Συζήτηση:ηλικία

Αδόκιμη ετυμολογία: ηλικία < ήλιος + κίω (= περιστρέφω, ελίσσομαι, κινούμαι, πηγαίνω, πορεύομαι, έρχομαι (στα αρχαία ελληνικά). Όταν λοιπόν κάποιος μας λέει την ηλικία του, δηλώνει πόσες φορές έχει περιστραφεί γύρω από τον ήλιο και αφού μια περιστροφή της γης γύρω από τον ήλιο είναι ένα έτος, μας δηλώνει πόσων ετών είναι.

Ενδιαφέρουσα φαίνεται η προτεινόμενη ετυμολογία, αλλά αναρωτιέμαι ποια είναι η πηγή της. Έψαξα στο ετυμολογικό λεξικό του J.B.Hofmann (μετάφρ. Αντων. Παπανικολάου, ΑΘήναι 1974) όπου δεν αναφέρεται τίποτα τέτοιο. Αντίθετα γίνεται λόγος για ινδοευρωπαϊκή ρίζα *sua (=οὕτω) > * sualik (=τοιοῦτος). Το -li- δηλώνει ποσότητα, όπως στα λατιν. qualis, talis. Άρα ἧλιξ=παρόμοιος με άλλους, συνομήλικος, σύντροφος. --Flyax 15:49, 31 Ιανουαρίου 2007 (UTC)

Ο Τεγόπουλος-Φυτράκης λέει ότι ηλικία < αρχαίο ἡλικία < ἧλιξ. Ο δε Παπανδρεόπουλος λέει ότι ἧλιξ και ἡλικιώτης σημαίνουν συνομήλικος. Πιστεύω ότι το ήλιξ στη γενική κάνει ήλικος, εξού και το ηλικία, δεν έχω όμως περισσότερα στοιχεία. Στο Google, βρήκα κάτι στο Liddell-Scott, δεν καταλαβαίνω όμως τίποτα. --Lou 16:57, 31 Ιανουαρίου 2007 (UTC)

Η ετυμολογία της λέξης προστέθηκε από τον νέο χρήστη Leftezi ο οποίος είναι ίσως και ο μόνος που θα μπορούσε να μας προτείνει τις πηγές του, ώστε να γίνει επαλήθευση. Για το λόγο αυτό, θα του ζητήσω να προσέλθει στην παρούσα συζήτηση και να μας διαφωτίσει σχετικά.

Προσωπικά, πριν προβώ στην επεξεργασία του άρθρου, εντυπωσιασμένος κι εγώ από την τεκμηρίωση της ετυμολογίας, έκανα μια μικρή αναζήτηση στα λεξικά μου, χωρίς όμως θετικό αποτέλεσμα. Στο Google πάντως, μπορεί κανείς να βρει κάποια άρθρα που υποστηρίζουν την ίδια άποψη σχετικά με την ετυμολογία της λέξης (δοκιμάστε τον συνδυασμό των λέξεων, "ηλικία κίω"). Τα άρθρα αυτά δυστυχώς δεν μοιάζουν ιδιαίτερα έγκυρα και δεν αποτελούν αξιόπιστη πηγή. Αποτελούν όμως μια μαρτυρία εναλλακτικής άποψης, που είναι προς συζήτηση.

Προτείνω λοιπόν, προς το παρόν τουλάχιστον, να διευκρινίσουμε πως πρόκειται για αδόκιμη ετυμολογία, και να δημιουργήσουμε ταυτόχρονα μία νέα Κατηγορία:Αδόκιμες ετυμολογίες ως υποκατηγορία στις Σελίδες για θεώρηση. Δεν είναι η πρώτη φορά άλλωστε που αντιμετωπίζουμε κάτι παρόμοιο και σίγουρα όχι η τελευταία. Πού να πιάσουμε και την πολύπαθη ετυμολογία της λέξης άνθρωπος! Lou, τι κάνουν τα άλλα λεξικά; Έχεις να προτείνεις κάποιο πρότυπο; --λεξιCos 17:43, 31 Ιανουαρίου 2007 (UTC)

