αρχίδι
Νέα ελληνικά (el)
[επεξεργασία]| ↓ πτώσεις | ενικός | πληθυντικός | ||
|---|---|---|---|---|
| ονομαστική | το | αρχίδι | τα | αρχίδια |
| γενική | του | αρχιδιού | των | αρχιδιών |
| αιτιατική | το | αρχίδι | τα | αρχίδια |
| κλητική | αρχίδι | αρχίδια | ||
| Οι καταλήξεις -ιού, -ια, -ιών προφέρονται με συνίζηση. | ||||
| Κατηγορία όπως «τραγούδι» - Παράρτημα:Ουσιαστικά | ||||
Ετυμολογία
[επεξεργασία]
- αρχίδι < (κληρονομημένο) μεσαιωνική ελληνική ἀρχίδι < ὀρχίδιν < ελληνιστική κοινή ὀρχίδιον, με έκκρουση του αρκτικού ὀ- από το ισχυρότερο ἀ- και ανασυλλαβισμό λόγω της συμπροφοράς με το άρθρο (όπως στον πληθυντικό τὰ ὀρχίδια > τὰ 'ρχίδια > τὰ ἀρχίδια) [1] ή με το αόριστο άρθρο (ένα ὀρχίδιν /ena orˈçiðin/ > /enarˈçiðin/ > /en arˈçiði/)[2] υποκοριστικό για την αρχαία ελληνική ὄρχις [3]
Προφορά
[επεξεργασία]
- ΔΦΑ : /aɾˈçi.ði/
- τυπογραφικός συλλαβισμός : αρ‐χί‐δι
Ουσιαστικό
[επεξεργασία]
αρχίδι ουδέτερο
- (χυδαίο) ο ένας από τους δύο αδένες που παράγουν το σπέρμα, ο όρχις
- (στον πληθυντικό, συνεκδοχικά) τα ανδρικά γεννητικά όργανα
- (υβριστικό) τιποτένιος
- (στον πληθυντικό ως επίθετο) χάλια, κακός, κακής ποιότητας, ψεύτικος
- ⮡ Αρχίδια υπολογιστή πήρες!
Άλλες μορφές
[επεξεργασία]Συνώνυμα
[επεξεργασία]στον πληθυντικό αρχίδια
Εκφράσεις
[επεξεργασία]- γράφω στ' αρχίδια μου
- στ' αρχίδια μου
- παρ' τ' αρχίδια μου
- αρχίδια θα πάρεις
- αλώς τ' αρχίδια μας τα δυο
- (κάποιος) με αρχίδια
- αρχίδια + επαγγελματικό ουσιαστικό
- για δε' 'να 'ρχίδι για δες ένα αρχίδι
- μια μάντρα αρχίδια
- ξύνω τ' αρχίδια μου
- τι άλλο θ' ακούσουν τ' αρχίδια μου;
- μου έκανες τ' αρχίδια τσουρέκια
- (πάρε φόρα και) κλάσε μου τ' αρχίδια
- τσάκω έν' αρχίδι
- τσίμπα 'να 'ρχίδι
κυπριακή διάλεκτος:
Συγγενικά
[επεξεργασία]- αρχιδαράς
- αρχίδας
- αρχιδάτος
- αρχιδιά
- κλαπαρχίδας / κλαπαρχίδης
- μονάρχιδος
- → δείτε και τη λέξη όρχις
Μεταφράσεις
[επεξεργασία]
Αναφορές
[επεξεργασία]
- ↑ Μπαμπινιώτης, Γεώργιος (2010). Ετυμολογικό Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας (Β' ανατύπωση. 2009: A' έκδοση). Αθήνα: Κέντρο Λεξικολογίας.
- ↑ αρχίδι - Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής (1998) του Ιδρύματος Μανόλη Τριανταφυλλίδη (συντομογραφίες-σύμβολα). Η Πύλη για την ελληνική γλώσσα, Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας
- ↑ αρχίδι - Χαραλαμπάκης, Χριστόφορος (επιμέλεια) (2014). Χρηστικό λεξικό της νεοελληνικής γλώσσας. Αθήνα: Ακαδημία Αθηνών. (ψηφιοποιημένη έκδοση από το 2023, συντομογραφίες-σύμβολα)
- ↑ αρχίδι - Γεωργακάς, Δημήτριος. A Modern Greek-English Dictionary [Ελληνοαγγλικό λεξικό] (μόνο το γράμμα α) - Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας
Κατηγορίες:
- Ουσιαστικά που κλίνονται όπως το 'τραγούδι' (νέα ελληνικά)
- Ουσιαστικά ουδέτερα (νέα ελληνικά)
- Κληρονομημένες λέξεις από τα μεσαιωνικά ελληνικά (νέα ελληνικά)
- Προέλευση λέξεων από τα μεσαιωνικά ελληνικά (νέα ελληνικά)
- Κληρονομημένες λέξεις από την ελληνιστική κοινή (νέα ελληνικά)
- Προέλευση λέξεων από την ελληνιστική κοινή (νέα ελληνικά)
- Λήμματα με προφορά ΔΦΑ (νέα ελληνικά)
- Νέα ελληνικά
- Ουσιαστικά (νέα ελληνικά)
- Αντίστροφο λεξικό (νέα ελληνικά)
- Χυδαιολογίες (νέα ελληνικά)
- Υβριστικοί όροι (νέα ελληνικά)
- Αντίστροφο λεξικό (ελληνικά)