Παράρτημα:Επίθετα και μετοχές (αρχαία ελληνικά)

Από Βικιλεξικό
Μετάβαση στην πλοήγηση Πήδηση στην αναζήτηση
Γλώσσα: Αρχαία ελληνικά » Παράρτημα:Γραμματική » Παράρτημα:Επίθετα & Μετοχές
ευρετήριο καταλήξεων
δευτερόκλιτα επίθετα :: τριτόκλιτα επίθετα
δευτερόκλιτες μετοχές :: τριτόκλιτες μετοχές
για τους συντάκτες: όλα τα Πρότυπα κλίσης   και Module:grc-adj-decl
Επίσης, Παράρτημα:Ουσιαστικά


Δείτε και το Παράρτημα:Επίθετα και μετοχές (νέα ελληνικά)

Επίθετα και μετοχές

« Κατηγορία:Επίθετα κατά την κλίση (αρχαία ελληνικά) & ελληνιστική κοινή
« Κατηγορία:Μετοχές κατά την κλίση (αρχαία ελληνικά) & ελληνιστική κοινή

Ευρετήριο καταλήξεων

[επεξεργασία]
Πίνακες: Ευρετήριο καταλήξεων αρσενικό-θηλυκό-ουδέτερο γενικές
αρσενικό & ουδέτερο: 2η κλίση (→ δείτε 2κλιτα ουσιαστικά) αρσενικό & ουδέτερο: 3η κλίση (→ δείτε 3κλιτα ουσιαστικά)
θηλυκό: 1η κλίση όταν υπάρχει θηλυκός τύπος (→ δείτε  1κλιτα ουσιαστικά)
Δευτερόκλιτα επίθετα και μετοχές

Συνηρημένα

Αττικόκλιτα

Τριτόκλιτα επίθετα και μετοχές
Και τα #ανώμαλα πολύς, μέγας, πρᾶος, σῶς

Επίθετα

[επεξεργασία]

Τα επίθετα είναι λέξεις που σημαίνουν μια ιδιότητα, μια ποιότητα που χαρακτηρίζει ένα ουσιαστικό. Έτσι και οι μετοχές, που επιπλέον φέρουν και πληροφορία για τον χρόνο...


Όπως τα ουσιαστικά, τα επίθετα έχουν πτώσεις και αριθμούς. Τα κύριο χαρακτηριστικό τους είναι η διαμόρφωση διαφορετικών τύπων για τα γένη: αρσενικό, θηλυκό και ουδέτερο. Έχουν και #παραθετικά, βαθμούς σύγκρισης.


Οι κλίσεις για τα «ονόματα επίθετα» (όπως και τα «ονόματα ουσιαστικά») λέγονται ονοματικές κλίσεις σε αντιδιαστολή με τις ρηματικές κλίσεις των ρημάτων.

Πίνακες κλιτικών παραδειγμάτων

[επεξεργασία]

Οι πίνακες κλιτικών παραδειγμάτων του Βικιλεξικού περιλαμβάνουν, όπως θέλει η παράδοση, όλους τους κλιτικούς τύπους, αμάρτυρους και μαρτυρημένους, στην κλασική διάλεκτο των αττικών συγγραφέων.
Στους πίνακες κλίσης σημειώνεται η προσωδία (μακρό, βραχύ) για τις καταλήξεις, βοηθώντας στην εξήγηση του τονισμού. Η προσωδία για το θέμα της λέξης σημειώνεται σε ξεχωριστή γραμμή, όπως τη βρίσκουμε σε λεξικά. Αν χρειαστεί να διευκρινιστεί ο τονισμός ή η ύπαρξη ενός τύπου, αναζητείται στα κείμενα.

↑

Κατηγορίες

[επεξεργασία]

Κατηγορίες στο Βικιλεξικό

[επεξεργασία]

Κάθε κλιτικό παράδειγμα επιθέτου έχει την Κατηγορία του. Ένα ευρετήριο της κάθε κλίσης με όλα τα μέλη της.

π.χ. Κατηγορία:Επίθετα με κλίση όπως το 'δύσκολος' (αρχαία ελληνικά)

Στις υποκατηγορίες μπορούμε να δούμε, ποια απ' αυτά είναι ελληνιστικά, ποια αρχαία, ποια έχουν διαφορετικό τονισμό ή άλλες ιδιαιτερότητες.