Υπάρχουν αρκετοί "μέθοδοι" για να ετυμολογήσει κάποιος μια λέξη. Ένας τρόπος είναι να προσπαθήσει να βρει μέσα στην ίδια τη γλώσσα την πηγή της προέλευσή της, τη ρίζα της λέξης. Αυτή η μέθοδος αρκετές φορές γίνεται έρμαιο της λεγόμενης "λαϊκής ετυμολογίας" (δηλαδή ετυμολογίες που τις επινοεί ο λαός και συνήθως είναι ευφάνταστες). Ο Hofmann ακολουθεί κυρίως τη συγκριτική ετυμολογία που θεωρείται ως πιο "επιστημονική" μέθοδος (κυρίως επειδή υπάρχει η δυνατότητα καλύτερη τεκμηρίωσης). Δηλαδή εξετάζει παρόμοιες λέξεις σε πολλές διαφορετικές γλώσσες. Η δική μου προσωπική γνώμη είναι ότι επειδή επιχειρούμε να ανακαλύψουμε κάτι το οποίο χάνεται στα βάθη χιλιάδων χρόνων -σκεφτείτε μόνο το γεγονός ότι και οι Αρχαίοι Έλληνες, 2.000 χρόνια πριν, δεν ήταν σίγουροι για την ετυμολογία πολλών λέξεων της ελληνικής γλώσσας- πρέπει να εξετάζουμε το θέμα σφαιρικά και να αναφέρουμε πολλές εκδοχές. Ποιος μπορεί να βάλει το χέρι του στη φωτιά για το ποια είναι η αλήθεια;;; Εκτός αυτού ποιος μπορεί να αποκλείσει ότι πολλές λέξεις δε φτιάχτηκαν ακριβώς από "λαϊκή" ετυμολογία; Τέλος, υπάρχουν ακόμη και λέξεις που έχουν ιστορία λιγότερη των 100 χρόνων και όμως η ετυμολογία τους είναι ολότελα χαμένη ή έστω "σκοτεινή"! Καλό, λοιπόν, είναι όταν βρίσκουμε διάφορες λογικές εκδοχές να τις αναφέρουμε όλες. Φιλικά --Alamot 17:47, 31 Ιανουαρίου 2007 (UTC)

Μετά τα όσα έχουν ήδη (και τόσο γρήγορα) λεχθεί, δημιούργησα ένα πρότυπο και μία κατηγορία για τα λήμματα με αδόκιμες ετυμολογίες. Θα σας παρακαλούσα να ρίξετε μια ματιά και να προτείνετε την άποψή σας ή να προβείτε σε διορθώσεις, εάν και όπου το κρίνετε απαραίτητο. (Είχα ξεχάσει να κάνω σύνδεση, οπότε στις πρόσφατες αλλαγές εμφανίζεται μόνο το IP μου). Φιλικά :-@ λεξιCos 18:35, 31 Ιανουαρίου 2007 (UTC)

Προσπάθησα ανεπιτυχώς να κάνω το λήμμα να εμφανίζεται στην κατηγορία στο γράμμα "η" και όχι στο "Σ". --Flyax 18:55, 31 Ιανουαρίου 2007 (UTC)

Έβαλα εδώ την αδόκιμη ετυμολογία, εφόσον δεν είμαστε ακόμη σίγουροι. Θα δούμε αργότερα, όταν θα έχουμε περισσότερα στοιχεία. --Lou 18:43, 31 Ιανουαρίου 2007 (UTC)

