντος χρονῶν τῷ ἀπὸ κτίσεως κόσμου, | ||||
Η ΥΠΟΘΕΣΙΣ ΤΗΣ ΜΑΡΓΑΡΙΤΑΣ ΤΟΥ ΠΑΣΣΑΒΑ | ||||
ἕξι χιλιάδων ἀλλαδὴ κι ὀχτακοσίων χρόνων | ||||
καὶ σὺν αὐτοῖς δεκαεφτά, καὶ τῆς ἰνδίκνου ὀγδόης. | ||||
[§] | Ἐν τούτῳ παύομαι ἐδῶ περὶ τοῦ κόντου ντὲ Μπριένε, | |||
ὅπου ἦτον δοῦκας Ἀθηνῶν, νὰ λέγω καὶ νὰ γράφω | ||||
καὶ θέλω καὶ νὰ σᾶς εἰπῶ κι ἀφήγησιν ἑτέραν, | ||||
τὸ τί συνέβη εἰς τὸν καιρὸν τοῦ πρίγκιπα Γυλιάμου. | ||||
[§] | Ὅταν ἦτον στὴν φυλακὴν τῆς Κωνσταντίνου πόλης | |||
κ’ ἐξέβη μὲ τὲς συμφωνίες ὅπου ἔποικαν ἐτότε, | ||||
τὲς ὅποιες γὰρ ἀκούσετε εἰς τὸ βιβλίον ἐτοῦτο. | ||||
Ἔδωκεν γὰρ καὶ ὄψιδες τοῦ βασιλέως ἐτότε | ||||
τοῦ Τζαδεροῦ τὴν ἀδελφὴν, τοῦ μέγα κοντοσταύλου, | ||||
καὶ τὴν θυγάτηρ ἐκεινοῦ τοῦ Πασσαβᾶ τοῦ ἀφέντη, | ||||
ὅπου ἦτον πρωτοστράτορας ὅλου τοῦ πριγκιπάτου. | ||||
[§] | Λοιπόν, ὡς ἦσαν ὄψιδες οἱ ἀρχόντισσες ἐκεῖνες | |||
ἐκεῖσε διὰ τὸν πρίγκιπα στὴν Κωνσταντίνου πόλιν, | ||||
ἔτυχεν καὶ ἀπόθανεν ὁ ἀφέντης τῆς Ἀκόβου, | ||||
μισὶρ Γατιέρην τὸν ἔλεγαν, τὸ ἐπίκλην του ντὲ Ροζιέρες, | ||||
κι οὐκ εἶχεν κληρονόμον του ἀπὸ τὸν ἐνιαυνόν του, | ||||
μόνι τοῦ πρωτοστράτορος τὴν θυγάτηρ ἐκείνην | ||||
τοῦ μισὶρ Ντζᾶ ντὲ Πασσαβᾶ, ποῦ εἶχεν τὴν ἀδελφήν του | ||||
ὁμόζυγον γυνὴν αὐτοῦ, κ’ ἐποῖκαν θυγατέραν, | ||||
τὴν ὠνομάζαν κ’ ἔλεγαν μαντάμα Μαργαρίταν. | ||||
ΓΟΥΛΙΕΛΜΟΣ ΒΙΛΛΑΡΔΟΥΪΝΟΣ ΠΡΙΓΚΙΨ ΜΟΡΕΩΣ | ||||
Καὶ διατὸ ἦτον ὄψιδα ἐτότε εἰς τὴν Πόλιν | ||||
(τὴν ἔβαλεν ὁ πρίγκιπας ὡς διὰ τὸν ἐνιαυτόν του), | ||||
κι οὐδὲν ηὑρέθη εἰς τὸν Μορέαν στὰ τέρμενα ἀπέσω | ||||
διὰ ν’ ἀπέλθῃ στὸν πρίγκιπα, διὰ νὰ τὴν ρεβεστίσῃ | ||||
τῆς Ἄκοβας τὴν ἀφεντίαν ὅπου ἦτον κληρονόμος, | ||||
ἐκράτησεν ὁ πρίγκιπας τὴν ἀφεντία δι’ ἐκεῖνον. | ||||
[§] | Κι ὅταν ἦλθε ἡ ἀρχόντισσα ἡ μαντάμα Μαργαρίτα | |||
ἀπέκει ὅπου ἦτον ὄψιδα διὰ τὸν πρίγκιπα Γυλιάμον, | ||||
καὶ ἦλθεν κ’ ἐξεζήτησεν τὴν ἀφεντίαν Ἀκόβου, | ||||
ὁ πρίγκιπας τῆς ἔστρεψεν ἀπόκρισιν ἐτέτοιαν· | ||||
ὅτι ἀφότου ἐπέρασεν ὁ χρόνος καὶ ἡ μέρα | ||||
ὅπερ γὰρ τῆς ἐξέπεσεν τὸ ἰγονικὸν ἐκεῖνο, | ||||
κι οὐδὲν ἦλθεν στὴν κούρτην του διὰ νὰ τὸ ἐξεζητήσῃ, | ||||
ὡς τὸ ἔχουσιν τὸ τέρμενα τοῦ τόπου τὰ συνήθεια· | ||||
τίποτε ἂν εἶχε, ἐχάσε το, τίποτε οὐδὲν τῆς δίδει. | ||||
[§] | Κι ὡς τὸ ἤκουσε ἡ ἀρχόντισσα, μεγάλως τὸ ἐθαυμάστη, | |||
διατὶ οὐκ ἤλπιζεν ποτὲ στὸν πρίγκιπα νὰ εὕρῃ | ||||
ἐτέτοιαν γὰρ ἀπόκρισιν ὡσὰν τῆς ἀποκρίθη, | ||||
διατὶ ἦτον εἰς φυλακὴν ὄψιδα δι’ ἐκεῖνον, | ||||
ἀτός του γὰρ τὴν ἔβαλεν, φταίσιμον οὐκ ἐποῖκεν· | ||||
ἐπεί, ἂν ἦτον στὸν Μορέαν εἰς τὴν ἀνάπαψίν της, | ||||
ποτὲ οὐδὲν ἀπόλειπε νὰ σφάλῃ ἐκ τὰ συνήθεια. | ||||
Ἀφότου δὲ ὁ πρίγκιπας τὴν ἔβαλεν δι’ ἐκεῖνον | ||||
διὰ ὄψιδα καὶ φυλακήν, οὐδὲν ἐθάρρει εις αὖτον | ||||
ἐτέτοιους τρόπους κι ἀφορμὲς κι ἀπόκρισιν νὰ ποιήσῃ. | ||||
Ὅμως, ἀφῶν ἐγνώρισεν ἡ ντάμα Μαργαρίτα | ||||
κ’ ἐκεῖνοι ὅπου ἦσαν μετ’ αὐτὴν οἱ συμβουλάτοροί της, | ||||
ὅτι ὁ πρίγκιπας Μορέως οὐδὲν τῆς στρέφει δίκαιον, | ||||
ἐμίσσεψεν κ’ ἐδιάβηκεν στὸ ὁσπίτι της θλιμμένη. | ||||
Διαβοῦσα γὰρ καιρὸς μικρός, ἕνας μῆνας καὶ πλέον, | ||||
ἐστράφη πάλι ἡ ἀρχόντισσα, στὸν πρίγκιπαν ἐδιάβη | ||||
Η ΥΠΟΘΕΣΙΣ ΤΗΣ ΜΑΡΓΑΡΙΤΑΣ ΤΟΥ ΠΑΣΣΑΒΑ | ||||
μὲ τὴν βουλὴν καὶ συντροφίαν ὅπου εἶχεν μετ’ ἐκείνην, | ||||
κι ἀνάκραξεν κ’ ἐζήτησεν τὸ κάστρον τῆς Ἀκόβου | ||||
μετὰ τὴν περιοχὴν αὐτοῦ κι ὅλην τὴν μπαρουνίαν. | ||||
Ἐποίησε γὰρ τὴν δεύτερην ἀνάκραξεν καὶ τρίτην· | ||||
κι ὁ πρίγκιπας τῆς ἔστρεψεν ἀπόκρισιν ἐτέγοιαν, | ||||
ὡσὰν τὴν πρώτην γὰρ φορὰν ἐκράτει ἕναν στίχον. | ||||
[§] | Ἀφότου ἐγροίκησεν καλὰ ἡ ντάμα Μαργαρίτα | |||
ὅτι ποτὲ ἐκ τὸν πρίγκιπα δίκαιον οὐδὲν εὑρίσκει, | ||||
ὅλους ἐπαρακάλεσε φίλους καὶ συγγενεῖς της | ||||
τοῦ νὰ τὴν συμβουλέψουσιν τὸ πῶς νὰ ἔχῃ πράξει, | ||||
νὰ μὴ χάσῃ τὸ δίκαιον της καὶ πέσῃ εἰς ἀκληρίαν. | ||||
Κ’ ἐτότε οἱ φρονιμώτεροι, ὅπου τὴν ἀγαποῦσαν, | ||||
ὅλοι τὴν ἐσυμβούλεψαν τοῦ νὰ ἔχῃ ἐπάρει ἄντραν, | ||||
ἄνθρωπον μέγαν, φρόνιμον κι ἀπὸ ὑψηλὴν γενέαν, | ||||
«κ’ ἐκεῖνος μὲ τὰ φρόνα του καὶ μὲ τοὺς ἐδικούς του | ||||
σὲ θέλει βάλει εἰς νομὴν ἀπὸ τὸ ἰγονικόν σου». | ||||
[§] | Ἐν τούτῳ γὰρ ἡ ἀρχόντισσα, ὡς φρόνιμη ὅπου ἦτον, | |||
ἐσυγκατέβη, ἔστερξεν ἄντραν νὰ ἔχῃ ἐπάρει. | ||||
Ἐνταῦτα ἐσυνεργήσασιν οἱ πρῶτοι τῆς γενεᾶς της | ||||
κι ἀπῆρεν ἄντρα εὐγενικὸν ἀπὸ ὑψηλὴν γενέαν, | ||||
αὐτάδελφον τοῦ εὐγενικοῦ μισὶρ Νικόλα ἐκείνου, | ||||
ντὲ Σαὶντ Ὀμὲρ τὸν ἔλεγαν καὶ τῆς Θηβοῦ ἀφέντην, | ||||
τὸν μισὶρ Ντζὰν τὸ ὄνομα ντὲ Σαὶντ Ὀμὲρ κ’ ἐκεῖνον· | ||||
εἶχαν καὶ τρίτον ἀδελφὸν κ’ ἐκράζαν τον μισὲρ Ὄτον. | ||||
[§] | Κι ἀφῶν τὴν εὐλογήθηκεν ὁ μισὶρ Ντζὰς ἐκεῖνος, | |||
τὸ ὀφφίκιον ἐπαράλαβε τοῦ πρωτοστρατοράτου, | ||||
ὅπου ἦτον γὰρ τὸ ἰγονικὸν τῆς γυναικός του ἐκείνης. | ||||
Ἐκεῖνοι γὰρ ντὲ Σαὶντ Ὀμὲρ μεγάλη εὐγένειαν εἶχαν· | ||||
ΓΟΥΛΙΕΛΜΟΣ ΒΙΛΛΑΡΔΟΥΪΝΟΣ ΠΡΙΓΚΙΨ ΜΟΡΕΩΣ | ||||
ἡ μήτηρ τους εὑρίσκετον τοῦ ρῆγα τῆς Οὐγγρίας | ||||
αὐτάδελφη ὀνόμιμη, τὴν εἶχε ὁ πατήρ τους | ||||
ἐκεῖνος ὁ μισὶρ Μπελᾶς διὰ ὁμόζυγον γυναῖκαν· | ||||
κ’ ἐποιήκασιν οἱ δύο ὁμοῦ ἐκείνους τοὺς τρεῖς ἀφέντες. | ||||
Κι ὁ δοῦκας γὰρ τῶν Ἀθηνῶν, αὐτὸς ὁ Μέγας Κύρης, | ||||
εἶχε αὐταδέλφους ἄλλους τρεῖς κ’ ἦσαν πρῶτοι ἐξαδέλφοι | ||||
μετὰ ἐκεινοὺς ντὲ Σαὶντ Ὀμέρ, ’ς πρῶτον βαθμὸν σὲ λέγω. | ||||
Κι ἀφότου εὐλογήθηκεν ὁ μισὶρ Ννζὰς ἐκεῖνος | ||||
ἐκείνην τὴν εὐγενικὴν τὴν ντάμα Μαργαρίτα, | ||||
οὐδὲν ἠθέλησε ποσῶς τοῦ νὰ μακρημερέψῃ | ||||
ἡ ὑπόθεσις τῆς Ἄκοβας, νὰ μὴ τὴν ἀνακράξῃ | ||||
στὴν κούρτην γὰρ τοῦ πρίγκιπος ἐκείνου τοῦ Μορέως. | ||||
Τοὺς ἀδελφούς του ἀξίωσεν κ’ ἦλθαν ὁμοῦ μετ’ αὖτον· | ||||
εἰς τὸν Μορέαν ἀπέσωσαν ὁλόρθα εἰς τὴν Κλαρέντσα. | ||||
[§] | Ἐκεῖ ηὗραν τὸν πρίγκιπα μετὰ τοὺς κεφαλᾶδες | |||
ἐνῷ ἐκράτει παρλαμᾶ διὰ ὑπόθεσες ὅπου εἶχεν. | ||||
Ἡμέρας δύο ἐποιήσασιν τίποτε οὐκ ἀνακράξαν. | ||||
ἔπαιζον, εἴχασιν χαρὲς μετὰ τοὺς Μοραΐτες. | ||||
Διαβόντα γὰρ ἡμέρες δύο ἦλθεν ὁ μισὶρ Ἰωάννης | ||||
μετὰ τοὺς δύο του ἀδελφούς, ντὲ Σαὶντ Ὀμὲρ ἐκείνους | ||||
καὶ μετὰ τὴν γυναῖκαν του ὅπου ἦτον κληρονόμος· | ||||
κ’ ἦλθαν ἐμπρὸς στὸν πρίγκιπα κ’ ἐπρεζαντίστη ἐκείνη | ||||
ὡς κληρονόμος ὅπου ἦτον τοῦ ἰγονικοῦ της ὅλου. | ||||
Κ’ ἐνταῦτα ἐπρεζάντισε τὸν ἄντραν της ἐκεῖνον | ||||
ὡς ἀβουὲ καὶ ἄντραν της, ὡς τὸ ἔχουν τὰ συνήθεια. | ||||
Κ’ εὐθέως τὴν ὥραν ἐκεινὴν τοῦ εἶπεν ὁ μισὶρ Ἰωάννης· | ||||
«Ἀφέντη πρίγκιπα Μορέως, ἀξιῶ, παρακαλῶ σε, | ||||
ὡς ἀφέντης μου ποῦ εὑρίσκεσαι καὶ ἴδιος κληρονόμος, | ||||
νὰ ὁρίσῃς καὶ νὰ σωρευτοῦν οἱ κεφαλᾶδες σου ὅλοι, | ||||
οἱ φλαμουριάροι τοῦ Μορέως κ’ οἱ λίζιοι καβαλλάροι | ||||
Η ΥΠΟΘΕΣΙΣ ΤΗΣ ΜΑΡΓΑΡΙΤΑΣ ΤΟΥ ΠΑΣΣΑΒΑ | ||||
διὰ νὰ ἀφκραστῇς μετὰ κεινοὺς τὰ ἔχω ν’ ἀνακράξω, | ||||
κ’ εἰς δίκαιον νὰ μὲ κρίνετε, ἀπόφασιν νὰ λάβω, | ||||
πρὸς τὰ συνήθεια τοῦ Μορέως θέλω νὰ λάβω δίκαιον, | ||||
χάριν καμμίαν οὐ ζητῶ εἰ μὴ τὸ δίκαιον ποῦ ἔχω». | ||||
Ἐνταῦτα τοῦ ἀπεκρίθηκεν ὁ πρίγκιπας ἀτός του | ||||
καὶ λέγει του· «Μετὰ χαρᾶς, ἀφῶν ζητεῖς τὸ δίκαιον, | ||||
ἕτοιμος μὲ τὴν κούρτην μου νὰ σὲ τὸ ἐκπληρώσω». | ||||
[§] | Ὥρισε ὁ πρίγκιπας εὐθέως κ’ ἦλθαν οἱ φλαμουριάροι, | |||
οἱ καβαλλάροι ἀλλὰ δὴ τοῦ πριγκιπάτου οἱ λίζιοι· | ||||
ἐκάτσαν ὅλοι ἑνομοῦ εἰς τὴν ἁγίαν Σοφίαν, | ||||
ὅπου ἤμενεν ὁ πρίγκιπας, ἐκεῖ εἰς τὴν Ἀνδραβίδα. | ||||
Ἐνταῦτα ἐσηκώθηκεν ὁ γέρο μισὶρ Νικόλαος, | ||||
ντὲ Σαὶντ Ὀμὲρ τὸν ἔλεγαν, ὁ τῆς Θηβοῦ ἀφέντης. | ||||
Μὲ τὴν δεξιὰν τὴν χεῖραν του τὴν ἀδελφή του ἐκράτει, | ||||
τοῦ ἀδελφοῦ του τὴν γυνήν, τὴν ντάμα Μαργαρίτα. | ||||
[§] | Καὶ λέγει πρὸς τὸν πρίγκιπα· «Ἀφέντη τοῦ Μορέως, | |||
ἀλήθεια ἔνι, τὸ ἐξεύρουσιν τοῦ πριγκιπάτου οἱ πάντες, | ||||
ὅτι ἡ ἀδελφή μου, ὅπου ἔνι ἐδῶ ἐνώπιον τῆς ἀφεντίας σου, | ||||
εὑρίσκεται γὰρ ἀνεψία τοῦ ἀφέντου τῆς Ἀκόβου, | ||||
μισὶρ Γαρνιέρην τὸν ἔλεγαν, τὸ ἐπίκλην ντὲ Ροζιέρες· | ||||
τῆς ἀδελφῆς του ἔνι παιδὶ ἡ ἀδελφή μου ἐτούτη. | ||||
Κι ὡς ἔθνηκεν ἄνευ παιδὶ νὰ ἀφήκῃ κληρονόμον, | ||||
ΓΟΥΛΙΕΛΜΟΣ ΒΙΛΛΑΡΔΟΥΪΝΟΣ ΠΡΙΓΚΙΨ ΜΟΡΕΩΣ | ||||
ἐξέπεσεν ὁ τόπος του, τὸ κάστρον τῆς Ἀκόβου, | ||||
ἐτούτης μου τῆς ἀδελφῆς ὅπου ἔνι κληρονὁμος. | ||||
Κι ὡς τὸ ἐξεύρεις, ἀφέντη μου, ὅτ’ ἦτον διὰ ἐσέναν | ||||
ὄψιδαν εἰς τὴν Κωνσταντινούπολιν, τὴν ἔβαλες ἀτός σου. | ||||
οὐδὲν εὐρέθηκεν ἐδῶ στὸ τέρμενον τοῦ χρόνου, | ||||
ἀφῶν ἐμεταστάθηκεν ὁ ἀφέντης τῆς Ἀκόβου, | ||||
διὰ νὰ ἐλθῇ καὶ πρεζαντιστῇ ἐμπρὸς στὴν ἀφεντίαν σου, | ||||
ὡς τὸ ἔχουν τὰ συνήθεια μας ὁλοῦ τοῦ πριγκιπάτου, | ||||
ἀπέσω εἰς τὰς σαράκοντα ἡμέρας κ’ εἰς τὸν χρόνον, | ||||
εἰς τὸ ὅποιον πρᾶγμα οὐδὲν σὲ φταίει, τίποτε οὐδὲν ἐσφάλλει, | ||||
ἀφῶν ἦτον εἰς φυλακήν, ἐσὺ τὴν εἶχες βάλει, | ||||
διὰ ὄψιδαν τὴν ἔβαλες κ’ ἐξέβης ἀπ’ ἐκεῖθεν. | ||||
[§] | Καὶ ὅταν τὴν ἐξήβαλες κ’ ἦλθεν ἐδῶ εἰς τὸν τόπον, | |||
εὐθέως γὰρ ἐκατάλαβεν καὶ ἦλθεν ἔμπροστέν σου· | ||||
ὡς κληρονόμος φυσικὸς ὅπου ἦτον τῆς Ἀκόβου | ||||
ἐπρεζαντίστη εἰς ἐσὲν κ’ ἐζήτησέ σε δίκαιον. | ||||
Κ’ ἐσὺ τῆς ἀποκρίθηκες ὅτι δίκαιον οὐκ εἶχεν | ||||
καὶ πάντα ἐσυχνοέρχετον κ’ ἐζήτα σὲ γὰρ δίκαιον | ||||
κ’ ἐσὺ ποτὲ οὐκ ἠθέλησες κούρτην νὰ τῆς κρατήσῃς, | ||||
μόνι αὐτεξούσιος ἔλεγες ὅτι δίκαιον οὐκ εἶχεν. | ||||
Κ’ ἐτούτη, ὡς ἀσυμβούλευτος γυναῖκα ἄνευ φίλους, | ||||
ἐστρέφετον στὸ ὁσπίτι της ὡσὰν ἀπεγνωσμένη | ||||
κι ἀνάμενεν νὰ τῆς ἐλθῇ ἀπὸ Θεοῦ βοήθεια. | ||||
Θεοῦ εὐδοκοῦντος σήμερον ὑπαντρεμένη ἔνι | ||||
εἰς ἄνθρωπον εὐγενικὸν ἀπὸ γενέας μεγάλης, | ||||
τὸ δίκαιον ποῦ τῆς ἔρχεται νὰ τὸ φυλάξῃ οὕτως | ||||
ὡς πρέπει πᾶσα εὐγενικοῦ ἀνθρώπου νὰ τὸ κάμνῃ | ||||
Διὰ τοῦτο ἤλθασιν ἐδῶ ἐμπρὸς στὴν ἀφεντίαν σου | ||||
κ’ ἐγὼ μετ’ αὔτους ἑνομοῦ ὅπου εἶμαι ἀδελφός τους, | ||||
καὶ παραοφρίζω καὶ τοὺς δύο, τὸν ἕναν κληρονόμον, | ||||
κι ὁ ἄλλος, ὡς ἀβουέρην της, τὸ δίκαιον τους ζητῶντα. | ||||
Παρακαλῶ σε, δέομαι νὰ τοὺς τὸ ἔχῃς δώσει | ||||
τὸ δίκαιον ποῦ τοὺς ἔρχεται, καὶ εἰς νομὴν τοὺς βάνῃς | ||||
ἀπὸ τὰ κάστρη κι ἀφεντίαν τῆς περιοχῆς Ἀκόβου. | ||||
Κ’ ἐτοῦτοι εἶναι ἕτοιμοι νὰ ποιήσουν πρὸς ἐσέναν | ||||
τὸ ὅσον χρεωστοῦσιν εἰς δουλείαν κι ὁμάτζι καὶ λιζίαν». | ||||
[§] | Ἐνταῦτα ἀπεκρίθηκεν ὁ πρίγκιπας ἀτός του | |||
καὶ λέγει τοῦ μισὶρ Νικολάου ντὲ Σαὶντ Ὀμὲρ ἐκείνου· | ||||
«Ἡμεῖς ἀκούσαμεν λεπτῶς κ’ ἡ κούρτη μας ὡσαύτως | ||||
τοὺς λόγους ὅπου ἐσύντυχες καὶ τὴν ὑπόθεσίν σου, | ||||
καὶ μαρτυροῦμεν, λέγομεν, ἀλήθεια ἔνι τὸ εἶπες, | ||||
ὅτι διὰ ἐδικήν μου ἀφορμὴν καὶ διὰ ἐδικόν μου τρόπον | ||||
ἐχάσεν κι ἀκληρήθηκεν ἡ ἀρχόντισσα ἡ ἀδελφή σου | ||||
τὸ ἰγονικὸν καὶ ἀφεντίαν, τὸν τόπον τῆς Ἀκόβου. | ||||
Ἐν τούτῳ σὲ ἀποκρένομαι καὶ λέγω κ’ ἐρωτῶ σε· | ||||
ἐὰν μᾶς ζητῇς νὰ ποιήσωμεν τὸ δίκαιον κατὰ νόμον, | ||||
ἢ ἂν μᾶς ζητᾷς διὰ χάριταν καὶ διάκρισιν ἀφέντου, | ||||
διατὸ ἐμποδίστη ὡς διὰ ἐμᾶς κι οὐδὲν εὑρέθη ἐνταῦτα | ||||
ἐδῶ εἰς τὸ πριγκιπᾶτον μας κ’ εἰς τὴν ἀνάπαψίν της | ||||
ἀπέσω εἰς τὰ τέρμενα, τὰ ἔχουσιν τὰ συνήθεια, | ||||
τοῦ νὰ ἀνακράξῃ ὡς ἔπρεπεν καὶ νὰ ζητήσῃ δίκαιον». | ||||
[§] | Ἐνταῦτα ἀποκρίθηκεν μισὶρ Νικόλαος ἐκεῖνος | |||
καὶ λέγει πρὸς τὸν πρίγκιπα ἀπόκρισιν ἐτέτοιαν· | ||||
«Ἀφέντη πρίγκιπα Μορέως, λέγω τὴν ἀφεντίαν σου· | ||||
ἐὰν ἔβλεπα κ’ ἐγνώριζα μετὰ πληροφορίας | ||||
ὅτι ἡ ἀδελφή μου, ὅπου ἔνι ἐδῶ, οὐδὲν ζητεῖ μὲ δίκαιον | ||||
τὸ κάστρον καὶ τὴν ἀφεντίαν, τὴν περιοχὴν Ἀκόβου, | ||||
ἐτότε νὰ ἦτον εὔπρεπον τοῦ νὰ ἐζητοῦμαν χάριν. | ||||
Τὸ δὲ τὸ δίκαιον ἔνι ὀρθόν, ὡς τὸ ἐξεύρεις ἀτός σου, | ||||
ὅτι ἡ ἀδελφή μου ὡς διὰ ἐσὲν εἰς φυλακὴ ἐκρατειέτον | ||||
κι οὐδὲν ἠμπόρει οὐδὲ ποσῶς τοῦ νὰ ἐξέβῃ ἀπέκει | ||||
διὰ νὰ ἔλθῃ ἀνακράζοντα τὸ ἰγονικὸν Ἀκόβης. | ||||
Διὰ τοῦτο γὰρ οὐδὲν ζητῶ χάριν καμμία ἀπὸ ἐσέναν, | ||||
μόνι τὸ δίκαιο ὡς ἀπαιτεῖ κι ὁρίζει το ὁ νόμος». | ||||
[§] | Ἐνταῦτα τοῦ ἀπεκρίθηκεν ὁ πρίγκιπας Μορέως | |||
καὶ λέγει τοῦ μισὶρ Νικολάου ντὲ Σαὶντ Ὀμὲρ ἐκείνου· | ||||
«Ἀφῶν οὐ χρήζεις χάριταν νὰ λάβῃς ἀπὸ ἐμέναν | ||||
καὶ θέλεις κι ἀνακράζεις με τῆς κούρτης μου τὸ δίκαιον, | ||||
λέγω καὶ μαρτυρῶ σε το, ’ς ἀλήθειαν τὸ ἀφιρώνω, | ||||
ὅτι ἁμαρτίαν ἀπὸ Θεοῦ καὶ ψέγος τῶν ἀνθρώπων | ||||
ἤθελα ἔχει εἰς ἐμέν, ἂν σὲ ἔλειψα ἀπὸ τοῦτο. | ||||
Διὰ τοῦτο θέλω νὰ γενῇ τὸ πρᾶγμα ἀφιρωμένον | ||||
μὲ προσοχὴν καὶ διάκρισιν, τοῦ τόπου τὰ συνήθεια, | ||||
ὅπως μὴ σφάλω τίποτε κ’ ἔχω κατηγορίαν | ||||
ἀπὸ τὸν Θεὸν κ’ ἐκ τοὺς ἁγίους ὁμοίως κ’ ἐκ τοὺς ἀνθρώπους. | ||||
Καὶ θέλω τοῦ νὰ σωρευτοῦν ὅλου τοῦ πριγκιπάτου | ||||
οἱ φλαμουριάροι κι ἀρχιερεῖς, οἱ λίζιοι καβαλλάροι, | ||||
νὰ βάλω τὴν ὑπόθεσιν εἰς αὔτους νὰ τὴν κρίνουν | ||||
πρὸς τὰ συνήθεια τοῦ Μορέως, μὲ τοῦ Θεοῦ τὸν φόβον, | ||||
τὰ ἔδωκεν ὁ βασιλεὺς ἐκεῖνος ὁ Ρομπέρτος | ||||
τοῦ μακαρίτου μου ἀδελφοῦ τοῦ πρίγκιπα Ντζεφρόη, | ||||
ὅταν ἐσυμβιβάστησαν κ’ ἐπῆρεν τον γαβρόν του». | ||||
[§] | Ἐνταῦτα ὁρίζει ὁ πρίγκιπας κ’ ἐγράψασιν πιττάκια | |||
εἰς ὅλους τοὺς φλαμουριαρίους τοῦ πριγκιπάτου ὅλου | ||||
ὡσαύτως κ’ εἰς τοὺς ἀρχιερεῖς κ’ εἰς τοὺς καβαλλαρίους, | ||||
καὶ ἦλθαν κ’ ἐσωρεύτησαν ἐκεῖσε εἰς τὴν Κλαρέντζαν. | ||||
Στοῦ ἅγιου Φραγκίσκου ἐσέβησαν, εἰς τοὺς Φρεμενουρίους | ||||
κ’ ἐκάτσαν εἰς κρισίματα, ὡς ἔνι τὸ συνήθειον. | ||||
Ἐνταῦτα λέγει ὁ πρίγκιπας μισὶρ Νικολάου ἐκείνου· | ||||
«Θέλω νὰ μάθω ἀπὸ σοῦ τὸ ποῖος ἔνι ὁ ἀβουκᾶτος | ||||
ὅπου χρεωστεῖ τοῦ νὰ λαλῇ ὡς διὰ τὴν ἀδελφήν σου | ||||
τοῦ νὰ βαστᾷ τὸν λόγον της, νὰ συντυχαίνῃ εἰς κούρτην». | ||||
Κ’ ἐκεῖνος τοῦ ἀπεκρίθηκεν· ἀτός του θέλει εἶσται | ||||
νὰ λέγῃ κι ἀποκρένεται ὅσον διαφέρνει εἰς κρίσιν | ||||
διὰ ἐκείνην τὴν ὑπόθεσιν τοῦ κάστρου τῆς Ἀκόβου. | ||||
[§] | Κ’ εἰς τοῦτο ἀπεκρίθηκεν ὁ πρίγκιπας καὶ εἶπεν· | |||
«Ἀφότου ἐσὺ ἀποδέχεσαι νὰ εἶσαι ἀβοκᾶτος | ||||
διὰ τὴν ὑπόθεσιν αὐτὴν τῆς ντάμα Μαργαρίτας, | ||||
κ’ ἐγὼ ὡς διὰ τὴν ἀγάπην σου κι ὡς διὰ τὴν συντροφίαν σου | ||||
νὰ σὲ ποιήσω συντροφίαν καὶ νὰ βαλθῶ ἀβοκᾶτος, | ||||
νὰ διαφεντεύω καὶ κρατῶ τὰ δίκαια τῆς κούρτης». | ||||
Ἐνταῦτα κράζει ὁ πρίγκιπας τὸν λογοθέτη ἐκεῖνον, | ||||
μισὶρ Λινάρδον τὸ ὄνομα, ἀπὸ τὴν Πούλιαν ἦτον· | ||||
ἄνθρωπος ἦτον φρόνιμος, καλὰ γραμματισμένος· | ||||
ἐκεῖνον εἶχε ἰσόψυχον καὶ πρῶτον στὴν βουλήν του. | ||||
Τὴν βέργαν γὰρ καὶ τὸ ραβδί, τὸ ἐκράτει εἰς τὸ χέριν, | ||||
ὡς τὸ ἔχουσιν οἱ ἀρχηγοὶ κ’ οἱ ἀφέντες γὰρ τοῦ κόσμου, | ||||
