βγάζω

Νέα ελληνικά (el)

Ετυμολογία

βγάζω < (κληρονομημένο) μεσαιωνική ελληνική βγάζω / ἐβγάζω < αρχαία ελληνική ἐγβιβάζω < αρχαία ελληνική ἐκβιβάζω < ἐκ + βιβάζω

Ρήμα

βγάζω, αόρ.: έβγαλα, παθ.φωνή: βγάζομαι, π.αόρ.: βγάλθηκα, μτχ.π.π.: βγαλμένος

1. μεταφέρω κάτι από το εσωτερικό ενός χώρου ή αντικειμένου στο εξωτερικό του

   ⮡  βγάζω έξω τα σκουπίδια, βγάζω τα ρούχα από την ντουλάπα

   1. (στο σχολείο) βγάζω κάποιον έξω: αποβάλλω ένα μαθητή από την αίθουσα
   2. (μεταφορικά, για συναισθήματα) εκδηλώνω

      ⮡  βγάζω το άχτι μου: ξεσπάω, εκδηλώνω το θυμό μου

2. μεταφέρω κάτι σε άλλη θέση από αυτήν που βρίσκεται γιατί εμποδίζει

   ⮡  Βγάλε από μπροστά σου αυτή την καρέκλα.

3. αφαιρώ, απομακρύνω κάτι που εφάπτεται ή είναι κολλημένο στην εξωτερική επιφάνεια ενός σώματος/αντικειμένου

   ⮡  βγάζω το χάρτινο εξώφυλλο από ένα δερματόδετο βιβλίο

   1. βγάζω τα ρούχα κάποιου: γδύνω κάποιον
   2. βγάζω τα ρούχα μου: γδύνομαι
4. αφαιρώ με εγχείριση κάποιο όργανο του σώματος

   ⮡  του έβγαλαν το δόντι/τη χολή/τη σπλήνα

5. εξαρθρώνω

   ⮡  Πάλι έβγαλα τον ώμο μου.

6. τραυματίζω

   ⮡  Κοίτα μη βγάλεις το μάτι σου μ' αυτό το ψαλίδι.

7. εξάγω ένα συμπέρασμα ή τη λύση μιας μαθηματικής πράξης ή προβλήματος
8. καταφέρνω να διαβάσω κάτι

   ⮡  Χωρίς τα γυαλιά του, δεν τα βγάζει τα γράμματα.

9. παράγω

   ⮡  Αυτή η μηχανή βγάζει 1000 κομμάτια τη μέρα.

10. κερδίζω (για εισόδημα)

    ⮡  Πόσα λεφτά βγάζεις το χρόνο;

Εκφράσεις

• βγάζω αέρα λεφτά
• βγάζει από τη μύγα ξίγκι
• βγάζω λεφτά
• βγάζω στη φόρα
• βγάζω στον αέρα
• βγάζω στο μεϊντάνι
• βγάζω τη μπέμπελη
• βγάζω το φίδι απ' την τρύπα
• δε βγάζω λέξη
• μέχρι να βγάλει ο ήλιος κέρατα
• μου βγάζει το λάδι
• τα βγάζω πέρα
• τη βγάζω καθαρή
• τη βγάζω με ψωμί κι ελιά

(Χρειάζεται να μεταφερθούν στα λήμματά τους)

εκφράσεις

• βγάζω τα γράμματα κάποιου: μπορώ να διαβάσω το γραφικό χαρακτήρα κάποιου
• βγάζω απ' τα ρούχα μου (μεβγάζει απ' τα ρούχα) μου → δείτε την έκφραση: μου τη δίνει
• βγάζουν τα μάτια τους: κάνουν έρωτα
• βγάζω γκόμενο:(καθομιλουμένη) πετυχαίνω να σχετιστώ συναισθηματικά/ερωτικά με κάποιο άτομο
• βγάζω λαγό: έχω μια επιτυχία, βρίσκω μια σημαντική ευκαιρία, κάνω μια σημαντική ανακάλυψη
• βγάζω μάτι: είμαι εμφανής, είμαι προφανής (ιδίως για λάθος)
• βγάζω ένα (μουσικό) κομμάτι: πετυχαίνω να παίξω σωστά ένα μουσικό κομμάτι, συχνά χωρίς τη βοήθεια παρτιτούρας, μόνο με το αφτί
• βγάζω το λάδι
• βγάζω (κάποιον) τρελό: αρνούμαι όλες τις κατηγορίες που μου κάνει, δεν παραδέχομαι το φταίξιμό μου, είμαι μυθομανής
• βγάζει ήλιο: τελειώνει η κακοκαιρία, βγαίνει ο ήλιος, ανοίγει ο καιρός
• βγάζω το καπέλο σε κάποιον: του αναγνωρίζω την αξία, του δείχνω μεγάλο θαυμασμό
• βγάζω το σχολείο: τελειώνω το σχολείο
• βγάζω ένα καινούριο προϊόν: αρχίζω να το παράγω και να το πουλώ στην αγορά
• βγάζω την Παναγία ή βγάζω την πίστη σε κάποιον: τον ταλαιπωρώ απίστευτα
• βγάζω το μήνα: δεν ξεμένω από λεφτά ως το τέλος του μήνα
• βγάζω δόντι: μου φυτρώνει ένα καινούριο δόντι
• βγάζω σπυράκι: εμφανίζεται ένα σπυράκι στο σώμα μου
• βγάζω στο σφυρί: ξεπουλάω
• βγάζω τ' άπλυτα στη φόρα: αποκαλύπτω κάτι δυσάρεστο, που παρέμενε κρυφό ή ήταν άγνωστο στους πολλούς
• δεν τη βγάζω / τη βγάζω