Απάντηση leftezi: Την ερμηνεία αυτή την άκουσα κατά τη διάρκεια κάποιων σεμιναρίων για αναβάθμιση του πτυχίου μου στο πανεπιστήμιο Ιωαννίνων. Μέχρι πριν λίγο είχα την εντύπωση ότι δόθηκε από τον πανεπιστημιακό καθηγητή φιλολογίας. Τώρα όμως που κοιτάζω τις σημειώσεις μου από αυτό το σεμινάριο δεν τη βρίσκω. Είμαι σίγουρος ότι το άκουσα εκεί αλλά μιας και δεν το βρίσκω στις σημειώσεις μου πιθανολογώ ότι πρέπει την ερμηνεία να την έδωσε κάποιος που μας δίδασκε φυσική και με τον οποίον γινόταν αρκετές "φιλολογικές" συζητήσεις". Μου έκανε εντύπωση και γι' αυτό την παρέθεσα. Εφόσον η ερμηνεία του "κίω" είναι σωστή, και η ερμηνεία του "ηλικία" δείχνει λογικοφανής. Δεν ξέρω... Στο σεμινάριο με τον φιλόλογο πάντως γινόταν πολύ μεγάλη εμβάθυνση στην ετυμολογία των λέξεων ακόμα και σε επίπεδο ερμηνείας προσφυμάτων. π.χ. εντύπωση μου είχε προκαλέσει η ετυμολογία της λέξης "εισιτήριο" Το παραθέτω από τις σημειώσεις μου για να δείξω το πνεύμα του σεμιναρίου.

εισ-ι-τ-ήριο

εισ- => (Πρόθεμα) η αρχαιοπρεπής πρόθεση "εις" ως πρόθημα (για δήλωση της εισαγωγής - μέσα)

-ι- => (Θέμα) θέμα από ρηματικό τύπο του "είμι" = έρχομαι (υποτακτική = "ί-ω")

-τ- => (Επίθημα 1) από το ρηματικό επίθημα "-τος" χωρίς την κατάληξή του (αυτός που μπορεί να…)

-ήριο => (Επίθημα 2) επίθημα ουδετέρων ουσιαστικών, σ αυτή την περίπτωση δηλώνει "το μέσο" για τη δράση του ρήματος

1. το μέσο (-ήριο) που μπορείς να (-τ-) έρθεις (-ι-) μέσα (εισ-)

2. το μέσο, σηνήθως έντυπο δελτίο, με το οποίο μπορεί να σου επιτραπεί να μπεις μέσα σε ένα χώρο.

Αλλά τώρα που με βάλατε να ψάχνομαι - και δεν το βρίσκω στις σημειώσεις μου - μου βάλατε ψύλλους στ' αυτιά. Ίσως λοιπόν να μην είναι δοσμένο από τόσο υπεύθυνα χείλη, τουλάχιστον από άποψη ειδικότητας. leftezi 23:44, 1 Φεβρουαρίου 2007 (UTC)

Υπάρχει μία "σχολή" η οποία δεν μπορεί να ακούσει κάτι που προέρχεται από την Ελλάδα, κάτι που είναι ελληνικό - ιδιαίτερα όσα αφορούν τη Γλώσσα μας. Και είναι να απορείς κανείς, πώς ένας γλωσσολόγος προβαίνει σε ετυμολογικές αναλύσεις όταν αναφέρεται σε... ινδοευρωπαϊκές ρίζες. Επιτέλους ας αντιμετωπίσουμε κάτι το "καινούργιο" με θετικό μάτι και όχι να το χειριζόμαστε με καχυποψία. Ετυμολογικώς, γιατί η λέξη "ηλικία" δεν "δένει" με τον "ήλιο" + το ρήμα "κίω"; Μήπως επειδή μέσω αυτής της λέξης αποδεικνύεται το ύψος της επιστήμης και του πολιτισμού των Ελλήνων και χάνουν τον μύθο τους κάποιοι που πολύ -πολύ αργότερα "ανακάλυψαν" ότι η Γη... γυρίζει; Ίσως... — ανυπόγραφο σχόλιο του χρήστη 77.49.146.195 (συζήτηση • συνεισφορά) 5 Σεπτ 2008.

