Παράρτημα:Γραμματική (μεσαιωνικά ελληνικά)
Γλώσσα: Μεσαιωνικά ελληνικά » Γραμματική » Παράρτημα:Γραμματική ««« « Παραρτήματα γραμματικής |
Αυτή η σελίδα είναι ακόμη υπό κατασκευή |
ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ της ΔΗΜΩΔΟΥΣ
ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ - Κλιτικοί πίνακες
2. Ουσιαστικά
4. Αριθμητικά
5. Αντωνυμίες
7. Μετοχές
9. Προθέσεις
10. Σύνδεσμοι
11. Επιφωνήματα
12. Μόρια
ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ, ΣΗΜΑΣΙΑ ΛΕΞΕΩΝ
Παρακαλούνται οι συντάκτες της μεσαιωνικής ελληνικής
να προσθέτουν σταδιακά τις σημειώσεις τους από τη #Βιβλιογραφία και λήμματα για τα παραδείγματα με παραθέματα και ένδειξη περιόδου ή αιώνα. περισσότερα στη Βικιλεξικό:Βιβλιοθήκη (μεσαιωνικά ελληνικά) Δείτε
Προσπαθούμε να σημειώνεται ο αιώνας ή η περίοδος για κάθε λέξη, για κάθε τύπο:
Δείτε το Παράρτημα:Ελληνική γλώσσα: οι περίοδοι και οι ποικιλίες της ελληνικής γλώσσας
Φωνητική, Φωνολογία[επεξεργασία]
σύμφωνα[επεξεργασία]
H γραφή[επεξεργασία]Γράμματα[επεξεργασία]Γράμματα, σημεία στίξης, και ειδικά τυπογραφικά συμπλέγματα που συναντάμε σε μεσαιωνικά χειρόγραφα Ορθογραφία[επεξεργασία]Βάσει της αρχής των βικιλεξικών «ό,τι γράφτηκε, όπως γράφτηκε, ό,τι ειπώθηκε, όπως ειπώθηκε», καταγράφουμε τις μεσαιωνικές λέξεις όπως τις βρίσκουμε στα χειρόγραφα. Η ορθογραφία τους μπορεί να ποικίλλει από συγγραφέα σε συγγραφέα, από χειρόγραφο σε χειρόγραφο. Ακόμα και λαθεμένες ορθογραφίες, έχουν την αξία τους.
Μορφολογία[επεξεργασία]
Κλιτικοί πίνακες[επεξεργασία]Δεν έχουμε κλιτικούς πίνακες στα λήμματα, παρά σπάνια. Εκεί έχουμε μόνο καταγραφή μαρτυρημένων τύπων, είτε σε κατάλογο σε ειδική Ενότητα, είτε μέσα σε άδειο Πίνακα. (Βικιλεξικό:Μεσαιωνικά ελληνικά#Κλίσεις).
Ακολουθεί αναλυτικός σχολιασμός για κάθε πτώση ή πρόσωπο χωριστά με πολλά παραθέματα. Εξηγήσεις για τους πίνακες:
(Χρειάζεται τεκμηρίωση…) από εγχειρίδιο
Κλίση επιθέτων[επεξεργασία]Παραθετικά των επιθέτων[επεξεργασία]Αριθμητικά επίθετα[επεξεργασία]Απόλυτα αριθμητικά[επεξεργασία]Τακτικά αριθμητικά[επεξεργασία]Πολλαπλασιαστικά αριθμητικά[επεξεργασία]Αναλογικά αριθμητικά[επεξεργασία]Αριθμητικά ουσιαστικά[επεξεργασία]Προσωπικές αντωνυμίες[επεξεργασία]Κτητικές αντωνυμίες[επεξεργασία]Αυτοπαθείς αντωνυμίες[επεξεργασία]Οριστικές αντωνυμίες[επεξεργασία]Δεικτικές αντωνυμίες[επεξεργασία]Αναφορικές αντωνυμίες[επεξεργασία]Ερωτηματικές αντωνυμίες[επεξεργασία]Αόριστες αντωνυμίες[επεξεργασία] |
Για τη λόγια μεσαιωνική: οι τύποι ταυτίζονται με την ελληνιστική (βλ Παράρτημα:Γραμματική (αρχαία ελληνικά)#Ρήματα.
Φωνές
[επεξεργασία]- ενεργητική - παθητική.
Σημειώνεται στη #Γραμματική Cambridge
- 1.1.4 (p.1269) In the period covered by this Grammar the verbal system has two voices: the active and the passive (sometimes called mediopassive), the middle voice having fallen into disuse long before the L[ate]MedG period (see 4.9.1 and 4.9.2).
- 4.2. Voice p.1929 Voice is a morphological category of all LMedG/EMG[EarlyModernGreek] verb forms. Many verbs have either active or mediopassive forms, but those that have both sets are utilized in the realization of the active/passive alternation: only sentences containing active transitive verbs, prototypically with agentive subjects, have passive counterparts containing mediopassive forms.
