Συζήτηση:μετροφωτογραφία

άγνωστη λέξη

η λέξη μετροφωτογραφία της οποίας προσπάθησα να βρω τον ορισμό, δεν νομίζω ότι υφίσταται σαν λέξη. δε βρήκα τίποτα. υπάρχει κάποια σήμανση για τέτοιες περιπτώσεις; Το ίδιο και η λέξη φωτοψίνη. ΔώραΣτρουμπούκη (συζήτηση) 03:05, 11 Μαρτίου 2023 (UTC)

@ΔώραΣτρουμπούκη Μπορείς να προτείνεις τις λέξεις που δε βρίσκεις τίποτα για διαγραφή με το πρότυπο {διαγραφή} και αναγραφή του σκεπτικού διαγραφής στη σελίδα Βικιλεξικό:Σελίδες υποψήφιες για διαγραφή/2023 όπου γίνονται οι σχετικές συζητήσεις.-- Τεχνίτης (ο Βικιλεξολόγος) 07:41, 11 Μαρτίου 2023 (UTC)

@ΔώραΣτρουμπούκη. Υπάρχουν αναφορές, όχι πολλές, λχ στα Τεχνικά Χρονικά. ǁ ǁǁ Chalk19 (talk) 07:46, 11 Μαρτίου 2023 (UTC)

ΥΓ. ☏ Sarri.greek Η ετυμολογία που προσθέσατε, από την αγγλική photogrammetry αναφέρεται στο Μπαμπινιώτη ; Ή είναι απλά η ετυμολογία της συνώνυμης φωτογραμμετρίας ; Διότι υπάρχει κι η ιταλική (και ισπανική) λέξη metrofotografia, αλλά και η γαλλική métrophotographie. Αν την έχει κι ο Ηπιτης, ως φαίνεται (θα το τσεκαρω), τότε είναι απόδοση από τα γαλλικά. ǁ ǁǁ Chalk19 (talk) 07:52, 11 Μαρτίου 2023 (UTC)

☏ Chalk19, το βλέπετε το λεξικό (που το έχουμε όλοι). Άλλωστε: με ξέρετε να κάνω τυφλές ετυμολογίες? Βάζουμε ό,τι λένε οι επαγγελματίες. Αν έχουν παραλείψεις, ή λάθη, δεν είναι δικά μας. ‑‑Sarri.greek ^♫ | 23:33, 11 Μαρτίου 2023 (UTC)

ο.κ. ευχαριστώ ΔώραΣτρουμπούκη (συζήτηση) 01:52, 12 Μαρτίου 2023 (UTC)

@Sarri.greek. Συγγνώμη που επανέρχομαι, αλλά ο Μπαμπινιώτης στην έκδοση του 1998 δεν ετυμολογεί τη λέξη μετροφωτογραφία (σ. 1100). Έχει προστεθεί στην επόμενη έκδοση ; Το ότι η λέξη είναι συνώνυμη με τη φωτογραμμετρία δε σημαίνει ότι η ετυμολογία της δεύτερης που υπάρχει στον Μπαμπινιώτη (αυτή που προσθέσατε εδώ στο λήμμα) είναι και της συνώνυμής της. Επίσης, ο Μπαμπινιώτης δεν αναφέρει την πρώτη ως συνώνυμη της δεύτερης (μολονότι προκύπτει από τον ορισμό, πράγμα όμως που κάνει ο Δημητράκος), όπου είναι και το κεντρικό λήμμα. ǁ ǁǁ Chalk19 (talk) 14:40, 18 Μαρτίου 2023 (UTC)

τεκμηρίωση

συνέχεια του παραπάνω

μετροφωτογραφία & φωτογραμμετρία / φωτογραμμομετρία.
Καλά κάνετε και ελέγχετε τα πάντα, ☏ Chalk19, κι εγώ το ίδιο κάνω. Δεν κάνω ποτέ ετυμολογίες (δικές μου), και δε γράφω ποτέ τυφλές ετυμολογίες. Παραπέμπω σε επαγγελματική ετυμολογία, με ελάχιστες εξαίρεσεις διορθώσεων Αλλά εκεί, μπορείτε να ελέγχετε γιατί αφήνω ενδοσχόλιο. Δείτε στο κουτί Αναζήτησης
insource:/-- ευθύνη ΒΛ/ ή αφήνω το {{χρειάζεται τεκμηρίωση}} ή {{ετυ+}}. Αυτά, είναι μαρακαρίσματα για την επόμενη γενιά συντακτών, που θα έχει περισσότερες πηγές από εμάς. Να ξέρετε, ότι η standard σειρά με την οποία ελέγχω τα νέα ελληνικά είναι: ΛΚΝ, ΕτυΜπαμπ2010, Χρηστικό, (Γεωργακάς για α), Μπαμπι2002(του2005), -Κουμανούδης όταν υπάρχει χρονολογία στον Μπαμπ-, ΑΛΝΕ, Δημητράκος και καλού κακού ΛΟΓΕΙΟΝ, LBG και Κριαρά για λέξεις που είναι πιθανές και σε άλλη φάση (όχι ετούτες εδώ βέβαια).
Σε τούτη την περίπτωση, δεν έγραψα τα πάντα για τις δύο λέξεις, κι αν θέλετε, συμπληρώστε ad libitum. Π.χ. δεν έγραψα την ετυμολογία στο φωτογραμμομετρία γιατί ήμουν κουρασμένη, ούτε έδωσα χρονολογία Κουμανούδη.

