ἀδικέω

Αρχαία ελληνικά (grc)

Ετυμολογία

ἀδικέω < παρασύνθετος ἄδικος + jω (ἄδικος < α στερητικό + δίκη)

Ρήμα

ἀδικέω - ἀδικῶ (συνηρημένο), αιολικός τύπος ἀδιήω και δωρικός ἀδιίω

1. (αμετάβατο) είμαι άδικος, έχω άδικο, διαπράττω αδικία

   ※  οὐδὲ ἀδικούμενον ἄρα ἀνταδικεῖν, ὡς οἱ πολλοὶ οἴονται, ἐπειδή γε οὐδαμῶς δεῖ ἀδικεῖν. : ούτε όταν αδικείται κάποιος πρέπει να ανταποδίδει το άδικο όπως πιστεύει ο πολύς ο κόσμος, γιατί ο άνθρωπος βέβαια για κανένα λόγο δεν πρέπει να αδικεί (Πλάτων, Κρίτων)

2. (με αιτιατική): αδικώ κάποιον, βλάπτω σε κάτι, κάποιον (π.χ. την υγεία, τους νεφρούς, τη γη ή γενικά τα ήθη)

   ※  Ἔρως...διέφθειρέν τε πολλὰ καὶ ἠδίκησεν. (Πλάτων, Συμπόσιο, 188a)

3. με κατηγορηματική μετοχή: αδικώ με το να...

   ※  ἀδικεῖτε, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, πολέμου ἄρχοντες καὶ σπονδὰς λύοντες: ἡμῖν : διαπράττετε αδικία άνδρες Αθηναίοι με το να ξεκινάτε τον πόλεμο και να λύνετε τις σπονδές (Θουκυδίδης, Πελ. Πόλεμος, βιβλίο 1, 53)

4. εξαπατώ, κάνω ατιμία, αδικώ σε αγώνα, "κλέβω" σε αγώνα, κάνω ζαβολιά

Συγγενικά

• ἀδικία
• ἀδίκημα

Εκφράσεις

• τἀδικεῖν : το άδικο, η αδικοπραγία
• τὸ μὴ ἀδικεῖν : η σωστή, δίκαιη συμπεριφορά

Σημειώσεις

• το ἀδικεῖται και η μετοχή ενεστώτα ἀδικούμενος χρησιμοποιούνταν συχνά αντί του παρακειμένου ἠδίκηται και της μετοχής του , ἠδικημένος αντίστοιχα

