γόνυ

Νέα ελληνικά (el)

↓ πτώσεις	ενικός		πληθυντικός
ονομαστική	το	γόνυ	τα	γόνατα
γενική	του	γόνατος	των	γονάτων
αιτιατική	το	γόνυ	τα	γόνατα
κλητική		γόνυ		γόνατα
όπως «-υ ουδέτερα» - Παράρτημα:Ουσιαστικά

Ετυμολογία

γόνυ < (διαχρονικό δάνειο) αρχαία ελληνική γόνυ

Προφορά

ΔΦΑ : /ˈɣo.ni/

τυπογραφικός συλλαβισμός : γό‐νυ

Ουσιαστικό

γόνυ ουδέτερο (στην ονομαστική και αιτιατική)

• (λόγιο) το γόνατο στη φράση

  κλίνω το γόνυ

Σημειώσεις

• Χρησιμοποιείται συχνότερα η γενική ενικού γόνατος, ιδίως σε ιατρικά κείμενα.

Συγγενικά

• γονυκλισία
• γονυπετής
• γονυπετώς

Πηγές

• γόνυ - Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής (1998) του Ιδρύματος Μανόλη Τριανταφυλλίδη (συντομογραφίες-σύμβολα). Η Πύλη για την ελληνική γλώσσα, Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας
• γόνυ - Χαραλαμπάκης, Χριστόφορος (επιμέλεια) (2014). Χρηστικό λεξικό της νεοελληνικής γλώσσας. Αθήνα: Ακαδημία Αθηνών.  (ψηφιοποιημένη έκδοση από το 2023, συντομογραφίες-σύμβολα)

---

Αρχαία ελληνικά (grc)

ουσιαστικά μεταπλαστά
↓ πτώσεις	ενικός		πληθυντικός
ονομαστική	τὸ	γόνῠ	τὰ	γόνᾰτᾰ
γενική	τοῦ	γόνᾰτος	τῶν	γονᾰ́των
δοτική	τῷ	γόνᾰτῐ	τοῖς	γόνᾰσῐ(ν)
αιτιατική	τὸ	γόνῠ	τὰ	γόνᾰτᾰ
κλητική ὦ!		γόνῠ		γόνᾰτᾰ
	δυϊκός
ονομ-αιτ-κλ	τὼ		γόνᾰτε
γεν-δοτ	τοῖν		γονᾰ́τοιν
ανώμαλη κλίση, Κατηγορία 'δόρυ' όπως «δόρυ» - Παράρτημα:Ουσιαστικά

Ετυμολογία

γόνυ < πρωτοελληνική *ǵónu < πρωτοϊνδοευρωπαϊκή *ǵónu. Συγγενή: σανσκριτική जानु (jānu), λατινική genu, παλαιά αρμενική ծունկ (cunk), γοτθική 𐌺𐌽𐌹𐌿 (kniu), αγγλοσαξονική cnēo (> αγγλική knee).

Ουσιαστικό

γόνυ ουδέτερο

• (ανατομία) το γόνατο

  → χρειάζεται παράθεμα

Σημειώσεις

• ιωνικοί τύποι : γενική ενικού: γούνατος, δοτική πληθυντικού: γούνασι/γούνασσι
• ποιητικοί τύποι: γενική ενικού: γουνός, δοτική ενικού: γουνί, ονομαστική-αιτιατική-κλητική πληθυντικού: γοῦνα, γενική πληθυντικού: γούνων
• αιολικοί τύποι : ονομαστική-αιτιατική-κλητική πληθυντικού: γόνα, γενική πληθυντικού: γόνων

Εκφράσεις

• ἐς γόνυ βάλλω: ταπεινώνω, κάνω κάποιον να με παρακαλάει γονατιστός (σήμερα), τότε όμως αυτός που παρακαλουσε αγκάλιαζε ή άγγιζε τα γόνατα του ισχυρότερου, οπότε η φράση ίσως σήμαινε θα τον κάνω να αγκαλιάσει τα γόνατά μου, να με ικετεύει και η βραύτητα δεν έπεφτε στα γόνατα του ικέτη αλλά στα γίνατα του κυρίαρχου
• θεῶν ἐν γούνασι κεῖται: εξαρτάται από τη θέληση των θεών
• γόνατα τίθημι: γονατίζω

Συγγενικά

• γνύξ
• γονυπετής
• γονύκροτος (που περατώντας παράγουν ήχο τα γόνατά του, ο ραιβός)
• γωνία
• ἰγνύα

Πηγές

• γόνυ - Επιτομή του Λεξικού Λίντελ-Σκοτ, Λεξικό της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας (Επιτομή του Μεγάλου Λεξικού, εκδ. Πελεκάνος, 2007), Ψηφίδες στο Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, 2012
• γόνυ - ΛΟΓΕΙΟΝ (αγγλικά, από το 2011) Λεξικά για την αρχαία ελληνική και λατινική γλώσσα (στα αγγλικά, γαλλικά, ισπανικά, κ.λπ.) Πανεπιστήμιο του Σικάγου.