σκάνδαλον

Μεσαιωνικά ελληνικά (gkm)

Ετυμολογία

σκάνδαλον < (διαχρονικό δάνειο) ελληνιστική κοινή σκάνδαλον

Ουσιαστικό

σκάνδαλον ουδέτερο (και σκάνταλον)

σκάνδαλο, ταραχή, έκτροπη κατάσταση
※ 15ος αιώνας ⌘ Δούκας, Iστορία τουρκοβυζαντινή, 267⁶
τα σκάνδαλα εκ μέσου διάρρηξον - να βγάλεις τα σκάνδαλα από τη μέση

※ 15ος αιώνας ⌘ Μαρίνος Φαλιέρος, Iστορία και Όνειρο, 238
Τί ἔχεις καὶ δίχως σκάνδαλο δειλιαστικῶς ἐχάθης;

※ 17ος αιώνας Ματθαίου μητροπολίτου Μυρέων, Ετέρα ιστορία των κατά την Ουγγροβλαχίαν τελεσθέντων …, 1672
σκανδάλων πολλῶν καὶ ἀκαταστασιῶν γενομένων (72^14‑5)

σκάνδαλα καὶ ταραχὰς κάμνεις ἀφόντις ἤσου (1272)

※ 17ος αιώνας ⌘ Mιχαήλ Σουμμάκης, Διήγησις του ρεμπελιού των ποπολάρων …
σκάνδαλα καὶ ἀνακατώματα ἔκαμε (172) / ἀρχή τοῦ σκανδάλου (177)

※ ἀνένοχος σκανδάλου (⌘Eλλην. νόμ. 514⁷)

※ νὰ ἐξεβγεῖ τὸ σκάνδαλον ἀπὸ τὴν Ἐκκλησίαν (⌘Χριστ. διδασκ. 493).
προστριβή, διαμάχη
※ 17ος αιώνας ⌘ Συναδινός φ. 46^r
οἱ χριστιανοὶ ἐμέτρησαν φρόνιμα […] νὰ παύσουν τὰ σκάνδαλα
αμάρτημα, πειρασμός
※ 17ος αιώνας ⌘ Αγάπιος Λάνδος, Βιβλίον καλούμενον Γεωπονικόν, 204
ἀφανίζει [το μαρούλιον] τὸ σκάνδαλον τῆς σαρκός, διατὶ ξηραίνει τὸ σπέρμα
→ δείτε και παραθέματα στο σκάνταλον

Άλλες μορφές

σκάνταλον

Συγγενικά

Αρχαία ελληνικά (grc)

	δυϊκός
ελληνιστική κοινή (αρχαία κλίση) δε μαρτυρείται δυϊκός αριθμός
↓ πτώσεις	ενικός		πληθυντικός
ονομαστική	τὸ	σκάνδαλον	τὰ	σκάνδαλᾰ
γενική	τοῦ	σκανδάλου	τῶν	σκανδάλων
δοτική	τῷ	σκανδάλῳ	τοῖς	σκανδάλοις
αιτιατική	τὸ	σκάνδαλον	τὰ	σκάνδαλᾰ
κλητική ὦ!		σκάνδαλον		σκάνδαλᾰ
ονομ-αιτ-κλ	τὼ		σκανδάλω
γεν-δοτ	τοῖν		σκανδάλοιν
2η κλίση, Κατηγορία 'πρόσωπον' όπως «πρόσωπον» - Παράρτημα:Ουσιαστικά

Ετυμολογία

σκάνδαλον (ελληνιστική κοινή) τεχνικός όρος < συχνά συνδέεται με τη λατινική scando (ανεβαίνω), τη σανσκριτική स्कन्दति (skándati, χοροπηδάω) (πρωτοϊνδοευρωπαϊκή ρίζα *skand-). Πιθανόν προέρχονται από κάποιο θέμα με σημασία «ορμάω, πηδάω, τινάζομαι» ^[1] ίσως από μη ινδοευρωπαϊκή γλώσσα ^[2]

Ουσιαστικό

σκάνδαλον ουδέτερο

(ελληνιστική κοινή)
1. (αρχική σημασία) μοχλός ή βρόχος σε παγίδα για ζώα με τοποθετημένο δόλωμα, σα σκανδάλη για την ενεργοποίησή της
2. παγίδα, ενέδρα για τον εχθρό
3. (μεταφορικά) σκάνδαλο, αφορμή για προσβολή
  → δείτε την έκφραση πέτρα σκανδάλου (από την Καινή Διαθήκη)

Συγγενικά

Απόγονοι

σκάνδαλον (ελληνιστική κοινή)

⇒ μεσαιωνικά ελληνικά: σκάνδαλον

⇒ νέα ελληνικά: σκάνταλο

⇘ νέα ελληνικά: σκάνδαλο

Αναφορές

↑ Μπαμπινιώτης, Γεώργιος (2010). Ετυμολογικό Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας (Β' ανατύπωση. 2009: A' έκδοση). Αθήνα: Κέντρο Λεξικολογίας.
↑ Beekes, Robert S. P. (2010) Etymological Dictionary of Greek. [Ετυμολογικό λεξικό της ελληνικής γλώσσας] (στα αγγλικά) με την αρωγή του Lucien van Beek. Leiden: Brill. Τόμοι 1‑2.

Πηγές

σκάνδαλον - Επιτομή του Λεξικού Λίντελ-Σκοτ, Λεξικό της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας (Επιτομή του Μεγάλου Λεξικού, εκδ. Πελεκάνος, 2007), Ψηφίδες στο Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, 2012
σκάνδαλον - ΛΟΓΕΙΟΝ (αγγλικά, από το 2011) Λεξικά για την αρχαία ελληνική και λατινική γλώσσα (στα αγγλικά, γαλλικά, ισπανικά, κ.λπ.) Πανεπιστήμιο του Σικάγου.

[1] Μπαμπινιώτης, Γεώργιος (2010). Ετυμολογικό Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας (Β' ανατύπωση. 2009: A' έκδοση). Αθήνα: Κέντρο Λεξικολογίας.

[2] Beekes, Robert S. P. (2010) Etymological Dictionary of Greek. [Ετυμολογικό λεξικό της ελληνικής γλώσσας] (στα αγγλικά) με την αρωγή του Lucien van Beek. Leiden: Brill. Τόμοι 1‑2.

[1]

[2]