Κλίση

    Κλίση

Ενεργητικός Ενεστώτας προσωπικές εγκλίσεις οριστική υποτακτική ευκτική προστακτική ἐγώ ἀδικῶ ἀδικῶ ἀδικοῖμι / ἀδικοίην - σύ ἀδικεῖς ἀδικῇς ἀδικοῖς / ἀδικοίης ἀδίκει οὗτος ἀδικεῖ ἀδικῇ ἀδικοῖ / ἀδικοίη ἀδικείτω ἡμεῖς ἀδικοῦμεν ἀδικῶμεν ἀδικοῖμεν - ὑμεῖς ἀδικεῖτε ἀδικῆτε ἀδικοῖτε ἀδικεῖτε οὗτοι ἀδικοῦσι(ν) ἀδικῶσι(ν) ἀδικοῖεν ἀδικούντων / ἀδικείτωσαν ονοματικοί τύποι απαρέμφατο μετοχή ἀδικεῖν ἀδικῶν ἀδικοῦσα ἀδικοῦν Ενεργητικός Παρατατικός προσωπικές εγκλίσεις οριστική υποτακτική ευκτική προστακτική ἐγώ ἠδίκουν - - - σύ ἠδίκεις - - - οὗτος ἠδίκει - - - ἡμεῖς ἠδικοῦμεν - - - ὑμεῖς ἠδικεῖτε - - - οὗτοι ἠδίκουν - - - Ενεργητικός Μέλλοντας προσωπικές εγκλίσεις οριστική υποτακτική ευκτική προστακτική ἐγώ ἀδικήσω - ἀδικήσοιμι - σύ ἀδικήσεις - ἀδικήσοις - οὗτος ἀδικήσει - ἀδικήσοι - ἡμεῖς ἀδικήσομεν - ἀδικήσοιμεν - ὑμεῖς ἀδικήσετε - ἀδικήσοιτε - οὗτοι ἀδικήσουσι(ν) - ἀδικήσοιεν - ονοματικοί τύποι απαρέμφατο μετοχή ἀδικήσειν ἀδικήσων ἀδικήσουσα ἀδικῆσον Ενεργητικός Αόριστος α' προσωπικές εγκλίσεις οριστική υποτακτική ευκτική προστακτική ἐγώ ἠδίκησα ἀδικήσω ἀδικήσαιμι - σύ ἠδίκησας ἀδικήσῃς ἀδικήσαις / ἀδικήσειας ἀδίκησον οὗτος ἠδίκησε ἀδικήσῃ ἀδικήσαι / ἀδικήσειεν ἀδικησάτω ἡμεῖς ἠδικήσαμεν ἀδικήσωμεν ἀδικήσαιμεν - ὑμεῖς ἠδικήσατε ἀδικήσητε ἀδικήσαιτε ἀδικήσατε οὗτοι ἠδίκησαν ἀδικήσωσι(ν) ἀδικήσαιεν / ἀδικήσειαν ἀδικησάντων / ἀδικησάτωσαν ονοματικοί τύποι απαρέμφατο μετοχή ἀδικῆσαι ἀδικήσας ἀδικήσασα ἀδικῆσαν Ενεργητικός Παρακείμενος προσωπικές εγκλίσεις οριστική υποτακτική ευκτική προστακτική ἐγώ ἠδίκηκα ἠδικήκω / ἠδικηκώς, ἠδικηκυῖα, ἠδικηκός ὦ ἠδικήκοιμι / ἠδικηκώς, ἠδικηκυῖα, ἠδικηκός εἴην - σύ ἠδίκηκας ἠδικήκῃς / ἠδικηκώς, ἠδικηκυῖα, ἠδικηκός ᾖς ἠδικήκοις / ἠδικηκώς, ἠδικηκυῖα, ἠδικηκός εἴης ἠδικηκώς, ἠδικηκυῖα, ἠδικηκός ἴσθι οὗτος ἠδίκηκε ἠδικήκῃ / ἠδικηκώς, ἠδικηκυῖα, ἠδικηκός ᾖ ἠδικήκοι / ἠδικηκώς, ἠδικηκυῖα, ἠδικηκός εἴη ἠδικηκώς, ἠδικηκυῖα, ἠδικηκός ἔστω ἡμεῖς ἠδικήκαμεν ἠδικήκωμεν / ἠδικηκότες, ἠδικηκυῖαι, ἠδικηκότα ὦμεν ἠδικήκοιμεν / ἠδικηκότες, ἠδικηκυῖαι, ἠδικηκότα εἴημεν/εἶμεν - ὑμεῖς ἠδικήκατε ἠδικήκητε / ἠδικηκότες, ἠδικηκυῖαι, ἠδικηκότα ἦτε ἠδικήκοιτε / ἠδικηκότες, ἠδικηκυῖαι, ἠδικηκότα εἴητε/εἶτε ἠδικηκότες, ἠδικηκυῖαι, ἠδικηκότα ἔστε οὗτοι ἠδικήκασι(ν) ἠδικήκωσι(ν) / ἠδικηκότες, ἠδικηκυῖαι, ἠδικηκότα ὦσι(ν) ἠδικήκοιεν / ἠδικηκότες, ἠδικηκυῖαι, ἠδικηκότα εἴησαν/εἶεν ἠδικηκότες, ἠδικηκυῖαι, ἠδικηκότα ἔστων ονοματικοί τύποι απαρέμφατο μετοχή ἠδικηκέναι ἠδικηκώς ἠδικηκυῖα ἠδικηκός Ενεργητικός Υπερσυντέλικος προσωπικές εγκλίσεις οριστική υποτακτική ευκτική προστακτική ἐγώ ἠδικήκειν - - - σύ ἠδικήκεις - - - οὖτος ἠδικήκει - - - ἡμεῖς ἠδικήκεμεν - - - ὑμεῖς ἠδικήκετε - - - οὗτοι ἠδικήκεσαν - - - Μέσος / Παθητικός Ενεστώτας προσωπικές εγκλίσεις οριστική υποτακτική ευκτική προστακτική ἐγώ ἀδικοῦμαι ἀδικῶμαι ἀδικοίμην - σύ ἀδικεῖ ἀδικῇ ἀδικοῖο ἀδικοῦ οὖτος ἀδικεῖται ἀδικῆται ἀδικοῖτο ἀδικείσθω ἡμεῖς ἀδικούμεθα ἀδικώμεθα ἀδικοίμεθα - ὑμεῖς ἀδικεῖσθε ἀδικῆσθε