τοῦ ἔδωκεν καὶ λέγει τον· «Ἐγὼ σὲ παραδίδω | ||||
τὴν ἀφεντίαν ὅπου κρατῶ νὰ στήκῃς διὰ τὴν κούρτην, | ||||
νὰ κρένῃς γὰρ καὶ νὰ κρατῇς τὸ δίκαιον μὲ τὸν νόμον, | ||||
μὲ τὴν βουλὴν καὶ συντροφίαν ὅπου εἶναι ἐδῶ εἰς τὴν κούρτην· | ||||
κι ὁρκῶ σε κατὰ τοῦ Χριστοῦ κ’ εἰς τὴν ψυχήν σου ἐπάνω, | ||||
ἐσὲν κι ὅσοι καθέζονται μετὰ σὲ ἐδῶ εἰς τὴν κούρτην, | ||||
τὸ δίκαιον τῆς ἀρχόντισσας μαντάμα Μαργαρίτας | ||||
νὰ τὸ κρατήσετε καλὰ ὥσπερ καὶ τὸ τῆς κούρτης. | ||||
Μὴ σαλευτῆτε τίποτε διὰ φτόνον ἢ φιλίαν· | ||||
προσέχετε μὴ σφάλετε ἀπάνω εἰς τὰς ψυχάς σας, | ||||
ἐπεὶ ἐγὼ διὰ συντροφίαν κι ἀγάπην τοῦ ἀδελφοῦ μου | ||||
τοῦ μισὶρ Νικολάου ντὲ Σαὶντ Ὀμὲρ θέλω νὰ ἀβοκαρίσω | ||||
ἐκ τὸ ἄλλο μέρος, νὰ κρατῶ τὸ δίκαιον γὰρ τῆς κούρτης». | ||||
[§] | Ἐν τούτῳ ἐπεχείρησεν μισὶρ Νικόλας ἐκεῖνος | |||
νὰ λέγῃ κι ἀφηγήσεται τὸν τρόπον τῆς Ἀκόβου, | ||||
τὸ πῶς ἐξέπεσε ἡ ἀφεντία τοῦ ἰγονικοῦ ἐκείνου | ||||
τῆς πρωτοστρατόρισσας τῆς ντάμα Μαργαρίτας, | ||||
καθὼς τὸ ἀκούσετε ἐδῶ ὀπίσω εἰς τὸ βιβλίον μου | ||||
τοὺς τρόπους καὶ τὲς ἀφορμὲς καὶ τὴν καθοδηγίαν, | ||||
τὸ ὅποιον οὐδὲν μὲ φαίνεται νὰ σᾶς τὸ διπλογράψω, | ||||
διατὸ ἔνι γὰρ κολαστικόν, οἱ πάντες τὸ βαρειῶνται. | ||||
[§] | Κι ἀφότε ἀποπλήρωσε τὰ εἶχεν νὰ λαλήσῃ, | |||
ἐνταῦτα πάλε ἄρχισεν ὁ πρίγκιπας νὰ λέγῃ, | ||||
νὰ βάνῃ τρόπους κι ἀφορμὲς καὶ λόγους ἐναντίους | ||||
πρὸς τὸ εἶπεν γὰρ κ’ ἐλάλησε μισὶρ Νικόλαος ἐκεῖνος, | ||||
ὡς τὸ ἔχουσιν οἱ διάταξες κι ὅλα τὰ δικαστήρια | ||||
καὶ λέγουσιν ὁ κατὰ εἷς τὸ ἐξεύρει διὰ ὄφελόν του. | ||||
Κι ἀφότου εἴπασιν πολλὰ κ’ ἐπλήθυναν τὰ λόγια, | ||||
ὥρισεν ὁ πρίγκιπας κ’ ἠφέραν τὸ βιβλίον, | ||||
ὅπου ἔγραφαν κ’ ἐλέγασιν τοῦ τόπου τὰ συνήθεια. | ||||
Ἐνταῦτα ηὕρασιν ἐκεῖ ἐγγράφως τὸ κεφάλαιον, | ||||
ὅπερ γράφει λεπτομερῶς, λέγει καὶ διερμηνεύει, | ||||
τὸ πῶς ὁ λίζιος ἄνθρωπος χρεωστεῖ ποιῆσαι τοῦτο· | ||||
εἰ μὲν συμβῇ ὁ ἀφέντης του ὁ ἐχτρός του νὰ τὸν πιάσῃ | ||||
καὶ νὰ τὸν ἔχῃ εἰς φυλακήν, εἰς τιμωρίαν σιδήρων, | ||||
νὰ τὸν ζητήσῃ ὁ ἀφέντης του καὶ νὰ τὸν ἀνακράξῃ· | ||||
νὰ σέβῃ εἰς τὴν φυλακὴν εἰς ὄψιδαν διὰ ἐκεῖνον, | ||||
νὰ ἐβγάλῃ τὸν ἀφέντην του ἀπὸ τὸ δεσμωτήριον. | ||||
Ὀφείλει πρὸς τὸ σύνηθες καὶ πρὸς τὸ ὁρίζει ὁ νόμος | ||||
νὰ σέβῃ εἰς τὴν φυλακὴν σωματικῶς ἀτός του. | ||||
Καὶ μετὰ ταῦτα ὁ ἀφέντης του χρεωστεῖ πάλιν νὰ ἐβγάλῃ | ||||
τὸν λίζιον ἄνθρωπο ἀπ’ ἐκεῖ ποῦ ἐσέβη ὡς διὰ ἐκεῖνον. | ||||
[§] | Οἱ πάντες γὰρ ὅπου ἤσασιν ἐκεῖ στὴν κούρτη ἐτότε, | |||
ὅλοι ἐπλαγίασαν κ’ ἔλεγαν μὲ διάκρισιν μεγάλην | ||||
ὅτι ἡ πρωτοστρατόρισσα ἐτύχαινεν νὰ ἔχῃ | ||||
τὸ ἰγονικόν, τὴν περιοχὴν τοῦ κάστρου τῆς Ἀκόβου, | ||||
ἀφῶν ἀτός του ὁ πρίγκιπας τὴν ἔβαλε καὶ ἦτον | ||||
ὄψιδα καὶ εἰς φυλακὴν διὰ ἐκεῖνον εἰς τὴν Πόλιν. | ||||
[§] | Τὸ φέρει γὰρ ὁ πρίγκιπας τοῦ νόμου τὸ βιβλίον | |||
κ’ ἐστάθη κι ἀφιρώθηκεν εἰς τὸ κεφάλαιο ἐκεῖνο· | ||||
κι ἀπόδειξε μὲ τὸ βιβλίον, τοῦ τόπου τὰ συνήθεια, | ||||
ὅτι μὲ δίκαιον χρεωστικὸν ἐχρεώστει νὰ τὸ ποιήσῃ. | ||||
Οὐδὲν τῆς ἔφταιεν τίποτε διατὶ γὰρ οὐκ ηὑρέθη | ||||
διὰ νὰ ζητήσῃ δίκαιον στὸ ἰγονικὸν ἐκεῖνον | ||||
ἀπέσω εἰς τὰ τέρμενα ὅπου ἔχουν τὰ συνήθεια. | ||||
[§] | Ἐμεταπιάσαν ὅλοι τους κ’ ἐστράφησαν καὶ εἶπαν | |||
ὅτι ἀφότου ἐτύχαινε κ’ ἐχρεώστει νὰ τὸ ποιήση, | ||||
(νὰ σέβῃ γὰρ στὴν φυλακὴν ἀφῶν τὴν ἀνακράξει, | ||||
ὁ ἀφέντης της ὁ λίζιος, τὸ ὁρίζουν τὰ συνήθεια, | ||||
κι οὐδὲν εὑρέθη εἰς τὸν Μορέα στὰ τέρμενα ἀπέσω, | ||||
νὰ φανιστῇ εἰς τὸν πρίγκιπα, νὰ τοῦ ζητήσῃ δίκαιον), | ||||
κ’ ἐπέρασαν τὰ τέρμενα, - τὸ δίκαιον της ἐχάσε· | ||||
ἐδῶκαν τὴν ἀπόφασιν ὅτι ἔρημα γυρεύει. | ||||
Ἐκράξασιν τὸν πρίγκιπα καὶ τὸν μισὶρ Νικόλαον, | ||||
καὶ ἤλθασιν ἀμφότεροι ἐνώπιον τῆς κούρτης, | ||||
Κι ὁ λογοθέτης, ὅπου ἦτον τοῦ πρίγκιπος ὁ δίκαιος, | ||||
ἐκεῖνος τοὺς ἐσύντυχεν κ’ ἐβάσταξε τὸν λόγον, | ||||
τὸ πῶς ἡ κούρτη ἐτήρησε κ’ ηὕρασι μὲ τὸν νόμον· | ||||
λεπτομερῶς τοὺς ἔδειξε τὸ δίκαιον καὶ τοὺς τρόπους, | ||||
τὸ πῶς ἡ κούρτη ἐκέρδισε τὸ κάστρον τῆς Ἀκόβου | ||||
μὲ τὰ ὁμάτζια κι ἀφεντίαν, τὴν περιοχὴν ὅπου εἶχεν, | ||||
πρὸς τὰ συνήθεια τοῦ Μορέως, καθὼς τὸ ὁρίζει ὁ νόμος. | ||||
Τὸ ἀκούσει ἐτοῦτο ὁ πρίγκιπας, ὡς τὸ ἔχουσιν οἱ κοῦρτες, | ||||
τὴν κούρτην εὐχαρίστησεν κι ἀπόφασιν ἀπῆρεν· | ||||
ὡς δὲ ὁ πρωτοστράτορας ὁ μισὶρ Ντζᾶς ἐκεῖνος, | ||||
οὐδὲν ἠθέλησεν ποσῶς εὐχαριστίαν νὰ ποιήσῃ. | ||||
Μετὰ ταῦτα ὅλοι οἱ ἄρχοντες, οἱ λίζιοι φλαμουριάροι, | ||||
ἀπηλογίαν ἐζήτησαν κι ὁ πρίγκιπας τοὺς τὴν δίδει, | ||||
κ’ ἐδιάβησαν ὁ κατὰ εἷς ἔνθα ἤθελεν κ’ ἠγάπα. | ||||
Ἡ κούρτη γὰρ ἐσκόρπισεν, ὁ κατὰ εἷς ἐδιάβη | ||||
ἐκεῖ ποῦ ἐχρεώστει ν’ ἀπελθῇ ἕκαστος ἀπ’ ἐκείνους. | ||||
[§] | Καὶ μετὰ ταῦτα ὁ πρίγκιπας κράζει τὸν λογοθέτην | |||
καὶ λέγει του γὰρ μοναξὰ μὲ διάκρισιν μεγάλην· | ||||
«Ὀμνύω σε, λογοθέτη μου, ἐνώπιον τοῦ Κυρίου μου, | ||||
πολλὰ μὲ ἐφάνη βαρετὸν ἡ κρίσις ὅπου ἐδόθη, | ||||
καὶ ἀκληρήθη ἡ ἀρχόντισσα, ἡ ντάμα Μαργαρίτα, | ||||
ἀπὸ τὸ κάστρον κι ἀφεντίαν, τὴν περιοχὴν Ἀκόβης, | ||||
διατὶ ἀπεικάζω αἰσθητὰ κι ἐξεύρω ὅτι ἔνι ἀλήθεια | ||||
ὅτι ἐγὼ τὴν ἔβαλα στὴν φυλακὴν ὅπου ἦτον. | ||||
Καὶ δι’ αὔτην γὰρ τὴν ἀφορμὴν οὐδὲν εὑρέθη ἐνταῦτα, | ||||
στὰ τέρμενα καὶ στὸν καιρὸν ὅπου ἔπρεπεν νὰ ἔλθῃ, | ||||
νὰ ἐμφανιστῇ εἰς τὴν κούρτην μου καὶ νὰ ἔχῃ ἐξεζητήσει | ||||
τῆς Ἄκοβας τὴν ἀφεντίαν ὅπου ἦτο ἰγονικόν της. | ||||
Κ’ ἐτούτη γὰρ ἡ ἁμαρτία νὰ σὲ εἰπῶ πῶς ἐγίνη. | ||||
Ἐτότε ὅταν μὲ ἠφέρασιν κ’ εἴπασιν τὸ μαντᾶτο, | ||||
ὅτ’ εἶναι καὶ ἀπόθανεν ὁ ἀφέντης τῆς Ἀκόβου | ||||
(διατὸ ἦτον εἰς τὴν φυλακὴν ἡ ντάμα Μαργαρίτα, | ||||
ὅπερ γὰρ τῆς ἔρχετον τὸ ἰγονικὸν ἐκεῖνο, | ||||
διατὸ ἦτον κληρονόμος του, παιδὶ τῆς ἀδελφῆς του), | ||||
μὲ ἤφερεν ἡ ὄρεξις κ’ ἐπίασα τὸ βιβλίον | ||||
ἐκεῖνο ὅπου γράφουσιν τοῦ τόπου τὰ συνήθεια. | ||||
Καὶ ἔτυχεν καὶ ηὕρηκα ἐκεῖνο τὸ κεφάλαιον | ||||
ὅπερ τὸ γράφει καὶ δηλοῖ, λέγει καὶ διερμηνεύει, | ||||
τὸ πῶς ὁ λίζιος ἄνθρωπος, ὅποιος γὰρ κι ἂν ἔνι, | ||||
χρεωστεῖ νὰ σέβῃ εἰς φυλακὴν εἰ μὲν τὸν ἀνακράξῃ | ||||
ὁ ἀφέντης του ὁ φυσικὸς διὰ νὰ ἔβγῃ ἀπέκει ἐκεῖνος· | ||||
καὶ μετὰ ταῦτα ὁ ἀφέντης του χρεωστεῖ νὰ τὸν ἐβγάλῃ | ||||
ἀπὸ τὸ δεσμωτήριον τῆς φυλακῆς ἐκείνης. | ||||
Λοιπὸν ὡς ἐλογίστηκα καὶ ηὕραμε τὸν νόμον, | ||||
ἀφῶν ἡ πρωτοστατόρισσα εὑρίσκετον στὴν Πόλιν | ||||
εἰς φυλακήν, ὡς ὄψιδαν ὅπου ἦτον διὰ ἐμέναν, | ||||
κι οὐκ ἠμπόρει νὰ ἐφανιστῇ στὴν κούρτην μου νὰ ἔλθῃ | ||||
ἀπέσω εἰς τὰ τέρμενα, τὰ ὁρίζει γὰρ ὁ νόμος, | ||||
ἦτον δίκαιον νὰ ἀκληρηθῇ καὶ χάσῃ τὸ ἰγονικόν της; | ||||
Ἐν τούτῳ ἐδιακρίθηκα κ’ εἶπα εἰς τὸν λογισμόν μου· | ||||
ὅτι ἀφότου εὑρίσκετον στὴν φυλακὴν δι’ ἐμέναν, | ||||
καὶ ἔχανε τὸ ἰγονικόν, τῆς εἶχεν ἐξεπέσει, | ||||
πάλε ἡ ἁμαρτία, τὸ μέμψιμον, ἔρχετον εἰς ἐμέναν. | ||||
Κ’ εἰς τοῦτο ἐβουλήθηκα κ’ ἐπῆρα εἰς τὸν σκοπόν μου | ||||
νὰ τῆς ἀφήκω τὸ ἥμισον τῆς μπαρουνίας ἐκείνης, | ||||
καὶ πάλε τὸ ἄλλο ἥμισον νὰ δώσω τῆς Μαργαρίτας, | ||||
τῆς θυγατρός μου τῆς μικρῆς, νὰ τὸ ἔχῃ εἰς γονικόν της. | ||||
Κ’ εἶδες ὅτι ἤλθασιν ἐδῶ ντὲ Σαὶντ Ὀμὲρ ἐκεῖνοι | ||||
μὲ παρρησίαν καὶ ἔπαρσιν κι ἀλαζονείαν μεγάλην· | ||||
πολλὰ μ’ ἐφάνη βαρετὸν κ’ ἐχόλιασε ἡ καρδία μου | ||||
καὶ δι’ αὐτὸ γὰρ ἐρώτησα ἐτότε τὸν μισὶρ Νικόλα, | ||||
τὸ τί ἐζήτει εἰς τὴν κούρτην μου, κἄν χάριταν, κἄν δίκαιον; | ||||
κ’ ἐκεῖνος ἀποκρίθηκεν μὲ ἀλαζονείαν μεγάλην· | ||||
ὅτι ἀπὸ ἐμὲν οὐκ ἔχρηζεν καμμίαν χάριν νὰ λάβῃ, | ||||
μόνι τὸ δίκαιον τοῦ ἔρχετον τῆς ντάμα Μαργαρίτας. | ||||
Κ’ ἐγὼ διὰ τοῦτο ὥρισα κ’ ἠφέραν τὸ βιβλίον, | ||||
ὅπου ἔνι ὁ νόμος τοῦ Μορέως, καὶ γράφουν τὰ συνήθεια, | ||||
διὰ νὰ κριθοῦμε μετ’ αὐτό, νὰ λείψῃ ἡ ἀλαζονειά τους, | ||||
κι ἀπώθωκα τὴν διάταξιν στὴν τήρησιν τῆς κούρτης. | ||||
Λοιπόν, ἀφότου ἐκρίνασιν οἱ λίζιοι μὲ τὸν νόμον | ||||
ὅτι ἀκληρήθηκεν ἡ ντάμα Μαργαρίτα, | ||||
θέλω νὰ ποιήσω πρὸς αὐτὸν χάριν, νὰ τὸ ἐγνωρίσουν | ||||
ὅσοι τὸ ἀκούσουν κ’ ἔχουσιν φρένα καὶ γνώση εἰς αὔτους. | ||||
Ἐν τούτῳ ἐξεύρω, ἐπίσταμαι τὸ γράφει εἰς τὸ ριτζέστρο· | ||||
τῆς Ἄκοβας ἡ μπαρουνία μὲ τὰ ὁμάτζια ποῦ ἔχει, | ||||
ὅτι εἶναι εἰκοσιτέσσαρα φιὲ καβαλλαρίων. | ||||
Διὰ τοῦτο θέλω, ἂν μ’ ἀγαπᾷς, νὰ κράξῃς τὸν Κολινέτον, | ||||
ὅπου ἔν’ πρωτοβιστιάριος ὅλου τοῦ πριγκιπάτου, | ||||
κι ἂς ἔλθουσιν οἱ γέροντες τῆς μπαρουνίας Ἀκόβου | ||||
κι ἂς φέρουσιν τὰ πραχτικὰ ὅπου ἔχουσιν μετ’ αὔτους. | ||||
Καὶ ποιήσετε τὴν μερισίαν ὅλης τῆς μπαρουνίας· | ||||
τὸ τρίτον γὰρ χωρίσετε κι ἀθολογήσετέ το· | ||||
ἐνῷ ἔρχονται τὰ φίε ὀχτώ, θέλω τὰ πέντε νὰ εἶναι | ||||
ὅλα ἀπὸ τὰ καλλιώτερα δημοσικὰ τοῦ τόπου· | ||||
κι ἀπὸ τὰ ὁμάτζια χώρισον τὰ πρῶτα γὰρ τὰ τρία, | ||||
καὶ βάλε νὰ μοῦ γράψουσιν φράγκικον προβελέντζι, | ||||
τὸ πῶς τὰ δίδω αὐτὰ τὰ ὀχτὼ τὰ φίε τῆς Ἀκόβου, | ||||
τὸ τρίτον γὰρ τῆς μπαρουνίας, τῆς ντάμα Μαργαρίτας | ||||
διὰ χάριν καὶ δόμα νέον αὐτῆς καὶ τῶν παιδίων της». | ||||
[§] | Κι ὁ λογοθέτης παρευτύς, μὲ προθυμίαν μεγάλην, | |||
τοῦ πρίγκιπος τὸν ὁρισμὸν ἐπλήρωσεν κ’ ἐποῖκεν, | ||||
[§] | Τὸ προβελέντζι ἐβούλλωσεν ἀτός του ὁ λογοθέτης, | |||
τοῦ πρίγκιπος τὸ ἤφερεν καὶ προσκομίζει τοῦ το. | ||||
Κι ὁ πρίγκιπας τὸ ἀνάγνωσεν· πολλὰ καλὸν τοῦ ἐφάνη· | ||||
τὸ κουβερτοῦρι ἐσήκωσεν αὐτὸ τοῦ κρεββατίου του, | ||||
ἐκεῖ ἀπὸ κάτω τὸ ἔβαλεν, λέγει τοῦ λογοθέτη· | ||||
«Ἄγωμε ἀτός σου, φέρε ἐδῶ τὴν ντάμα Μαργαρίτα | ||||
κι εἰπές της ὅτι χρήζω την, θέλω νὰ τῆς συντύχω». | ||||
Κι ὁ λογοθέτης παρευτὺς ἀπῆλθεν κ’ ἔφερέν την· | ||||
τὸ ἔλθει ἡ πρωτοστρατόρισσα, ὁ πρίγκιπας τῆς λέγει· | ||||
[§] | «Τὸν Θεὸν ἐβγάνω μάρτυρα, καλή μου θυγατέρα, | |||
στὴν ὄρεξιν καὶ θέλημα, ὅπου εἶχα πρὸς ἐσέναν, | ||||
τοῦ νὰ σὲ ποιήσω κουρτεσίαν καὶ χάριταν ὁμοίως | ||||
στὸ ἰγονικὸν ποῦ σὲ ἔρχετον, στὴν μπαρουνίαν Ἀκόβου. | ||||
ἐπεὶ διὰ τοῦτο ἐρώτησα τὸν γέρο μισὶρ Νικόλα | ||||
ἐτότε ὅταν ἤλθετε ἐνώπιον μου εἰς τὴν κούρτην· | ||||
τὸ τί μοῦ ἐζήτει πρότερον κι ὠρέγετον νὰ ποιήσω, | ||||
κἄν δίκαιον κἄν τε χάριταν, τὸ ὅποιον θέλει ἐκ τὰ δύο; | ||||
κ’ ἐκεῖνος ἀπὸ ἀλαζονείας καὶ ἔπαρσιν ὅπου εἶχεν, | ||||
οὐδὲν ἐχρειάστη χάριταν νὰ λάβῃ ἀπὸ ἐμέναν, | ||||
ἀλλὰ τὸ δίκαιον ἤθελεν νὰ λάβῃ ἀπὸ τὴν κούρτην. | ||||
Κ’ ἐγὼ διὰ τοῦτο ἤφερα τοῦ νόμου τὸ βιβλίον· | ||||
τῆς κούρτης τὸ ἐπαράδωκα, μετὰ ταῦτα μᾶς ἐκρῖναν· | ||||
κι ἀφῶν ἡ κούρτη τὸ ἔκρινεν τὸ τί σὲ ποιήσει οὐκ ἔχω. | ||||
Ὅμως ἐγὼ διὰ χάριταν ἐξεύροντα μὲ ἀλήθειαν | ||||
ὅτι διὰ ἐμὲν εὑρέθηκες ὄψιδα εἰς τὴν Πόλιν | ||||
ὅταν γὰρ σὲ ἐξέπεσεν ἡ μπαρουνία Ἀκόβου· | ||||
ἔχοντα δὲ τὴν διάκρισιν καὶ σπλάχνος εἰς ἐσέναν, | ||||
ἐχώρισα καὶ δίδω σε τῆς μπαρουνίας τὸ τρίτον | ||||
ὡς νέον δόμα καὶ κληρονομίαν ἐσὲν καὶ τῶν παιδίων σου· | ||||
καὶ σήκωσε τὸ ὑπάπλωμα κι αὐτὸ τὸ κουβερτάριν | ||||
νὰ εὕρῃς τὸ προβελέγγι σου, πάρ’ το μὲ τὴν εὐχήν μου». | ||||
Κι ὁ λογοθέτης ἅπλωσεν, τὸ προβελέγγι ἐβγάνει, | ||||
τοῦ πρίγκιπος τὸ ἔδωκεν, στὰς χεῖρας του τὸ βάνει· | ||||
κι ὁ πρίγκιπας ἐλάλησε τῆς ντάμα Μαργαρίτας· | ||||
«Ἔλα ἐδῶ, θυγάτηρ μου, διὰ νὰ σὲ ρεβεστίσω». | ||||
Κ’ ἐκείνη τοῦ ἐσίμωσεν, καὶ τὸ χαρτὶ τῆς δίδει· | ||||
ἐβγάνει τὸ χερόρτι του, μὲ αὐτὸ τὴν ρεβεστίζει. | ||||
[§] | Κ’ ἐκείνη γάρ, ὡς φρόνιμη, μετὰ χαρᾶς τὸ ἀπῆρεν, | |||
μὲ χαμηλὸν προσκύνημα, κ’ εὐχαριστίαν μεγάλην. | ||||
Ἐνταῦτα ἀποχαιρέτησεν, στὸ ὁσπίτι της ἐδιάβη· | ||||
ἐκεῖ ηὕρηκεν τὸν μισὶρ Ντζᾶν τὸν ἄντραν της ἐκεῖνον. | ||||
Χαρὰν μεγάλην τοῦ ἔδειξεν, λεπτῶς τοῦ ἀφηγήθην | ||||
τὴν πρᾶξιν ὅπου ἔποικεν ἐκεῖσε ὅπου ἐδιάβη | ||||
καὶ τὴν δωρέαν, τὴν ἔλαβεν, τὴν χάριταν ποῦ ἀπῆρεν | ||||
ἀπὸ τὸν πρίγκιπα Μορέως, τὸ τρίτον τοῦ Ἀκόβου. | ||||
Τὸ ἀκούσει το ὁ μισὶρ Ντζᾶς, τὰς χεῖρας του σηκώνει· | ||||
χαρὰν μεγάλην ἔποικεν καὶ τὸν Θεὸν δοξάζει, | ||||
διατὶ ποτέ του οὐκ ἤλπιζεν, ποτέ του οὐδὲν ἐθάρρει | ||||
νὰ ἔχῃ μερίδι οὔτε ἀφεντίαν στὴν μπαρουνίαν Ἀκόβου. | ||||
[§] | Ἀφότου γὰρ ὁ πρίγκιπας ἐποίησε τὰ σᾶς γράφω, | |||
τὸν λογοθέτην ἔκραξε κ’ εἶπε του νὰ ποιήσῃ | ||||
ἕτερον προβελέντζιο ἀπὸ τὰ δύο ἰμερίδια | ||||
τοῦ κάστρου καὶ τῆς περιοχῆς τῆς μπαρούνιας Ἀκόβου, | ||||
τὸ πῶς τὸ δίδει εἰς γονικὸν τῆς θυγατρὸς του ἐκείνης, | ||||
τῆς Μαργαρίτας, σὲ λαλῶ, οὕτως τὴν ὠνομάζαν. | ||||
Ἔγραψαν κ’ ἐβουλλῶσαν τα, κράζει καὶ δίδει τῆς τα, | ||||
εὐθέως τὴν ἐρρεβέστισεν καὶ εἰς νομὴν τὴν βάνει, | ||||
εὐχήθη της νὰ τὸ κρατῇ, νὰ τὸ κληρονομήσῃ. | ||||
[§] | Μετὰ ταῦτα ὁ πρίγκιπας, ἐκεῖνος ὁ Γυλιάμος, | |||
τὰ πάντα ὅπου σὲ λαλῶ, γράφω καὶ ἀφηγοῦμαι, | ||||
καὶ ἄλλα πλεῖστα καὶ πολλά, τὰ οὐκ ἠμπορῶ σὲ γράφει, | ||||
ἐποίησεν καὶ ἐδιόρθωσεν κι ἀπεκατέστησέν τα. | ||||
Ὡς ἔν’ τὸ πρᾶγμα φυσικὸν στὸ γένος τῶν ἀνθρώπων | ||||
κι ὅσοι γεννοῦνται γεύγονται θάνατον κι ἀποθνήσκουν, | ||||
ἦλθεν τοῦ πρίγκιπος καιρός, τὸ ἐχρεώστει, νὰ ἀποθάνῃ, | ||||
ν’ ἀπέλθῃ εἰς τὸν παράδεισον καὶ νὰ διαβῇ ἐκ τὸν κόσμον. | ||||
Στὴν Καλομάτα ἐδιέβηκεν ὅπου εἶχεν μέγαν πόθον | ||||
διατὶ ἐγεννήθηκεν ἐκεῖ κ’ ἦτον ἰγονικόν του, | ||||
τὸ ἴδιον καὶ τὸ φυσικόν, τὸ ἔδωκε ὁ Καμπανέσης | ||||
εἰς γονικὸν κληρονομίας ἐκεινοῦ τοῦ πατρός του | ||||
τοῦ γέρο τοῦ μισὶρ Ντζεφρέ, Βιλαρδουὴν τὸ ἐπίκλην. | ||||
Καταπαντοῦθε ἀπέστειλε νὰ ἔλθουν οἱ φλαμουριάροι, | ||||
οἱ ἀρχιερεῖς κ’ οἱ φρόνιμοι ὅλου τοῦ πριγκιπάτου· | ||||
ἐκεῖσε ἐκατέπεσεν εἰς ζάλην τοῦ θανάνου· | ||||
ὅλους ἐπαρακάλεσε διὰ νὰ τὸν συμβουλέψουν | ||||
νὰ ποιήσῃ πρᾶγμα εὔπρεπον εἰς τέλος τῆς ζωῆς του. | ||||
[§] | Τὴν διάταξίν του ἔποικεν μὲ διάκρισιν μεγάλην· | |||
τὸν μέγαν τὸν κοντόσταυλον, τὸν Τζαρδεροῦν ἐκεῖνον, | ||||
ἐδιόρθωσεν καὶ ἄφηκεν μπάϊλον στὸ πριγκιπᾶτο. | ||||
Τὸν ρῆγαν γὰρ τὸν Κάρουλον ἔγραψεν κι ἄξιωσέ τον, | ||||
πρῶτα τὲς θυγατέρες του κι ὅλους τοῦ πριγκιπάτου, | ||||
μικροί, μεγάλοι, νὰ τοῦ εἶναι ὅλοι παραδομένοι, | ||||
νὰ τοὺς κρατῇ καὶ κυβερνῇ ὅλους μὲ δικαιοσύνην. | ||||
Τὰ μοναστήρια τῶν Φραγκῶν ὁμοίως καὶ τῶν Ρωμαίων, | ||||
τὰ ἔποικεν κι ἀνάστησεν διὰ νὰ παρακαλοῦσιν | ||||
τὸν Βασιλέα τῶν οὐρανῶν διὰ τὴν χριστιανωσύνην· | ||||
τὰ ψυχικά, τὰ ἔχουσιν μετὰ προβελεντζίου του, | ||||
ὅπου ἔποικεν τοῦ καθενός, τινὰς μὴ τὰ ἐμποδίσῃ, | ||||
μηδὲ ἐνοχλήσῃ τίποτε ἀπὸ ὅσα τοὺς ἐδῶκεν. | ||||
Ὡσαύτως γὰρ καὶ τὲς δωρεὲς ὅπου ἔποικεν ἀνθρώπων, | ||||
ὅπου τὸν ἐδουλέψασιν μὲ προθυμίαν καὶ κόπον, | ||||