Κλίση

    Ενεργητική φωνή

Εξακολουθητικοί χρόνοι
πρόσωπα	Ενεστώτας	Παρατατικός	Εξ. Μέλλ.	Υποτακτική	Προστακτική	Μετοχή
α' ενικ.	βγάζω	έβγαζα	θα βγάζω	να βγάζω		βγάζοντας
β' ενικ.	βγάζεις	έβγαζες	θα βγάζεις	να βγάζεις	βγάζε
γ' ενικ.	βγάζει	έβγαζε	θα βγάζει	να βγάζει
α' πληθ.	βγάζουμε	βγάζαμε	θα βγάζουμε	να βγάζουμε
β' πληθ.	βγάζετε	βγάζατε	θα βγάζετε	να βγάζετε	βγάζετε
γ' πληθ.	βγάζουν(ε)	έβγαζαν βγάζαν(ε)	θα βγάζουν(ε)	να βγάζουν(ε)
Συνοπτικοί χρόνοι
πρόσωπα		Αόριστος	Συνοπτ. Μέλλ.	Υποτακτική	Προστακτική	Απαρέμφατο
α' ενικ.		έβγαλα	θα βγάλω	να βγάλω		βγάλει
β' ενικ.		έβγαλες	θα βγάλεις	να βγάλεις	βγάλε
γ' ενικ.		έβγαλε	θα βγάλει	να βγάλει
α' πληθ.		βγάλαμε	θα βγάλουμε	να βγάλουμε
β' πληθ.		βγάλατε	θα βγάλετε	να βγάλετε	βγάλτε
γ' πληθ.		έβγαλαν βγάλαν(ε)	θα βγάλουν(ε)	να βγάλουν(ε)
Συντελεσμένοι χρόνοι
πρόσωπα	Παρακείμενος	Υπερσυντέλικος	Συντελ. Μέλλ.	Υποτακτική	Προστακτική
α' ενικ.	έχω βγάλει	είχα βγάλει	θα έχω βγάλει	να έχω βγάλει
β' ενικ.	έχεις βγάλει	είχες βγάλει	θα έχεις βγάλει	να έχεις βγάλει	έχε βγαλμένο
γ' ενικ.	έχει βγάλει	είχε βγάλει	θα έχει βγάλει	να έχει βγάλει
α' πληθ.	έχουμε βγάλει	είχαμε βγάλει	θα έχουμε βγάλει	να έχουμε βγάλει
β' πληθ.	έχετε βγάλει	είχατε βγάλει	θα έχετε βγάλει	να έχετε βγάλει	έχετε βγαλμένο
γ' πληθ.	έχουν βγάλει	είχαν βγάλει	θα έχουν βγάλει	να έχουν βγάλει
Συντελεσμένοι χρόνοι β΄ (μεταβατικοί)
Παρακείμενος	έχω (έχεις, έχει, έχουμε, έχετε, έχουν) βγαλμένο
Υπερσυντέλικος	είχα (είχες, είχε , είχαμε, είχατε, είχαν) βγαλμένο
Συντελ. Μέλλ.	θα έχω (θα έχεις, θα έχει, θα έχουμε, θα έχετε, θα έχουν) βγαλμένο
Υποτακτική	να έχω (να έχεις, να έχει, να έχουμε, να έχετε, να έχουν) βγαλμένο

Μεταφράσεις

    βγάζω

αγγλικά : take off (en), take out (en) γαλλικά : retirer (fr), sortir (fr) ρουμανικά : scos (ro), scoate (ro)