Συζήτηση:χωρύγι

Αγαπητή ☏ Sarri.greek, μήπως πρέπει το κύριο άρθρο να είναι με όμικρον ; Πέρα από τον Παλαμά, που το γράφει ακριβώς έτσι -χορήγι- στο παράθεμα που υπάρχει ήδη στο άρθρο, δείτε κι αυτά [1], [2]. ǁ ǁǁ Chalk19 (talk) 19:35, 27 Μαΐου 2021 (UTC)

ΥΓ. Ουσιαστικά: αν η μορφή "χορήγι" δεν είναι (τελικά) σωστή ετυμολογικά, αλλά προηγείται της σωστής, τότε δεν θα πρέπει να υπάρχουν δυο ξεχωριστά "κανονικά" άρθρα ; ǁ ǁǁ Chalk19 (talk) 20:07, 27 Μαΐου 2021 (UTC)

☏ Chalk19, ό,τι λένε τα λεξικά, χωρίς να μπερδεύουμε τους Τομείς και τους Υποτομείς(π.χ. ελληνιστικά, καθαρεύουsα). Το μεσαιωνικό θα είναι μεσαιωνικό (όπως το link σας 1), και το νέο νέο, κι η παλιά γραφή, παλιά γραφή (όπως το link σας 2, 19ος αιώνας). Ο Πάπυρος το έχει χωρύγι. Εγώ, δεν ανοίγω λέξεις όταν δεν τις βλέπω σε λεξικό, και δέν έχω τον Πάπυρο -τον είδα μόνο στο internet. Ούτε μ' αρέσει ν' ανοίγω λήμματα που είναι σπάνια και προβληματικά: που τα έχει ένα λεξικό, και όλα τ' άλλα σιωπούν... Αλλά κάναμε το χατίρι στον συνάδελφο από τη ΒΠ. Υπάρχουν κι άλλες τέτοιες περιπτώσεις παλιών γραφών: κυττώ, είνε, αυγό κλπ.

Τελοσπάντων, τα τριγυρινά λήμματα που είναι κόκκινα ας τα κάνει ένας φιλόλογος. Υπάρχει, ξέρετε, και το μέλλον... Το μεσαιωνικό δεν το βρίσκω στο Πρότυπο:R:LBG, ούτε στον Δημητράκο, Θα προτιμούσα να μην το ανοίξουμε γιατί υπάρχει σε μια βερζιόν του Χρονικού του Μορέως, αλλά δεν τις έχω υπ' όψιν μου όλες. Και πάντα ελπίζω, ότι μια μέρα θα έχουμε έναν συντάκτη που θα μπορεί να αντιμετωπίσει τέτοια. Που θα έχει τα λεξικά και τη βιβλιογραφία και τις γνώσεις. Δηλαδή, θα παίζει όλο το corpus στα δάχτυλα.

Προς τα παρόν, διορθώνουμε υπάρχοντα λήμματα που είναι σε κακό χάλι. Αν έχετε το κουράγιο, να αναλάβετε κάποια κατηγοριούλα, να την ελέγχετε, ετικέτες, ενημέρωση προτύπων κλπ, θα ήταν πολύ καλό. Το τι είδαν τα ματια μου στις μετοχές αυτόν τον καιρό, δεν λεγεται. Εχουν γίνει εισαγωγές ρομποτικές από δεν-ξέρω-ποια-βάση λεξικού -υποθέτω τον Πάπυρο. +Κλιτικοί τυποι, προστέθηκαν αβλεπεί για όλες τις κλίσεις, υπάρχουν δεν υπάρχουν. Τι να πω... Η επόμενη εργασία μου είναι διόρθωση από το κάπα και κάτω ΔΦΑ, και κλίσεις επιθέτων. Το patrolling, καθημερινή δουλειά... ‑‑Sarri.greek ^♫ | 21:44, 27 Μαΐου 2021 (UTC)

