να

Από Βικιλεξικό
Μετάβαση στην πλοήγηση Πήδηση στην αναζήτηση

Νέα ελληνικά (el)[επεξεργασία]

Ετυμολογία [επεξεργασία]

να (σύνδεσμος) < μεσαιωνική ελληνική να < αρχαία ελληνική ἵνα
να (μόριο) < μεσαιωνική ελληνική να < αρχαία ελληνική ἠνί < ἤν

Σύνδεσμος[επεξεργασία]

να

  1. Σε κύριες προτάσεις
    1. μακάρι, είθε δηλώνει ευχή ή κατάρα (μπορεί να συνοδεύεται από τα μακάρι, είθε )
      να ζήσεις!
      άντε να χαθείς!
    2. με παρελθοντικό χρόνο δηλώνει το αντίθετο του πραγματικού ή απραγματοποίητη ευχή
      Τι παραπονιέσαι; Να ερχόσουν κι εσύ μαζί μας
      Μακάρι να ζούσε ο πατέρας σας να σας καμάρωνε
    3. σε απαντήσεις μπορεί να δηλώνει συμφωνία, αποδοχή ή παραχώρηση
      Να έρθω κι εγώ μαζί σας; - Να έρθεις.
    4. σε ερωτηματικές προτάσεις δηλώνει απορία, επιθυμία, αγανάκτηση ή άλλα συναισθήματα
      να μου το εξηγήσεις, σε παρακαλώ;
    5. δηλώνει προτροπή, διαταγή, απαγόρευση ή παράκληση
      να μελετήσεις πιο προσεκτικά
    6. σε επιφωνηματικές προτάσεις δηλώνει αγανάκτηση, έκπληξη, θαυμασμό
      μα να μην το δω!
  2. Σε δευτερεύουσες προτάσεις
    1. εισάγει συμπερασματικές προτάσεις
      δεν είμαι δυνατή (ώστε) να σηκώσω τέτοιο βάρος
    2. εισάγει τελικές προτάσεις
      θα πάω (για) να βεβαιωθώ
      έλα να φας
    3. εισάγει βουλητικές προτάσεις (συχνά με τα χωρίς, δίχως, αντί
      θέλω να φύγω
      δίχως να θέλω να περιαυτολογήσω, οι προβλέψεις μου συνήθως επιβεβαιώνονται
    4. εισάγει ειδικές προτάσεις
      δεν πιστεύω να διαφωνείς
    5. αντί του υποθετικού, παραχωρητικού ή αοριστολογικού αν
      να μη σε ήξερα, θα έλεγα ότι είσαι τεμπέλης
      και να γυρίσει ο κόσμος ανάποδα, δε θα σου κάνω τη χάρη
      όπου και να πήγα, πουθενά δεν ήταν σαν τον τόπο μου
    6. σε αναφορικές προτάσεις
      σιγά μη βρεις τέτοια ώρα φαρμακείο (που) να 'ναι ανοιχτό
    7. σε χρονικές προτάσεις μετά τα μέχρι, πριν, προτού
      έφαγα μισή ώρα (μέχρι) να βρω θέση για παρκάρισμα
      οι ψαρόβαρκες έφυγαν λίγο πριν να δύσει ο ήλιος

Μόριο[επεξεργασία]

να

  1. χρησιμεύει για να δείξουμε κάτι
    να τον!
    να το βιβλίο που σού'λεγα
  2. συνοδευόμενο από ένα ή δύο χέρια με όλα τα δάχτυλα ανοιχτά, σημαίνει βρισιά (παλιότερα κακή ευχή)
    να!

Εκφράσεις[επεξεργασία]

  1. να τα μας... λέγεται για κάτι δυσάρεστο που ήταν αναμενόμενο

Συνώνυμα[επεξεργασία]

Μεταφράσεις[επεξεργασία]