μὴ τοὺς ὀχλήσῃ πώποτε ἄνθρωπος γεννημένος. | ||||
[§] | Ὥρισε κ’ ἐπαρήγγειλεν, μεθ’ ὅτου ἀποθάνῃ, | |||
μὴ προῦ περάσῃ ὁ καιρὸς ἐκεῖνος γὰρ ὁ χρόνος, | ||||
τὰ ὀστέα του μοναχὰ νὰ βάλουσι εἰς σεντοῦκι | ||||
στὸν ἅγιον Ἰάκωβον Μορέως, ἐκεῖ εἰς τὴν Ἀνδραβίδαν, | ||||
στὴν ἐκκλησίαν ὅπου ἔποικεν καὶ ἔδωκεν στὸ Τέμπλο, | ||||
εἰς τὸ κιβούριον, τὸ ἔποικεν, ὅπου ἦτον ὁ πατήρ του· | ||||
εἰς τὴν δεξιάν του τὴν μερέαν νὰ ἔνι ὁ ἀδελφός του, | ||||
κ’ ἐκεῖνος νὰ ἔνι ἀριστερά, καὶ ὁ πατήρ του μέσα. | ||||
Ἐδιόρθωσεν κ’ ἐπρόνοιασεν τέσσαρους καπελλάνους, | ||||
τοὺς ὀνομάζουν οἱ Ρωμαῖοι ἱερεῖς τοὺς λέγουν ὅλοι, | ||||
νὰ στήκουσιν ἀδιάλειπτοι εἰς αἰῶνας τῶν αἰώνων, | ||||
νὰ ψάλλουσιν καὶ λειτουργοῦν ἀεννάως διὰ τὲς ψυχές τους· | ||||
εἰς ἐντολὴν κι ἀφορισμὸν ὥρισε, ἐγράψανέ το, | ||||
ποτὲ νὰ μὴ ἔχουν σκάνταλον ἀπὸ ἄνθρωπον τοῦ κόσμου. | ||||
[§] | Κι ἀφότου ἐκατόρθωσεν ὅσα σᾶς ἀφηγοῦμαι | |||
καὶ ἄλλα πλεῖστα πράγματα (τὰ οὐκ ἠμπορῶ σᾶς γράψει, | ||||
διατὶ βαρειῶμαι γράφει τα διὰ τὴν πολυγραφίαν), | ||||
τὸ πνεῦμα του ἐπαρέδωκεν κι ἀπῆραν το οἱ ἀγγέλοι· | ||||
ἐκεῖ τὸ ἀποσκηνώσασιν ὅπου εἶναι οἱ δίκαιοι ὅλοι· | ||||
ὅλοι τὸν μνημονεύετε, καλὸς ἀφέντης ἦτον. | ||||
Ἔδε ἁμαρτία ποῦ ἐγίνετον, τὸ πρέπει νὰ λυποῦνται | ||||
μικροὶ μεγάλοι τοῦ Μορέως, διατὶ οὐδὲν ἀφῆκεν | ||||
ἀπ’ αὔτου υἱὸν ἀρσενικὸν διὰ νὰ κληρονοήσῃ | ||||
τὸν τόπον, ὅπου ἐκέρδισε μὲ μόχθον ὁ πατὴρ του. | ||||
Ἀμμὴ ἔποικεν θηλυκὰ κ’ ἐχάθη ἡ δούλεψή του· | ||||
ἐπεὶ τὸ θηλυκὸν παιδὶ ’ς κληρονομίαν ἀφέντου | ||||
ποτὲ στερχτὸ οὐκ εὑρίσκεται τοῦ νὰ κληρονομήσῃ, | ||||
ἀφοῦ ἐξ ἀρχῆς ἐγένετο κατάρα εἰς τὲς γυναῖκες· | ||||
κι οὐ πρέπει τοῦ νὰ χαίρεται ποτέ του γὰρ ἀφέντης | ||||
ὅπου διὰ κληρονομίαν ἔποικε θυγατέρες· | ||||
ἐπεὶ ὅλην τὴν ἀφεντίαν καὶ δόξαν ὅπου ἔχει, | ||||
οἷον γαμπρὸν τοῦ δώσῃ ὁ Θεός, θέλει τοῦ τὴν ἐπάρει. | ||||
[§] | Ἀφότου γὰρ ἀπέθανεν ὁ πρίγκιπα Γυλιάμος, | |||
ὁ μισὶρ Ντζὰς ὁ Τζαρδεροῦς, κοντόσταυλος ὁ μέγας, | ||||
(οὕτως τὸν ὠνομάζουσιν στὸ πριγκιπᾶτο ὅλο, | ||||
ὅπερ γὰρ τὸν ἄφηκε μπάϊλον εἰς τὸν Μορέαν) | ||||
εὐθέως πιττάκια ἔγραψεν, μαντατοφόρους στέλνει | ||||
ἐκεῖσε εἰς τὴν Ἀνάπολιν ὅπου ἦτο ὁ ρῆγας Κάρλος. | ||||
Λεπτομερῶς τοῦ ἐμήνυσεν κ’ ἐπληροφόρεσέ τον | ||||
τὸν θάνατον τοῦ πρίγκιπος καὶ τὴν κατάστασίν του. | ||||
Κι ὁ ρῆγας, ὡς τὸ ἤκουσεν, μεγάλως τὸ ἐλυπήθην· | ||||
ὥρισεν καὶ ἤλθασιν οἱ πρῶτοι τῆς βουλῆς του. | ||||
Βουλὴν ἐζήτησεν αὐτῶν τοῦ νὰ τὸν συμβουλέψουν | ||||
περὶ τοῦ τόπου τοῦ Μορέως πῶς νὰ τὸν κυβερνήσῃ. | ||||
Καὶ ἡ βουλή του τοῦ εἴπασιν τοῦ νὰ ἔχῃ ἀποστείλει | ||||
ἄνθρωπον φρονιμώτατον, στρατιώτην παιδεμένον, | ||||
τοῦ νὰ ἔνι μπάϊλος, κύβερνος ’ς ὅλο τὸ πριγκιπᾶτο, | ||||
νὰ ἔχῃ ἀπάδειαν κ’ ἐξουσίαν νὰ κυβερνᾷ τοὺς πάντας | ||||
εἰς ὄρεξιν κι ἀνάπαψιν τῶν τοπικῶν ἀνθρώπων. | ||||
[§] | Ἐνταῦτα γὰρ ἐδιόρθωσεν ὁκάποιον καβαλλάρην· | |||
Ροῦσον τὸν ὠνομάζουσιν καὶ ντὲ Σουλῆ τὸ ἐπίκλη· | ||||
ἄνθρωπος ἦτον εὐγενὴς, στρατιώτης παιδεμένος. | ||||
Καὶ ρογατόρους τοῦ ἔδωκεν πενῆντα εἰς τὰ φαρία τους | ||||
καὶ διακοσίους τζαγράτορους, ὅλοι ἐκλεχτοὶ εἰς ἄκρον, | ||||
τοὺς ὅποιους γὰρ τὸν ὥρισεν ὁ ρῆγας ἀπατός του | ||||
νὰ βάλῃ αὐτοὺς εἰς φύλαξιν τῶν καστρῶν τοῦ Μορέως· | ||||
προστάγματα τοῦ ἔποικεν, τὰ ἐπῆρε μετ’ ἐκεῖνον. | ||||
Στοὺς ἀρχιερεῖς, φλαμουριαρίους καὶ στοὺς καβαλλαρίους, | ||||
τοὺς πρώτους ὅπου ἤσασιν ἐτότε τοῦ Μορέως, | ||||
’ς ὅλους πιττάκια ἐβάσταινεν ἐκ τοῦ ρηγὸς τὸ μέρος. | ||||
Ἐξέβη ἀπ’ τὴν Ἀνάπολιν μὲ τὸν λαὸν ἐκεῖνον | ||||
κ’ εἰς τὴν Κλαρέντσαν ἔσωσεν τὸ ἔβγα τοῦ μαΐου. | ||||
Τὸ σώσει γὰρ ἀπέστειλεν στοὺς ἀρχιερεῖς τοῦ τόπου, | ||||
εἰς ὅλους τοὺς φλαμουριαρίους κ’ εἰς τοὺς καβαλλαρίους | ||||
γραφές, πιττάκια τοῦ ρηγός, τὰ ἐβάστα μετ’ ἐκεῖνον. | ||||
Ὡσαύτως γὰρ τοὺς ἔγραψεν κ’ ἐκ μέρους ἐδικοῦ του | ||||
ὅπως νὰ καταλάβωσιν ἐκεῖσε εἰς τὴν Κλαρέντσα, | ||||
νὰ ἰδοῦσιν τὰ προστάγματα, τὰ ἤφερε ἐκ τὸν ρῆγαν. | ||||
Κ’ ἐκεῖνοι ἐκατέλαβαν· τὸ λάβει τὰ πιττάκια, | ||||
κι ὅσον ἀποσωρεύτησαν μικροί τε καὶ μεγάλοι, | ||||
ἀνοῖξαν τὰ προστάγματα καὶ ἀναγνώσανέ τα· | ||||
τὸ πῶς ὁ ρῆγας ὥρισεν ἅπαντας τοῦ Μορέως, | ||||
τὸν Ροῦσο ἐκεῖνον ντὲ Σουλῆ νὰ τὸν δεχτοῦν διὰ μπάϊλον, | ||||
κι ὅσοι εἶναι λίζιοι ἄνθρωποι καὶ χρεωστοῦν ὁμάτζια, | ||||
τοῦ Ρούσου νὰ τὰ ποιήσουσιν ὡς διὰ τὰ ἰγονικά τους, | ||||
ὥσπερ νὰ ἦτο ὁλοστινὸς ὁ ρῆγας ἀπατός του. | ||||
[§] | Καὶ ὅσον ἀναγνώσασιν τοὺς ὁρισμοὺς ἐκείνους | |||
οἱ φλαμουριάροι κ’ οἱ ἀρχιερεῖς κ’ οἱ καβαλλάροι ὁμοίως, | ||||
ὁμοῦ βουλὴν ἀπήρασιν πῶς νὰ ἀπηλογηθοῦσιν. | ||||
Τὸν μητροπολίτην τῆς Πατροῦ, μισὶρ Μπενέτος ἄκω, | ||||
ἐκεῖνον γὰρ ἐκλέξασιν νὰ συντύχῃ διὰ ὅλους. | ||||
Ἐνταῦτα ἐπεχείρησε καὶ λέγει πρὸς τὸν μπάϊλον· | ||||
τὸ πῶς οἱ πάντες τοῦ Μορέως, μικροί τε καὶ μεγάλοι, | ||||
τοὺς ὁρισμούς, προστάγματα, τὰ ἤφερεν ἐκ τὸν ρῆγαν, | ||||
ὅλοι τὰ ἐπροσκύνησαν καὶ δέχονται τὰ ὁρίζει· | ||||
τὸν μπάϊλον ὅπου ἔστειλεν κ’ ἐκεῖνον δέχονταί τον, | ||||
νὰ τὸν κρατοῦν καὶ σέβονται ὥσπερ νὰ ἦτον ὁ ρῆγας. | ||||
Τὸ δὲ ὁμάτζιο καὶ λιζίαν, τὰ ὁρίζει νὰ ἔχουν ποιήσει | ||||
τοῦ μπάϊλου ἐκεινοῦ ντὲ Σουλῆ, ποτὲ οὐδὲν τὸ κάμνουν, | ||||
διότι γὰρ ἠθέλασιν σφάλλει ἀπὸ τὰ συνήθεια, | ||||
τὰ ὁρίζει ὁ νόμος τοῦ Μορέως, τὰ ἔχουν ἐκ τὴν κουγκέσταν, | ||||
τὰ ὠμόσασιν κ’ ἐγράψασιν ἐκεῖνοι ὅπου ἐκερδίσαν | ||||
τὸ πριγκιπᾶτο τοῦ Μορέως, ἀπὸ σπαθίου τὸ ἀπῆραν. | ||||
Ἐπεὶ ὁ νόμος τοῦ Μορέως, τοῦ τόπου τὰ συνήθεια | ||||
ὁρίζουν ὅτι ὁ πρίγκιπας, ὁ ἀφέντης γὰρ τοῦ τόπου, | ||||
ὅστις κι ἂν ἔνι, ὅταν ἔλθῃ τὴν ἀφεντίαν νὰ λάβῃ, | ||||
σωματικῶς νὰ ἀπέρχεται ἐντὸς τοῦ πριγκιπάτου, | ||||
νὰ ὀμόσῃ πρῶτα τοῦ λαοῦ, ὅπου εἶναι στὸν Μορέαν, | ||||
εἰς τὸ εὐαγγέλιον τοῦ Χριστοῦ τὴν χεῖραν του νὰ βάλῃ· | ||||
νὰ τοὺς κρατῇ δικαιολογᾷ εἰς τὰ συνήθεια ποῦ ἔχουν, | ||||
κ’ εἰς τὴν φραγγίδαν ποῦ ἔχουσιν νὰ μὴ τοὺς σκανταλίσῃ. | ||||
Κι ἀφῶν ὁμόσῃ ὁ πρίγκιπας οὕτως ὡσὰν τὸ λέγω, | ||||
ἐνταῦτα ἀρχάζουν οἱ ἅπαντες λίζιοι τοῦ πριγκιπάτου | ||||
καὶ κάμνουσιν τὰ ὁμάτζια, στὸν πρίγκιπαν ἐκεῖνον. | ||||
Ἐπεὶ ἡ λιζία ποῦ γίνεται, φιλοῦνται εἰς τὸ στόμα, | ||||
κ’ ἔνι τὸ πρᾶγμα ἐπίκοινον ἀμφοτέρων τῶν δύο· | ||||
οὕτως χρεωστεῖ ὁ πρίγκιπας τὴν πίστιν πρὸς τὸν λίζιον | ||||
ὡσὰν ὁ λίζιος πρὸς αὐτόν, οὐκ ἔνι διαφωνία, | ||||
ἄνευ ἡ δόξα καὶ τιμὴ ὅπου ἔχει πᾶσα ἀφέντης. | ||||
Πολλάκις δὲ ὁ πρίγκιπας νὰ ἦτον εἰς ἄλλον τόπον | ||||
καὶ νὰ ἤθελεν νὰ ἔβαλλεν ὁκάποιο ἄλλον δικαῖον του | ||||
νὰ παραλάβῃ τῶν λιζίων τὰ ὁμάτζια ὅπου χρεωστοῦσιν, | ||||
οὐδὲν χρεωστοῦν οἱ ἄνθρωποι οἱ λίζιοι τοῦ Μορέως | ||||
νὰ ποιήσουν ἄλλον γὰρ τινὸς ὁμάτζιον καὶ λιζίαν, | ||||
παρὰ τοῦ πρίγκιπος αὐτοῦ στὸ πριγκιπᾶτο ἀπέσω. | ||||
[§] | «Διὰ τοῦτο σὲ παρακαλοῦν οἱ λίζιοι τοῦ Μορέως | |||
μὴ τὸ δεχτῇς εἰς βάρος σου ἐτοῦτο ὅπου σὲ λέγουν, | ||||
ἐπεὶ πρῶτα ν’ ἀπόθαναν καὶ νὰ τοὺς ἀκληρῆσαν, | ||||
παρὰ νὰ τοὺς ἐβγάλασιν ἐκ τὰ συνήθεια ποῦ ἔχουν. | ||||
Ὅμως ἐτοῦτο νὰ γενῇ διὰ τοῦ ρηγὸς τὴν δόξαν· | ||||
νὰ μὴ σκοπήσῃ τίποτε διὰ σκυβουρίαν τὸ κάμνουν. | ||||
Ἀλλὰ ἀφότου ἄλλαξεν τοῦ πρίγκιπος ἡ ἀφεντία, | ||||
καὶ ἤλθαμεν στὴν ἀφεντίαν τοῦ ἀφέντη μας τοῦ ρῆγα, | ||||
ἐὰν εἴχαμεν τὴν δύναμιν νὰ ἐποίησαμεν τὸ ὁμάτζιον. | ||||
Ἡμεῖς ὅπου εἴμεθεν ἐδῶ μετὰ τὴν εὐγενείαν σου | ||||
οὐδὲν ἔχομεν τὴν ἐξουσίαν ἄνευ νὰ ἦσαν κι ἄλλοι· | ||||
ὁ Μέγας Κύρης πρότερον, τῶν Ἀθηνῶν ὁ δοῦκας, | ||||
οἱ τρεῖς ἀφέντες τοῦ Εὔριπου καὶ τῆς Νηξίας ὁ δοῦκας, | ||||
τῆς Ποντενίτζας ἀλλὰ δὴ ἐκεῖνος ὁ μαρκέσης. | ||||
Ὅμως ἂς λείψουν τὰ πολλά, ἐὰν ἔν’ τὸ θέλημά σου, | ||||
διατὸ εἶσαι μπάϊλος σήμερον κ’ ἔχεις τὴν ἐξουσίαν, | ||||
κι οὐκ εἶσαι ἀφέντης φυσικὸς ὁμάτζιον νὰ σὲ ποιήσουν. | ||||
Διὰ νὰ ἔχῃς ἀποθάρριον στοὺς τοπικοὺς ἀνθρώπους, | ||||
κ’ ἐτοῦτοι πάλε εἰς ἐσὲν νὰ τοὺς κρατῇς εἰς δίκαιον· | ||||
ἂς γένεται κατάθεσις μὲ τοῦ Θεοῦ τὸν φόβον, | ||||
στὸ εὐαγγέλιον τοῦ Χριστοῦ, ἐσὺ πρῶτα νὰ ὀμόσῃς | ||||
νὰ μᾶς κρατῇς καὶ κυβερνῇς στοῦ τόπου τὰ συνήθεια | ||||
καὶ μετὰ ταῦτα ἀπὸ σοῦ κ’ ἐτοῦτοι νὰ σὲ ὀμόσουν | ||||
νὰ εἶναι πιστοὶ κι ἀληθινοὶ στὸν ρῆγαν κ’ εἰς ἐσέναν, | ||||
ὡς ὀφφικιάλον τοῦ ρηγὸς κι ἀντίτοπός του ποῦ εἶσαι». | ||||
[§] | Τὸ ἀκούσει ὁ Ροῦσος ντὲ Σουλῆ ὅτι νὰ γένῃ ὅρκος, | |||
εὐθέως ἐσυγκατέβηκεν κ’ ἰσιάστησαν εἰς τοῦτο. | ||||
Ἐνταῦτα ὥρισε ἠφέρασιν τὸ ἅγιον εὐαγγέλιον | ||||
κι ὤμοσε ὁ μπάϊλος πρότερον καὶ τότε οἱ λίζιοι ἀνθρῶποι, | ||||
νὰ εἶναι δοῦλοι καὶ πιστοὶ πρῶτα στὸν ρῆγαν Κάρλου | ||||
κι ἀπέκει στοὺς κληρονόμους του, ὡς ἔνι τὸ συνήθειον. | ||||
[§] | Ἐν τούτῳ ἐπαράλαβεν ὁ Ροῦσος τὸ μπαϊλᾶτο | |||
καὶ ἄρξετον τὸ ὀφφίκιον του εἰς ἔργον νὰ τὸ βάνῃ, | ||||
ν’ ἀλλάσσῃ τοὺς ὀφφικιαλίους, νὰ βάνῃ ἄλλους νέους. | ||||
Πρωτοβιστιάρην ἄλλαξε ὁμοίως καὶ τριζουριέρην, | ||||
τὸν προβεούρην τῶν καστρῶν, τοὺς καστελλάνους ὅλους· | ||||
τοὺς τζαγρατόρους ἔβαλεν κ’ ἠμοίρασε ἐκ τὰ κάστρη, | ||||
καὶ μετὰ ταῦτα ἐδιόρθωσεν τοῦ τόπου τὲς δουλεῖες. | ||||
[§] | Κι ἀφότου γὰρ ἐπλάτυνεν ἡ ἀφεντία τοῦ ρῆγα | |||
εἰς τὸ ὄνομα τοῦ πρίγκιπος μισὶρ Λοῒς ἐκείνου, | ||||
ὅπου ἦτον τοῦ ρηγὸς ὁ υἱὸς καὶ ἄντρας τῆς Ζαμπέας, | ||||
τῆς θυγατρὸς τοῦ πρίγκιπος ἐκεινοῦ τοῦ Γυλιάμου, | ||||
οὐδὲν ἐπέρασεν ποσῶς καιρὸς μικρὸς κι ὀλίγος, | ||||
ἀπὸ τὲς πλεῖστες ἁμαρτίες ὅπου ἔχει ὁ Μορέας | ||||
κι οὐκ ἔχουσιν ἐριζικὸν νὰ ἔχουν καλὸν ἀφέντην, | ||||
ἀπέθανεν ὁ μισὶρ Λοΐς, ὁ πρίγκιπας Μορέως. | ||||
Ἔδε ἁμαρτία ποῦ ἐγίνετον ’κ τὸν θάνατον ἐκεῖνον, | ||||
διατὶ ἔδειχνεν κ’ ἐφαίνετον καλὸς ἀφέντης ἔνι. | ||||
Δεύτερος ἦτο αὐτάδελφος τοῦ ρῆγα Κάρλου ἐκείνου, | ||||
ἐκεῖνος γὰρ ποῦ ἦτον κοτσός, ὁ πατὴρ τοῦ ρόη Ρομπέρτου. | ||||
Ἀφότου γὰρ ἀπέθανεν μισὶρ Λοῒς ἐκεῖνος, | ||||
ἐνέμεινεν ἡ ἀφεντία τοῦ ἁμαρτωλοῦ Μορέως | ||||
στὰς χεῖρας κ’ εἰς τὴν ἀφεντίαν τοῦ ρῆγα Κάρλου ἐκείνου. | ||||
[§] | Ἐν τούτῳ παύομαι ἐδῶ νὰ λέγω κι ἀφηγοῦμαι | |||
περὶ του ρῆγα Κάρουλου κ’ ἐκεινοῦ τοῦ ἀδελφοῦ του, | ||||
τὸν ἔλεγαν μισὶρ Λοῒν πρίγκιπα τοῦ Μορέως. | ||||
Καὶ θέλω νὰ ἀφηγήσωμαι περὶ τὸν Μέγαν Κύρην, | ||||
μισὶρ Γυλιάμο τὸ ὄνομα τὸ ἐπίκλην ντὲ λὰ Ρότζε, | ||||
ὅπου ἦτον δοῦκας Ἀθηνῶν, καλὸς ἀφέντης ἦτον· | ||||
ὡσαύτως νὰ ἀφηγήσωμαι καὶ διὰ τὸν κόντον Μπρένα, | ||||
μισὶρ Οὗγγο τὸ ὄνομα, κόντος ἦτον ντὲ Λέτζε, | ||||
τὸ ἐκράτει ἀπὸ τὸν Κάρουλον, τὸν ρῆγα, ἐκεῖ εἰς τὴν Πούλιαν. | ||||
[§] | Στὸν χρόνο ἐκεῖνον καὶ καιρόν, ὅπου σὲ ἀφηγήθην | |||
ἐδῶ ὁπίσω εἰς τὸ βιβλίον τοῦτο ποῦ ἀναγινώσκεις, | ||||
ὅταν ὁ δοῦκας Ἀθηνῶν ἐστράφη ἐκ τὴν Φραγκίαν, | ||||
εὕρεν ὅτι ὁ πρίγκιπας ἐκεῖνος ὁ Γυλιάμος | ||||
ἐπιάστη εἰς τὴν Πελαγονίαν καὶ ἦτον εἰς τὴν Πόλιν, | ||||
ἅπερ τὸν ἐκράτει ὁ βασιλέας εἰς φυλακήν του ἀπέσω. | ||||
Ὁ δοῦκας γὰρ τῶν Ἀθηνῶν γυναῖκα ἐτότε οὐκ εἶχεν | ||||
καὶ μετὰ ταῦτα ἰσιάστηκεν μὲ τὸν σεβαστοκράτωρ, | ||||
ἐκεῖνον τὸν κὺρ Θεόδωρον, τὸν ἀφέντην τῆς Βλαχίας, | ||||
κ’ ἐπῆρε τὴν θυγάτηρ του βλογητικὴν γυναῖκαν. | ||||
Καὶ ἔποικαν ἀμφότεροι τὸ ἀντρόγυνον ἐκεῖνο | ||||
υἱόν, τὸν ὠνομάσασιν μισὶρ Γγὶ ντὲ λὰ Ρότσε, | ||||
ὅστις γὰρ μετὰ τὴν θανὴν ἐκείνου τοῦ πατρός του | ||||
ἔζησεν καὶ ἐγένετον τῶν Ἀθηνῶν ὁ δοῦκας, | ||||
Μέγαν Κύρην τὸν ἔλεγαν, τῆς Ρωμανίας τὸ ἐπίκλην. | ||||
Κι ὅταν ἐκατεστάθηκεν κ’ ἐγίνη καβαλλάρης, | ||||
ἰσιάστη μὲ τὴν πριγκίπισσαν, τὴν ντάμα Ζαμπέαν ἐκείνην, | ||||
ἐνῷ ἐκράτει τὸν τόπον του ἀπ’ αὐτὴν κ’ ἦτον κυρά του, | ||||
κι ἀπῆρε τὴν θυγάτηρ της βλογητικὴν γυναῖκαν· | ||||
Μαάτα τὴν ἐλέγασιν οὕτως τὴν ὠνομάζαν, | ||||
τοῦ πρίγκιπος γὰρ τοῦ Φλορᾶ ἦτον ἡ θυγατέρα. | ||||
[§] | Ὁ δοῦκας γὰρ τῶν Ἀθηνῶν Γυλιάμος ὁ πατήρ του | |||
ἔζησε χρόνους ἱκανοὺς ἀφότου ἐμεταστάθη | ||||
ὁ πρίγκιπας γὰρ τοῦ Μορέως, ἐκεῖνος ὁ Γυλιάμος. | ||||
Κι ὅταν ἐξέπεσε ὁ Μορέας τοῦ ρῆγα Κάρλου ἐκείνου, | ||||
τὸν πρῶτον μπάϊλον ποῦ ἔστειλεν ὁ ρῆγας στὸν Μορέαν, | ||||
ἦτον ὁ Ροῦσος ντὲ Σουλῆ, καὶ μετ’ ἐκείνου ἐγίνη | ||||
ὁ δοῦκας γὰρ τῶν Ἀθηνῶν, ἐκεῖνος ὁ Γυλιάμος, | ||||
μπάϊλος καὶ βικάριος ντζενερὰλ ὅλου τοῦ πριγκιπάτου. | ||||
Ὁ ρῆγας τοῦ ἀπέστειλεν τὸ πρόσταγμα ’κ τὴν Πούλιαν, | ||||
τὴν λέγουν οἱ Φράγκοι κομεσίουν, οὕτως τὴν ὀνομάζουν. | ||||
Κ’ ἐνταῦτα ἐπαράλαβεν τ’ ὀφφίκιον τοῦ μπαλιάτου | ||||
καὶ ἦτον μπάϊλος τοῦ ρηγὸς ἕως εἰς τὴν ζωήν του. | ||||
Κ’ ἐτότε εἰς τὴν ἡμέραν του ἔχτισε τὴν Δημάτραν, | ||||
τὸ κάστρον ποῦ ἦτον στὰ Σκορτά, τὸ χάλασαν οἱ Ρωμαῖοι· | ||||
ἀτός του ἐστάθηκεν ἐκεῖ ἐτότε ὁ Μέγας Κύρης | ||||
ἕως οὗ καὶ ἐπληρώθηκεν τὸ κάστρον τῆς Δημάτρας. | ||||
[§] | Διαβόντα γὰρ μικρὸς καιρὸς ἀπέθανε ἡ κουντέσσα, | |||
τοῦ κόντου ντὲ Μπριένε ἡ γυνὴ ὅπου ἦτον αὐταδέλφη | ||||
τοῦ δοῦκα γὰρ τῶν Ἀθηνῶν μισὶρ Γυλιάμου ἐκείνου, | ||||
ἐνῷ ἦτον πρώτη σύμβια τοῦ θαυμαστοῦ στρατιώτου, | ||||
τοῦ ἀφέντη τῆς Καρύταινας, ὡσὰν σὲ τὸ ἀφηγήθην. | ||||
Ἐκείνη γὰρ ἡ ἀρχόντισσα ἔποικεν μὲ τὸν κόντον | ||||
υἱόν, ἐξαίρετον παιδί, τὸ ὠνόμασαν Γατιέρην· | ||||
ἔζησε καὶ ἐγένετον ἄξιος καβαλλάρης, | ||||
στρατιώτης γὰρ ἐξάκουστος εἰς ὅλα τὰ ρηγᾶτα, | ||||
ἐκεῖνον ποῦ ἐσκοτώσασιν στὸν Ἁλμυρὸ ἡ Κουμπάνια. | ||||
[§] | Ἀφότου γὰρ ἀπέθανεν ἐκείνη ἡ κουντέσσα, | |||
διαβόντα ὀλίγος ὁ καιρός, ἀπέθανεν κι ὁ δοῦκας, | ||||
ἐκεῖνος γὰρ τῶν Ἀθηνῶν ὀνόματι Γυλιάμος. | ||||
Ζημία μεγάλη ἐγίνετον ἀπὸ τὸν θάνατόν του, | ||||
διατὸ ἦτο ἀφέντης φρόνιμος, φιλάνθρωπος εἰς πάντας· | ||||
μεγάλη θλίψη ἐγένετον στὸ πριγκιπᾶτο ὅλον. | ||||
Ἐνταῦτα ἐσυνέβηκεν, ἀκούσετε τί ἐγίνη· | ||||
ὁ κόντος Οὗγγος ὠρέχτηκεν, ἐκεῖνος γὰρ ντὲ Μπριένε, | ||||
ἀπὸ τὴν Πούλια ἐπέρασεν κ’ ἦλθεν εἰς τὸν Μορέαν, | ||||
κι ἀπαύτου πάλε ἐδιάβηκεν ὁλόρθα εἰς τὴν Θήβαν, | ||||
λέγας νὰ ἰδῇ τὴν δούκισσαν, νὰ τὴν παρηγορήσῃ, | ||||
διατὸ ἦτο ἐγνέας χηρέψοντα ἀπ’ τὸν μισὶρ Γυλιάμον, | ||||
ἀπὸ τὸν δοῦκαν Ἀθηνῶν, τὸν γυναικάδελφόν του. | ||||
[§] | Κι ἀφότου ἀπέσωσεν ἐκεῖ κ’ εἶδεν κ’ ἐσύντυχέ της, | |||
ἐστάθη ἡμέρες ἱκανὲς λέγας, παρηγορᾷ την. | ||||
Καὶ τόσα ἐσύντυχαν ὁμοῦ, ὠρέχτη ὁ εἷς τὸν ἄλλον, | ||||
μετὰ συμβίβασιν καλὴν ὁ κόντος εὐλογήθη | ||||
τότε τὴν συμπεθέραν του, τὴν δούκισσαν ἐκείνην, | ||||
τοῦ γυναικαδέλφου τὴν γυνὴν εὐλογήθη εἰς γυναῖκαν. | ||||
Ἀφότου ἐσμίξασιν οἱ δύο, ὡς τὸ ἤφερεν τὸ φέρος, | ||||
ἡ ἀρχόντισσα ἐγγαστρώθηκεν κ’ ἔποικεν θυγατέραν· | ||||