- Βλ. και 3.4.4.2. Gerunds, p.1915
Για τη λόγια μεσαιωνική οι τύποι: όπως τα αρχαία ελληνικά ενεργητική-μεσοπαθητική φωνή (μέσοι και παθητικοί τύποι).
- Κατηγορία:Μετοχές (μεσαιωνικά ελληνικά)
- πηγές: #Γραμματική Cambridge
- Σημείωση: όλες οι καταλήξεις των κλίσεων αναγράφονται με τη σειρά: αρσενικό, θηλυκό, ουδέτερο
Μετοχές δεύτερης κλίσης
[επεξεργασία]κλίση -ος, -η, -ο(ν)
- Κατηγορία:Μετοχές παθητικού παρακειμένου (μεσαιωνικά ελληνικά) όπως σε -μένος
- Κατηγορία:Μετοχές παθητικού ενεστώτα (μεσαιωνικά ελληνικά) όπως σε -μενος
- (#Cambridge§3.2.) c) participles in -μένος (perfect passive), -όμενος, -ούμενος, and -άμενος (present passive;
- Για κλιτικά παραδείγματα λόγιας χρήσης, δείτε την κλίση στα αρχαία ελληνικά όπως οι δευτερόκλιτες μετοχές κατά το «μέγιστος» στο Παράρτημα
Μετοχές τρίτης κλίσης
[επεξεργασία]Οι μετοχές όπως της τρίτης κλίσης των αρχαίων ελληνικών, είναι λόγιες.
- Για τα κλιτικά παραδείγματα όπως στα αρχαία ελληνικά δείτε τις τριτόκλιτες μετοχές αρχαίων ελληνικών στο Παράρτημα
- Καινοτομία της όψιμης μεσαιωνικής ή πρώιμης νεοελληνικής είναι (#Γραμματική Cambridge sect;3.7.2.)
- Η κατάληξη -ντα (αιτιατική ενικού, αρσενικό), αρχίζει να χρησιμοποιείται για τον ενικό του ουδέτερου.
- Νέα κατάληξη για την ονομαστική ενικού της κλίσης -ων: -όντας (ὁ παρόντας, ὁ υπογράφοντας) όπως και στα νέα ελληνικά (δείτε κλιτικά παραδείγματα στις κλίσεις νεοελληνικών μετοχών με -ων στο Παράρτημα)
- #Γραμματική Cambridge sect;3.7. It is clear that by the LMedG period the 3rd-declension participles had fallen out of everyday use and had to be learned. […] there can be considerable divergence from the inherited AG forms; some participles may even become indeclinable [δείτε #Άκλιτες μετοχές ενεστώτα]
- ακολουθεί ο παρακάτω κατάλογος κλίσεων The inherited declensional patterns for the participle types that are encountered in LMedG [Late Medieval Greek] and EMG [Early Modern Greek] texts are the following:
Κατηγορία:Μετοχές ενεργητικού ενεστώτα (μεσαιωνικά ελληνικά)
- -ων, -ουσα, -ον (present active of barytone verbs)
- -ῶν, -οῦσα, -οῦν (present active of oxytone verbs with E- or O-stem) [όπως η κλίση -έω, κλίση -όω στα αρχαία ελληνικά]
- -ῶν, -ῶσα, -ῶν (present active of oxytone verbs with A-stem) [όπως η κλίση -άω στα αρχαία ελληνικά]
Κατηγορία:Μετοχές ενεργητικού αορίστου (μεσαιωνικά ελληνικά)
- -ών, -οῦσα, -όν (strong aorist active; εἰμί/εἶμαι and derived verbs with prepositional prefixes)
- -ας, -ασα, -αν (aorist active)
Κατηγορία:Μετοχές ενεργητικού παρακειμένου (μεσαιωνικά ελληνικά)
- -ώς, -υῖα, -ός (or, in the case of certain verbs, -ώς, -ῶσα, -ός) (perfect active)
Κατηγορία:Μετοχές παθητικού αορίστου (μεσαιωνικά ελληνικά)
- -είς, -εῖσα, -έν (aorist passive)
Άκλιτες μετοχές ενεστώτα
[επεξεργασία]- Κατηγορία:Μετοχές ενεργητικού ενεστώτα - άκλιτες (μεσαιωνικά ελληνικά)
- #Γραμματική Cambridge sect;3.7. By the period covered by this Grammar, the gerund had developed as a separate grammatical category: an indeclinable adverbial form of the verb. Such gerundial forms are examined separately as part of verb morphology (III, 4.7).
- gerund (γερούνδιο), όρος για τις άκλιτες μετοχές -όντας όπως και στα νέα ελληνικά
- Ειδική περίπτωση είναι η χρήση του ουδέτερου στον ενικό ως άκλιτου (#Γραμματική Cambridge sect;3.7.4. Indeclinable Forms.)