Ως προς το γένος

[επεξεργασία]

Τριγενή και τρικατάληκτα

  • Έχουν και τα 3 γένη (αρσενικό, θηλυκό, ουδέτερο) με διαφορετικές καταλήξεις το καθένα
    όπως -ός, -ή, -όν, ὁ καλός, ἡ καλή, τὸ καλόν
  • Το θηλυκό κλίνεται κατά την 1η κλίση. Το αρσενικό και το ουδέτερο, ή 2η, ή 3η.


Τριγενή και δικατάληκτα

  • Έχουν και τα 3 γένη, αλλά το αρσενικό και το θηλυκό είναι όμοιο,
    όπως -ός, -ός, -όν, ὁ βοηθός, ἡ βοηθός, τὸ βοηθόν


Διγενή και μονοκατάληκτα - Κατηγορία:Επίθετα διγενή μονοκατάληκτα.

  • Δεν έχουν ουδέτερο. Το αρσενικό και το θηλυκό έχουν τον ίδιο τύπο.

Εκφράζουν χαρακτηρισμό ή ιδιότητα, και εννοείται ότι συνοδεύουν ένα ουσιαστικό που μπορεί να παραλείπεται. Όπως είναι πολλές προσωνυμίες θεών. Επίσης τα πατριδωνυμικά. Τα περισσότερα είναι και ουσιαστικοποιημένα.

Στο Βικιλεξικό, τα βρίσκουμε στην Κατηγορία:Ουσιαστικά κοινού γένους. Όπως τα εξής:

Κατηγορία:Επίθετα διγενή μονοκατάληκτα (αρχαία ελληνικά):


Μονογενή και μονοκατάληκτα

όπως

ΕΚΚΡΕΜΟΤΗΤΑ Να γίνει κατάλογος.

↑

Ως προς τον τονισμό

[επεξεργασία]
Επίθετα οξύτονα Μετοχές οξύτονες
Επίθετα παροξύτονα Μετοχές παροξύτονες
Επίθετα προπερισπώμενα  
Επίθετα προπαροξύτονα Μετοχές προπαροξύτονες
  Μετοχές περισπώμενες

↑

Ως προς την κλίση

[επεξεργασία]

Όταν το θηλυκό έχει δικό του διαφορετικό τύπο, κλίνεται κατά την 1η κλίση, όμοια με τα ουσιασικά (Παράρτημα:1η κλίση ουσιαστικών)
Το αρσενικό και το ουδέτερο κλίνονται ως:

Δευτερόκλιτα: Επίθετα 2ης κλίσης - Μετοχές 2ης κλίσης
Τριτόκλιτα: Επίθετα 3ης κλίσης - Μετοχές 3ης κλίσης

Ανώμαλα επίθετα

  • πολύς, πολλή, πολύ (ετερόκλιτο)
  • μέγας, μεγάλη, μέγα (ετερόκλιτο)
  • πρᾶος, πραεῖα, πρᾶον (ετερόκλιτο)
  • σῶς, ἡ σῶς, τὸ σῶν (ελλειπτικό)
  • φροῦδος, ἡ φρούδη, τὸ φροῦδον (ελλειπτικό) ?ΕΚΚΡΕΜΟΤΗΤΑ

↑

Παραθετικά

[επεξεργασία]
  • μονολεκτικά
  • ή περιφραστικά: ( οι μετοχές, και μερικά μονοκατάληκτα επίθετα, που τα συναντάμε κι ως ουσιαστικά)
    • συγκριτικός βαθμός: μᾶλλον + το επίθετο το θετικό βαθμό
    • υπερθετικός βαθμός: μάλιστα + το επίθετο
συγκριτικός βαθμός - καταλήξεις υπερθετικός βαθμός - καταλήξεις

↑

Πηγές

[επεξεργασία]

Για τους κλιτικούς τύπους κάθε επιθέτου όπως μαρτυρούνται στα αρχαία κείμενα, συμβουλευόμαστε τα λεξικά στο {{Π:ΛΟΓΕΙΟΝ}}.
Στα έντυπα λεξικά, οι μετοχές συζητιούνται σε λήμματα ρημάτων. Στο Βικιλεξικό έχουν δικά τους λήμματα.

Τις #Πηγές στο Παράρτημα Γραμματικής. Όπως:

→ και δείτε  πηγές χωριστά για κάθε κλίση

↑

Ανακτήθηκε από "https://el.wiktionary.org/w/index.php?title=Παράρτημα:Επίθετα_και_μετοχές_(αρχαία_ελληνικά)&oldid=6536179"