Ντζανέτα τὴν ὠνόμασαν, κι ὅσον ἐκαταστάθη | ||||
κ’ ἦλθεν τοῦ νόμου ἡλικίας κ’ ἐγίνετον γυναῖκα, | ||||
ἄντραν τῆς ἐδώκασιν μισὶρ Νικόλαον ἐκεῖνον· | ||||
τὸ ἐπίκλην του ἦτον ντὲ Σανοῦ, δοῦκας ἦτον Νηξίας· | ||||
ποτὲ καλὴν συμβίβασιν οὐκ εἴχασιν τὰ δύο. | ||||
Ἀπὸ ἁμαρτίας ἐγίνετον, τέκνον οὐκ ἐποιῆσαν | ||||
νὰ ἀφήκουν κληρονόμον του, διὰ νὰ κληρονομήσῃ | ||||
εἰς τόσα κάστρη καὶ νησία, τὰ εἶχε ὁ μισὶρ Νικόλαος. | ||||
[§] | Ὁ κόντος Οὗγγος ντὲ Μπριένε, ἀφότου εὐλογήθη | |||
τὴν δούκισσαν τῶν Ἀθηνῶν, τὴν ἀφεντίαν ἀπῆρε, | ||||
τὸν τόπον ὅλο ἀφέντευεν τοῦ Μεγαλοκυράτου, | ||||
κ’ εἶχεν εἰς ἀβοερίαν αὐτοῦ τὸν Γγίον ντὲ λὰ Ρότζε | ||||
ἕως οὗ ἔζη ἡ μητέρα του, ἡ δούκισσα ἐκείνη. | ||||
Διαβόντα γὰρ χρόνοι κἄν δύο, ἀπέθανε ἡ κουντέσσα, | ||||
κι ὁ κόντος Οὗγγος ἐδιάβηκεν τὸν τόπον του τῆς Πούλιας. | ||||
Κι ἀφότου ἦλθεν ὁ Γιωτὴς τοῦ νόμου ἡλικίας, | ||||
τὴν ἀφεντία ἐπαράλαβεν, τὸ Μεγαλοκυρᾶτο. | ||||
Καβαλλάρης ἐγένετον, καλὸς ἀφέντης ἦτον, | ||||
Μέγαν Κύρην τὸν ἔλεγαν, τὸ ἐπίκλη τῶν Ἑλλήνων, | ||||
δοῦκας ἦτον τῶν Ἀθηνῶν, ὄνομα μέγαν εἶχεν· | ||||
μόνον γὰρ ἀπὸ ἁμαρτίας, διατὸ ἐδίαγε εἰς πονηρίαν, | ||||
ὁ Θεὸς οὐδὲν τοῦ ἔδωκεν νὰ ποιήσῃ κληρονόμον, | ||||
νὰ ἀφήκῃ ἀπὸ τὴν σάρκαν του παιδὶ τοῦ νὰ ἀφεντέψῃ | ||||
τὸν τόπον καὶ τὴν ἀφεντίαν, τὴν εἶχαν οἱ γονεῖς του. | ||||
[§] | Ἐν τούτῳ παύομαι ἐδῶ νὰ λέγω διὰ ἐκεῖνον, | |||
τὸν μισὶρ Γγὶ ντὲ λὰ Ρότζε, τὸν Μέγαν Κύρη ἐκεῖνον, | ||||
καὶ θέλω νὰ σὲ ἀφηγηθῶ διὰ τὸν μισὲρ Νικόλαον, | ||||
τὸ ἐπίκλην τοῦ ντὲ Σαὶντ Ὀμέρ, τὸ πῶς γὰρ εὐλογήθη | ||||
κι ἀπῆρεν εἰς γυναῖκαν του τὴν πριγκίπισσαν Μορέως, | ||||
ἐκείνη ὅπου ἦτον σύμβια τοῦ πρίγκιπα Γυλιάμου. | ||||
[§] | Ἀφότου γὰρ ἀπέθανεν ὁ πρίγκιπα Γυλιάμος, | |||
ἀπόμεινε ἡ πριγκίπισσα, ἐκείνη ἡ γυνή του, | ||||
(ἐνῷ ἦτον αὐταδέλφισσα ἐκεινοῦ τοῦ Δεσπότου, | ||||
κὺρ Νικηφόρου ἐκεινοῦ, τοῦ ἀφέντη γὰρ τῆς Ἄρτας), | ||||
χήρα, καὶ ἦτον στὸν Μορέαν κ’ εἶχεν χωρία πλεῖστα, | ||||
ἐνῷ ἐκράτει καὶ ἐνομεύετον στὸν κάμπον τοῦ Μορέως· | ||||
ὡσαύτως στὸ καστελλανίον, ἐκεῖνο τῆς Καλαμάτας, | ||||
εἶχεν ὅπου ἀφέντευεν χώραν τὸ Μανιατοχῶριν, | ||||
τὸν Πλάτανον καὶ τὸ Γλυκὺ κι ἄλλα χωρία μετ’ αὖτα. | ||||
[§] | Ἐνταῦτα ὁ μισὶρ Νικόλαος ντὲ Σαίντ Ὀμὲρ ὁ γέρος, | |||
ὡς ἦτον μέγας κ’ εὐγενὴς κ’ εἶχε πολὺ λογάριν, | ||||
καὶ ἦτον ἀποθάνοντα ἡ πρώτη του γυναῖκα, | ||||
(ὅπου ἦτον γὰρ πριγκίπισσα τῆς πόλεως Ἀντιοχείας, | ||||
ἀπὸ τὴν ὅποιαν ἔλαβεν πλοῦτος, λογάρι εἰς δόξαν), | ||||
ὡς εὐγενὴς καὶ φρόνιμος ἰσιάστηκεν κι ἀπῆρεν | ||||
ἐκείνην τὴν πριγκίπισσαν, ὅπου ἦτον τοῦ Μορέως, | ||||
γυναῖκαν του εὐλογητικὴν, οὕτως τὴν εὐλογήθη, | ||||
καὶ δι’ αὐτὸ ἦλθεν στὸν Μορέαν καὶ ἦτον μετ’ ἐκείνην. | ||||
Ἀπὸ τοῦ πλούτου τοῦ πολλοῦ, τὴν ἀφεντίαν ὅπου εἶχεν, | ||||
τὸ κάστρον τοῦ Σαὶντ Ὀμερίου, ὅπου ἦτον εἰς τὴν Θήβαν, | ||||
ἐποίησεν, κ’ ἔχτισεν αὐτὸ κάστρο ἀφιρὸν εἰς σφόδρα· | ||||
οἰκήματα ἔποικε εἰς αὐτὸ διὰ ἕναν βασιλέαν. | ||||
Ἔποικεν γὰρ κ’ ἐχτίσεν το κ’ ἐκαταϊστόρησέν το | ||||
τὸ πῶς ἐκουγκεστήσασιν οἱ Φράγκοι τὴν Συρίαν. | ||||
Τὸ ὅποιον ἐχαλάσασιν μετὰ ταῦτα ἡ Κουμπάνια | ||||
διὰ φόβον ὅπου εἴχασιν ἀπὸ τὸν Μέγαν Κύρην, | ||||
τὸν δοῦκαν γὰρ τῶν Ἀθηνῶν, τὸν λέγουσιν Γατιέρην· | ||||
πολλάκις μὴ τὸ ἔπιασεν κ’ ἐσέβηκεν εἰς αὖτο | ||||
καὶ μετὰ ἐκεῖνο ἐκέρδισε τὸ Μεγαλοκυρᾶτο. | ||||
Ἔδε ἁμαρτίαν ὅπου ἔποικαν οἱ δόλοι Κατελάνοι | ||||
κ’ ἐτέτοιον κάστρο ἐχάλασαν κ’ ἐτέτοιον δυναμάριν! | ||||
Ὡσαύτως καὶ ἐποίησεν μισὶρ Νικόλαος ἐκεῖνος | ||||
στὴν χώραν τοῦ Μανιατοχωρίου, ἕναν μικρὸν καστέλλιν | ||||
διὰ φύλαξιν τοῦ τόπου του κατὰ τῶν Βενετίκων. | ||||
Καὶ μετὰ ταῦτα ἔχτισεν τὸ κάστρον τοῦ Ἀβαρίνου | ||||
εἰς λογισμὸν καὶ εἰς σκοπὸν νὰ ποιήσῃ πρὸς τὸν ρῆγαν, | ||||
νὰ τὸ ἔχῃ δώσει εἰς κληρονομίαν ἐκεινοῦ καὶ τοῦ ἀνεψίου του, | ||||
τοῦ μεγάλου πρωτοστράτορος, μισὶρ Νικόλας ἄκω. | ||||
[§] | Ἐνταῦτα ἔδραμε ὁ καιρὸς κι ἀπόθανε ὁ Μέγας Κύρης, | |||
ὅπου ἦτον μπάϊλος στὸν Μορέαν καὶ μετ’ ἐκείνου ἐτέθη | ||||
μπάϊλος βικάριος ντζενερὰλς ὁ μισὶρ Γγὶς ἐκεῖνος, | ||||
τὸν ἔλεγαν γὰρ Τρεμουλᾶν, ἀφέντην τῆς Χαλαντρίτσας. | ||||
[§] | Κι ἀφότου γὰρ ἀπόθανεν ὁ Τρεμουλᾶς ἐκεῖνος | |||
ἀπόστειλεν προστάγματα ἀπὸ τὴν Πούλια ὁ ρῆγας | ||||
τοῦ μισὶρ Νικολάου ντὲ Σαὶντ Ὀμέρ, νὰ ἔνι ἐκεῖνος μπάϊλος. | ||||
Κ’ ἐνταῦτα ἐπαράλαβεν τὸ ὀφφίκιον τοῦ μπαλιάτου | ||||
κ’ ἔπραττε κ’ ἐδιόρθωνε τὸν τόπον εἰς εἰρήνην, | ||||
ὡς εὐγενὴς καὶ φρόνιμος ποῦ ἦτον ἀπάνω εἰς ὅλους. | ||||
[§] | Εἰς τὸν καιρὸν τῆς ἐξουσίας τοῦ γέρο μισὶρ Νικολάου, | |||
ἐκείνου γὰρ ντὲ Σαὶντ Ὀμέρ, ὁ τῆς Θηβοῦ ἀφέντης, | ||||
ὅπου ἦτον μπάΐλος στὸν Μορέαν ἐκεῖνες τὲς ἡμέρες, | ||||
ὁκάποιος Φράγκος εὐγενής, ποῦ ἦτον ἐκ τὴν Τσαμπάνιαν, | ||||
μισὶρ Ντζεφρὲ τὸν ἔλεγαν, τὸ ἐπίκλην ντὲ Μπριέρες, | ||||
ἐξάδελφος ἦτο ἐκεινοῦ τοῦ ἀφέντη τῆς Καρυταίνου. | ||||
Κι ὡς ἤκουσεν καὶ ἔμαθεν ὅτι ἐμεταστάθη | ||||
ὁ ἀφέντης τῆς Καρύταινας, ὅπου ἦτο ἐξάδελφός του, | ||||
κι οὐδὲν ἐνέμεινε ἀπ’ αὐτοῦ παιδί του κληρονόμος, | ||||
ἦλθεν του ὄρεξις καλὴ κ’ εἰς λογισμὸν ἐβάλθη | ||||
νὰ ἀπέλθῃ γὰρ εἰς τὸν Μορέαν, ὡς προγγενὴς ὅπου ἦτον | ||||
τοῦ ἀφέντη τῆς Καρύταινας, νὰ ἔχῃ τὸ ἰγονικόν του. | ||||
Τὸν τόπον του ἐσημάδηψεν κ’ ὑπέρπυρα ἐδανείστη, | ||||
σιργέντες ὀχτὼ ἐρρόγεψεν ὅπου ἦλθαν μετ’ ἐκεῖνον. | ||||
Ἀπὸ ἀρχιερεῖς, καβαλλαρίους ἀπῆρεν μαρτυρίες | ||||
ἐγράφως μὲ τὲς βοῦλλες τους, τὸ πῶς ἐμαρτυροῦσαν, | ||||
ὅτι ἦτον γὰρ ἐξάδελφος ἐγνήσιος, κατὰ σάρκα, | ||||
τοῦ ἀφέντη τῆς Καρύταινας, τοῦ μισὶρ Ντζεφρὲ ντὲ Μπριέρες. | ||||
Οἰκονομήθη εὐγενικά, ἀπῆρε ὀχτὼ σιργέντες, | ||||
ἐξέβη ἀπὸ τὸν τόπον του κ’ ἐβάλθη νὰ ὁδεύῃ. | ||||
[§] | Καὶ ἦλθεν στὴν Ἀνάπολιν κ’ ηὗρεν τὸν ρῆγαν Κάρλον | |||
τὲς μαρτυρίες τοῦ ἔδειξεν ἐκεῖνες ὅπου ἐβάστα | ||||
τὸ πῶς ἦτον ἐξάδελφος τοῦ ἀφέντη τῆς Καρυταίνου | ||||
καὶ ἦλθεν πρὸς τὸ σύνηθες ὅπου ἔχουσιν οἱ Φράγκοι, | ||||
ὡς γονικάρχος, συγγενὴς νὰ ἔχῃ τὸ ἰγονικόν του. | ||||
Τὸ ὁμάτζιον του ἐπρεζάντισε, ὡς ἔνι τὸ συνήθειον. | ||||
[§] | Κι ὁ ρῆγας, ὡς τὸ ἤκουσεν κ’ εἶδεν τὲς μαρτυρίες του, | |||
ὥρισεν καὶ ἐγράψασιν στὸν μπάϊλον τοῦ Μορέως, | ||||
ἐκείνου γὰρ ντὲ Σαὶντ Ὀμὲρ τοῦ γέρο μισὶρ Νικολάου, | ||||
νὰ ποιήσῃ νὰ ἐλθοῦν οἱ ἅπαντες λίζιοι τοῦ Μορέως, | ||||
οἱ ἀρχιερεῖς κ’ οἱ φρόνικοι ὅλου τοῦ πριγκιπάτου, | ||||
νὰ ποιήσῃ κούρτην δυνατὴν, νὰ ἰδοῦν τὲς μαρτυρίες του, | ||||
ὅπου ἤφερεν ἐκ τὴν Φραγκίαν μισὶρ Ντζεφρὲς ἐκεῖνος· | ||||
κ’ εἰ μὲν εὑροῦν ὅτι ζητεῖ μὲ τρόπον δικαιοσύνης | ||||
τὸ κάστρον τῆς Καρύταινας μετὰ τῆς περιοχῆς της, | ||||
νὰ τοῦ τὴν δώσῃ τὴν νομὴν καὶ νὰ τὴν ρεβεστίσῃ. | ||||
[§] | Εἴδασι γὰρ τὸν ὁρισμὸν, ὅπου ἔστελνεν ὁ ρῆγας, | |||
ἡ κούρτη, ὅπου ἤσασιν ἐκεῖσε εἰς τὴν Κλαρέντσαν, | ||||
κι ἀνέγνωσαν τὲς μαρτυρίες ὅπου ἤφερεν μετ’ αὖτον. | ||||
Κι ἀφότου ἐσύντυχαν πολλά, κ’ εἶπαν καὶ ἀναφέραν, | ||||
ἦλθαν καὶ ἀναφέρασιν τὴν πρᾶξιν ὅπου ἐποῖκεν | ||||
ὁ ἀφέντης τῆς Καρύταινας εἰς τὸν καιρὸν ἐκεῖνον, | ||||
ὅταν ἐρροβόλεψεν κ’ ἐδιάβη εἰς τὴν Θήβαν, | ||||
καὶ ἦλθεν κ’ ἐπολέμησεν μετὰ τὸν Μέγαν Κύρην, | ||||
ἀρματωμένος εἰς φαρίν, τὸν πρίγκιπα Γυλιάμον, | ||||
ὅπου ἦτο ἀφέντης φυσικὸς, κ’ ἐκράτει ἀπὸ ἐκεῖνον | ||||
τὸ κάστρον τῆς Καρύταινας καὶ ὅλον του τὸν τόπον. | ||||
Ἀπίστησε τὸν ἀφέντην του κ’ ἐγίνη δημηγέρτης, | ||||
κ’ ἐνταῦτα ἀκληρήθηκεν ἐκεῖνος κ’ ἡ γενεά του· | ||||
καὶ μετὰ ταῦτα οἱ ἅπαντες ὅλου τοῦ πριγκιπάτου | ||||
τὸν πρίγκιπα ἐδεήθησαν κ’ ἐπαρακάλεσάν τον, | ||||
καὶ ἔστρεψεν τὸν τόπον του μὲ συμφωνίαν καὶ τρόπον, | ||||
ὡς δόμα νέον τοῦ τὸ ἔδωκεν νὰ τὸ κληρονομήσουν | ||||
ἂν ποιήσῃ τέκνα ἀπ’ αὐτοῦ, νὰ ἔνι ἀπὸ τὸ κορμί του. | ||||
[§] | Ἐνταῦτα ἐλαλήσασιν κ’ ἦλθεν ὁ καβαλλάρης | |||
ἐκεῖνος ὁ μισὶρ Ντζεφρὲς ἐκεῖσε εἰς τὴν κούρτην. | ||||
Ὁ ἐπίσκοπος τῆς Ὤλενας ἐβάσταξε τὸν λόγον | ||||
καὶ εἶπεν του λεπτομερῶς τὴν τήρησιν τῆς κούρτης, | ||||
τὴν πρᾶξιν ὅπου ἔποικεν ὁ ἀφέντης τῆς Καρυταίνου, | ||||
καὶ πῶς ἀκλήρησαν αὐτὸν κι ὅλην του τὴν γενέαν | ||||
πρὸς τὰ συνήθεια ὅπου ἔχουσιν εἰς ὅλα τὰ ρηγᾶτα· | ||||
ὅποιον εὑροῦσιν ἄπιστον, νὰ ἔνι δημηγέρτης, | ||||
πρῶτα ἀκληρᾶται ὁλοστινὸς κι ἀπαύτου ἡ γενεά του | ||||
ἀπὸ ὅσον τόπον κι ἀφεντίαν ἔχει καὶ ἀφεντεύει. | ||||
«Ἐνταῦτα, φίλε μας καλέ, λέγομεν τὴν ἀλήθειαν, | ||||
ἐσὲν δίκαιον οὐδὲν ἔρχεται ἐκ τοῦτο ὅπου ἀνακράζεις». | ||||
[§] | Ἀκούσων ταῦτα ὁ μισὶρ Τζεφρὲς ἐκεῖνος ντὲ Μπριέρες, | |||
τὸ πῶς ἀπῆρε ἀπόφασιν ἐκ τὸν σκοπὸν ὅπου εἶχεν, | ||||
ἐδιέβη εἰς τὴν κατούνα του κ’ ἐκάτσε κατὰ μόνας· | ||||
ἔκλαψεν καὶ ἐθρήνησεν ὥσπερ νὰ εἶχεν χάσει | ||||
τὸ ρηγᾶτον τὸ τῆς Φραγκίας, ἐὰν ἦτον ἐδικόν του. | ||||
[§] | Διαβόντα γάρ ἡμέρες δύο, ἐβάλθη νὰ σκοπίζῃ | |||
καὶ νὰ ἀνεβάζῃ λογισμοὺς πῶς ἠμπορεῖ νὰ πράξῃ· | ||||
ὅτι ἂν στραφῇ εἰς τὴν Φραγκίαν, ἂν οὐδὲν ποιήσῃ ἔργον, | ||||
νὰ μείνῃ εἰς τὴν Ρωμανίαν, νὰ εὕρῃ οἰκονομίαν του, | ||||
ὅλοι τὸν θέλουσι γελᾷ μέμφεσται κι ὀνειδίζει, | ||||
διότι ἐστράφη ἄνεργος, τὴν ἔξοδόν του ἐχάσε. | ||||
Ἐν τούτῳ εἶπε πρὸς αὐτὸν· κάλλιον τοῦ νὰ ἀποθάνῃ | ||||
περὶ νὰ μείνῃ ἄνεργος τοῦ νὰ μὴ διαφορήσῃ. | ||||
Ὁκάποιον ηὗρεν τοπικὸν ἄνθρωπον κ’ ἐφιλεύτη· | ||||
ἐρώτησέ τον ἀκριβῶς νὰ τὸν πληροφορέσῃ, | ||||
τὰ κάστρη ὅπου εἶναι εἰς τὰ Σκορτά, τὸ Ἀράκλοβο, πῶς στέκει, | ||||
ὡσαύτως κ’ ἡ Καρύταινα, πῶς ἔνι καμωμένη, | ||||
καὶ ποῖον ἔν’ δυναμώτερον καὶ τί λαὸν νὰ ἐπάρῃ. | ||||
Κ’ ἐκεῖνος, ὅπου ἔξευρεν τῶν δύο καστρῶν τὴν στρῶσιν, | ||||
λεπτῶς τοῦ τὰ ἐδιερμήνεψεν κ’ ἐκαθοδήγησέ τον, | ||||
τὸν τόπον ὅπου ἵστονται καὶ τί λαὸν νὰ ἐπάρουν. | ||||
Κι ἀφότου ταῦτα ἤκουσεν ἐπῆρεν τὸν σκοπόν του, | ||||
ἐμίσσεψε ἀπὸ τὸν Μορέαν κ’ ἦλθεν στὸ Ξενοχῶριν· | ||||
κι ὅσον ἀπέσωσεν ἐκεῖ, εἶπεν ὅτι ἐξαλίστη, | ||||
τὸ κοιλιακὸν τὸν ἔπιασεν, ἔλεγε τῶν ἀνθρώπων, | ||||
κ’ ἐρώτησε τὸ ποῦ νὰ εὐρῇ νερὸν ἀπὸ γιστέρνα, | ||||
διατὶ ἔνι στητικὸν νερὸν καὶ σταίνει τὴν κοιλίαν. | ||||
Κι ὁκάποιος ὅπου ἦτον ἐκεῖ, ὅπου ἦτον ἐκ τὸν τόπον, | ||||
τὸν εἶπεν εἰς τὸ Ἀράκλοβον εἶναι καλὲς γιστέρνες, | ||||
κι ἂς στείλῃ νὰ τοῦ δώσουσιν ἐκ τὸ νερὸν ἐκεῖνο | ||||
κ’ ἐνταῦτα ἤθελε ὠφεληθῆ ἀπὸ τὴν ζάλην ποῦ εἶχεν. | ||||
[§] | Ἐνταῦτα κράζει ἕναν του σιργέντην ὅπου ἠγάπα | |||
κι ὅπου εἶχεν στὸ μυστήριον του πολλὰ ἀποθαρρεμένον, | ||||
καὶ λέγει του· «Ἔπαρε φλασκί, καὶ ἄμε εἰς τὸ κάστρον | ||||
αὐτοῦ σιμὰ στὸ Ἀράκλοβον κ’ εἰπὲς τὸν καστελλᾶνον, | ||||
τὸ πῶς γὰρ τὸν παρακαλῶ νὰ ὁρίσῃ, νὰ σὲ δώσουν | ||||
ἐκ τῆς γιστέρνας τὸ νερόν, χρήζω το διὰ ἰατρείαν του, | ||||
διατὶ μὲ τὸ ὥρισε ὁ ἰατρὸς κ’ εἶπεν ὅτι ὠφελεῖ με. | ||||
Καὶ πρόσεξε, ὡς φρόνιμος, νὰ σέβῃς εἰς τὸ κάστρον, | ||||
πῶς στήκει, καὶ τὰ ἔμπατα, τὸ πόσοι τὰ φυλάγουν, | ||||
νὰ μὲ τὸ εἰπῇς στὸ στρέμμα σου, νὰ μὲ τὸ διερμηνέψῃς, | ||||
καὶ μὴ τολμήσῃς νὰ τὸ εἰπῇς ἀνθρώπου γεννημένου». | ||||
Ἐνταῦτα ὁ σιργέντης του ἀπῆλθεν εἰς τὸ κάστρον· | ||||
τὸν καστελλάνον ηὕρηκεν, γλυκέα τὸν χαιρετίζει, | ||||
ἐκ μέρους γὰρ τοῦ ἀφέντου του ἐπαρακάλεσέ τον | ||||
νὰ ὁρίσῃ νὰ τὸν δώσουσι νερὸν ἐκ τὴν γιστέρναν. | ||||
Κι ὁ καστελλᾶνος παρευτὺς ὥρισε, ἐδώκανέ τον· | ||||
ἐσέβη ἀτός του εἰς τὸν γουλᾶν κ’ ἐκατεστόχαξέ το, | ||||
ἐστράφη εἰς τὸν μισὶρ Ντζεφρὲ κ’ εἶπεν του ὅσον εἶδε. | ||||
Κἄν δέκα ἡμέρες ἔποικε κ’ ἔλεγεν, ζάλην ἔχει· | ||||
κι ἀενάως ὁ σιργέντης του ὑπῆγεν εἰς τὸ κάστρον, | ||||
καὶ ἤφερνέν του τὸ νερὸν ἀενάως νὰ τὸ πίνῃ. | ||||
Καὶ μετὰ ταῦτα ἐμήνυσεν τοῦ καστελλάνου νὰ ἔλθῃ, | ||||
παρακαλῶντα, ἀξιώνοντα διὰ νὰ τοῦ ἔχῃ συντύχει. | ||||
Κι ὁ καστελλᾶνος παρευτὺς ἦλθε στὸν καβαλλάρην. | ||||
Τὸ ἰδεῖ τον ὁ μισὶρ Ντζεφρές, γλυκέα τὸν ἀποδέχτη, | ||||
εἶπε του τὴν ἀστένειον του κ’ ἐπαρακάλεσέ τον, | ||||
νὰ τὸν δεχτῇ εἰς τὸ κάστρον του μὲ ἕναν τσαμπρελιᾶνον, | ||||
νὰ τοῦ ἔχῃ δώσει τσάμπραν μίαν νὰ κοίτεται εἰς αὔτην, | ||||
ὡς διὰ νὰ πίνῃ τὸ νερὸν ἔγκαιρον τῆς γιστέρνας· | ||||
κ’ ἡ φαμελία του ἡ ἕτερη νὰ εἶναι εἰς τὸν μποῦρκον. | ||||
Κι ὁ καστελλᾶνος παρευτύς, οὐ μὴ σκοπῶντα δόλον, | ||||
εἶπεν καὶ ὑποσχήθη του νὰ τὸν δεχτῇ εἰς τὸ κάστρον· | ||||
καὶ μετὰ ταῦτα ὁ μισὶρ Ντζεφρές, τὴν δεύτερην ἡμέραν, | ||||
ἐπῆρε τὴν κατούνα του κι ἀπῆλθεν εἰς τὸ κάστρον. | ||||
[§] | Ἐσέβη ἀπέσω εἰς τὸν γουλᾶν, ἐδῶκαν του τὴν τσάμπραν, | |||
ἐποίησαν τὸ κρεββάτι του κ’ ἐκοίτετον ἐκεῖσε. | ||||
Ἕναν σιργέντην μοναξὸν εἶχεν ἐκεῖ μετ’ αὖτον, | ||||
κ’ ἡ ἕτερή του φαμελία ἦτον ἐκεῖ εἰς τὸν μποῦρκον. | ||||
Ὥρισε καὶ ἠφέρασιν τὰ ροῦχα του εἰς τὸ κάστρον | ||||
κι ἀπέσω εἰς τὰ ροῦχα του ἦσαν καὶ τ’ ἄρματά τους. | ||||
Ἐκεῖνος γὰρ ἀδιάλειπα εἰς τὸ κρεββάτι ἐκοῖτον· | ||||
τὸν κασνελλᾶνον ἔκραζε καὶ ἤσθιε μετ’ αὖτον· | ||||
τόσην τιμὴν κι ἀναδοχὴν ἔδειχνε πρὸς ἐκεῖνον | ||||
διὰ νὰ θαρρέσῃ εἰς αὐτόν, νὰ τὸν ἔχῃ ἀπεργώσει. | ||||
[§] | Κι ὅσον τὸν ἀποθάρρεσεν καὶ εἶδε τὸν καιρόν του, | |||
κράζει τοὺς σιργέντες του ὅπου εἶχεν ἐδικούς του, | ||||
εἶπεν, ὅτι διάταξιν θέλει διὰ νὰ ποιήσῃ | ||||
φοβούμενος τὸν θάνατον διὰ τὴν ἀστένειον ποῦ εἶχεν· | ||||
ἔβαλεν καὶ ὠμόσαν του κρυφῶς εἰς τὸ κελλίν του | ||||
νὰ κρύψουν τὸ τοὺς θέλει εἰπεῖ καὶ νὰ τοῦ συνεργήσουν | ||||
ἂν ποιήσῃ ἐκεῖνο τὸ σκοπᾷ καὶ βούλεται πληρῶσαι. | ||||
Κι ἀφότου ὑπωμόσασιν, ἄρξετον νὰ τοὺς λέγῃ· | ||||
[§] | «Συντρόφοι, φίλοι κι ἀδελφοί, ὅπου ἤλθετε μετ’ ἔμου | |||
ἐδῶ εἰς τὰ μέρη Ρωμανίας, ἐξεύρετε τὸν τρόπον, | ||||
τὸ πῶς ἐβιάστην κ’ ἔβαλα τὸν τόπον μου σημάδιν | ||||
διὰ νὰ ἔλθω τιμητικὰ εἰς θάρρος καὶ ἐλπίδα | ||||
νὰ ἐπάρω τὴν Καρύταιναν μετὰ τὴν περιοχὴν της, | ||||
τὴν ὅποια ἐχτίσαν κ’ ἔποικαν ἐκεῖνοι οἱ συγγενεῖς μου, | ||||
τὸν ὅποιον τόπο ἐκέρδισαν μὲ τὸ σπαθὶ οἱ ἐδικοί μου. | ||||
[§] | Καὶ εἴδετε κι ἀκούσετε τοὺς δήμιους Μοραΐτες, | |||
τὸ πῶς μὲ ἀκληρήσασιν κ’ ἐβγάλασίν με ἀπ’ αὖτο. | ||||
[§] | Καὶ θλίβομαι κ’ ἐντρέπομαι, πικρίαν μεγάλην ἔχω. | |||
Ἐν τούτῳ ἐγὼ ἐσκόπησα στὸ ἐδικόν σας θάρρος, | ||||
μόνι νὰ βοηθήσετε, ὡς ἔχω τὰς ἐλπίδας, | ||||
νὰ ποιήσω πρᾶγμα φοβερόν, τὸ θέλομεν ἀκούσει. | ||||
Τοῦτο τὸ κάστρο ἐβλέπετε, τὴν δύναμιν ὅπου ἔχει· | ||||
ὀλίγοι ἄνθρωποι ἠμποροῦν νὰ τὸ ἔχουσι φυλάττει, | ||||
ἀφῶν ἔχει σωτάρχισιν κ’ ἔνι ἀφιρωμένον· | ||||
μέσα στὸν τόπον τῶν Σκορτῶν κοίτεται κι ἀφεντεύει. | ||||
Ἂς τὸ κρατήσωμεν διὰ ἐμᾶς νὰ τὸ ἔχωμε ἀφεντέψει, | ||||