Την ετυμολογία αυτή, την έχω εντοπίσει να αναφέρεται από την κ. Τζιροπούλου, φιλόλογο, στο έργο της "Ο εν τη λέξη Λόγος", εκδ. Γεωργιάδη, σ. 206 — ανυπόγραφο σχόλιο του χρήστη 79.131.218.220 (συζήτηση • συνεισφορά) 27 Σεπτ 2009.

Γενικά, οι θεωρίες της Τζιροπούλου δεν συμφωνούν με αυτές των περισσότερων γλωσσολόγων και επιστημόνων, οπότε δεν μπορούμε να βασιστούμε πάνω σε αυτές εδώ. [1] [2] -- ArielGlenn 17:49, 27 Σεπτεμβρίου 2009 (UTC)

Το λάθος στην πρόταση αυτή ( Αδόκιμη ετυμολογία: ηλικία < ήλιος + κίω (= περιστρέφω, ελίσσομαι, κινούμαι, πηγαίνω, πορεύομαι, έρχομαι (στα αρχαία ελληνικά). Όταν λοιπόν κάποιος μας λέει την ηλικία του, δηλώνει πόσες φορές έχει περιστραφεί γύρω από τον ήλιο και αφού μια περιστροφή της γης γύρω από τον ήλιο είναι ένα έτος, μας δηλώνει πόσων ετών είναι.) είναι το εξής: όλοι οι αρχαίοι πολιτισμοί γνώριζαν, όπως και εμεις θα αντιλαμβανόμασταν αν περνούσαμε περισσότερο χρόνο στην ύπαιθρο, οτι ο Ήλιος εκτελεί μία φαινόμενη κίνηση. Σαν να "περπατάει", στον οριζοντα κάθε μέρα ανατέλει και σε διαφορετικό σημείο. μελετόντας την κίνηση αυτοί υπολογίζαν τον χρόνο, όχι μόνο οι Έλληνες, αλλά όλοι οι αρχαίοι πολιτισμοί. εκεί στηρίζονται και τα αρχαία πέτρινα μνημεία που συναντάμε ανα τον κόσμο. Επομένως η ετυμολογία είναι πολύ σωστή απλά εσείς κάνετε το λάθος να θεωρείτε οτι είχαν γνώση του ηλιοκεντρικού συστήματος πρίν τον Αρίσταρχο, ενώ πολύ απλά αναφέρονταν στην απλή παρατήρηση της παλινδρόμικής κίνησης της θέσης του Ηλίου κατα την ανατολή ή δύση μεταξύ ηλιοστασίων. — ανυπόγραφο σχόλιο του χρήστη ‎ 46.103.200.239 (συζήτηση • συνεισφορά) 08:59, 1 Μαρτίου 2013 (UTC).

• Ανατρέχοντας στο Λατινικό λεξικό η λέξεις "ΕΤΑ" = (Ηλικία) έχει την ρίζα της στην ελληνική λέξη "ΕΤΟΣ" . Έτος είναι η περιστροφή της γής πέριξ του ηλίου. ¨Πόσο ετών είστε;" ή "Τι ηλικία έχετε;" είναι το ίδιο. !!! Προ τι η αναζήτηση σε ινδοιευρωπαϊκές ρίζες και ανοησίες!!!!! — ανυπόγραφο σχόλιο του χρήστη 188.4.211.5 (συζήτηση • συνεισφορά) 08:37, 20 Μαρτίου 2021‎ (UTC).

Σε ποιό ακριβώς έγκυρο Λατινικό λεξικό ανατρέξατε όπου αναφέρεται ότι η λέξεις "ΕΤΑ" σημαίνει ηλικία ; Διότι στο δικό μου δεν το γράφει. ǁ ǁǁ Chalk19 (talk) 09:19, 20 Μαρτίου 2021 (UTC)