νηλής

Αρχαία ελληνικά (grc)

→ γένη	αρσενικό & θηλυκό		ουδέτερο
↓ πτώσεις	ενικός
ονομαστική	ὁ/ἡ	νηλής	τὸ	νηλές
γενική	τοῦ/τῆς	νηλοῦς	τοῦ	νηλοῦς
δοτική	τῷ/τῇ	νηλεῖ	τῷ	νηλεῖ
αιτιατική	τὸν/τὴν	νηλῆ	τὸ	νηλές
κλητική ὦ!		νηλές		νηλές
↓ πτώσεις	πληθυντικός
ονομαστική	οἱ/αἱ	νηλεῖς	τὰ	νηλῆ
γενική	τῶν	νηλῶν	τῶν	νηλῶν
δοτική	τοῖς/ταῖς	νηλέσῐ(ν)	τοῖς	νηλέσῐ(ν)
αιτιατική	τοὺς/τὰς	νηλεῖς	τὰ	νηλῆ
κλητική ὦ!		νηλεῖς		νηλῆ
	δυϊκός
ονομ-αιτ-κλ	τὼ	νηλεῖ	τὼ	νηλεῖ
γεν-δοτ	τοῖν	νηλοῖν	τοῖν	νηλοῖν
3η κλίση, Κατηγορία 'συνεχής' όπως «συνεχής» - Παράρτημα:Επίθετα & Μετοχές

Ετυμολογία

νηλής < νη- στερητικό + ἔλεος

Επίθετο

νηλής, -ής, -ές

1. ανελέητος, σκληρός, άσπλαχνος

   ※  8ος αιώνας  ⌘ Ὅμηρος, Ἰλιάς, στη Βικιθήκη

   • 3 (Γ. Ὅρκοι. Τειχοσκοπία. Ἀλεξάνδρου καὶ Μενελάου μονομαχία.), στίχ. 292

     Ἦ, καὶ ἀπὸ στομάχους ἀρνῶν τάμε νηλέϊ χαλκῷ·

     Είπε και με το αλύπητο μαχαίρι τα κριάρια έσφαξε

     Έμμετρη μετάφραση (1922): Ιάκωβος Πολυλάς, @greek‑language.gr

   • 16 (Π. Πατρόκλεια.), στίχ. 761 (760-761)

     Πάτροκλός τε Μενοιτιάδης καὶ φαίδιμος Ἕκτωρ, | ἵεντ᾽ ἀλλήλων ταμέειν χρόα νηλέϊ χαλκῷ.

     ο Έκτωρ και ο Πάτροκλος, μάχης δεινοί τεχνίται, | με τον αλύπητον χαλκόν ν᾽ αντισφαγούν ζητούσαν.

     Έμμετρη μετάφραση (1922): Ιάκωβος Πολυλάς, @greek‑language.gr

   ※  6ος/5ος↑ αιώνας ⌘ Αἰσχύλος, Προμηθεὺς δεσμώτης, στίχ. 42

   αἰεί γε δὴ νηλὴς σὺ καὶ θράσους πλέως.

   Πάντα σου εσύ σκληρός, πάντα κακία γιομάτος.

   Μετάφραση (1930): Ιωάννης Ν. Γρυπάρης, Αθήνα:Εστία @greek‑language.gr

   ※  6ος/5ος↑ αιώνας ⌘ Πίνδαρος^w, Πυθιονίκαις, 11. Θρασυδαίῳ Θηβαίῳ παιδὶ σταδιεῖ, 23 Επιμ. Boeck, Pindari opera quae supersunt, 1811. (11.23)

   νηλὴς γυνά.

   η άσπλαχνη γυναίκα.

   Μετάφραση (1994): Γιάννης Οικονομίδης, @greek‑language.gr

2. (με παθητική σημασία) που δεν τον λυπάται κανείς

Άλλες μορφές

• επικός τύπος : νηλειής
• ποιητικός τύπος: νηλεής

Συγγενικά

• ἀνηλέητος (στα νέα ελληνικά: ανελέητος)
• ἀνηλεής (στα νέα ελληνικά: ανηλεής)
• ἐλεήμων (στα νέα ελληνικά: ελεήμων)
• νηλεῶς
• → και δείτε τις λέξεις νη- και ἔλεος

Πηγές

• νηλής - Επιτομή του Λεξικού Λίντελ-Σκοτ, Λεξικό της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας (Επιτομή του Μεγάλου Λεξικού, εκδ. Πελεκάνος, 2007), Ψηφίδες στο Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, 2012
• νηλής - ΛΟΓΕΙΟΝ (αγγλικά, από το 2011) Λεξικά για την αρχαία ελληνική και λατινική γλώσσα (στα αγγλικά, γαλλικά, ισπανικά, κ.λπ.) Πανεπιστήμιο του Σικάγου.