νὰ εἰποῦμεν ὅτι θέλομεν νὰ τὸ ἔχωμεν πουλήσει | ||||
τῆς κεφαλῆς τοῦ βασιλέως ἐκείνων τῶν Ρωμαίων. | ||||
Λογίζομαι, τὸ ἀκούσει το ὁ μπάϊλος τοῦ Μορέως, | ||||
νὰ ἔνι πολλὰ χαιράμενος νὰ ἰσιαστῇ μετ’ ἔμας, | ||||
τὸ κάστρον τῆς Καρύταινας μὲ τῶν Σκορτῶν τὸν δρόγγον | ||||
νὰ μὲ τὸ δώσῃ καὶ κρατῶ ἐγὼ κάλλιο ἐκ τὸν ρῆγαν, | ||||
περὶ νὰ δώσω τῶν Ρωμαίων τὸ κάστρον τοῦ Ἐρεοκλόβου. | ||||
Ἐπεὶ ἂν εἶχαν οἱ Ρωμαῖοι ἐτοῦτο τὸ καστέλλιν, | ||||
ἐκέρδαιναν καὶ τὰ Σκορτὰ κι ὅλον τὸ πριγκιπᾶτο». | ||||
[§] | Τὸ ἀκούσει αὐτὸ οἱ σιργέντες του, ἰσιάστησαν ἀλλήλως | |||
κ’ ἐδιάκριναν πῶς νὰ γενῇ καὶ πῶς νὰ τὸ πληρώσουν. | ||||
[§] | Κ’ εἰς τοῦτο ὁ μισὶρ Ντζεφρὲς ἐδιόρθωσεν τὸ πρᾶγμα | |||
λέγει τους· «Ἐγὼ ἤκουσα, αὐτοῦ ἔξω ἔνι ταβέρνα | ||||
ὅπου πουλιέται τὸ κρασὶ κ’ ἐβγαίνει ὁ καστελλᾶνος | ||||
καὶ κάθηται πολλὲς φορὲς καὶ πίνει μὲ τοὺς ἄλλους. | ||||
Λοιπὸν ἐμέναν φαίνεται νὰ πράξωμεν ὡς σᾶς λέγω· | ||||
ἀφότου ἔχομεν ἐδῶ ψωμὶν καὶ παξιμάδιν, | ||||
κρασίν, νερὸν καὶ ἄρματα ὅσον μᾶς κάμνει χρεία, | ||||
ἐβγᾶτε εἰς παραδιαβασμὸν αὐτοῦ ἔξω εἰς τὴν ταβέρναν, | ||||
θέλετε δύο, θέλετε τρεῖς, οἱ ἐπιδεξιώτεροί σας· | ||||
τὸν καστελλᾶνον κράξετε, ὁμοίως τὸν κοντοσταῦλον, | ||||
καὶ τοὺς σιργέντες μετ’ αὐτούς, ὅλους τοὺς πρωτοτέρους. | ||||
Δηνέρια ἔχετε πολλά, δότε τοῦ ταβερνάρη, | ||||
ἐπάρετε πολὺν κρασὶν καὶ πίνετε μετ’ αὔτους, | ||||
καὶ τόσα τοὺς ποτίσετε τοῦ νὰ ἔχουσιν μεθύσει. | ||||
Ἐσεῖς δὲ νὰ προσέξετε μὴ πιάσῃ καὶ πιέτε | ||||
τοσὸν κρασὶν μετ’ ἐκεινοὺς τοῦ νὰ σᾶς σκανταλίσῃ | ||||
καὶ χάσωμεν τὰ ἐλπίζομεν νὰ ἔχωμεν ὀρθώσει. | ||||
Κι ἀφότου ἐγνωρίσετε ὅτι εἶναι μεθυσμένοι, | ||||
ἕνας, ὁ πρῶτος ἀπὸ ἐσᾶς, ἂς ἔβγῃ εὐθέως ἐκεῖθεν, | ||||
ἐδῶ εἰς τὸ κάστρον ἂς ἐλθῇ κ’ ἐνταῦτα ἂς ἔλθῃ κι ἄλλος. | ||||
[§] | Καὶ τὸν πορτάριν πιάσετε καὶ ρίξετέ τον ἔξω, | |||
καὶ τὰ κλειδία του ἐπάρετε καὶ κλείσετε τὴν πόρταν. | ||||
Κ’ εὐθέως ἀπάνω εἰς τὰ τειχέα τῆς πόρτας ἀνεβᾶτε, | ||||
τὴν πόρταν νὰ φυλάξατε μὴ βάλουσιν ἱστίαν | ||||
καὶ κάψουσιν καὶ σέβουσιν ἐδῶ καὶ πιάσουνέ μας, | ||||
καὶ χάσωμεν τὰ ἐλπίζομεν καὶ λέγομεν ποιήσει». | ||||
[§] | Ὡς τὸ ὥρισε ὁ μισὶρ Ντζεφρὲς κι ὡσὰν τὸ ἐδιερμηνέψεν, | |||
οὕτως γὰρ καὶ τὸ ἔποικαν οἱ Φράγκοι ἡ φαμελία του· | ||||
οἱ Φράγκοι ἐρροβόλεψαν κ’ ἐπιάσασιν τὸ κάστρον. | ||||
[§] | Ἐνταῦτα ἐποίησεν ὁ μισὶρ Ντζεφρὲς, τὲς φυλακὲς ἐβγάλαν· | |||
δώδεκα ἤσασιν ἐκεῖ χωριάτες καὶ Ρωμαῖοι. | ||||
Ἔκραξε δύο ἀπὸ τοὺς Ρωμαίους καὶ γράφει τους πιττάκια | ||||
ὁ ἕνας ἀπὸ αὐτοὺς τὸ ἔγραψεν ὅπου ἔξευρεν νὰ γράφῃ· | ||||
στοῦ βασιλέως τὴν κεφαλὴν τὸ ἀπέστειλεν μὲ ἐκείνους, | ||||
γράφων, παραδηλώνοντα νὰ ἔλθῃ σπουδαίως ἐκεῖσε | ||||
στὸ κάστρον ὅπου ἔπιασε, Ὀρεόκλοβον τὸ λέγουν, | ||||
νὰ τὸ πουλήσῃ εἰς ὑπέρπυρα νὰ τοῦ τὸ παραδώσῃ. | ||||
Κ’ ἐκεῖνος, ὡς τὸ ἤκουσεν, ἐχάρηκεν μεγάλως· | ||||
γοργὸν σπουδαίως ἐσώρεψεν ὅλα του τὰ φουσσᾶτα | ||||
κ’ ἐκίνησεν καὶ ἔρχετον σπουδαίως ὅσα ἠμπόρει, | ||||
ἀπῆλθεν κ’ ἐκατάλαβεν στὸ πέραμα τοῦ Ἀλφέως, | ||||
στὸ παραπόταμον τοῦ Ἀλφέως, εἰς τὸν Ὀμπλὸν τὸ λέγουν· | ||||
ἐκεῖ τὲς τέντες του ἔστησεν κ’ ἔπεσεν τὸ φουσσᾶτο. | ||||
[§] | Ἀφότου γὰρ ἐγένετον τὸ πιάσμα τοῦ Ὀρεοκλόβου, | |||
ὁ καστελλᾶνος παρευτύς, Φιλόκαλος τὸ ὄνομά του, | ||||
στὸν κιβιτᾶνον ἔστειλεν μαντατοφόρους δύο, | ||||
μισὶρ Σιμοῦν τὸν ἔλεγαν, τὸ ἐπίκλην ντὲ Βιδόνη· | ||||
ἐκεῖσε εἰς τὴν Ἀράχοβαν, τὴν λέγουσιν μεγάλην, | ||||
ἦτον μὲ τὸν λαὸν τῶν Σκορτῶν στὴν γαρνιζοῦν ἐτότε. | ||||
Τὸ πρᾶγμα τοῦ ἀφηγήθησαν καὶ τὴν δημηγερσίαν | ||||
ὅπου ἔποικε ὁ μισὶρ Ντζεφρές, ἐκεῖνος ντὲ Μπριέρες, | ||||
ἐπιάσε γὰρ τὸ Ὀρεόκλοβον, θέλει νὰ τὸ πουλήσῃ | ||||
τῆς κεφαλῆς τοῦ βασιλέως, ἐμήνυσέ του νὰ ἔλθῃ | ||||
νὰ τοῦ δώσῃ τὰ ὑπέρπυρα, τὸ κάστρον νὰ ἔχῃ ἐπάρει. | ||||
[§] | Τὸ ἀκούσει το ὁ μισὶρ Σιμοῦς, εὐθέως καβαλλικεύει | |||
μὲ ὅσον λαὸν εὑρέθηκεν ἐτότε ἐκεῖ μετ’ αὖτον. | ||||
Καταπαντοῦθε ἐμήνυσεν νὰ ἔρχεται ὁ λαός του· | ||||
σπουδαίως ἐκατέλαβεν στὸ κάστρον τοῦ Ὀρεοκλόβου. | ||||
Τὸν γῦρον τὸ ἐτριγύρισεν μὲ τὸν λαὸν ὅπου εἶχεν, | ||||
τὰ διάβατα ὅλα ἔπιασεν, τὲς στράτες καὶ κλεισοῦρες, | ||||
ὅπως μὴ σέβῃ ἢ ἐξεβῇ ἄνθρωπος εἰς τὸ κάστρον | ||||
νὰ φέρῃ ἢ ἐπάρῃ τίποτε μαντᾶτο ἐκ τοὺς Ρωμαίους, | ||||
ἐνταῦτα γὰρ ὅπου ἔσωσεν μισὶρ Σιμοῦς ἐκεῖνος, | ||||
ἐκεῖσε εἰς τὸ Ὀρεόκλοβον μὲ τὸν λαὸν ὅπου εἶχεν. | ||||
Μαντατοφόρους ἔστειλεν σπουδαίως εἰς τὸν μπάϊλον | ||||
στὸν μισίρ Νικόλα ντὲ Σαὶντ Ὀμὲρ ὅπου ἦτον στὴν Κλαρέντσα· | ||||
τὴν πρᾶξιν τοῦ ἐμήνυσεν κ’ ἐπληροφόρεσέ τον, | ||||
τὸ πῶς τὸ κάστρον ἔπιασεν ἐκεῖνο τοῦ Ὀρεοκλόβου | ||||
ἐκεῖνος ὁ μισὶρ Ντζεφρές, τὸ ἐπίκλην ντὲ Μπριέρες, | ||||
κ’ ἐμήνυσεν τῆς κεφαλῆς τοῦ βασιλέως Ρωμαίων | ||||
νὰ τοῦ φέρῃ ὑπέρπυρα, τὸ κάστρον νὰ τοῦ δώσῃ, | ||||
καὶ νὰ ἔρχεται σπουδακτικὰ μὲ τὰ φουσσᾶτα του ὅλα | ||||
νὰ συμμαχήσῃ παρευτὺς μὴ χάσουσιν τὸ κάστρον, | ||||
μὴ προῦ ἐλθοῦσιν οἱ Ρωμαῖοι καὶ σέβουσιν ἀπέσω. | ||||
[§] | Ὁ μπάϊλος γὰρ τὸ ἀκούσει το, ἐκίνησεν εὐθέως | |||
μὲ ὅσα φουσσᾶτα εὑρέθησαν ἔχων ἐκεῖ μετ’ αὖτον, | ||||
κ’ ἐμήνυσεν καταπαντοῦ νὰ ἔρχωνται τὰ φουσσᾶτα. | ||||
Κι ὡς ἦλθεν στὸ Ὀρεόκλοβον κ’ ηὗρεν τὸν κιβιτᾶνον, | ||||
ἐκεῖνον τὸν μισὶρ Σιμοῦ, μὲ τὰ φουσσᾶτα ὅπου εἶχε, | ||||
(τὸ κάστρο ἐπαρακάθετον, τὲς στράτες εἶχεν πιάσει, | ||||
πολλάκις μὴ ἔλθῃ πώποθεν κανεὶς ἐκ τοὺς Ρωμαίους, | ||||
καὶ σέβειν στὸ Ὀρεόκλοβον καὶ φέρειν του μαντᾶτα)· | ||||
πολλὰ τὸν εὐχαρίστησεν τὸν κιβιτᾶνο ὁ μπάϊλος. | ||||
[§] | Καταπαντοῦθε ἐρχόντησαν τὰ φράγκικα φουσσᾶτα· | |||
τὸν δρόγγον ὅλον τῶν Σκορτῶν ἐπιάσαν κ’ ἐφυλάγαν. | ||||
Μαντᾶτα ἠφέραν ἀληθινὰ ἐτότε γὰρ τοῦ μπάϊλου, | ||||
τὸ πῶς ἐκαταλάβασιν τὰ τῶν Ρωμαίων φουσσᾶτα | ||||
στὸ παρεπόταμον τοῦ Ἀλφέως, εἰς τὸν Ὀμπλὸν τὸ λέγουν. | ||||
Ἐνταῦτα ὁρίζει κ’ ἔκραξαν μισὶρ Σιμοῦν ἐκεῖνον, | ||||
τὸν κιβιτᾶνον τῶν Σκορτῶν, κι ὁρίζει του νὰ ἐπάρῃ | ||||
τὸν ἐδικόν του γὰρ λαὸν καὶ τῶν Σκορτῶν τοῦ δρόγγου, | ||||
τῆς Καλομάτας τὸν λαὸν καὶ τοῦ Περιγαρδίου, | ||||
τῆς Χαλαντρίτσας ἀλλαδὴ κ’ ἐκεῖνον τῆς Βοστίτσας, | ||||
νὰ ἀπέλθῃ εἰς τὴν Ἴσοβαν, στὸ πέραμα τῆς Πτέρης, | ||||
στὸ παραπόταμον τοῦ Ἀλφέως νὰ στήκῃ καὶ φυλλάτῃ, | ||||
νὰ μὴ περάσουν οἱ Ρωμαῖοι εἰς τῶν Σκορτῶν τὸν δρόγγον. | ||||
Ἐνταῦτα ὁ μισὶρ Σιμοῦς, ὡς τὸ ὥρισεν ὁ μπάϊλος, | ||||
ἐπῆρεν τὰ φουσσᾶτα του κι ἀπῆλθεν γὰρ ἐκεῖσε, | ||||
κ’ ἔστηκεν καταπρόσωπα ἐκείνων τῶν Ρωμαίων. | ||||
[§] | Ὁ μπάϊλος γάρ, ὡς φρόνιμος, μὲ τὴν βουλὴν ὅπου εἶχεν, | |||
ἔκραξε δύο καβαλλαρίους κι ὁρίζει τους νὰ ἀπέλθουν | ||||
ἐκεῖσε εἰς τὸ Ὀρεόκλοβον, τὸ κάστρον νὰ ζητήσουν | ||||
ἐκείνου τοῦ μισὶρ Ντζεφρὲ διὰ νὰ τὸ ἔχῃ στρέψει | ||||
στὴν ἀφεντίαν τοῦ ρηγός, καθὼς τὸ ηὗρε ὅτι ἦτον· | ||||
κ’ εἰς τοῦτο ὅπου ἔποικεν συμπάθειον νὰ τοῦ ποιήσουν. | ||||
«Εἰ δὲ λογίσῃ τίποτε τὸ κάστρον νὰ κρατήσῃ, | ||||
νὰ τὸ κρατῇ διὰ ὁ λόγου του ἢ ἄλλου νὰ τὸ δώσῃ, | ||||
εἰπέτε του εἰς πληροφορίαν ἂς τὸ κρατῇ εἰς ἀλήθειον· | ||||
πρῶτα νὰ λάβω θάνατον κ’ ἐσεῖς ὅλοι μετ’ ἔμου, | ||||
παρὰ νὰ διάβω ἀπ’ ἐδῶ μὲ τὰ φουσσᾶτα ὅπου ἔχω, | ||||
ἕως οὗ χαλάσω τὰ τειχέα τοῦ κάστρου τοῦ Ὀρεοκλόβου, | ||||
νὰ τὸν πετρώσω ἀπέσω ἐκεῖ καὶ νὰ τὸν θανατώσω». | ||||
Ἐνταῦτα ἀπήλθασιν ἐκεῖ ἐκεῖνοι οἱ καβαλλάροι, | ||||
στὸ κάστρον ἐπλησίασαν καὶ τρέβαν ἐζητῆσαν· | ||||
ἐλάλησαν ἀπὸ μακρέα μὴ σύρουσιν εἰς αὔτους, | ||||
ὁ μπάϊλος γὰρ τοὺς ἔστελνεν ἐκεῖ μαντατοφόρους | ||||
ὁμοῦ μὲ τὸν μισὶρ Ντζεφρὲ νὰ ἔχουσιν συντύχει | ||||
δι’ ἀνάπαψίν του καὶ τιμὴν ἂν θέλῃ νὰ τὸ ποιήσῃ. | ||||
Τὸ ἀκούσει το ὁ μισὶρ Ντζεφρές, περίχαρος ἐγίνη, | ||||
ἐστάθη ἀπάνω στὰ τειχέα κ’ ἐρώτησε, τί θέλουν; | ||||
[§] | Λέγουν του· «Ὁ μπάϊλος σὲ μηνᾷ, ὡς φίλον χαιρετᾷ σε, | |||
θαυμάζεται εἰς τὴν εὐγενίαν καὶ φρόνεσιν ὅπου ἔχεις, | ||||
εἰς τὴν τιμὴν ὅπου ηὕρηκες εἰς τοῦ ρηγὸς τὸ κάστρον, | ||||
τὸ πῶς ἔπιασες καὶ κρατεῖς, θέλεις νὰ τὸ πουλήσῃς | ||||
τῆς κεφαλῆς γὰρ τῶν Ρωμαίων, ὡς τὸ ἐπληροφορέθην. | ||||
Ἐν τούτῳ σὲ παρακαλεῖ κ’ ἡμεῖς ὅλοι μετ’ αὖτον· | ||||
μὴ σὲ πλανέσῃ ὁ λογισμός, τοῦ κόσμου γὰρ ἡ δόξα. | ||||
[§] | Ἐτοῦτο γὰρ ὅπου ἔποικες, οἱ πάντες τὸ ἐθαυμάσαν· | |||
οὐκ ἔπρεπέ σε, ὡς εὐγενὴς, τρόπον δημηγερσίας | ||||
ποτέ σου νὰ τὸ θυμηθῇς, εἰς ἔργον νὰ τὸ βάλῃς· | ||||
ἐπεὶ τὸ γένος τῶν Φραγκῶν ὅπου εἴμεθεν ἐνταῦτα, | ||||
δίκαιον ἐσὲν τὸ ἐντράπημαν καὶ εἴμεθεν θλιμμένοι. | ||||
Ὅμως ἡμεῖς τὸ ἐξεύρομεν, ἀπὸ πικρίας τὸ ἐποῖκες, | ||||
διατὸ ἐθάρρεις κ’ ἤλπιζες νὰ ἔχῃς τὴν μπαρουνίαν | ||||
τῆς Καρυταίνου τῶν Σκορτῶν κ’ εὑρέθης λανθασμένος· | ||||
τὸ ἔποικες γὰρ ἐξεύρομεν ὅτι ἐμετανόησες. | ||||
Διὰ τοῦτο λέγομεν πρὸς σὲ καὶ συμβουλεύομέ σε· | ||||
μὲ τὸ καλὸν καὶ προθυμίας στρέψε τὸ κάστρον ὀπίσω | ||||
καὶ θέλεις ἔχει εὐεργεσίαν, τιμὴν μετὰ συμπάθειον. | ||||
Εἰ δὲ λογίσῃς τίποτε μὲ τρόπον σκιβουρίας, | ||||
πρόσεχε, ὅτι οὐ δύνεσαι νὰ ἀντισταθῇς εἰς τόσον· | ||||
ἐπεὶ ὁ μπάϊλος ἔστειλεν νὰ ἐλθοῦν οἱ πελεκᾶνοι, | ||||
τεχνῖτες γὰρ Βενέτικοι τὰ ποιήσουν τριπουτσέτα· | ||||
αὐτὰ τὰ ἐβλέπεις τὰ τειχία ὅλα χαλάσει θέλουν | ||||
νὰ σᾶς πετρώσουν ὅλους σας καὶ νὰ σᾶς θανατώσουν». | ||||
Ἐνταῦτα ὁ μισὶρ Ντζεφρὲς ἄρξετον νὰ τοὺς λέγῃ· | ||||
[§] | «Ἄρχοντες, ἀδικεῖτε με, κρατεῖτε τὸ ἰγονικόν μου | |||
μὲ πρόφασες καὶ ἀφορμὲς ἐσεῖς οἱ Μοραΐτες· | ||||
κ’ ἐγὼ ἀπὸ παραπόνεσιν καὶ θλῖψιν, ὅπου ἔχω, | ||||
ἐποίησα ἐτοῦτο, τὸ εἴδετε, ἀπὸ πικρίας ὅπου ἔχω· | ||||
κ’ ἐξεύρω κ’ ἐγνωρίζω το, εἰς ἀτιμίαν μου τὸ ἔχω. | ||||
Ὅμως, ἀφῶν τὸ λέγετε καὶ συμβουλεύετέ με, | ||||
ἐγὼ τὸ κάστρον στρέφω το μὲ συμφωνίαν καὶ τρόπον, | ||||
νὰ βάλωμε τὴν κρίσιν μου εἰς τοῦ ρηγὸς τὴν κούρτην, | ||||
κι ὡς τὸ διακρίνει, δέχομαι νὰ τὸ ἔχω προσκυνήσει. | ||||
Ἐγὼ γὰρ ὡς ἦλθα ἐδῶ στὸν τόπον τοῦ Μορέως, | ||||
ἀγάπησα κι ὀρέγομαι νὰ εἶμαι ἐδῶ μετ’ ἔσας· | ||||
δότε με τόπον νὰ κρατῶ, νὰ ἔχω τὴν ζωήν μου, | ||||
διατὶ ἔχω αἰσχύνην κ’ ἐντροπὴν νὰ ὑπάγω εἰς τὴν Φραγκίαν, | ||||
νὰ μὲ γελοῦν οἱ συγγενεῖς, οἱ φίλοι κ’ οἱ γειτόνοι, | ||||
ὅτι ἦλθα εἰς τὴν Ρωμανίαν κ’ ἔπραξα ὡσὰν κοπέλι». | ||||
Λοιπόν, τὰ εἴπασιν ἐκεῖ ἐκεῖνοι οἱ καβαλλάροι, | ||||
τότε μὲ τὸν μισὲρ Τζεφρὲ κ’ ἐκεῖνος μετ’ ἐκείνους, | ||||
ἐὰν ἤθελα νὰ ἔγραφα, καὶ ποῖος νὰ ἀναγνώσῃ; | ||||
Ἀλλὰ ἐν κοντῷ σᾶς τὸ δηλῶ, γράφω καὶ ἀφηγοῦμαι· | ||||
ἰσιάστην ὁ μισὶρ Ντζεφρὲς καὶ ἔδωκεν τὸ κάστρον, | ||||
κ’ ἐδῶκαν του εἰς γονικαρχίαν τῆς Μόραινας τὸ φίε, | ||||
- εἰς τὰ Σκορτὰ εὑρίσκεται μὲ ἕτερα χωρία - | ||||
γυναῖκαν εὐλογητικὴν τὴν ντάμα Μαργαρίταν, | ||||
ὅπου ἦτον ἐξαδέλφισσα τοῦ ἀφέντη τῆς Ἀκόβου | ||||
καὶ εἶχεν εἰς γονικαρχίαν τὸ φίε τῆς Λισσαρέας. | ||||
[§] | Κι ἀφότου ὑπαντρεύτησαν κ’ ἐσμίξασιν οἱ δύο, | |||
ὁ Θεὸς τοὺς ἔδωκεν παιδὶν ὅπου ἦτον θυγατέρα· | ||||
Ἑλένην τὴν ὠνόμασαν κ’ ὕστερα ὑπαντρεύτη | ||||
μὲ τὸν μισὶρ Βιλάϊ ντὲ Ἀνῶε τῆς Ἀρκαδίας ἀφέντην. | ||||
Κ’ ἐκεῖνοι πάλε ἐποίκασιν υἱὸν καὶ θυγατέρα· | ||||
Ἀράρδος ἄκουε ὁ υἱός, Ἀνέζα ἡ θυγάτηρ, | ||||
τὴν ὁποίαν εὐλογήθηκεν διὰ ὁμόζυγον γυναῖκαν | ||||
ὁ μισὶρ Στένης τὸ ὄνομα καὶ Μαῦρος τὸ ἐπίκλην. | ||||
Κ’ ἐκείνη πάλε ἐγέννησεν υἱοὺς καὶ θυγατέρες· | ||||
κι ἀπ’ ὅλους τους ἐνέμεινεν ἕνας ὁ κληρονόμος, | ||||
Ἀράρδον τὸν ὠνόμασαν, ὁ ἀφέντης Ἀρκαδίας. | ||||
Ἐπλούτηναν τὰ ὀρφανά, ἐχάρησαν οἱ χῆρες, | ||||
οἱ πένητες καὶ οἱ φτωχοὶ πολὺ λογάρι ἐποῖκαν | ||||
εἰς τὸν καιρὸν ὅπου λαλῶ τοῦ ἀφέντου Ἀρκαδίας. | ||||
Ὅλοι τὸν μνημονεύετε, καλὸς ἀφέντης ἦτον. | ||||
[§] | Ἐν τούτῳ παύομαι ἀπ’ ἐδῶ νὰ λέγω κι ἀφηγοῦμαι | |||
δι’ ἐκεῖνον τὸν μισὶρ Ντζεφρὲ καὶ τὴν κληρονομίαν του, | ||||
καὶ θέλω νὰ σὲ ἀφηγηθῶ, νὰ γράψω καὶ νὰ λέγω | ||||
διὰ τὴν μακάριαν Ζαμπέαν (ὅπου ἦτον θυγατέρα | ||||
ἐκείνου τοῦ μακαριστοῦ τοῦ πρίγκιπα Γυλιάμου, | ||||
ὅπερ τὴν ἐλέγασιν ἐκεῖνες τὲς ἡμέρες | ||||
κ’ ἐκράζαν κι ὠνομάζασιν ἡ Κυρὰ τοῦ Μορέως), | ||||
τὸ πῶς τὴν ἤφερεν ὁ Θεὸς κ’ ἐστράφη στὸ ἰγονικόν της | ||||
κ’ ἐγένετον πριγκίπισσα ὅλης τῆς Ἀχαΐας. | ||||
[§] | Ἐτότε ἐκεῖνον τὸν καιρὸν ὅπου σᾶς ἀφηγοῦμαι, | |||
ἦτον ἡ πριγκίπισσα ἐκείνη ἡ Ζαμπέα | ||||
ἐκεῖσε εἰς τὴν Ἀνάπολιν μετὰ τὸν ρῆγα Κάρλον. | ||||
Κι ὁ ρῆγας γὰρ ἀφέντευεν ἐτότε τὸν Μορέαν | ||||
εἰς τρόπον γὰν κ’ εἰς ἀφορμήν, στὲς συμφωνίες ἐκεῖνες | ||||
ὅπου ἔποικεν ὁ πρίγκιπας ἐκεῖνος ὁ Γυλιάμος | ||||
μετὰ τὸν ρῆγαν Κάρουλον τὸν γέρο, τὸν πατήρ του, | ||||
ὁμοίως καὶ διὰ τὸν πρίγκιπα, τὸν ἀδελφόν του ἐκεῖνον, | ||||
τὸ ὄνομα μισὶρ Λοΐς, τὸν ἄντρα τῆς Ζαμπέας. | ||||
Λοιπὸν καθὼς ἀφέντευεν ὁ ρῆγας τὸν Μορέαν, | ||||
ἦσαν ἐτότε εἰς τὸν Μορέαν εἰς τὸν καιρὸν ἐκεῖνον | ||||
ὁκάποιοι δύο καβαλλάριοι, ἐνῷ ἦσαν φλαμουριάροι. | ||||
Ὁ ἕνας ἄκουεν Τζαντεροῦς, κοντόσταυλος ὁ μέγας | ||||
Η ΚΥΡΑ ΤΟΥ ΜΟΡΕΩΣ ΙΣΑΒΕΛΛΑ ΒΙΛΛΑΡΔΟΥΪΝΗ | ||||
τοῦ πριγκιπάτου τοῦ Μορέως ἦτον ἐτότε ἐκεῖνος· | ||||
κι ὁ ἄλλος ὁ μισὶρ Ντζεφρὲς ντὲ Τουρνᾶ τὸ ἐπίκλην. | ||||
Ὁ ρῆγας τοὺς ἀγάπησεν, εἰς σφόδρα τοὺς ἐτίμα· | ||||
τὸν μέγαν γὰρ κοντόσταυλον, τὸν Τζαντεροῦν ἐκεῖνον, | ||||
μέγαν ἀμιράλην τὸν ἔποικεν ὅλου του τοῦ ρηγάτου. | ||||
[§] | Κι ὡσὰν ὑπηγαινοέρχονταν οἱ καβαλλάροι ἐκεῖνοι | |||
ἐκεῖσε εἰς τὴν Ἀνάπολιν εἰς τοῦ ρηγὸς τὴν κούρτην, | ||||
ἦτον τοῦ κόντου ντὲ Ἀϊνὰτ ὁ ἀδελφὸς ἐκεῖσε, | ||||
μισὶρ Φλορὰν τὸν ἔλεγαν, ντὲ Ἀϊνὰτ τὸ ἐπίκλην. | ||||
Ἦταν μέγας κοντόσταυλος ’ς ὅλον τὸ πριγκιπᾶτο. | ||||
[§] | Κι ὡς τὸ ἔχει γὰρ τὸ κοσμικὸν στὸ γένος τῶν ἀνθρώπων | |||
κι ἀλλήλως συμβιβάζονται καὶ κάμνουσι φιλίαν, | ||||
ὠρέχτη κ’ ἐφιλεύτηκε μισὶρ Φλορᾶς ἐκεῖνος | ||||
μὲ ἐκείνους τοὺς καβαλλαρίους τοὺς δύο Μοραΐτες, | ||||
τὸν μισὶρ Ντζᾶ ντὲ Τζαντεροῦ καὶ τὸν μισὶρ Ντζεφρόη. | ||||
Καὶ μέσα εἰς τούτην τὴν φιλίαν ὅπου εἴχασιν ἀλλήλως, | ||||
ὁ μισὶρ Φλορᾶς, ὡς φρόνιμος, λέγει ἐκεινῶν τῶν δύο· | ||||
«Ἄρχοντες, φίλοι κι ἀδελφοί, ἂν θέλετε ἐσεῖς οἱ δύο | ||||
νὰ μ’ ἔχετε ἐκεῖσε εἰς τὸν Μορέαν φίλον καὶ σύντροφόν σας | ||||
ὅρκον νὰ ποιήσω πρὸς ἐσᾶς νὰ μὴ ἀπεχωριστοῦμε, | ||||
νὰ εἴμεθεν ὡς ἀδελφοί, νὰ ζήσωμεν ἀλλήλως. | ||||
ἐγὼ θεωρῶ ὀφθαλμοφανῶς, ὁ ρῆγας ἀγαπᾷ σας, | ||||
ΥΠΑΝΔΡΕΥΕΤΑΙ ΤΟΝ ΦΛΩΡΕΝΤΙΟΝ ΑΝΑΓΛΑΥΪΚΟΝ | ||||
κ’ ἔχει σας εἰς προσορώτησιν κ’ εἰς τὴν βουλήν του πρώτους. | ||||
Λοιπόν, ἂν ἔχετε εἰς ἐμὲν ἀγάπην, ὡς παντέχω, | ||||
συντύχετέ του ὡς διὰ ἐμὲν νὰ ἐπάρω τὴν κυράν σας, | ||||
