ποιέω

Από Βικιλεξικό
Μετάβαση στην πλοήγηση Πήδηση στην αναζήτηση
Δείτε επίσης: ποιώ

Αρχαία ελληνικά (grc)[επεξεργασία]

Αρχικοί
χρόνοι
Φωνή
Eνεργητική
Φωνή
Μέση & Παθητική
Ενεστώτας  ποιέω   ποιοῦμαι 
Παρατατικός  ἐποίουν   ἐποιούμην 
Μέλλοντας  ποιήσω   ποιήσομαι & ποιηθήσομαι 
Αόριστος  ἐποίησα   ἐποιησάμην & ἐποιήθην 
Παρακείμενος  πεποίηκα   πεποίημαι 
Υπερσυντέλικος  ἐπεποιήκειν   ἐπεποιήμην 
Συντελ.Μέλλ.  πεποιηκώς ἔσομαι   πεποιημένος ἔσομαι 

Ετυμολογία [επεξεργασία]

ποιέω < ποιϝέω‎ < *ποιϝός ‎< πρωτοϊνδοευρωπαϊκή *kʷei-u- «μαζεύω, συγκεντρώνω». Συγγενές με το αβεστικά cinuuaiti και το σανσκριτικά चिनोति (sa) (cinóti).[1]

Ρήμα[επεξεργασία]

ποιέω (παθητική φωνή: ποιέομαι / ποιοῦμαι)

  1. ποιώ, ενεργώ, κατασκευάζω, πράττω, κάμνω, δημιουργώ
    5ος αιώνας   Ἡρόδοτος, Ἱστορίαι, 9 (Καλλιόπη), 37.3
    ταῦτα δὲ ποιήσας, ὥστε φυλασσόμενος ὑπὸ φυλάκων, διορύξας τὸν τοῖχον ἀπέδρη ἐς Τεγέην,
    Κι αφού έκανε αυτά, καθώς τον φρουρούσαν δεσμοφύλακες, άνοιξε τρύπα στον τοίχο κι απέδρασε στην Τεγέα·
    Μετάφραση (1995): Ηλίας Σπυρόπουλος. Αθήνα:Γκοβόστης @greek‑language.gr
  2. με αιτιατικη, καθιστώ κάποιον κάτι, του δίνω μια ιδιότητα (π.χ. τον προάγω) ή του προξενώ κάτι ή τον κάνω να προβεί σε μια ενέργεια (συντασσόμενο με αιτιατική και απαρέμφατο)
    ποιῶ τινά στρατηγόν

Άλλες μορφές[επεξεργασία]

Εκφράσεις[επεξεργασία]

  • περί πολλοῦ ποιοῦμαι τι (δίνω σε κάτι μεγάλη σημασία)
  • εὖ ποιῶ και εὖ ποιοῦμαι (ευεργετώ και ευεργετούμαι)
  • κακῶς ποιῶ (βλάπτω)
  • ὁδόν ποιοῦμαι πλοῦν ποιοῦμαι (προχωρώ, πορεύομαι στοδρόμο ή δια θαλάσσης, πλέω)
  • πόλεμον ποιοῦμαι (πολεμώ)
  • λόγον ποιοῦμαι (λέγω)
  • πολλὰ ποιῶν ἐκ τοῦ ἑνός, ὅπερ φασὶ τοὺς συντρίβοντάς τι ἑκάστοτε οἱ σκώπτοντες: "ότι από ένα έφτιαξες πολλά", όπως λένε οι χωρατατζήδες σε όποιους σπάζουν κάτι

Συνώνυμα[επεξεργασία]

Συγγενικές λέξεις[επεξεργασία]

Σύνθετα[επεξεργασία]

Κλίση[επεξεργασία]

Αναφορές[επεξεργασία]

  1. ποιέω - Beekes, Robert S. P. (2010) Etymological Dictionary of Greek. [Ετυμολογικό λεξικό της ελληνικής γλώσσας] (στα αγγλικά) με την αρωγή του Lucien van Beek. Leiden: Brill. Τόμοι 1‑2.