ἀπό
 Δείτε επίσης : από |
Πίνακας περιεχομένων
Αρχαία ελληνικά (grc) [επεξεργασία]
Ετυμολογία [επεξεργασία]
- ἀπό < ταυτόσημο με το ἄπο (όταν ακολουθούσε το ουσιαστικό που συνόδευε), αρχικά επίρρημα και μετέπειτα πρόθεση < ινδοευρωπαϊκή (ρίζα) *h₂epo
Πρόθεση[επεξεργασία]
ἀπό (κύρια πρόθεση)
- χρησιμοποιείτο για να δηλώσει:
- απόσταση υλική και συναισθηματική, μακριά
-
- "κατεστρατοπέδευσεν ἀπό ν́ σταδίων" (σε απόσταση πενήντα σταδίων)
- "πρῆξαι δ᾽ ἔμπης οὔ τι δυνήσεαι, ἀλλ᾽ ἀπὸ θυμοῦ μᾶλλον ἐμοὶ ἔσεαι:" (δεν θα καταφέρεις τίποτα, αλλά θα πάψω να σε αγαπώ, θα ξεμακρύνεις από την καρδιά μου)
-
- τόπο, βάση, έδρα
-
- "οἱ μὲν ἀφ᾽ ἵππων, οἱ δ᾽ ἀπό νηῶν μάχοντο" (άλλοι πολεμούσαν από το άλογο κι άλλοι πάνω από το καράβι)
- "κῶνον ἀναγράφειν ἀπό κύκλου"
-
- χρονική αφετηρία
-
- "ἀπό δείπνου", "ἀφ ἑσπέρας"
-
- αιτία, δράστη, δημιουργό
-
- "ἀπό τοῦ πάθους"
- "τά πάντα ἀπ' αὐτοῦ ἐγένοντο"
-
- τρόπο ή μέσο ή ύλη
-
- "ἀπό γλώσσης" (προφορικώς), "ὀμμάτων ἄπο", "ουκ ἀπό δρυός έσσι", "ἀπό ξύλου"
-
- μεταβολή
-
- "ἀθανάταν ἀπό θνατᾶς"
-
- χωρισμό, χωριστά
-
- "ἀπ᾽ ἀνδρὸς εἶναι" (χωρισμένη από τον σύζυγό της), "μοῦνος ἀπ ἄλλων" (αποκομμένος)
-
- τμήμα, μέρος συνολου (αντί του ἐκ/ἐξ)
-
- "ἀπό ἑκατὸν καὶ εἴκοσι παίδων εἷς μοῦνος"
-
- καταγωγή, προέλευση, τάξη
-
- "τρίτος ἀπό Διός", "οἱ ἀπό τῆς πόλεως"
-
- σχέση, τον σχετικό με κάτι
-
- "οἱ ἀπό φιλοσοφίας καὶ λόγων" (οι φιλόσοφοι και οι λόγιοι), "οἱ ἀπό σκηνῆς καὶ θεάτρου" (οι ηθοποιοί, οι δραματουργοί)
-
- το μέσο βιοπορισμού, τρόπο επιβίωσης
-
- "ζῆν ἀπ᾽ ὕλης ἀγρίης", "ἀπό κτήνεων καὶ ἰχθύων", "ἀπό πολέμου", "ἀπ᾽ ἐλαχίστων χρημάτων", "ἀπό τῆς ἀγορᾶς", "τρέφειν τὸ ναυτικὸν ἀπό τῶν νήσων", "ἀπό τῶν κοινῶν πλουτεῖν"
-
- ως πρώτο συνθετικό άλλων λέξεων σήμαινε και εξακολουθεί να σημαίνει τον χωρισμό (π.χ. αποκόπτω), την αναίρεση (π.χ. αφαιρώ, απεμπλοκή, απενοχοποίηση, απάνθρωπος), την επιστροφή (π.χ. αποδίδω)
Σημειώσεις[επεξεργασία]
Στη σύνθεση ή πριν απο λέξη που δασυνόταν, το π τρεπόταν σε φ