αὐτούνην τὴν ντάμα Ζαμπέαν ’ς ὁμόζυγον γυναῖκαν, | ||||
καὶ δείξετέ του ἀφορμὲς καὶ τρόπους ἀληθείας, | ||||
τὸ πῶς ὁ τόπος τοῦ Μορέως εὑρίσκεται εἰς τὴν μάχην, | ||||
καὶ κιντυνεύει, χάνεται μὲ τοὺς ὀφφικιαλίους του· | ||||
τοὺς μπάϊλους ὅπου στέλνει ἐκεῖ, αὐτοὶ εἶναι ρογατόροι | ||||
καὶ βιάζονται τὸ διάφορον τὸ ἐδικόν τους πάντα, | ||||
κι ὁ τόπος πάντα ἀπορεῖ χάνεται, κιντυνεύει, | ||||
κι ὁ ρῆγας ἔχει τὴν ἔξοδον καὶ ἄλλοι διαφορίζουν. | ||||
Καὶ ἔνι γὰρ καὶ ἁμαρτία νὰ ἔχῃ τὸν κληρονόμον | ||||
ἐδῶ - ὡς περνᾷ ἦτον φυλακή, ὁ κόσμος τὸ θαυμάζει. | ||||
Κ’ ἤθελεν ποιήσει ψυχικὸν καὶ ἔπαινόν του μέγαν, | ||||
νὰ ὑπάντρεψε τὴν ντάμα Ζαμπέα μὲ ἕναν καβαλλάρην, | ||||
μὲ ἄνθρωπον εὐγενικόν, νὰ ἦτον τῆς τιμῆς της, | ||||
νὰ ἐπόθησε κ’ ἐφύλαξε τὸν τόπον τοῦ Μορέως, | ||||
μὴ προῦ ἀπορήσῃ παντελῶς, καὶ χάσουν τον οἱ Φράγκοι. | ||||
Καὶ τί νὰ λέγω τὰ πολλὰ καὶ νὰ σᾶς διερμηνεύω; | ||||
τόσα βιαστῆτε, ὡς φρόνιμοι, κ’ εἰπέτε τον τὸν ρῆγαν | ||||
ὅπως νὰ τὸν διακλίνενε, νὰ ἔλθῃ εἰς θέλημά σας· | ||||
ἐπεὶ μὲ λέγει ὁ λογισμὸς κι ὁ νοῦς μου μὲ τὸ δίδει, | ||||
ὅτι ἐὰν τὸ ποθὴσετε, ὡς φρόνιμοι ὅπου εἶστε, | ||||
τὸ πρᾶγμα θέλει πληρωθῆ καὶ θέλετε κερδίσει | ||||
τὸ πργκιπᾶτον ὡς διὰ ἐσᾶς κ’ ἐγὼ νὰ εἶμαι ἐδικός σας· | ||||
ἐμὲν νὰ λέγουν πρίγκιπα, κ’ ἐσεῖς νὰ εἶστε ἀφέντες». | ||||
Ἀκούσων ταῦτα ὁ Τζαδροῦς κι ὁ μισὶρ Ντζεφρὲς ἐκεῖνος, | ||||
πολλὰ τὸ ἀγαπήσασιν, ὑπόσχεσιν τοῦ ἐποῖκαν | ||||
ὅτι νὰ βάλουσιν βουλήν, τὸ πρᾶγμα νὰ ποιήσουν, | ||||
κ’ εἶχαν ἐλπίδα στὸν Θεὸν νὰ τὸ κατευοδώσουν, | ||||
Ἐνταῦτα ἐκύτταξαν καιρὸν νὰ εὕρουσιν τὸν ρῆγαν | ||||
εἰς ὥραν γὰρ καλοψυχίας νὰ τοῦ ἔχουσιν συντύχει. | ||||
Κι ὅταν τὸν ηὗραν τὸν καιρὸν τοῦ ἐσύντυχαν οἱ δύο· | ||||
καλόψυχα τὸν ηὕρασιν στὴν τσάμπραν του ἀπέσω· | ||||
πολλοὺς τρόπους τοῦ εἴπασιν καὶ ἀφορμὴν τοῦ ἐδεῖξαν· | ||||
τὸ πῶς ὁ τόπος τοῦ Μορέως τὸ πριγκιπᾶτο Ἀχαΐας | ||||
ἀπόρει κ’ ἐκιντύνευεν, καὶ ἦτον εἰς ἀπώλειαν, | ||||
διατὸ ἔλειπεν ὁ πρίγκιπας ὅπου ἦτον πάντα εἰς αὖτον. | ||||
«Ἐσὺ ἀποστέλνεις στὸν Μορέαν, μπάϊλον καὶ ρογατόρους | ||||
καὶ τυραννίζουν τοὺς φτωχούς, τοὺς πλούστους ἀδικοῦσιν | ||||
τὸ διάφορόν τους πολεμοῦν, κι ὁ τόπος ἀπορεῖται. | ||||
Ἐὰν οὐ μὴ βάλῃς ἄνθρωπον νὰ ἔνι κληρονόμος, | ||||
νὰ στήκεναι καθολικῶς, νὰ κυβερνῇ τοὺς πάντας, | ||||
νὰ ἔχῃ ἔννοιαν καὶ σκοπὸν τὸν τόπον νὰ προκόβῃ, | ||||
ἔχε το εἰς πληροφορίαν, χάνεις τὸ πριγκιπᾶτο. | ||||
Λοιπόν, ἀφέντη βασιλέα, ἐσὺ ἔχεις τὸν κληρονόμον, | ||||
αὐτείνην τὴν ντάμα Ζαμπέαν, τοῦ πρίγκιπος θυγάτηρ, | ||||
καὶ δός της ἄντρα, ἄνθρωπον εὐγενικὸν καὶ μέγαν, | ||||
τὸ πριγκιπᾶτο νὰ κρατῇ ἀπὸ τὴν βασιλείαν σου, | ||||
καὶ θέλεις ποιήσει ψυχικὸν καὶ διάφορόν σου μέγα, | ||||
κι ὅσοι τὸ ἀκούσουν πάντοτε σὲ θέλουν ἐπαινέσει». | ||||
Τί νὰ σᾶς λέγω τὰ πολλὰ καὶ τί νὰ σᾶς τὰ γράφω; | ||||
τόσα τοῦ εἶπαν τοῦ ρηγὸς ἐκεῖνοι οἱ καβαλλάροι, | ||||
τόσα ἐσυντύχαν τοῦ ρηγός, τόσα τὸν ἀναγκάσαν, | ||||
ὅτι ἔστερξεν τοῦ νὰ γενῇ ἐκείν’ ἡ ὑπαντρεία, | ||||
νὰ ἐπάρῃ ὁ μισὶρ Φλορᾶς τὴν ντάμα τὴν Ζαμπέαν | ||||
εἰς γυναῖκα εὐλογητικὴν, νὰ ἔχῃ τὸ πριγκιπᾶτο | ||||
ὡς ἴδιον γονικὸν αὐτοῦ, νὰ τὸ κληρονομήσῃ. | ||||
[§] | Τὲς συμφωνίες ἐγράψασιν λεπτῶς καὶ τὰ κεφάλαια, | |||
τὸ τί ἐχρεώστει ὁ πρίγκιπας νὰ κάμνῃ πρὸς τὸν ρῆγαν, | ||||
κι ὁ ρῆγας πρὸς τὸν πρίγκιπα, ὁ εἷς γὰρ πρὸς τὸν ἄλλον. | ||||
Ἕναν κεφάλαιο ἐγράψασιν στὸ προβελέντζι ἐκεῖνο, | ||||
ἐνῷ ἦτον τρόπος ἁμαρτίας καὶ ἄδικον μεγάλον· | ||||
ὅτι πολλάκις ἐὰν συμβῇ κ’ ἔλθῃ τὸ πριγκιπᾶτο | ||||
εἰς κληρονόμον θηλυκόν, εἰς γυναῖκα νὰ ἀφεντέψῃ, | ||||
νὰ μὴ τολμήσῃ ὑπαντρευτῇ εἰς ἄνθρωπον τοῦ κόσμου | ||||
ἄνευ εἰδήσεως κι ὁρισμοῦ, ὅποιος κι ἂν ἔνι ρῆγας· | ||||
εἰ δὲ εὐρεθῇ καὶ ποιήσῃ το, νὰ ἔνι ἀκληρημένη | ||||
ἀπ’ τοῦ Μορέως τὴν ἀφεντίαν κι ὅλον τὸ πριγκιπᾶτο. | ||||
Ἔδε ἁμαρτία ποῦ ἐγίνετον δι’ ἐτοῦτο τὸ κεφάλαιον· | ||||
μετὰ ταῦτα ἀκληρήσασιν τὴν πριγκίπισσα Ζαμπέαν, | ||||
διατὶ γὰρ εὐλογήθηκε τὸν Φίλιππο ντὲ Σαβόη, | ||||
ὅταν ἀπῆλθεν στὸ παρτοῦν ἐτότε γὰρ τῆς Ρώμης. | ||||
[§] | Ἀφότου γὰρ ἐγράψασιν τὲς συμφωνίες ἐκεῖνες, | |||
ὥρισε ὁ ρῆγας παρευτὺς κ’ ἐποιήσασιν τὸν γάμον· | ||||
κ’ ἐνταῦτα εὐλογήθηκεν μισὶρ Φλορὰνς ἐκεῖνος | ||||
ἐκείνην τὴν ντάμα Ζαμπέαν, τοῦ πρίγκιπος θυγάτηρ, | ||||
ἐκείνου τοῦ μακαριτοῦ τοῦ πρίγκιπος Γυλιάμου. | ||||
[§] | Ὁ γάμος γὰρ ἐγένετον μὲ παρρησίαν μεγάλην, | |||
μὲ χαρμοσύνην καὶ χαρές, καὶ μὲ ἔξοδες μεγάλες. | ||||
Κ’ ἐκεῖ ὅπου ἦσαν στὸν ναόν, στὴν ἐκκλησίαν ἀπέσω, | ||||
ὅπερ τοὺς εὐλόγησεν ἀτός του ὁ μητροπολίτης, | ||||
ἐκεῖνος τῆς Νεάπολης· κ’ ἐρρεβέστισεν ὁ ρῆγας | ||||
Ο ΦΛΩΡΕΝΤΙΟΣ ΚΑΙ Η ΙΣΑΒΕΛΛΑ ΠΡΙΓΚΙΠΕΣ | ||||
ἐκείνην τὴν ντάμα Ζαμπέα ἀπὸ τὸ πριγκιπᾶτο | ||||
ὡς κληρονόμος φυσικός· κ’ ἐνταῦτα πάλε ἀπὸ αὗτο | ||||
κράζει τὸν μισὶρ Φλορᾶν καὶ ἐρρεβέστισέ τον | ||||
ὡς ἀβουέρην, τὸν ἔποικεν ὁμοίως καὶ κληρονόμον· | ||||
πρίγκιπα τὸν ἐθρόνιασε νὰ λέγεται Ἀχαΐας. | ||||
Κι ἀφότου ἐπλήρωσε ἡ χαρά, τοῦ πρίγκιπος ὁ γάμος, | ||||
ἐδιόρθωσε τὸ μίσσεμα νὰ ἐξέβῃ ἀπὸ τὴν Πούλιαν, | ||||
τιμητικά, μὲ παρρησίαν νὰ ἔλθῃ εἰς τὸν Μορέαν. | ||||
Τὸν ρῆγαν ἐπροσκύνησεν, ἀπηλογίαν ἐπῆρεν, | ||||
τοὺς κόντους καὶ καβαλλαρίους ἀπεχαιρέτησέν τους, | ||||
τὴν φαμελίαν του αὔξησεν, ἐρρόγεψεν καὶ ἄλλους· | ||||
εἶχεν ἀπάνω εἰς τὰ ἄλογα καβαλλαρίους, σιργέντες, | ||||
ἀπάνω γὰρ τῶν ἑκατόν, τριακοσίους τζαγραόρους. | ||||
[§] | Εἰς τὸ Βροντῆσι ἀπέσωσεν, ηὗρεν τὰ πλευτικά του, | |||
ἐσέβη ἀπέσω εἰς αὐτὰ κ’ ἦλθεν εἰς τὴν Κλαρέντσα. | ||||
Ὁ μπάϊλος τότε τοῦ Μορέως, ὁ γέρο μισὶρ Νικόλαος, | ||||
στὴν Ἀνδραβίδα εὑρίσκετον· τὸ μάθει τὸ μαντᾶτο, | ||||
εὐθέως ἐκαβαλλίκεψεν κ’ ἦλθεν εἰς τὴν Κλαρέντσα· | ||||
τὸν πρίγκπα ἐπροσκύνησεν κι ὅσοι ἦσαν μετ’ αὖτον, | ||||
κι ὁ πρίγκιπας τὸν ἔποικεν ἀναδοχὴν μεγάλην. | ||||
Κι ὅσον ἐκατεστόλιασεν ὁ πρίγκιπας τὸν λαόν του | ||||
ἐκεῖσε εἰς τὴν ἐκκλησίαν ὅπου εἶναι οἱ Φρεμενοῦροι, | ||||
ὥρισεν κ’ ἐσωρεύτησαν μικροί τε καὶ μεγάλοι. | ||||
[§] | Ἔδειξεν τὰ προστάγματα καὶ τὰ χαρτία ποῦ ἐβάστα, | |||
τοῦ μπάϊλου ἐπροσκόμισεν τὸν ὁρισμὸν τοῦ ρήγα· | ||||
τὸ πῶς ὁ ρῆγας τὸν ὥριζεν, ἐγράφως τοῦ τὸ ἐμήνα, | ||||
τὸ πριγκιπᾶτον τοῦ Μορέως νὰ τοῦ τὸ παραδώσῃ, | ||||
τὰ κάστρη καὶ τὴν ἀφεντίαν ὅλου τοῦ πριγκιπάτου. | ||||
[§] | Ἀπ’ αὔτου ἐβγάνει πρόσταγμα τὸ πῶς ἐμήνα ὁ ρῆγας | |||
ΕΓΚΑΘΙΣΤΑΝΤΑΙ ΕΙΣ ΤΟΝ ΜΟΡΕΑΝ | ||||
δηλώνοντα διὰ γραφῆς ὁλῶν τῶν Μοραΐτων, | ||||
τῶν ἀρχιερέων, φλαμουριαρίων, καβαλλαρίων, σιργέντων, | ||||
τῶν βουργησέων καὶ ἁπαντῶν, μικρῶν τε καὶ μεγάλων, | ||||
νὰ δέξωνται τὸν μισὶρ Φλορᾶν διὰ πρίγκιπα κι ἀφέντην· | ||||
τὸ ὁμάτζιον γὰρ καὶ τὴν λιζίαν, ὅπου χρεωστεῖ ὁ καθένας, | ||||
διὰ τὲς προνοῖες κ’ ἰγονικὰ ὅπου κρατοῦσι ἀπ’ αὖτον, | ||||
νὰ ποιήσουν πρὸς τὸν πρίγκιπα, σωζομένου τοῦ ὅρκου, | ||||
τὴν πίστην γὰρ καὶ τὴν λιζίαν ὅπου χρεωστοῦν τοῦ ρήγα. | ||||
Ἐνταῦτα ὡρίσαν κ’ ἤφεραν τὸ ἅγιον εὐαγγέλιον | ||||
καὶ λέγουσιν τοῦ πρίγκιπος· «Ὅμοσε ἐσὺ ἐμᾶς πρῶτα | ||||
νὰ μᾶς κρατῇς δικαιολογᾷς στοῦ τόπου τὰ συνήθεια, | ||||
κ’ εἰς τὴν φραγκίαν ὅπου ἔχομεν νὰ μὴ μᾶς σκανταλίσῃς· | ||||
καὶ μετὰ ταῦτα πάλε ἡμεῖς νὰ ποιήσωμεν τὸ ὁμάτζιο | ||||
ἐπεὶ ἐτέτοιον ἔχομεν συνήθειον ’κ τῶν γονέων μας». | ||||
Καὶ ὥμοσεν ὁ πρίγκιπας στὸ ἅγιον εὐαγγέλιον | ||||
τοῦ νὰ κρατεῖ τοὺς ἅπαντας ἀνθρώπους τοῦ Μορέως | ||||
εἰς τὰ συνήθεια ὅπου ἔχουσιν, ὁμοίως κ’ εἰς τὲς φραγκίδες. | ||||
Καὶ μετὰ ταῦτα ἐποίκασιν οἱ φλαμουριάροι πρῶτον, | ||||
οἱ καβαλλάριοι κ’ οἱ ἕτεροι τὸ ὁμάτζιον καὶ λιζίαν, | ||||
ὅπου ἐχρεώστει ὁ κατὰ εἷς διὰ τὴν προνοίαν ποῦ ἐκράτει, | ||||
σωζομένου γὰρ τοῦ δικαίου καὶ τοῦ ρηγὸς τοῦ ὅρκου. | ||||
[§] | Ἐνταῦτα τοῦ ἐπαράδωκεν τὸ πριγκιπᾶτο ὁ μπάϊλος, | |||
τὰ κάστρη καὶ τὴν ἀφεντίαν νὰ τὰ κρατῇ ἐκ τὸν ρῆγαν. | ||||
Κι ἀφότου ἐπαράλαβεν ὁ πρίγκιπας τὰ ὁμάτζια, | ||||
τὰ ὀφφίκια ὅλα ἄλλαξεν, πρῶτα τοὺς καστελλάνους | ||||
καὶ τοὺς σιργέντες τῶν καστρῶν κ’ ἔβαλεν ἐδικούς του. | ||||
Πρωτοβιστιάρην ἔβαλεν ὁμοίως καὶ τριζουριέρην, | ||||
καὶ προβουέρην τῶν καστρῶν κι ὅλες τὲς ἐξουσίες. | ||||
Ἄρξετον γὰρ μὲ τὴν βουλὴν τοῦ γέρο μισὶρ Νικόλα, | ||||
τοῦ μισὶρ Ντζᾶ ντὲ Τζαντεροῦ τοῦ μεγάλου κοντοοταυλου, | ||||
ὡσαύτως τοῦ μισὶρ Ντζεφρὲ ἐκείνου ντὲ Τουρνάη | ||||
καὶ τῶν ἑτέρων γὰρ λιζίων, μικρῶν τε καὶ μεγάλων, | ||||
τὲς πρᾶξες καὶ ὑπόθεσες νὰ ὀρθώνῃ γὰρ τοῦ τόπου. | ||||
Ηὗρεν γὰρ ὁ πρίγκιπας τὸν δεμοσιακὸν τόπον | ||||
ἐξηλειμμένον παντελῶς ἀπὸ τοὺς ρογατόρους | ||||
καὶ τοῦ ρηγὸς τὲς ἐξουσίες ὅπου τὸν ἐρημῶσαν. | ||||
[§] | Βουλὴν ἐζήτησεν ὁλῶν τὸ πῶς νὰ ἔχῃ πράξει, | |||
καὶ ὅλοι οἱ φρονιμώτεροι εἶπαν κ’ ἐσυμβουλέψαν, | ||||
ὅτι ἂν θέλῃ νὰ κρατῇ μάχην μὲ τοὺς Ρωμαίους, | ||||
ἀκόμη καὶ χειρότερα θέλει ἀπορήσει ὁ τόπος· | ||||
ἀλλὰ ἂν θέλῃ βούλεται τὸν τόπον ἀναστήσει, | ||||
ἀγάπη ἂς ποιήσῃ μετ’ αὐτοὺς εἰρηνικήν, στερέαν, | ||||
νὰ ὀμόσῃ μὲ τὸν βασιλέα νὰ στήκῃ πάντα ἡ ἀγάπη. | ||||
[§] | Ἐν τούτῳ ἐδόθη ἡ βουλὴ κ’ ἐστέρξανέ το ὅλοι, | |||
κι ἀπέστειλεν ὁ πρίγκιπας μαντατοφόρους δύο | ||||
στὴν περιεχοῦσαν κεφαλὴν ὅπου ἦτον στὸν Μορέαν | ||||
ἐτότε γὰρ τοῦ βασιλέως ἐκεῖνες τὲς ἡμέρες, | ||||
παραδηλῶντα, λέγοντα τὸ πῶς ἦλθεν ἐνταῦτα | ||||
ὁ ἀφέντης πρίγκιπας Μορέως, ’ς ὅσον κρατοῦν οἱ Φράγκοι, | ||||
κ’ ηὗρεν τὸν τόπον ἔρημον, τελείως ἐξηλειμμένον. | ||||
Κ’ ἐρώτησε καὶ εἶπαν του ὅτι ἐκ τῆς μάχης ἦτον, | ||||
ΠΟΛΙΤΕΙΑ ΤΟΥ ΦΛΩΡΕΝΤΙΟΥ ΕΙΣ ΜΟΡΕΑΝ | ||||
ὅπου εἶχεν γὰρ ὁ βασιλέας μετὰ τὸ πριγκιπᾶτο· | ||||
ἐπεὶ τῆς μάχης τὰ ἔργατα ἐτοῦτα προξενοῦσιν· | ||||
τοὺς τόπους τοὺς καλλιώτερους ὅπου εἶναι ἀπὸ τὸν κόσμον, | ||||
ἡ μάχη γὰρ τοὺς καταλεῖ, τελείως τοὺς ἐρημάζει. | ||||
Δοιπὸν, ἂν θέλῃ, ὀρέγεται νὰ ποιήσουσιν ἀγάπην, | ||||
νὰ τοῦ μηνύσῃ ἀπόκρισιν, νὰ μάθῃ τὴν βουλήν του. | ||||
[§] | Τὸ ἀκούσει το ἡ κεφαλή, ὀνόστιμον τοῦ ἐφάνη, | |||
ἐπαίνεσε τὸν πρίγκιπα διὰ φρόνιμον ἀφέντην. | ||||
Ἐν τούτῳ γάρ, ὡς εὐγενὴς καὶ φρόνιμος ὅπου ἦτον, | ||||
ἀπόστειλεν ἀπόκρισιν τοῦ πρίγκιπος ἐτέτοιαν, | ||||
τὸ πῶς ἦτον τὸ τέρμενον κοντὸν νὰ τὸν ἀλλάξουν, | ||||
νὰ ἔλθῃ ἄλλη κεφαλὴ κ’ ἐκεῖνος νὰ ὑπαγαίνῃ, | ||||
καθὼς ἔνι τὸ σύνηθες καὶ κάμνει ὁ βασιλέας | ||||
καὶ πᾶσα χρόνον κεφαλὴν ἀλλάσσει στὸν Μορέαν. | ||||
Ἀλλὰ ἀφότου ὀρέγεται ὁ πρίγκιπας νὰ ποιήσουσιν ἀγάπην, | ||||
νὰ ἔνι στερέα κι ἀδόλιευτος, εἰς χρόνους ὅσους χρήζει, | ||||
ἐκεῖνος διὰ τὴν ἀγάπην του κι ἀνάπαψιν τοῦ τόπου, | ||||
τοῦ ἀφέντη του τοῦ βασιλέως, νὰ τὸ παραδηλώσῃ, | ||||
ἐπεὶ ἔχει ἐλπίδα εἰς τὸν Θεὸν πολλὰ νὰ τὸ ἀγαπήσῃ. | ||||
[§] | Ἐν τούτῳ γὰρ ἡ κεφαλὴ ἀποκρισάρην στέλνει | |||
εἰς τὴν Κωνσταντινούπολιν ἐκεῖ εἰς τὸν βασιλέαν. | ||||
Λεπτομερῶς τοῦ ἐμήνυσεν ἐκ στόματος κ’ ἐγράφως, | ||||
τὸ πῶς ὁ πρίγκιπας Φλορὰνς ὅπου ἦλθε εἰς τὸν Μορέαν, | ||||
ἀγάπην, τρέβα ἐξεζητεῖ νὰ ποιήσῃ μετ’ ἐκεῖνον | ||||
διὰ νὰ ἔχουσι οἱ ἀνθρῶποι τους, Φράγκοι τε καὶ Ρωμαῖοι, | ||||
ἀνάπαψιν εἰρηνικὴν, νὰ ζοῦσιν μετ’ εἰρήνης. | ||||
[§] | Κι ὁ βασιλέας τὸ ἀκούσει το, μεγάλως τὸ ἀποδέχτη· | |||
τῆς κεφαλῆς ὅπου ἔστειλεν ἐτότε εἰς τὸν Μορέαν | ||||
(ὁκάποιον μέγαν ἄνθρωπον ἐκεῖ τοῦ παλατίου, | ||||
Φιλανθρωπινὸν τὸν ἔλεγαν, ’κ τοὺς δώδεκα οἴκους ἦτον), | ||||
ἐκείνου γὰρ τὸ ὥρισεν ἀπόκρισιν νὰ ποιήσῃ | ||||
μισὶρ Φλορὰντ τοῦ πρίγκιπος, τοῦ ἀφέντη τοῦ Μορέως. | ||||
Καὶ ὅταν ἦλθε εἰς τὸν Μορέαν Φιλανθρωπινὸς ἐκεῖνος, | ||||
ἀπέστειλεν τὸν πρίγκιπα ἀποκρισάρην ἕναν. | ||||
Ἀπόκρισιν τοῦ ἀπέστειλεν ἀπὸ τὸν βασιλέαν, | ||||
τὸ πῶς ἦλθεν διὰ κεφαλὴ ἐτότε τοῦ Μορέως | ||||
κ’ ἔνι ὡρισμένος νὰ ἑνωθῇ μετ’ αὐτόν, νὰ συντύχῃ | ||||
διὰ τὴν ἀγάπην ποῦ ζητεῖ ὁ πρίγκιπας νὰ ποιήσῃ. | ||||
[§] | Κι ὁ πρίγκιπας τοῦ ἀπέστειλεν μὲ δύο καβαλλαρίους | |||
ἐγράφως διὰ ὁρκωμοτικοῦ, νὰ ἐλθῇ εἰς τὴν Ἀνδραβίδα. | ||||
Ἐνταῦτα γὰρ ἡ κεφαλὴ ἀπῆρεν μετ’ ἐκεῖνον | ||||
ἀπὸ τοὺς φρονιμώτερους ἄρχοντες ὅπου εἶχεν· | ||||
μὲ συντροφίαν τιμητικὰ ἦλθε εἰς τὴν Ἀνδραβίδα, | ||||
ἐκεῖ ὅπου ἦτον ὁ πρίγκιπας μετὰ τοὺς κεφαλᾶδες | ||||
ποῦ ἦσαν ἐτότε εἰς τὸν Μορέαν, οἱ φρονιμώτεροί τους. | ||||
Ἀφότου γὰρ ἑνώθησαν ὁ πρίγκιπας κ’ ἐκεῖνος, | ||||
ἐσύντυχαν κ’ ἐποιήσασιν ἀγάπην οἵαν ἠθέλαν· | ||||
ἐγράφως γὰρ ἐβάλασιν τῆς τρέβας τὰ κεφάλαια | ||||
κι ἀπάνω εἰς αὖτα ὠμόσασιν, ὁ πρίγκιπας γὰρ πρῶτα, | ||||
καὶ μετὰ ταῦτα ἡ κεφαλὴ τοῦ βασιλέως ἐκείνη. | ||||
[§] | Ἐν τούτῳ λέγει ὁ πρίγκιπας τῆς κεφαλῆς ἐκείνης· | |||
«Παρακαλῶ σε, φίλε μου, μὴ τὸ δεχτῇς εἰς βάρος· | ||||
ἐν τούτῳ θέλω νὰ σὲ εἰπῶ καὶ νὰ σὲ φανερώσω· | ||||
ἐσὺ θεωρεῖς κ’ ἐβλέπεις το, τὸ πῶς εἶμαι ἀφέντης | ||||
καὶ πρίγκιπας εἰς τὸν Μορέαν, νὰ ποιήσω ὅσον θέλω, | ||||
νὰ ἔνι στερκτὸν κι ἀσάλευτον, κανεῖν οὐκ ἔχω ἀνάγκην, | ||||
κ’ εἰς ὅσους χρόνους καὶ καιροὺς θέλω νὰ τὸ κρατήσω. | ||||
Ἡ δὲ εὐγενεία σου, ἀδελφέ, εἰς τέρμενον ἐξουσιάζεις | ||||
κι οὐκ ἠμπορεῖς, οὐ δύνεσαι τοῦ νὰ ποιήσῃς πρᾶγμα | ||||
νὰ στήκεται εἰς πλειότερον, μόνι κ’ εἰς τὸν καιρόν σου. | ||||
Λοιπόν, ὡς ὤμοσα ἐγὼ ἀτός μου ποῦ εἶμαι ἀφέντης | ||||
καὶ κύριος εἰς τὸν τόπον μου, θέλει κι ὁ βασιλέας | ||||
νὰ ὀμόσῃ γὰρ σωματικῶς χρυσόβουλλον νὰ ποιήσῃ· | ||||
νὰ τὰ φυλάττω καὶ κρατῶ ’ς ἀσφάλειαν τῆς ἀγάπης, | ||||
καθὼς ἔχεις τὸ γράμμα μου καὶ ἔνι βουλλωμένον». | ||||
Ἐνταῦτα λέγει ἡ κεφαλή, τοῦ πρίγκιπος ἀπεκρίθη· | ||||
«Ἀλήθεια», λέγει, «κύρης μου, ἡ μεγάλη εὐγενεία σου, | ||||
ὁμολογῶ το, μαρτυρῶ, τὸ εἶπες, τέτοιον ἔνι. | ||||
ΣΥΝΘΗΚΟΛΟΓΗΣΙΣ ΜΕΤΑ ΤΩΝ ΡΩΜΑΙΩΝ | ||||
Λοιπόν, ἂν θέλῃς νὰ γενῇ ἐτέτοιον οἷον τὸ ὁρίζεις, | ||||
διόρθωσε δύο καβαλλαρίους νὰ ἐλθοῦσι μετ’ ἐμένα, | ||||
νὰ βάλω δύο ἀρχοντόπουλα νὰ ὑπάγουν μετὰ ἐκείνους, | ||||
νὰ γράψω εἰς τὸν βασιλέαν, στὸν ἅγιον μου ἀφέντην, | ||||
τὸν τρόπον, τὴν ὑπόθεσιν, ὡς τὸ λαλεῖ ἡ εὐγενεία σου, | ||||
νὰ ὁρίσῃ καὶ νὰ γράψουσιν τὲς συμφωνίες τῆς τρέβας, | ||||
νὰ τὲς βουλλώσουσιν ἐκεῖ μὲ τὸ χρυσόβουλλόν του, | ||||
κι ἀπάνω εἰς τὸ ὁρκωμοτικὸν νὰ ὀμόσῃ ὁ βασιλέας | ||||
ἐνώπιον τῶν καβαλλαρίων, τῶν ἀποκρισαρίων σου». | ||||
[§] | Τὸ ἀκούσει το ὁ πρίγκιπας, πολλὰ καλὸν τοῦ ἐφάνη. | |||
ἐδιόρθωσε τὸν Τζαδεροῦν τὸν μέγαν κοντοσταῦλον | ||||
καὶ τὸν μισὶρ Ντζεφρὲ ντὲ Ἀνόε, τῆς Ἀρκαδίας ὁ ἀφέντης, | ||||
νὰ ἀπελθοῦσι ἀμφότεροι οἱ δύο στὸν βασιλέα, | ||||
ἐκεῖσε εἰς τὴν Βυζαντίαν, στὴν Κωνσταντίνου πόλιν· | ||||