☏ Sarri.greek Ευχαριστώ για την απάντηση. Κατανοώ πλήρως όσα γράφετε. Πάντως ίσως φτιάξω το άρθρο με όμικρον, διότι έχουμε τα ακόλουθα δεδομένα: Υπάρχει η καταγραφή σε κείμενο του 1817 που έδωσα λινκ, ο Παλαμάς (δεν είναι περίεργο να υπάρχει η γραφή με όμικρον και ήτα ως παράθεμα χρήσης στο άρθρο με την άλλη γραφή ;), αλλά και ο Ηπίτης το 1908 [3]. Επίσης, το χωριό που σήμερα λέγεται Χωρύγι, ονομάστηκε επίσημα το 1926 Χορήγι (βλ. Πανδέκτης [4] και καταχώριση στο Εγκυκλοπαιδικόν λεξικόν του Ελευθερουδάκη [τόμ. 12, σ. 929, Αθήνα 1931]). Η μετονομασία του σε Χωρύγι έγινε αργότερα. Όπως αναφέρει ο Ν. Σαραντάκος (Λέξεις που χάνονται. Αθήνα: έκδ. του "Βήματος", 2013, σελ. 265. Α΄ έκδοση: Εκδόσεις του Εικοστού Πρώτου, 2011), η νεώτερη, σήμερα αποδεκτή ετυμολόγηση και ορθογραφία έγινε από τον Βασίλειο Ι. Φάβη (φιλόλογος, συγγραφέας σχολικών βιβλίων κλπ, από όσο γνωρίζω): "Χωρύγι είναι ο ασβέστης. Η λέξη ακούγεται κυρίως στην Πελοπόννησο, αλλά όχι μόνο. Θα τη βρείτε γραμμένη και «χορήγι», όπως γραφόταν παλιότερα. ωστόσο, σήμερα γίνεται αποδεκτή η ετυμολογία που πρότεινε ο Β. Φάβης, από το αμάρτυρο *εγχωρύγιον < έγχωρος + ορύσσω. Υπάρχει και χωριό Χωρύγι, στον νομό Κιλκίς, που μετονομάστηκε έτσι το 1926* όχι τυχαία, αφού η παλιά ονομασία του ήταν Κιρίτζ/Κερέτζ (ασβέστης στα τούρκικα). Στο Χρονικό τον Μορέως υπάρχει ο στίχος «με πύργους και καλά τειχέα, όλα με το χορήγι». Τον ίδιο στίχο τον μεταπλάθει ο Παλαμάς στη Φλογέρα τον βασιλιά: «Κι από τη Λακεδαιμόνια, τη φουμισμένη ακόμα / πο χει τους πύργους, τα καλά τειχιά με το χορήγι». Και μια οικογενειακή διήγηση: όταν στις αρχές του 20ού αιώνα ήρθε η οικογένεια του παππού μου από τη Μάνη στον Πειραιά, ρώτησε η δασκάλα στην τάξη τι σημαίνει η λέξη χωρικοί. Στο χωριό, δεν ήξεραν τη λ. χωρικός, ήξεραν όμως το χωρύκι, όπως λέγεται σε μερικά μέρη της Μάνης το χωρύγι. Οπότε, ο θείος μου ο Μιχάλης, αδελφός του παππού μου, σήκωσε το χέρι και απάντησε ευθαρσώς: «Χωρικοί είναι αυτοί που φτιάχνουν το χωρύκι»!" Είναι λοιπόν φανερό πως υπήρχε καθιερωμένη παλιότερα γραφή με όμικρον, σίγουρα μέχρι τη δεκαετία του 1930 (βλ. Εγκυκλ. λεξικόν, ό.π.), η οποία άλλαξε λόγω της αποδοχής της άποψης του Φάβη (που είναι αυτή που υιοθετεί ο Πάπυρος). Είναι απόλυτα δεδομένο ότι η λέξη υπήρχε τουλάχιστον μέχρι και τη δεκαετία του 1930 με όμικρον -ενώ για την άλλη γραφή δε γνωρίζουμε αν υπήρχε παλιότερα ή "κατασκευάστηκε" από τον Φάβη ως ετυμολογικά σωστή. ǁ ǁǁ Chalk19 (talk) 04:10, 28 Μαΐου 2021 (UTC)

Κλίση: Γενική ενικού, του χωρυγιού

Φίλοι λεξικογράφοι ☏ Sarri.greek και ☏ Chalk19. Ευχαριστώ πολύ για την πολύ καλή δουλειά που κάνατε σχετικά με την λέξη που με απασχόλησε έντονα στην Βικιπαίδεια. Θα μου επιτρέψετε να προτείνω άλλο πρώτυπο από αυτό το "παιδάκι" που δεν έχει γενική ενικού. Λέμε το χωρύγι, του χωρυγιού, όπως το κατώγι του κατωγιού. Αν συμφωνείτε αλλάξτε πρώτυπο. Ευχαριστώ. Jm (συζήτηση) 08:23, 29 Μαΐου 2021 (UTC)

Ωραία, ☏ Jim. Κι αν έχει και πληθυντικό, να βγάλουμε το |α=εν. Ευχαρισούμε ‑‑Sarri.greek ^♫ | 08:37, 29 Μαΐου 2021 (UTC)

Ναι. Με το χωρύγι, ασπρίζαμε την αυλή, τους μαντρότοιχους, τους κορμούς των δέντρων. Στις οικοδομές ρίχναμε ρευστό χωρύγι στην άμμο για το κτίσιμο ή σοβάντισμα. Κατά κανόνα χρησιμοποιούσαμε τον ενικό. Αλλά όταν σκορπιζόταν και γεμίζαμε πιτσιλιές, λέγαμε: ... με γέμισες χωρύγια. Jm (συζήτηση) 09:13, 29 Μαΐου 2021 (UTC)

☏ Jm, μας προβίβασες σε "λεξικογράφους". Απλοί συντάκτες είμαστε ! Ευχαριστούμε, πάντως, για τη φιλοφρόνηση ǁ ǁǁ Chalk19 (talk) 08:37, 30 Μαΐου 2021 (UTC)