ἀδικοῖσθε ἀδικεῖσθε οὗτοι ἀδικοῦνται ἀδικῶνται ἀδικοῖντο ἀδικείσθων / ἀδικείσθωσαν ονοματικοί τύποι απαρέμφατο μετοχή ἀδικεῖσθαι ἀδικούμενος ἀδικουμένη ἀδικούμενον Μέσος / Παθητικός Παρατατικός προσωπικές εγκλίσεις οριστική υποτακτική ευκτική προστακτική ἐγώ ἠδικούμην - - - σύ ἠδικοῦ - - - οὖτος ἠδικεῖτο - - - ἡμεῖς ἠδικούμεθα - - - ὑμεῖς ἠδικεῖσθε - - - οὗτοι ἠδικοῦντο - - - Μέσος Μέλλοντας προσωπικές εγκλίσεις οριστική υποτακτική ευκτική προστακτική ἐγώ ἀδικήσομαι - ἀδικησοίμην - σύ ἀδικήσῃ / ἀδικήσει - ἀδικήσοιο - οὖτος ἀδικήσεται - ἀδικήσοιτο - ἡμεῖς ἀδικησόμεθα - ἀδικησοίμεθα - ὑμεῖς ἀδικήσεσθε - ἀδικήσοισθε - οὗτοι ἀδικήσονται - ἀδικήσοιντο - ονοματικοί τύποι απαρέμφατο μετοχή ἀδικήσεσθαι ἀδικησόμενος ἀδικησομένη ἀδικησόμενον Παθητικός Μέλλοντας α' προσωπικές εγκλίσεις οριστική υποτακτική ευκτική προστακτική ἐγώ ἀδικηθήσομαι - ἀδικηθησοίμην - σύ ἀδικηθήσῃ / ἀδικηθήσει - ἀδικηθήσοιο - οὖτος ἀδικηθήσεται - ἀδικηθήσοιτο - ἡμεῖς ἀδικηθησόμεθα - ἀδικηθησοίμεθα - ὑμεῖς ἀδικηθήσεσθε - ἀδικηθήσοισθε - οὗτοι ἀδικηθήσονται - ἀδικηθήσοιντο - ονοματικοί τύποι απαρέμφατο μετοχή ἀδικηθήσεσθαι ἀδικηθησόμενος ἀδικηθησομένη ἀδικηθησόμενον Παθητικός Αόριστος α' προσωπικές εγκλίσεις οριστική υποτακτική ευκτική προστακτική ἐγώ ἠδικήθην ἀδικηθῶ ἀδικηθείην - σύ ἠδικήθης ἀδικηθῇς ἀδικηθείης ἀδικήθητι οὖτος ἠδικήθη ἀδικηθῇ ἀδικηθείη ἀδικηθήτω ἡμεῖς ἠδικήθημεν ἀδικηθῶμεν ἀδικηθείημεν / ἀδικηθεῖμεν - ὑμεῖς ἠδικήθητε ἀδικηθῆτε ἀδικηθείητε / ἀδικηθεῖτε ἀδικήθητε οὗτοι ἠδικήθησαν ἀδικηθῶσι(ν) ἀδικηθείησαν / ἀδικηθεῖεν ἀδικηθέντων / ἀδικηθήτωσαν ονοματικοί τύποι απαρέμφατο μετοχή ἀδικηθῆναι ἀδικηθείς ἀδικηθεῖσα ἀδικηθέν Μέσος / Παθητικός Παρακείμενος προσωπικές εγκλίσεις οριστική υποτακτική ευκτική προστακτική ἐγώ ἠδίκημαι ἠδικημένος ὦ ἠδικημένος εἴην - σύ ἠδίκησαι ἠδικημένος ᾖς ἠδικημένος εἴης ἠδίκησο οὖτος ἠδίκηται ἠδικημένος ᾖ ἠδικημένος εἴης ἠδικήσθω ἡμεῖς ἠδικήμεθα ἠδικημένοι ὦμεν ἠδικημένοι εἴημεν/εἶμεν - ὑμεῖς ἠδίκησθε ἠδικημένοι ἦτε ἠδικημένοι εἴητε/εἶτε ἠδίκησθε οὗτοι ἠδίκηνται ἠδικημένοι ὦσι(ν) ἠδικημένοι εἴησαν/εἶεν ἠδικήσθων / ἠδικήσθωσαν ονοματικοί τύποι απαρέμφατο μετοχή ἠδικῆσθαι ἠδικημένος ἠδικημένη ἠδικημένον Μέσος / Παθητικός Υπερσυντέλικος προσωπικές εγκλίσεις οριστική υποτακτική ευκτική προστακτική ἐγώ ἠδικήμην - - - σύ ἠδίκησο - - - οὖτος ἠδίκητο - - - ἡμεῖς ἠδικήμεθα - - - ὑμεῖς ἠδίκησθε - - - οὗτοι ἠδίκηντο - - -

Πηγές

• ἀδικέω - Βασικό Λεξικό της Αρχαίας Ελληνικής - Αρχαία Ελληνική Γλώσσα και Γραμματεία - Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, 2006‑2008. greek‑language.gr
• ἀδικέω - Επιτομή του Λεξικού Λίντελ-Σκοτ, Λεξικό της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας (Επιτομή του Μεγάλου Λεξικού, εκδ. Πελεκάνος, 2007), Ψηφίδες στο Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, 2012
• ἀδικέω - ΛΟΓΕΙΟΝ (αγγλικά, από το 2011) Λεξικά για την αρχαία ελληνική και λατινική γλώσσα (στα αγγλικά, γαλλικά, ισπανικά, κ.λπ.) Πανεπιστήμιο του Σικάγου.