Ειδικές περιπτώσεις
[επεξεργασία](Χρειάζεται επεξεργασία)
1100-1453
[επεξεργασία]- (Browning:119, 120) Στο χώρο της σύνταξης, η πιο σημαντική εξέλιξη της περιόδου αυτής ήταν πως όλες οι προθέσεις συντάσσονται πια με αιτιατική. [...] Επίσης το «μέσα εἰς» παραμερίζει τη χαμένη σύνταξη ἐντός + γεν.[ική] Μερικές από τις κληρονομημένες προθέσεις αχρηστεύονται σ' αυτή την περίοδο, εκτός από κοκκαλωμένες στερεότυπες εκφράσεις: ἀνά, ἐπί (παραμερίστηκε από την «ἐπάνω εἰς»), κατά, περί, πρό, σύν, ὑπέρ, ὑπό.
Μόρια
[επεξεργασία]Σημασιολογία, Λεξιλόγιο
[επεξεργασία]Παραγωγή
[επεξεργασία]Σύνθεση
[επεξεργασία]Βιβλιογραφία
[επεξεργασία]Βιβλία
[επεξεργασία]- Βικιλεξικό:Βιβλιοθήκη (μεσαιωνικά ελληνικά)
- Συγγραφείς, κείμενα, μελέτες με Κατηγορία:Πρότυπα παραθεμάτων (μεσαιωνικά ελληνικά)
- The Cambridge Grammar of Medieval and Early Modern Greek. (2019) [Η Γραμματική του Κέμπριτζ για τα μεσαιωνικά και πρώιμα νέα ελληνικά] (στα αγγλικά) Των David Holton, Geoffrey Horrocks, Marjolijne Janssen, Tina Lendari, Io Manolessou & Notis Toufexis. Cambridge University Press. 4 τόμοι. DOI - εισαγωγή
- για τους συντάκτες:
{{R:gkm:Grammar Cambridge}}
- για τους συντάκτες:
- Browning, Robert (Μπράουνινγκ, Ρόμπερτ) (1969) Η ελληνική γλώσσα μεσαιωνική και νέα. Μετάφραση από τα αγγλικά: Δημήτρης Σωτηρόπουλος. Αθήνα: εκδ. Δημ. Ν. Παπαδήμα, 1972. Medieval and Modern Greek, London: Hutchinson and Co. Ltd, 1969.
Λεξικά
[επεξεργασία]- → δείτε #Διαδίκτυο
Διαδίκτυο
[επεξεργασία]- Κριαράς, Εμμανουήλ. Λεξικό της Μεσαιωνικής Ελληνικής Δημώδους Γραμματείας (1100-1669). Τόμοι Α'-ΙΗ'. (Τόμοι ΙΕ'-ΙΗ' επιμ. Ιωάννης Ν. Καζάζης) πολυτονικό σύστημα: τόμοι 1-5, μεταγραφή σε μονοτονικό: τόμοι 6-τέλος], pdf.Βιβλιογραφία. Άπαντα Εμμανουήλ Κριαρά στην Πύλη για την ελληνική γλώσσα, Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας.
- Οι τόμοι 1-4, σε πολυτονική γραφή, οι τόμοι 5-18 σε μονοτονική γραφή. Έως και το λήμμα «ραβέντι» + επιπλέον τόμοι (έως και το λήμμα «τέως», τόμος.22)
- Πηγές: κείμενα κατά περίοδο
- α - Επιτομή του Λεξικού Κριαρά της Μεσαιωνικής Ελληνικής Δημώδους Γραμματείας (1100-1669). Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, [μονοτονικό σύστημα].
- σε μονοτονική γραφή, έως και το λήμμα «παραθήκη»
- Κείμενα, Μελέτες, Συντομογραφίες
- Trapp, Erich, et al. (1994–2007) Lexikon zur byzantinischen Gräzität besonders des 9.-12. Jahrhunderts (Λεξικό της Βυζαντινής Ελληνικής, ιδίως για τον 9ο-12ο αιώνα), Verlag der Österreichischen Akademie der Wissenschaften (Έκδοση της Αυστριακής Ακαδημίας Επιστημών)
- σε πολυτονική γραφή
- Abbreviations@LBG
- Σελίδες που χρειάζονται επιμέλεια
- Λήμματα με κλίσεις (μεσαιωνικά ελληνικά)
- Λήμματα με παραθέματα (αγγλικά)
- Λήμματα με παραθέματα από βιβλία γραμματικής (μεσαιωνικά ελληνικά)
- Σελίδες για τεκμηρίωση (μεσαιωνικά ελληνικά)
- Σελίδες που χρειάζονται επιμέλεια (μεσαιωνικά ελληνικά)
- Παραρτήματα γραμματικής (μεσαιωνικά ελληνικά)