εἶθ’ οὕτως κι ὁ Φιλανθρωπινὸς ἐδιέβη μετ’ ἐκείνους. | ||||
Τὸ ἰδεῖ τους γὰρ ὁ βασιλέας, καλὰ τοὺς ἀποδέχτη, | ||||
πολλὰ τοῦ ἐφάνη ὀρεχτικὴ ἡ τρέβα κ’ ἡ ἀγάπη | ||||
νὰ ἔχῃ μὲ τὸν πρίγκιπα, ἐκεῖνον τοῦ Μορέως, | ||||
διὰ τὴν πολλὴν τὴν ἔξοδον ὅπου εἶχε εἰς τὰ φουσσᾶτα, | ||||
ὅπου ἔστελνεν εἰς τὸν Μορέαν κ’ ἐμάχετον τοὺς Φράγκους. | ||||
ὥρισε εὐθέως κ’ ἐγράψασιν τὲς συμφωνίες τῆς τρέβας | ||||
κ’ ἐποίησεν ὁρκωμοτικὸν κ’ ἐχρυσοβούλλωσέ το | ||||
Ἀπάνω εἴς αὖτο ὤμοσεν ἀτός του ὁ βασιλέας | ||||
ἐνώπιον τῶν καβαλλαρίων κι ἀπέκει τοὺς τὸ ἐδῶκεν· | ||||
ἀπῆραν τὸ ὁρκωμοτικὸν κ’ ἦλθεν εἰς τὸν Μορέαν, | ||||
τοῦ πρίγκιπος τὸ ἠφέρασιν κ’ ἐπροσκομίσανέ το· | ||||
ὀ πρίγκιπας τὸ ἐδέξετον, πολλὰ καλὸν τὸν ἐφάνη. | ||||
[§] | Κι ἀφότου ἐστερεώθηκεν ἡ ἀγάπη καὶ ἡ τρέβα | |||
ἀνάμεσον τοῦ βασιλέως καὶ τοῦ πρίγκιπα Μορέως, | ||||
ἄρξετον ὁ πρίγκιπας, ὡς φρόνιμος ὅπου ἦτον, | ||||
νὰ κυβερνᾷ τὸν τόπον του, νὰ αὐξαίνῃ τὲς δουλεῖες του· | ||||
μὲ τὸν λαὸν τοῦ βασιλέως εἰρηνικὰ ἐδιάγε· | ||||
ἐπλούτηναν οἱ ἅπαντες, Φράγκοι τε καὶ Ρωμαῖοι. | ||||
[§] | Κ’ ἰδὼν ἐτοῦτο ὁ βασιλέας κι ὡς τὸ ἐπληροφορέθη, | |||
ὅτι μὲ τὸν πρίγκιπα ἔχει καλὴν ἀγάπην, | ||||
ἠθέλησε κι ὠρέχτηκε νὰ ἀρχάσῃ γὰρ τὴν μάχην | ||||
μὲ τὸν Δεσπότην Ἄρτας τε, μὲ τὸν κὺρ Νικηφόρον. | ||||
ΦΛΩΡΕΝΤΙΟΣ ΚΑΙ ΙΣΑΒΕΛΛΑ ΠΡΙΓΚΙΠΕΣ ΜΟΡΕΩΣ | ||||
Κάτεργα ἑξῆντα ἐρρόγεψεν, τὰ ἦσαν τῶν Γενουβίσων, | ||||
κ’ ἐδιόρθωσε νὰ πλέψουσιν, νὰ ἐλθοῦσιν τῆς θαλάσσης, | ||||
ἐκ τὰ νερὰ γὰρ τοῦ Μορέως νὰ σέβουν εἰς τὸν κόρφον | ||||
ἀπέσω εἰς τὸ Ξερόμερον, ἐκεῖ πλησίον τῆς Ἄρτας | ||||
νὰ τρέχουν καὶ κουρσεύουσιν τὰ μέρη ἐκεῖνα ὅλα. | ||||
Ὡσαύτως γὰρ ἐδιόρθωσεν φουσσᾶτα ἐκ τὴν στερέαν | ||||
χιλιάδες δεκαττέσσαρες ἀπάνω εἰς τὰ ἄλογά τους, | ||||
καὶ τριάκοντα τὰ πεζικά, τόσους τοὺς ἐγνωμιάσαν. | ||||
Καὶ ἤλθασιν τῆς Ρωμανίας κι ἀπέκει ἐκ τὴν Βλαχίαν | ||||
κ’ ἐσῶσαν εἰς τὰ Γιάννινα, εἰς τὸ λαμπρὸν τὸ κάστρον· | ||||
ἐκεῖσε ἐκατουνέψασιν εἰς παρακαθισμόν του. | ||||
Τὸ κάστρον ἔνι ἀφιρόν, ἀπέσω εἰς λίμνην στέκει, | ||||
ἐνῷ ἔνι Μέγας ὁ Ὀζερὸς τὸ γύρωθεν τοῦ κάστρου. | ||||
Μὲ τὸ γιοφύρι ἐμπαίνουσιν οἱ ἐκεῖσε κατοικῶντες· | ||||
μὲ τὰ σαντάλια ἐμπάζασιν τοῦ κάστρου τὴν σωτάρχειον. | ||||
Τὸν κόσμον ὅλον οὐ ψηφᾷ τὸ κάστρον τῶν Γιαννίνων | ||||
νὰ τὸ βλάψουν μὲ πόλεμον, μόνι νὰ ἔχῃ σωτάρχειον. | ||||
[§] | Ἐνταῦτα παύομαι ἐδῶ περὶ τοῦ βασιλέως | |||
καὶ θέλω νὰ σᾶς ἀφηγηθῶ τὴν πρᾶξιν τοῦ Δεσπότου. | ||||
[§] | Ὡς ἤκουσεν καὶ ἔμαθεν τῆς Ἄρτας ὁ Δεσπότης, | |||
τὸ πῶς οἰκονομήσετον ὁ βασιλεὺς ἐκεῖνος | ||||
ὁ Παλαιολόγος σὲ λαλῶ, μὲ τὰ φουσσᾶτα ὅπου εἶχεν, | ||||
νὰ ἐλθοῦσιν καταπάνω του τῆς γῆς καὶ τῆς θαλάσσης, | ||||
κράζει τοὺς κεφαλᾶδες του κι ἀπῆρεν τὴν βουλήν του· | ||||
ἐρώτησέ τους ἀκριβῶς τοῦ νὰ τὸν συμβουλέψουν | ||||
μὲ τί τρόπον καὶ ἀφορμὴν τὸν τόπον του φυλάξει. | ||||
Ἐνταῦτα οἱ φρονιμώτεροι οὕτως τὸν συμβουλεύουν· | ||||
νὰ ποιήσουν γὰρ συμβίβασιν μὲ συμφωνίες καὶ τρόπον, | ||||
μετὰ τὸν πρίγκιπα Μορέως, μὲ τὸν Φλορᾶν ἐκεῖνον, | ||||
νὰ ἔλθῃ μέ τὰ φουσσᾶτα του διὰ νὰ τὸν συμμαχήσῃ. | ||||
ΚΑΙ ΤΟ ΔΕΣΠΟΤΑΤΟΝ ΤΗΣ ΗΠΕΙΡΟΥ | ||||
[§] | Ἐν τούτῳ ἐδόθη ἡ συμβουλή, μαντατοφόρους στέλνει | |||
ἄρχοντας δύο φρόνιμους τοὺς πρώτους τῆς βουλῆς του | ||||
ἐποίησε τους προστάγματα, ἐγράφως τοὺς ἐδῶκεν | ||||
τὴν δύναμίν του, κ’ ἐξουσίαν τοὺς ἔδωκεν νὰ ποιήσουν | ||||
ὅσο ἠμπορέσουν, δυνηθοῦν μὲ τὸν Φλορᾶν ἐκεῖνον, | ||||
τὸν πρίγκιπαν γὰρ τοῦ Μορέως, ποῦ εἶχεν τὴν ἀνεψίαν του | ||||
’ς ὁμόζυγον αὐτοῦ γυνήν, τῆς ἀδελφῆς του ἦτον θυγάτηρ, | ||||
ποῦ τὴν ἐλέγαν ἡ Ζαμπέα, οὕτως τὴν ὠνόμαζαν, | ||||
[§] | Οἱ ἀποκρισάροι ἐξέβησαν ἐνταῦτα ἀπὸ τὴν Ἄρταν, | |||
ἐπέρασαν εἰς τὸν Μορέαν, ἦλθαν στὴν Ἀνδραβίδα, | ||||
καὶ ηὕρηκαν τὸν πρίγκιπα ὅπου εἶχεν τὴν βουλήν του, | ||||
μετὰ τοὺς κεφαλᾶδες του διὰ ὑπόθεσες ὅπου εἶχεν. | ||||
Τὰ ἔγραφα ὅπου εἴχασιν ἐπροσκομίσανέ τα· | ||||
τοῦ πρίγκιπος τὰ ἐδώκασιν, ἐχαιρετήσανέ τον | ||||
ἐκ μέρους γὰρ τοῦ ἀφέντη τους, ἐκείνου τοῦ Δεσπότου. | ||||
Λεπτομερῶς τοῦ ἐσύντυχαν, ἐκ στόματος τὸν εἶπαν | ||||
τὸν τρόπον καὶ τὴν ἀφορμήν, διατὶ ἤλθασιν ἐκεῖσε. | ||||
[§] | Λοιπόν, ν’ ἀφήσω τὰ πολλά, νὰ ἐλθοῦμε εἰς τὸ τέλος· | |||
οὕτως ἐσυμβιβάστησαν νὰ δώσῃ ὁ Δεσπότης | ||||
τοῦ πρίγκιπος, διὰ νὰ κρατῇ διὰ ὄψιδαν καὶ μόνον, | ||||
τὸν υἱὸν αὐτοῦ τὸν κὺρ Θωμᾶν, ἕως οὗ νὰ ποιήσῃ στρέμμα | ||||
ὁ πρίγκιπας καὶ νὰ στραφῇ στὸν τόπον τοῦ Μορέως | ||||
ΦΛΩΡΕΝΤΙΟΣ ΚΑΙ ΙΣΑΒΕΛΛΑ ΠΡΙΓΚΙΠΕΣ ΜΟΡΕΩΣ | ||||
οὕτως μὲ τὰ φουσσᾶτα του, ἄνευ τρόπου καὶ δόλου· | ||||
νὰ ἔχῃ γὰρ ὁ πρίγκιπας τὴν ρόγαν τοῦ Δεσπότου | ||||
μὲ ὅσα φουσσᾶτα δυνηθῇ ἐπάρει μετ’ ἐκεῖνον. | ||||
[§] | Κι ἀφότου ἐκατορθώσασιν τὲς συμφωνίες τους ὅλες, | |||
οἱ ἀποκρισάροι ἐστράφησαν ἐκεῖσε εἰς τὸν Δεσπότην | ||||
καὶ εἶπαν κι ἀφηγήθησαν, τὸ πῶς ἐκατορθῶσαν | ||||
νὰ ἔλθῃ ὁ πρίγκιπας Φλορᾶς μετὰ πεντακοσίους· | ||||
τοὺς πρώτους καὶ καλλιώτερους ὅλου τοῦ πριγκιπάτου. | ||||
εἰς συμμαχίαν, βοὴθειαν τοῦ θείου του τοῦ Δεσπότου. | ||||
[§] | Ἐνταῦτα οἰκονομήσασιν τὸν κὺρ Θωμᾶν ἐκεῖνον | |||
τοῦ Δεσπότου τὸν υἱὸν μετὰ τιμῆς μεγάλης, | ||||
κι ἀπόστειλάν τον στὸν Μορέαν ἐκεῖ εἰς τὴν Ἀνδραβίδα· | ||||
τοῦ πρίγκιπα τὸν ἔδωκαν νὰ ποιήσῃ ὅσον κελεύει. | ||||
Κι ὁ πρίγκιπας τὸν ἔστειλεν στὸ κάστρον Χλουμουτσίου | ||||
νὰ στὴκεται μετὰ τιμῆς ὄψιδα ἐκεῖ εἰς τὸ κάστρον, | ||||
ἕως οὗ νὰ ποιήσῃ ὁ πρίγκιπας στρέμμαν εἰς τὸν Μορέαν. | ||||
Ἠφέραν γὰρ τοῦ πρίγκιπος τὴν ρόγαν τοῦ λαοῦ του, | ||||
διὰ τριῶν μηνῶν τὴν πλήρωσιν τοὺς ἐπληρῶσαν μόνον. | ||||
[§] | Τοὺς χρόνους ἐκείνους καὶ καιροὺς κ’ ἐκεῖνες τὲς ἡμέρες, | |||
ὅπου ἄρχισεν ὁ βασιλέας, ὁ μέγας Παλαιολόγος, | ||||
τὴν μάχη ἐκείνην τὴν ζεστὴν μὲ τὸν Δεσπότην Ἄρτας, | ||||
καὶ τῆς θαλάσσης καὶ τῆς γῆς ἐβάλθη νὰ τὸν βλάψῃ. | ||||
Ἐνταῦτα πάλιν, ὡς τὸ ἤκουσεν ἐκεῖνος ὁ Δεσπότης, | ||||
ἐσκόπησεν κ’ ἐβιάστηκεν μετὰ βουλῆς μεγάλης, | ||||
μὲ πᾶσα τρόπον κι ἀφορμὴν νὰ φυλαχτῇ ἀπ’ ἐκεῖνον. | ||||
[§] | Λοιπόν, ὡσὰν ἐσυμβιβάστηκεν μὲ τὸν Φλορᾶν ἐκεῖνον, | |||
ΣΥΜΜΑΧΙΑ ΦΛΩΡΕΝΤΙΟΥ ΚΑΙ ΔΕΣΠΟΤΟΥ ΗΠΕΙΡΟΥ | ||||
τὸν πρίγκιπαν γὰρ τοῦ Μορέως, ποῦ εἶχεν τὴν ἀνεψίαν του, | ||||
οὕτως τὸ ἔποικεν ὁμοίως μὲ τὸν κόντον Ριτσάρδον, | ||||
ὅπου ἦτον ἐτότε τῆς Κεφαλωνίας ἀφέντης γὰρ καὶ κόντος, | ||||
καὶ ἔδωκέν του διὰ ὄψιδα τὴν πρώτην θυγατέρα, | ||||
νὰ τὴν κρατῇ εἰς ἀφίρωσιν κ’ ἐκεῖνος νὰ ἀπεράσῃ | ||||
ἀτός του γὰρ σωματικῶς μὲ ὅλον τὸ φουσσᾶτο, | ||||
ἐκεῖ εἰς τὸ Δεσποτᾶτον του διὰ νὰ τοῦ ἔχῃ βοηθήσει | ||||
στὴν μάχην ὅπου ἄρχασεν ὁ βασιλέας μετ’ αὖτον· | ||||
νὰ ἔχῃ καὶ τὴν ρόγαν του, αὐτὸς καὶ ὁ λαός του | ||||
εἰς τὸν καιρὸν ποῦ θέλει ἐκεῖ ποιήσει εἰς τὴν μάχην. | ||||
Κι ἀφότου ἐσυμβιβάστηκαν, ἀπέρασεν ὁ κόντος | ||||
μετὰ ἑκατὸν εἰς τὰ ἄλογα ἀνθρώπους γὰρ στρατιῶτες. | ||||
ἀνθρώπους ὅλους ἐκλεχτούς, στρατιῶτες τῶν ἀρμάτων. | ||||
[§] | Εἶθ’ οὕτως γὰρ ἐπέρασεν κι ὁ πρίγκιπας Μορέως | |||
ἀπὸ τὴν Πάτραν, σὲ λαλῶ, κ’ ἐδιέβη εἰς τὴν Ἄρταν. | ||||
[§] | Κι ὡς τὸ ἔμαθεν καὶ ἤκουσεν ἐτότε ὁ Δεσπότης | |||
ὅτι ἔρχετον ὁ πρίγκιπας, ἐξέβη εἰς ἀπαντὴν του· | ||||
στὰ Λεσιανὰ ἀπαντήθησαν, χαρὰν μεγάλη ἐποῖκαν· | ||||
«Καλῶς ἦλθες, ὁ πρίγκιπας, καλῶς ὁ ἀνεψιός μου, | ||||
ἀρτίως θεωρῶ κ’ ἐγνώρισα τῶν συγγενῶν τὸ σπλάχνος». | ||||
Κι ὅσον ἐκατεχόρτασαν φιλήματα ρωμαίϊκα, | ||||
ἐκίνησαν κ’ ἐδιάβησαν ὁλόρθα εἰς τὴν Ἄρταν· | ||||
κι ὁ κόντος τῆς Κεφαλλωνίας ἦλθε ἀπὸ τὸ ἄλλο μέρος. | ||||
[§] | Τίς νὰ σᾶς ἔγραψεν λεπτῶς τὸ τί χαρὰν ἐποῖκεν; | |||
τὸ ἰδεῖ τοὺς Φράγκους ποῦ ἤλθασιν ἐτότε ὁ Δεσπότης, | ||||
ἐφάνη του ὅτι ἐκέρδισεν ὅλην τὴν Ρωμανίαν. | ||||
ΦΛΩΡΕΝΤΙΟΣ ΚΑΙ ΙΣΑΒΕΛΛΑ ΠΡΙΓΚΙΠΕΣ ΜΟΡΕΩΣ | ||||
Ἀππλίκεψεν ὁ πρίγκιπας στὰ ὁσπίτια τοῦ Δεσπότου, | ||||
κ’ ἐκεῖνος γὰρ ἐσέβηκεν ἀπέσω εἰς τὸ κάστρον. | ||||
Ἐνταῦτα ἀππλικέψασιν οἱ κεφαλᾶδες πρῶτα, | ||||
τιμητικά, ὡς ἔπρεπεν τοῦ καθενὸς ἑκάστου, | ||||
κι ἀπέκει οἱ καβαλλαροὶ κ’ οἱ εὐγενικοὶ σιργέντες. | ||||
[§] | Κι ἀφότου ἀναπαύτησαν ἐκείνην τὴν ἡμέραν, | |||
ἐπὶ τῆς αὐρίου τὸ πρωΐ ἦλθεν καὶ ὁ Δεσπότης | ||||
μετὰ τοὺς κεφαλᾶδες του κι ὅλον τὸ ἀρχοντολόγι, | ||||
ὁλόρθα ἐκεῖ εἰς τὸν πρίγκιπα ὅπου ἦτο ἀππλικεμένος· | ||||
καὶ ηὗρε τον κ’ ἐκάθετον μὲ τὸν κόντον Ριτσάρδον | ||||
καὶ μὲ τὸν πρωτοστράτορα ντὲ Σαὶντ Ὀμὲρ ἐκεῖνον, | ||||
ὁμοίως μὲ τοὺς φλαμουριαρίους κ’ οἱ καβαλλάροι ὅλοι. | ||||
Κ’ ἐσυντυχαίνασιν ὁμοῦ κ’ ἐπαῖρναν τὴν βουλὴν τους, | ||||
τὴν πρᾶξιν ὅπου ἠθέλασιν ποιὴσει διὰ τὴν μάχην, | ||||
ὅπου ἦλθαν νὰ βοηθήσουσιν ἐτότε τοῦ Δεσπότου. | ||||
Κι ὡς εἶδαν ὅτι ἦλθε ἐκεῖ ἀτός του ὁ Δεσπότης, | ||||
εὐθέως τοῦ ἐπροσηκώθησαν κ’ ἐκάθισαν ἀλλήλως. | ||||
Πολλὰ τοῦ ἐφάνηκε καλὸν ἐτότε τοῦ Δεσπότου, | ||||
ὅταν ηὗρε τὸν πρίγκιπα ὁμοῦ μὲ τὴν βουλήν του. | ||||
[§] | Κ’ ἐκαθεζόντησαν εἰς βουλὴν, τὸ πῶς ἠθέλαν πράξει | |||
στὴν μάχην ὅπου ἤλθασιν νὰ τοῦ ἔχουν βοηθήσει. | ||||
Ἀφότου γὰρ ἐκάθισαν ἀλλήλως, ὡς τὸ ἀκῶτε, | ||||
ἄρξετον τοῦ νὰ λαλῇ ἀτός του ὁ Δεσπότης | ||||
καὶ λέγει πρὸς τὸν πρίγκιπα κι ἀπέκει γὰρ τοῦ κόντου, | ||||
ὁμοίως τοῦ πρωτοστράτορος ἐκείνου τοῦ Μορέως, | ||||
κι ἀπέκει τῶν φλαμουριαρίων, τῶν καβαλλαρίων | ||||
εἶθ’ οὕτως. | ||||
τὸ πῶς τοὺς εὐχαρίσετον, ὡς φίλους κι ἀδελφούς του, | ||||
στὸ σπλάχνος ὅπου ἔδειξαν κ’ εἰλικρινῆν ἀγάπην, | ||||
καὶ ἤλθασιν μὲ προθυμίαν νὰ τοῦ ἔχουσιν βοηθήσει | ||||
στὴν μάχην ὅπου ἄρχισεν κατ’ αὔτου ὁ βασιλέας. | ||||
ΣΥΜΜΑΧΙΑ ΦΛΩΡΕΝΤΙΟΥ ΚΑΙ ΔΕΣΠΟΤΟΥ ΗΠΕΙΡΟΥ | ||||
Ἐνταῦτα τοὺς παρακαλεῖ, ἀξιώνει, ὡς στρατιῶτες, | ||||
ὡς εὐγενεῖς καὶ φρόνιμους, τοῦ νὰ τὸν συμβουλέψουν, | ||||
νὰ ποιήσουν πρᾶξιν φρόνιμα, νὰ πράξουν ὡς στρατιῶτες, | ||||
νὰ ἐπάρουσιν τὸ ἔπαινος ὡς ἔχουσιν τὴν δόξαν. | ||||
«Ἐπεὶ ἂν προστάξῃ ὁ Θεὸς κ’ ἐπάρωμεν τὸ νῖκος, | ||||
μηδὲν λογίσεται κανείς, μηδὲ νὰ τὸ σκοπήσῃ, | ||||
ἐμὲν νὰ δώσουν ἔπαινος, Φράγκος γὰρ ἢ Ρωμαῖος, | ||||
διὰ τὸ ἔχω ἐγὼ τὴν ἀφορμήν, τοῦ βασιλέως τὴν μάχην· | ||||
ἀλλὰ ἡ τιμὴ καὶ τὸ ἔπαινος ἐσᾶς τὸ θέλουν δώσει, | ||||
διατὸ ἐγνωρίζουν ἅπαντες, ’ς ὅλην τὴν Ρωμανίαν, | ||||
οὐδὲν εἶναι καλλιώτεροι εἰς ἅπασα στρατείαν | ||||
παρὰ τοὺς Φράγκους τοῦ Μορέως, ὅπου τὸ ἐξεύρει ὁ κόσμος, | ||||
ἐπεὶ ἔχετε τὴν φρόνεσιν καὶ τὴν στρατείαν εἰς ἄκρον». | ||||
[§] | Ἀφότου γὰρ ἐπλήρωσεν, τὸ εἶπεν ὁ Δεσπότης, | |||
ἄρξετον ὁ πρίγκιπας νὰ τοῦ ἀποκρένεται οὕτως· | ||||
«Κύρης μου καὶ Δεσπότη μου καὶ ἠγαπημένε θεῖε, | ||||
εὐχαριστῶ τὰ λόγια σου τὸ ἔπαινος, τὸ εἶπες | ||||
διὰ ἐτούτους τοὺς εὐγενικοὺς στρατιῶτες, ὅπου εἶναι | ||||
ἀρτίως μετὰ μὲ σήμερον ἐδῶ εἰς τὴν συντροφίαν μου. | ||||
Τοῦτο πληροφορέσου το καὶ κράτει το ’ς ἀλήθειαν, | ||||
ὅτι διὰ τὴν ἀγάπην σου κ’ εἰς τὴν ἀνάκραξίν σου | ||||
ἦλθαν ἐτοῦτοι μετ’ ἐμὲ ἐδῶ διὰ τὴν τιμήν τους. | ||||
Καὶ μὴ λογίσῃς τίποτε ὅτι διὰ χρείαν τῆς ρόγας, | ||||
ὅπου τοὺς ἀπόστειλες ἐκεῖσε εἰς τὸν Μορέαν, | ||||
ὡς ρογατόροι ἤλθασιν νὰ σὲ ἔχουσιν δουλέψει· | ||||
ἐπεὶ ἡ ρόγα ποῦ ἔλαβαν οὐδὲν τοὺς σώζει μόνη | ||||
τοῦ νὰ πληρώσουν τ’ ἄρματα καὶ τ’ ἄλογα ποῦ ἀγοράσαν | ||||
διὰ νὰ ἔλθουσιν τιμητικὰ ἐδῶ στὴν χρείαν ὅπου ἔχεις. | ||||
Ἐπεὶ ἐγὼ λέγω διὰ ἐμέν, καὶ κράτει το εἰς ἀλήθειαν, | ||||
ΦΛΩΡΕΝΤΙΟΣ ΚΑΙ ΙΣΑΒΕΛΛΑ ΠΡΙΓΚΙΠΕΣ ΜΟΡΕΩΣ | ||||
ὅτι διὰ τὴν ἀγάπην σου καὶ συγγενότητά μας | ||||
διατὸ εἴμεθεν καὶ γείτονες κι ἁρμόζει νὰ βοηθοῦμεν | ||||
ὁ εἷς τὸν ἄλλον γείτονα ὅτι τοῦ κάμνει χρεία· | ||||
καὶ πάλε διὰ τὸ σύνηθες ὅπου ἔχουσιν οἱ Φράγκοι | ||||
καὶ τρέχουν πάντα εἰς τὰ ἄρματα ἔνθα ἀκούσουν ὅτι ἔνι | ||||
ἢ χρεία ἢ μάχη ἢ πόλεμοι, διατὸ εἶναι γὰρ στρατιῶτες, | ||||
νὰ δείχνωνται, νὰ φαίνωνται ὅτι στρατιῶτες εἶναι. | ||||
Καὶ κάλλιον ἔχουν τὴν τιμήν, τὸ ἔπαινος τοῦ κὸσμου | ||||
περὶ τὰ κούρση, ἢ χρὴματα, ἢ ρὸγα νὰ τοὺς δίδουν- | ||||
κ’ εἰς τοῦτον γὰρ τὸν λογισμὸν ἤλθαμε ἐδῶ εἰς ἐσέναν. | ||||
[§] | Καὶ κράτει το, καλέ μου, θεῖε, ἀλήθειαν σὲ τὸ λέγω· | |||
ὅτι ἂν εἶχαν τὴν δύναμιν οἱ πλειότεροι ἀπὸ ἐτούτους, | ||||
ὅπου θεωρεῖς ὅτι εἶναι ἐδῶ, εὐγενικοὶ στρατιῶτες, | ||||
ἀπὸ ἐδικοῦ τους νὰ ἔποικαν τὴν ἔξοδόν τους ὅλην, | ||||
κι οὐ μὴ νὰ ἐπῆραν ἀπὸ σοῦ ἕναν μικρὸν βελόνι· | ||||
ἀλλὰ ἤλθασιν ὡς φίλοι σου κι ὡς εὐγενεῖς στρατιῶται, | ||||
νὰ σὲ δουλέψουν εἰς τὴν χρείαν ὅπου θεωροῦν ὅτι ἔχεις. | ||||
Ἐν τούτῳ σὲ ὑποσχιόμεθεν αὐτοὶ κ’ ἐγὼ μετ’ αὔτους· | ||||
οὐ μὴ μισσέψωμε ἀπ’ ἐδῶ, ἀπὸ τὸ δεσποτᾶτο, | ||||
ἕως οὗ νὰ πολεμήσωμεν μὲ τὰ φουσσᾶτα ὅπου ἦλθαν | ||||
καὶ στήκονται εἰς τὸν τόπον σου, αὐτοὶ τοῦ βασιλέως· | ||||
ἢ νὰ γευτοῦμεν θάνατον, ἢ ν’ ἀποθάνουν ἐκεῖνοι». | ||||
[§] | Ἐνταῦτα ἀποκρίσετον τοῦ πρίγκιπα, ὁ δεσπότης | |||
εὐχαριστῶντα τον πολλὰ ἐκεῖνος κ’ οἱ ἄρχοντές του | ||||
εἰς ὅσον γὰρ ἐλάλησεν, ὡς εὐγενὴς ὅπου ἦτον· | ||||
Ἐνταῦτα ἀπήρασιν βουλὴν τὸ πῶς ἠθέλαν πράξει· | ||||
τὰ λόγια ἤσασιν πολλά, τὰ εἶπαν κ’ ἐλαλῆσαν | ||||
τὸ γὰρ τὸ τέλος εἴπασιν νὰ ὀρθώσουν τὰ φουσσᾶτα, | ||||
αὔριον πρωΐ ἀπο ταχέα νὰ ἐξέβουν ἐκ τὴν Ἄρταν | ||||
p.361 | ΠΟΛΕΜΙΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΕΙΣ ΗΠΕΙΡΟΝ | |||
ὁλόρθα εἰς τὰ Γιάννινα νὰ ἀπέλθουσιν ἐκεῖσε· | ||||
Ἐπεὶ ἐκεῖ ἐμάθασιν ὅτι ἦσαν τὰ φουσσᾶτα· | Codex:H | |||
8980 | κι ἂν ἀναμείνουν οἱ Ρωμαῖοι, αὐτοὶ τοῦ βασιλέως, | |||
νὰ πολεμήσουν μετ’ αὐτούς, καὶ ὡς τὸ δώσῃ ὁ Θέος. | ||||
[fr§628] | Ὥρισε ὁ πρωτοστράτορας ἐκεῖνος τοῦ Μορέως· | |||
(7640) | εὐθέως ἐδιαλαλήσασιν ἐκ μέρους τοῦ Δεσπότου, | |||
τοῦ πρίγκιπος γὰρ ἀπ’ αὐτοῦ, τοῦ πρωτοστράτορὸς του, | ||||
8985 | νὰ εἶναι τὰ ἀλλάγια ἕτοιμα Φράγκοι τε καὶ Ρωμαῖοι, | |||
νὰ ἀκολουθοῦν τὰ φλάμουρα ντὲ Σαὶντ Ὀμὲρ ἐκείνου, | ||||
τοῦ πρωτοστράτορος Μορέως, ἔνθα κι ἂν ὑπαγαίνῃ. | ||||
Ἐν τούτῳ αὔριον τὸ πρωὶ ἐκίνησαν κ’ ὑπαγαίνουν | ||||
ὁλόρθα εἰς τὰ Γιάννινα τὰ ἀλλάγια τοῦ φουσσάτου. | ||||
8990 [fr§629] | Ὁ Μέγας γὰρ Δεμέστικος ποῦ ἦτον τοῦ βασιλέως | |||
ἀπάνω εἰς τὰ φουσσᾶτα του ἡ κεφαλὴ ἡ μεγάλη, | ||||
ἤλθασιν καὶ εἶπαν του κ’ ἐπληροφορησάν τον, | ||||
τὸ πῶς ἤλθεν ὁ πρίγκιπας ἐκεῖνος τοῦ Μορέως | ||||
κι ὁ κόντος τῆς Κεφαλλωνίας μὲ ὅλα τους τὰ φουσσᾶτα· | ||||
8995 | στὴν Ἄρταν ἀπεσώσασιν στὴν ρόγαν τοῦ Δεσπότου | |||
κ’ ἔρχονται ὁλόρθα εἰς αὐτὸν διὰ νὰ τὸν πολεμήσουν. | ||||
Κράζει τοὺς κεφαλᾶδες του τοὺς πρώτους τῆς βουλῆς του· | ||||
βουλὴν ἀπήρασιν ὁμοῦ τὸ πῶς θέλουσιν πράξει. | ||||