Για τους δύο ορισμούς που δίνει ο Μπαμπ (δείτε παρακάτω), δεν ξέρω αν έχω βλακέψει, αλλά μου φαίνεται ότι το μετροφωτογραφία@Μπαμπ και το φωτογραμμετρία@Μπαμπ ορίζουν το ίδιο πράγμα (όπως στο Δημητράκο), με το δεύτερο ορισμό πιο αναπτυγμένο στη γενική του μορφή και στα παραδείγματά του. Ίσως είχε γίνει από δύο διαφορετικούς λεξικογράφους, και δε βάλανε το «βλ. ...» στο πρώτο για να αποφύγουν την αλληλεπικάλυψη.
Οι δυο λέξεις είναι doublets, δηλαδή μπήκαν στα ελληνικά από ίδια πηγή, σε δύο διαφορετικές στιγμές (εννοώντας 'ίδια πηγή' = παρόμοια πηγή, αφού, και το γαλλικό, και το αγγλικό είναι ελληνογενή με τη μορφή photo- -metr)

Και πάμε στα λεξικά (ναι, πρέπει να δείτε τη δεύτερη έκδοση Μπαμπ).

Μπαμπ β' έκδοση 2002 (reprint 2005εδώ, όχι η σκέτη 2002) σελίδα 1093. Δεν έχω αγοράσει και την 3η έκδοση, να πω την αλήθεια· μόνο την 1η και του 2002reprint2005. Τα πλάγια, δικά μου.

μετροφωτογραφία (η) [μετροφωτογραφιών] η εκτέλεση μετρήσεων με τη βοήθεια φωτογραφιών, που λαμβάνονται κυρ. από αεροπλάνο.
[ΕΤΥΜ. Απόδ. τού sic ελληνογενούς αγγλ. photogrammetry ^(en)]

• γιατί λέει «απόδοση» Γιατί είναι απόδοση της λέξης και όχι λόγιο δάνειο (όπως η φωτογραμμετρία) ++ Σημείωση, Τα λεξικά Ηπίτη κλπ είναι γνωστά στους λεξικογράφους. Το ερώτημα εδώ, δεν είναι αν έχει κάποια λέξη δίγλωσσο λεξικό, αλλά από ποια γλώσσα μπήκε στην ελληνική χρήση.

Χρηστικό, ΛΚΝ δεν το έχουν.
Δημητράκος (έχω το 9τομ, σελίδα 4655 (μεταγράφω σε μονοτονικό)

μετροφωτογραφία (η) νεώτ. φωτογραμμομετρία βλ.λ. εκτέλεσις μετρήσεων τη βοηθεία φωτογραφημάτων, ιδ. εξ αεροπλάνων.

Πάμε τώρα, στο φωτογραμμετρία
Μπαμπ όπως παραπάνω, σελίδα 1920, τα πλάγια δικά μου

φωτογραμμετρία [1883] κ. φωτογραμμομετρία (η) [χωρ. πληθ.] --όπως συνηθίζει να σημειώνει ο Μπαμπ σε πάρα πολλές τέχνες, επιστήμες, αφηρημένα, αν και γραμματικά δεν έχει πρόβλημα-- η επιστήμη η οποία χρησιμοποιεί τη φωτογραφία και γενικότ. την εικόνα για τη διενέργεια μετρήσεων· τεχνική μετρήσεων που αποσκοπεί στη μελέτη και τον ακριβή καθορισμό τού (sic) σχήματος, των διαστάσεων και τής (sic) θέσεως (sic) οποιουδήποτε αντικεμένου στον χώρο, με την χρησιμοποίηση μιας ή περισσότερων εικόνων τού (sic) αντικεμένου αυτού, π.χ. η χρησιμοποίηση φωτογραφιών ή αεροφωτογραφιών για την εκπόνηση στο γραφείο τοπογραφικών χαρτών.
[ΕΤΥΜ. Ελληνογενής ξέν. όρ., < γαλλ. photogramétrie ^(en)].

• σημείωση: ο Μπαμπ δε μαρκάρει τα λόγια δάνεια
• Ποια η διαφορά με το μετροφωτογραφία? Εκείνο, είναι απόδοση, όχι δάνειο. Και μάλιστα, δίνει νεότερη πηγή, την αγγλική λέξη, αντί το γαλλικό δάνειο
• Το 'φωτογραμμομετρία' είναι του 1883 σελ. 1096, Τόμος Β΄ κατά τον Κουμανούδη από τα γαλλικά}}^{δε λέει 'φωτογραμμετρία'} αλλά δεν έκανα το λήμμα.

Δημητράκος. στο 9τομο, σελ 7753. Δεν έχει το φωτογραμμετρία, έχει μόνο το:

φωτογραμμομετρία (η) νεώτ. η μετροφωτογραφία βλ. λ.

φωτογραμμ@ΛΚΝ διορθώνω τα κενά που υπάρχουν συνήθως μέσα σε ξένες λέξεις.

φωτογραμμετρία η [fotoγrametría] & φωτογραμμομετρία η [fotoγramo metría] Ο25 : α. επιστημονικός κλάδος που πραγματεύεται τις μεθόδους με τις οποίες είναι δυνατό να υπολογίζονται οι διαστάσεις αντικειμένων ή χώρων επάνω σε αεροφωτογραφίες. β. η τεχνική, η μέθοδος χρήσης αεροφωτογραφιών σε τοπογραφικές μετρήσεις.
[λόγ. < αγγλ. photogrammetry < photogram = φωτόγραμ(μα) + -metry = -μετρία· κατά την αντιστοιχία gramm(o)- = γραμμο-]

• Τι λέει εδώ? λόγιο δάνειο από τα αγγλικά και προχωρά να δείξει τον ελληνογενή όρο (αν και δε χρησιμοποιεί τον όρο 'ελληνογενής' όπως ο Μπμπ)

φωτογραμ εδώ, δε δίνει ακριβή ετυμολογική σχέση, απλώς αναγράφει τις ελληνογενείς ξένες λέξεις (όπως εξηγεί στην εισαγωγή του λεξικού)

φωτογραμμετρία φω-το-γραμ-με-τρί-α ουσ. (θηλ.): ΤΟΠΟΓΡ. η επιστήμη και τεχνική της καταγραφής και αναπαράστασης των χαρακτηριστικών των φυσικών αντικειμένων και του περιβάλλοντος μέσω εικόνων και κυρ. αεροφωτογραφιών, η οποία έχει εφαρμογή συνήθ. στη χωρομέτρηση και τη χαρτογράφηση: αναλυτική/ψηφιακή ~. Βλ. -μετρία. [< γαλλ. photogrammétrie, αγγλ. photogrammetry]

‑‑Sarri.greek ^♫ | 17:28, 18 Μαρτίου 2023 (UTC)

@Sarri.greek Ευχαριστώ για την απάντησή σας. Εχεί, πάντως, ενδιαφέρον, όπως διαβάζουμε στην αγγλική και γερμανική βικιπαίδεια, το αντικείμενο αυτό, της φωτογραμμ(ομ)ετρίας, αναπτύχθηκε αρχικά στη Γαλλία και την Πρωσία το 19ο αιώνα. Ο γάλλος αξιωματικός (τοπογράφος, αστρονόμος κ.ά.) Aimé Laussedat έπλασε τον όρο métrophotographie και ο γερμανός πολιτικός μηχανικός Albrecht Meydenbauer το όρο Photometrographie. Πάντως, το να είναι ένας τέτοιος όρος του 19ου αιώνα, με γαλλική και γερμανική προέλευση και μορφολογική συνάφεια με το γαλλικό όρο, απόδοση από τα αγγλικά, είναι αρκετά παράδοξο. Ιδίως αφότου ο Ηπίτης παραθέτει τη λέξη "μετροφωτογραφία" στο Γαλλοελληνικό λεξικό του 1912 (τόμ. 2, σ. 206) στο λήμμα "métrophotographie". Με άλλα λόγια, μου φαίνεται εξαιρετικά απίθανο η γαλλική λέξη métrophotographie του 19ου αιώνα, εκείνη την εποχή, δηλαδή τουλάχιστον από το 1912, να αποδίδεται στα ελληνικά ως "μετροφωτογραφία" και αυτή η λέξη (μετροφωτογραφία) να θεωρείται απόδοση της αγγλικής photogrammetry. Ιδίως όταν η λέξη "φωτογραμμετρία" είναι απόδοση της γαλλικής photogrammétrie, ενώ τόσο η αγγλική λέξη, όσο και η γαλλική προέρχονται από τα γερμανικά. Το να εισήχθη εκείνη την εποχή, τέλη 19ου, τέτοιου τύπου ορολογία από τα αγγλικά, όταν ο πρωτότυπος όρος είναι γερμανικός και υπάρχει και γαλλικός αντίστοιχος, είναι μάλλον απίθανο. ǁ ǁǁ Chalk19 (talk) 00:48, 19 Μαρτίου 2023 (UTC)

ΥΓ. Συμπληρώνω, ότι υπάρχει και αγγλική λέξη metrophotography, από τις αρχές του 20ού αιώνα τουλάχιστον (Journal, της Society of Engineers, 1900 [1]), που φυσικά είναι απόδοση του ρωτότυπου γαλλικού όρου του Laussedat. Γενικά όρος métrophotographie/metrophotography/μετροφωτογραφία αντικαταστάθηκε διεθνώς την πρώτη περίοδο του 20ού αι. από τον "φωτογραμμετρία" (Βλ. James Housefield, Playing with Earth and Sky: Αstronomy, Geography, and the Art of Marcel Duchamp, Dartmouth College Press, 2016, σ. 123). ǁ ǁǁ Chalk19 (talk) 11:53, 19 Μαρτίου 2023 (UTC)