Τὰ λόγια ἤσασιν πολλά, τὰ εἴπασιν ἀλλήλως· | ||||
9000 | στὸ τέλος γὰρ ἀφίρωσαν, εἴπασιν κ’ ἐστερεῶσαν, | |||
ὅτι ἐὰν ἐμισσέψασιν ἀπὸ τὸ κάστρο ἐκεῖνο | ||||
ὅπου τὸ ἀπαρακάθονταν, διὰ λόγια καὶ μαντᾶτα, | ||||
(7660) | μεγάλην τους κατηγορίαν ἠθέλαν γὰρ ποιὴσει· | |||
ἀλλὰ νὰ στήκουσιν ἐκεῖ νὰ μάθουσιν ἀλήθειαν. | ||||
[§] | Μετὰ ταῦτα τοὺς ἤφεραν ἀληθινὰ μαντᾶτα, | |||
p.362 | ΦΛΩΡΕΝΤΙΟΣ ΚΑΙ ΙΣΑΒΕΛΛΑ ΠΡΙΓΚΙΠΕΣ ΜΟΡΕΩΣ | |||
τὸ πῶς οἱ Φράγκοι ἐσώσασιν ἐκεῖσε εἰς τὴν Ἄρταν, | ||||
κ’ ἐκίνησαν καὶ ἔρχονται στὰ Γιάννινα ὁλόρθα. | ||||
Τὸ ἀκούσει το ὁ Δεμέστικος κι ὅλα του τὰ φουσσᾶτα, | ||||
τὸ πῶς οἱ Φράγκοι ἔσωσαν καὶ ἔνι εἰς τὴν Ἄρταν, | ||||
οὐδὲν ἀνάμειναν ποσῶς βουλὴν νὰ ἔχουν ἐπάρει· | ||||
κ’ εἶπαν οἱ φρονιμώτεροι, οἱ πρῶτοι τοῦ φουσσάτου, | ||||
ὅτι ἀτός του ὁ βασιλέας, ἂν ἦτο ἐκεῖ μετ’ αὔτους, | ||||
οὐδὲν ἐτόλμα νὰ σταθῇ, τοὺς Φράγκους νὰ ἀπαντήσῃ, | ||||
καὶ ἦτον τιμιώτερον πρότερα νὰ μισσέψουν, | ||||
παρὰ νὰ τοὺς εὕρουσιν ἐκεῖ, νὰ τοὺς ἔχουσιν φονέψει. | ||||
Ὅμως τὸ ἀκούσει ὅτι ἤλθασιν οἱ Φράγκοι εἰς τὴν Ἄρταν, | ||||
οὐδὲν ἀνάμειναν ποσῶς βουλὴν καμμίαν ἐπάρει· | ||||
εὐθέως ἐξετεντώσασιν κ’ ἐρρίξαν τὲς κατοῦνες· | ||||
ἀφνίδιως, ὡς εὑρέθησαν, ἐκίνησαν κ’ ὑπάγουν, | ||||
οὔτε φλάμουρα ἐσήκωσαν, οὔτε ἀλλάγια ἐποῖκαν, | ||||
ἀλλ’ ὡσὰν νὰ τοὺς ἐδιώχνασιν μὲ τὰ κοντάρια οἱ Φράγκοι, | ||||
οὕτως καὶ ἀσχημότερα ἐβάλθησαν κ’ ἐφεῦγαν | ||||
τὴν στράταν ὅπου ἤλθασιν ἀπέκει ἐκ τὴν Βλαχίαν. | ||||
[§] | Τὸ ἰδεῖ τους ἐκ τὰ Γιάννινα ἐκεῖνοι ἀπὸ τὸ κάστρο, | |||
ἐγνώρισαν κι ἀπείκασαν φεύγουσιν οἱ Ρωμαῖοι. | ||||
Μαντατοφόρους ἔστειλαν εὐθέως εἰς τὸν Δεσπότην· | ||||
«Νὰ μάθῃς ἀφέντη, Δέσποτα, ἐφύγαν οἱ Ρωμαῖοι». | ||||
Ὡς τὸ ἤκουσεν καὶ ἔμαθεν ἐτότε ὁ Δεσπότης | ||||
ὅτι ἐμισσέψαν οἱ Ρωμαῖοι ’κ τὸ κάστρον τῶν Γιαννίνων, | ||||
περίχαρος ἐγίνετου, δρομαίως ἀπῆλθε ἀτός του | ||||
ἐκεῖ ὅπου ἦτον ὁ πρίγκιπας, λέγει του τὰ μαντᾶτα. | ||||
Τὸ ἀκούσει το ὁ πρίγκιπας, λέγει του· «Τί ἀναμένεις; » | ||||
κράζει τὸν πρωτοστράτοραν ντὲ Σαὶντ Ὀμὲρ ἐκεῖνον, | ||||
ὥρισε. «Νὰ λαλήσουσιν ὅλα μας τὰ σαλπίγγια | ||||
τὰ ἀλλάγια ἂς χωρίσουσιν, σπουδαίως τὰ ὑπαγαίνουν | ||||
ΠΟΛΕΜΙΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΕΙΣ ΗΠΕΙΡΟΝ | ||||
ὁλόρθα εἰς τὰ Γιάννινα νὰ σώσωμεν τοὺς Ρωμαίους, | ||||
μὴ προῦ μακρύνουν ἀπὸ ἐμᾶς καὶ κολαστοῦμεν πλέον». | ||||
Ἐκίνησαν, ὑπαγαίνουσιν, ἐσῶσαν τὴν ἑσπέραν | ||||
ἐκεῖσε εἰς τὰ Γιάννινα ὅπου ἦσαν οἱ κατοῦνες | ||||
ἐκεινῶν ὅπου ἐμίσσεψαν, τοῦ βασιλέως φουσσᾶτα. | ||||
Ὁ πρωτοστράτορας Μορέως ὥρισεν κ’ ἠμοιράσαν· | ||||
εἰς τὲς κατοῦνες τῶν Ρωμαίων ἀππλίκεψαν οἱ Φράγκοι | ||||
Στὴν τένταν γὰρ τοῦ πρίγκιπος ἀπῆλθεν ὁ Δεσπότης | ||||
ὡσαύτως οἱ φλαμουριαροί, οἱ πρῶτοι τοῦ φουσσάτου | ||||
βουλὴν ἀπήρασιν ὁμοῦ τὸ πῶς θέλουσιν διάξει. | ||||
Εἰς τέλος γὰρ ἰσιάστησαν νὰ ἀπέλθουν ἀπὸ ὀπίσω | ||||
ἐκείνων ὅπου ἐφεύγασιν, πολλάκις μὴ τοὺς σώσουν | ||||
καὶ πολεμήσουν μετ’ αὐτοὺς κ’ ἐπάρουσιν τὸ νῖκος. | ||||
Εἴτε κι οὐδὲν τοὺς σώσουσιν, θέλουσιν τοὺς κουρσεύει | ||||
τοὺς τόπους γὰρ τοῦ βασιλέως ἐκεῖ εἰς τὴν Ρωμανίαν. | ||||
[§] | Ἐπὶ τῆς αὐρίου γὰρ τὸ πρωὶ ἐκίνησαν κ’ ὑπάγουν | |||
τῶν ἀντιδίκων τὴν ὁδὸν ὁλόρθα ὁδηγεύγουν. | ||||
Ὁ πρίγκιπας ἐλάλησεν καὶ ἦλθεν ὁ Δεσπότης | ||||
καὶ λέγει οὕτως πρὸς αὐτόν· νὰ ὀρθώσῃ ἐκ τὸν λαόν του | ||||
τινὲς μὲ ἄλογα ἐλαφρὰ νὰ σώσουν τοὺς Ρωμαίους, | ||||
νὰ εἰποῦσιν τοῦ Δεμέστικου, τὸν πρῶτον τοῦ φουσσάτου | ||||
εἰς μέρους γὰρ τοῦ πρίγκιπος ὁμοίως κ’ ἐκ τὸν Δεσπότην, | ||||
τὸ πῶς τοὺς ἀνακράζουσιν τοῦ νὰ τοὺς άναμείνουν, | ||||
τοῦ νὰ παραδιαβάσουσιν ἀλλήλως εἰς τὸν κάμπον· | ||||
ἐπεὶ οὐκ ἦτον χρήσιμον εἰς τέτοιον στρατιώτην | ||||
νὰ ἔλθῃ γυρεύοντα στρατείας, τρόπον νὰ πολεμήσῃ, | ||||
κι ἀφότου ηὗρεν τὸν πόλεμον ἕτοιμον, νὰ μισσέψῃ. | ||||
Ἐκεῖνοι ὅπου ὡρίστησαν νὰ ἀπέλθουν στοὺς Ρωμαίους, | ||||
γοργὸν πολλὰ ἐσπουδάξασιν, σύντομα τοὺς ἐφτάσαν | ||||
ΦΛΩΡΕΝΤΙΟΣ ΚΑΙ ΙΣΑΒΕΛΛΑ ΠΡΙΓΚΙΠΕΣ ΜΟΡΕΩΣ | ||||
ἐκεῖσε ὅπου ὑπαγαίνασιν, ἐκ τῆς Βλαχίας τὰ μέρη. | ||||
Ἀπὸ μακρόθεν τοὺς λαλοῦν, μαντατοφόροι εἶναι, | ||||
καὶ νά τοὺς δέξωνται νὰ εἰποῦν, τὰ εἶναι ὡρισμένοι. | ||||
Ὥρισεν ὁ Δεμέστικος κι ἀφροντισίαν τοὺς κάμνουν, | ||||
καὶ ἦλθαν κ’ ἐπλησιάσαν τον καὶ λέγουν πρὸς ἐκεῖνον· | ||||
«Κύρης μου, ὁ πρίγκιπας Μορέως εἶθ’ οὕτως κι ὁ Δεσπότης | ||||
τὴν εὐγένειάν σου χαιρετοῦν, ὡς φίλον κι ἀδελφόν τους. | ||||
Ἐσὺ ἦλθες ἐκ τὸν βασιλέα μὲ τὰ φουσσᾶτα ὅπου ἔχεις | ||||
γυρεύοντα νὰ μαχηστῇς, μετὰ ἄλλους νὰ μαδήσῃς· | ||||
κι ἀφῶν ηὗρες τὸ ἤθελες, κ’ ἐκεῖνο ποῦ γρεύεις, | ||||
παρακαλοῦν σε, ἀνάμεινε εἰς τόπον ἐπιδέξιον, | ||||
νὰ ἔλθουν μὲ τὰ φουσσᾶτα τους, νὰ ἔχετε πολεμήσει. | ||||
Κι ὡς φρόνιμος κ’ εὐγενικὸς ποίησον τὴν τιμήν σου, | ||||
μὴ σὲ ἀναγκάσουσιν τινὲς κι ἀφήκῃς τὴν τιμὴν σου | ||||
καὶ πέσῃς εἰς κατηγορίαν κι ὁ βασιλέας χολιάσῃ». | ||||
Ἐκεῖνος ἀποκρίθηκεν καὶ λέγει πρὸς ἐκείνους· | ||||
«Ἐγὼ τὸν πρίγκιπα Μορέως, ὁμοίως καὶ τὸν Δεσπότην, | ||||
ὡς ἀδελφοὺς καὶ φίλους μου, πολλὰ τοὺς χαιρετίζω· | ||||
κ’ εἰπέτε των πληροφορίαν ἐκ μέρους ἐδικοῦ μου· | ||||
ὅτι, ἐὰν ἦτον ὁ λαὸς τοῦ βασιλέως, ὅπου ἔχω, | ||||
εἰς ἐδικόν μου θέλημα, νὰ ἔποικα τὸ κελεύουν. | ||||
Ἀλλὰ ἐδῶ εὑρίσκονται Τοῦρκοι γὰρ καὶ Κουμᾶνοι, | ||||
ὅπου ἔχουν κεφαλᾶδες τους κ’ ἐμέναν οὐ φροντίζουν». | ||||
[§] | Τό ἀκούσει τὴν ἀπόκρισιν, ἐστράφησαν ὁπίσω· | |||
στρεφόμενοι γὰρ ηὕρασιν πλεῖστους τινὲς ἀνθρώπους, | ||||
ὅπου εἶχαν ἄλογα ἔρημα, τὰ ἦσαν ἀποσταθόντα, | ||||
κι ἀλλῶν πολλῶν τὰ ἄρματα ὁμοίως καὶ τὲς κατοῦνες, | ||||
τὰ ἐρρίχταν τότε φεύγοντα ἐκεῖνα τὰ φουσσᾶτα. | ||||
Κι ἀπήρασιν τὰ ἠμπόρεσαν κ’ ἦλθαν εἰς τὸ φουσσᾶτο, | ||||
καὶ εἶπαν τὴν ἀπόκρισιν τοῦ μεγάλου Δεμεστίκου. | ||||
Κι ὡς τὸ ἤκουσεν ὁ πρίγκιπας εἶθ’ οὕτως κι ὁ Δεσπότης, | ||||
ΠΟΛΕΜΙΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΕΙΣ ΗΠΕΙΡΟΝ | ||||
ὅτι ὑπαγαίνουν φεύγοντα τὸ πλεῖον ὅπου ἠμποροῦσιν, | ||||
ὡρίσαν τὰ φουσσᾶτα τους κ’ ἐβάλθησαν στὸ κοῦρσος, | ||||
ἐξήλειφαν κ’ ἐρήμωναν τοῦ βασιλέως τοὺς τόπους, | ||||
πολὺν κοῦρσον ἐκέρδισαν, πολλοὺς ἀνθρώπους ἐπιάσαν. | ||||
Ὁ τρόπος ἦτον ἄφοβος, οἱ ἄνθρωποι ἀποθαρροῦσαν | ||||
διὰ τὰ φουσσᾶτα ὅπου ἔστηκαν στὸ κάστρον τῶν Γιαννίνων· | ||||
ἀφνίδια τοὺς ὑπόπεσαν, ζημίαν μεγάλην ἐποῖκαν. | ||||
[§] | Ἐκείνη γὰρ ἡ ὑποδρομή, τὸ κοῦρσο ποῦ σᾶς λέγω, | |||
οὐδὲν ἐδιήρκησεν πολλά, ἄνευ κ’ ἡμέρες δύο, | ||||
ἐπεὶ μαντᾶτα ἠφέρασιν ἐτότε τοῦ Δεσπότου, | ||||
τὸ πῶς ἐκαταλάβασιν εἰς τὸν κορφὸν τῆς Ἄρτας, | ||||
κάτεργα ἑξῆντα ἤλθασιν κ’ εἶναι τῶν Γενουβίσων· | ||||
ἐπέζεψαν στὴν Πρέβεσαν, κουρσεύγουν τὰ χωρία, | ||||
ὡρμήσασιν νὰ ἔρχωνται ὁλόρθα εἰς τὴν Ἄρταν. | ||||
[§] | Τὸ ἀκούσει γὰρ καὶ μάθει το ἐτότε ὁ Δεσπότης, | |||
μεγάλως τὸ ἐφοβήθηκεν, εἰς σφόδρα τὸ ἐλυπήθη, | ||||
διατὸ ἐλογίσετον εὐθέως ὅτι τὰ κάτεργα εἶναι, | ||||
τὰ ἐρρόγεψεν ὁ βασιλέας, ἐκεῖνα τῶν Γενουβίσων, | ||||
νὰ ἐλθοῦσιν καταπάνω του, νὰ τὸν ἔχουν ζημιώσει, | ||||
Ἐνταῦτα ἐρώτησεν εὐθέως. «Ὁ πρίγκιπας ποῦ ἔνι;» | ||||
ἐμίσσεψε ἐκ τὸ ἀλλάγι του κ’ ἐδιάβη πρὸς ἐκεῖνον, | ||||
εἶπεν καὶ ἀφηγήθη του ἐκεῖνα τὰ μαντᾶτα, | ||||
τὸ πῶς ἦλθαν τὰ κάτεργα, ἐκεῖνα τῶν Γενουβίσων | ||||
ἐπέζεψαν στὴν Πρέβεζαν, κουρσεύουν τὰ χωρία | ||||
ὡρμήσασιν κ’ ἐρχόντησαν ὁλόρθα εἰς τὴν Ἄρταν, | ||||
«κ’ ἔχω φόβον ἀμέτρητον μὴ πιάσουσιν τὴν χώραν». | ||||
Ἐν τούτῳ τοῦ ἀποκρίθηκεν ὁ πρίγκιπας καὶ εἶπεν. | ||||
[§] | «Γίνωσκε, θεῖε, Δεσπότη μου, μὲ ἀλήθειαν σὲ τὸ λὲγω | |||
ΦΛΩΡΕΝΤΙΟΣ ΚΑΙ ΙΣΑΒΕΛΛΑ ΠΡΙΓΚΙΠΕΣ ΜΟΡΕΩΣ | ||||
ἐγὼ διὰ τοῦτο ἦλθα ἐδῶ κι ἄφηκα τὸν Μορέαν, | ||||
διὰ νὰ εἶμαι εἰς τὴν βοήθειαν σου στὴν μάχην ὅπου ἔχεις. | ||||
Λοιπόν, ἕως ὅτου εὑρίσκομαι ἐδῶ εἰς τὸ Δεσποτᾶτο, | ||||
ὅριζε, τί με χρειάζεσαι κ’ ἐγὼ νὰ τὸ πληρώνω». | ||||
[§] | Ἐνταῦτα τὸν εὐχαριστᾷ μεγάλως ὁ Δεσπότης· | |||
εὐθέως ὁρίζει ὁ πρίγκιπας τὸν πρωτοστράτορά του | ||||
καὶ τὸ σαλπίγγι ἐλάλησεν νὰ ποιήσουν στρέμμα ὀπίσω. | ||||
Τὸ ἀκούσει το, τὰ ἀλλάγια τους ὀπίσω στρέμμα ἐποῖκαν, | ||||
ἐκεῖ ὅπου ἐκατουνέψασιν ἀλλάγια τρία ἐχωρίσαν, | ||||
χιλίους ἀπάνω εἰς τὰ ἄλογα κι ὡρίσαν τους νὰ ἀπέλθουν | ||||
σπουδαχτικὰ νὰ σώσουσιν στῆς Ἄρτας τὴν βοήθειαν· | ||||
«μὴ προῦ ἀποσώσουσιν ἐκεῖ ὁ στόλος τῶν κατέργων, | ||||
ἐπεὶ κ’ ἡμεῖς ἐρχόμεθεν ὁλόρθα ἀποπίσω». | ||||
[§] | Ἐνταῦτα ἐκινήσασιν καὶ πάντα ὑπαγαίνουν. | |||
Ὁ δὲ λαὸς τοῦ βασιλέως, ὅπου ἦσαν εἰς τὰ ξύλα | ||||
ἐκεῖσε εἰς τὰ κάτεργα μετὰ τοὺς Γενουβίσους, | ||||
καὶ εἰς τὴν γῆν ἐξέβησαν, ἐπιάσασιν ἀνθρώπους, | ||||
κ’ ἐρώτησαν νὰ τοὺς εἰποῦν τὸ ποῦ ἔνι ὁ Δεσπότης, | ||||
κι ἂν ἔχῃ δύναμιν καμμίαν, ξένον λαὸν μετ’ αὖτον. | ||||
Κ’ ἐκεῖνοι γὰρ τοὺς εἴπασιν κ’ ἐπληροφόρησάν τους, | ||||
τὸ πῶς ἦλθεν ὁ πρίγκιπας, ἐκεῖνος τοῦ Μορέως, | ||||
κι ὁ κόντος τῆς Κεφαλλωνίας μὲ ὅλα τους τὰ φουσσᾶτα. | ||||
Κι εὐθέως τὸ σώσει ἐκεῖνοι ἐδῶ κι ἀκοῦσαν τὰ μαντᾶτα, | ||||
ὅτι ὁ Μέγας Δεμέστικος μὲ τὰ φουσσᾶτα ὅπου εἶχεν | ||||
ἦλθε κ’ ἐπαρακάθετον τὸ κάστρον τῶν Γιαννίνων, | ||||
ὥρμησαν κ’ ὑπαγαίνασιν ὁλόρθα ἐκεῖ εἰς αὔτους. | ||||
Κ’ ἐκεῖνος γὰρ τὸ μάθει το, ἐμίσσεψεν κ’ ἐφύγεν, | ||||
κ’ ἐκεῖνοι ὑπάγουν διώχνοντα διὰ νὰ τοὺς ἔχουν σώσει· | ||||
κι ἀρτίως μᾶς εἴπασιν τινές, ὅλους ἐκατεκόψαν, | ||||
καὶ στρέφονται χαιράμενοι, τώρα καταλαμβάνουν». | ||||
[§] | Τὸ ἀκούσει το οἱ ἄρχοντες ἐκεῖνοι τῶν κατέργων, | |||
τὰ τριπουτσέτα ὅπου εἴχασιν ἐβγάλει καὶ τὲς σκάλες, | ||||
νὰ ὑπάουν νὰ πολεμήσουσιν τῆς Ἄρτας γὰρ τὸ κάστρον, | ||||
σπουδαίως πάλε τὰ ἐστρέψασιν ἀπέσω εἰς τὲς ταρίτες. | ||||
ΠΟΛΕΜΙΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΕΙΣ ΗΠΕΙΡΟΝ | ||||
[§] | Ἐνταῦτα τοὺς ἠφέρασιν κ’ ἐτοῦτα τὰ μαντᾶτα· | |||
ὅτι ἐκαταλάβασιν τὰ φράγκικα φουσσᾶτα. | ||||
Ἀπόστειλαν διὰ τὸν λαὸν ὅπου εἶχαν εἰς τὸ κοῦρσο | ||||
ἐνῷ εἶχαν δράμει τὰ χωρία καὶ κάψει καὶ τοὺς τόπους, | ||||
τὰ μέρη τῆς Βαγενετίας, τὰ ἦσαν πρὸς τῆς θαλάσσης | ||||
ὅλα τὰ ἐκουρσέψασιν καὶ αἰχμαλωτίσανέ τα. | ||||
Ἐνταῦτα γὰρ ἐσώσασιν κ’ ἐκεῖνοι τοῦ Δεσπότου, | ||||
χίλιοι ἀπάνω εἰς τὰ ἄλογα, ὅπου τοὺς ἀποστεῖλαν, | ||||
κι ὅσους ἀπόφτασαν στὴν γῆν, Ρωμαίους καὶ Γενουβίσους, | ||||
ὅλους τοὺς ἐκατέκοψαν, κι ἄλλους τινὲς ἐπιάσαν. | ||||
Ἐνταῦτα ἀπήρασι βουλὴν ἐκεῖνοι τῶν κατέργων, | ||||
τὸ πῶς νὰ ποιήσουν τίποτε νὰ βλάψουν τὸν Δεσπότην· | ||||
κ’ εἶπαν οἱ φρονιμώτεροι ὅπου ἦσαν παιδεμένοι· | ||||
«Ἐσεῖς ἐξεύρετε, καλά, πρέπει νὰ τὸ ἐνθυμᾶστε | ||||
τοῦ βασιλἐως τὸν ὁρισμόν, τὸ πῶς ἐκατορθῶσε | ||||
νὰ ἔλθῃ ὁ Μέγας Δεμέστικος μὲ τὰ φουσσᾶτα ὅπου εἶχεν, | ||||
στὸ Δεσποτᾶτο νὰ σεβῇ ἐκεῖνος ’κ τὴν στερέαν, | ||||
κ’ ἡμεῖς ἀπὸ τὸ πέλαγος νὰ ἐλθοῦμεν τῆς θαλάσσης, | ||||
μᾶς βοηθοῦν, κ’ ἡμεῖς αὐτῶν, ὡς μᾶς βολήσῃ ὁ τόπος. | ||||
Λοιπὸν ἀφότου ἔφυγεν δίχα νὰ πολεμήσῃ | ||||
κι ἀπῆρεν τὰ φουσσᾶτα του ὅπου εἴχαμεν τὸ θάρρος- | ||||
κ’ ἐβλέπετε ὅτι ὁ πρίγκιπας κι ὁ κόντος μετ’ ἐκεῖνον | ||||
ἦλθαν μὲ τὰ φουσσᾶτα τους κ’ εἶναι μὲ τὸν δεσπότην | ||||
πῶς ἠμποροῦμε ἡμεῖς πεζοὶ νὰ βλάψωμεν τὸν τόπον; | ||||
ἴδετε πῶς ἐχάσαμεν τὰ πεζικὰ ὅπου ηὗραν | ||||
τοῦ δεσπότου ὁ λαός, ὅπου ἦσαν καβαλλάροι | ||||
Ὅμως ἂς ἀναμείνωμεν ἕως οὗ νὰ ἐλθῇ ὁ δεσπότης, | ||||
νὰ ἰδοῦμεν καὶ τὸν πρίγκιπα, τὸ τί φουσσᾶτα ἔχει, | ||||
νὰ ἐπάρωμεν πληροφορίαν στὸν ἅγιον βασιλέαν». | ||||
[§] | Λέγοντα ἐτούτην τὴν βουλὴν ἔσωσεν κι ὁ Δεσπότης, | |||
εἶθ’ οὕτως γὰρ καὶ ὁ πρίγκιπας μὲ τὰ φουσσᾶτα ὅπου εἶχαν. | ||||
Κι ὡς τὸ ἤκουσαν καὶ ἔμαθαν ὅτι εἰς τὸ κάστρον Ἄρτας | ||||
οὐδὲν ἐδιάβησαν ποσῶς ἐκεῖνοι οἱ Γενουβίσοι, | ||||
πολλὰ τὸ ἐδέξετον καλὸν ἀτὸς του ὁ Δεσπότης | ||||
κι οὐδὲν ἐψήφησεν ποσῶς τὰ κούρση τῶν χωρίων, | ||||
τὸ μάθει ὅτι τὰ κάτεργα στὴκουν εἰς τὸν λιμιῶνα. | ||||
Ἀκούσων ταῦτα ὁ πρίγκιπας λέγει πρὸς τὸν δεσπότην. | ||||
«Ἀφῶν στὴκουν τὰ κάτεργα ἀκόμη εἰς τὸν λιμιῶναν, | ||||
μηδὲν πεζέψωμε ἀλλαχοῦ εἰ μὴ ἐκεῖ ἂς ὑπᾶμε | ||||
ΠΟΛΕΜΙΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΕΙΣ ΗΠΕΙΡΟΝ | ||||
μὲ τὰ φουσσᾶτα μας ὁμοῦ, πεζοὶ καὶ καβαλλάροι· | ||||
ἐκεῖσε ἂς τεντώσωμεν ἐνάντιον τῶν κατέργων, | ||||
τὸν τόπον νὰ φυλάξωμεν μὴ πιάσῃ καὶ πεζέψουν | ||||
καὶ ποιήσουν τίποτε ζημίαν κ’ ἔνι κατηγορία μας». | ||||
Ὡς τὸ ὥρισεν ὁ πρίγκιπας οὕτως καὶ ἐγενέτον· | ||||
ἐδῶκαν τὰ σαλπίγγια τους, ἐκίνησεν τὸ φουσσᾶτο, | ||||
ὁλόρθα ἐκεῖ ἀπήλθασιν ὅπου ἦτον ὁ λιμιῶνας, | ||||
ὅπου ἔστεκαν τὰ κάτεργα, ἐκεῖνα τῶν Γενουβίσων. | ||||
Ἐκεῖσε ἐτεντώσασιν κ’ ἐπιάσαν τὲς κατοῦνες· | ||||
[§] | ἰδὼν τοῦτο τὰ κάτεργα ἐσέβησαν παρέσω | |||
κ’ ἐσύρασιν τὰ σίδερα κ’ ἐστῆκαν εἰς τὸ βάθος. | ||||
Τοῦ πρίγκιπος ἐζήτησεν βουλὴν γὰρ ὁ δεσπότης | ||||
τὸ τί του φαίνει νὰ γενῇ καὶ πῶς νὰ ἔχουσιν πράξει. | ||||
Κι ὁ πρίγκιπας, ὡς φρόνιμος, λέγει πρὸς τὸν δεσπότην· | ||||
«Μὲ φαίνεται, καλέ μου θεῖε, νὰ στήκωμεν ἐνταῦτα, | ||||
ἐδῶ ὅπου ἀππλικέψαμεν, μὴ πιάσουν καὶ πεζέψουν, | ||||
μήτε νερὸν νὰ ἐπάρουσιν, μήτε ζημίαν ποιήσουν. | ||||
Καὶ στεῖλε εἰς τὰ ἐξώμερα φουσσᾶτα νὰ φυλάξουν | ||||
τὸν τόπο ἐκεῖνον γὰρ ὁμοίως, μὴ ποιήσουν ζημίαν». | ||||
Ὡς τὸ ὥρισεν ὁ πρίγκιπας, τὸ ἔποικεν ὁ δεσπότης. | ||||
[§] | Ἰδὼν ἐτοῦτο οἱ Ρωμαῖοι ὁμοίως κ’ οἱ Γενουβίσοι, | |||
ὅπου ἦσαν εἰς τὰ κάτεργα τοῦ βασιλέως ἐκεῖνα, | ||||
μεγάλως ἐθαυμάστησαν τὸ ποῦ ηὗρεν ὁ Δεσπότης | ||||
τόσον λαὸν καὶ ἔμορφον καὶ τὰ φουσσᾶτα ὅπου εἶχεν. | ||||
καὶ πάλιν ἐπαινέσασιν τὸν πρίγκιπα εἰς σφόδρα, | ||||
καὶ εἶπαν ὅτι ἡ στρατεία κ’ ἡ τάξις τοῦ φουσσάτου, | ||||
ἐκεῖνος γὰρ τὰ ἐδιόρθωνε ὅπου ἦτον παιδεμένος | ||||
ἐκ τῶν Φραγκῶν τὴν παίδεψιν, τῆς Δύσεως τὴν στρατείαν. | ||||
[fr§647] | Ἐνταῦτα ἀπήρασιν βουλὴν ἐκεῖνοι τῶν κατέργων, | |||
ὅτι ἀπάρτε οὐκ ἠμποροῦν ἐκεῖ ζημίαν ποιήσουν | ||||
ὅπου στήκει ὁ πρίγκιπας ὁμοῦ μὲ τὸν δεσπότην. | ||||
«Ἀλλὰ ἂς γυρίσωμε ἀπ’ ἐδῶ κ’ ὑπᾶμε εἰς ἄλλον μέρος. | ||||
ἐκεῖσε εἰς τὰ Ξηρόμερα ὅπου ἔνι ἀφοβία· | ||||
εἰ ἂν λάχῃ νὰ κερδίσωμεν καὶ ποιήσει καὶ ζημίαν, | ||||
διατὸ ἤθελε εἶσται ἄσχημον νὰ ἐστράφημαν στὴν Πόλιν· | ||||
ἄνευ νὰ ἐποιήσαμεν ζημίαν στὸν τόπον τοῦ Δεσπότου». | ||||
Ὡσὰν τὸ ἀπήρασιν βουλήν, οὕτως καὶ τὸ ἐποιῆσαν· | ||||
ἐσήκωσαν τὰ σίδερα κ’ ἐπίασαν τὰ κουπία· | ||||
9235 | σύντομα ἀποσώσασιν στῆς Βόντιζας τὰ μέρη. |