δίσκος

Νέα ελληνικά (el)

↓ πτώσεις	ενικός		πληθυντικός
ονομαστική	ο	δίσκος	οι	δίσκοι
γενική	του	δίσκου	των	δίσκων
αιτιατική	τον	δίσκο	τους	δίσκους
κλητική		δίσκε		δίσκοι
Κατηγορία όπως «δρόμος» - Παράρτημα:Ουσιαστικά

Ετυμολογία

δίσκος < (διαχρονικό δάνειο) αρχαία ελληνική δίσκος ή κληρονομημένο από την ελληνιστική κοινή δίσκος (για το επίεπδο σκεύος)

για σύγχρονες σημασίες < λόγιο ενδογενές δάνειο: γαλλική disque < λατινική discus < αρχαία ελληνική δίσκος
για τον δίσκο των υπολογιστών < (άμεσο δάνειο) αγγλική disc ^[1]

Προφορά

ΔΦΑ : /ˈði.skos/

τυπογραφικός συλλαβισμός : δί‐σκος

Ουσιαστικό

δίσκος αρσενικό

οποιοδήποτε αντικείμενο με κυκλικό σχήμα
⮡ ο ηλιακός δίσκος

※ Τρία πόδια (σπάνια τέσσερα) σχηματίζουν τη βάση η οποία στηρίζει ένα ψηλό στέλεχος, τον καυλό, (λατ. Scapus, σκάπος), στην απόληξη του οποίου διαμορφώνεται ο δίσκος ή πινάκιον ή πινακίσκιον ή σταγμοδόχη ανάλογα με τη μορφή της φωτιστικής πηγής την οποία προορίζεται να στηρίξει (Ιωάννης Κ. Μότσιανος, Φως ιλαρόν : ο τεχνητός φωτισμός στο Βυζάντιο, Διδακτορική διατριβή, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, Βόλος, 2011, σελ. 285)
αντικείμενο κυκλικού ή άλλου σχήματος που χρησιμοποιείται για το σερβίρισμα ποτών και φαγητού
(μουσική) αντικείμενο από βινύλιο με αυλακώσεις οι οποίες με τη χρήση κατάλλλης συσκευής μπορούν να αναπαραγάγουν ηχογραφημένη μουσική ή λόγο
⮡ δίσκος 45 στροφών
- (μουσική) τα τραγούδια που περιέχονται σε ένα μουσικό δίσκο
  ⮡ Αγόρασα τον καινούριο δίσκο του αγαπημένου μου συγκροτήματος.
(αθλητισμός) το κυκλικό αντικείμενο που ρίχνει ο αθλητής στο αγώνισμα της δισκοβολίας
(ανατομία) → δείτε μεσοσπονδύλιος δίσκος
(οπτική) → δείτε ο δίσκος του Νεύτωνα
(μηχανική) φορέας που βρίσκεται υπό επίπεδη ένταση είτε υπό επίπεδη παραμόρφωση
→ χρειάζεται παράδειγμα
(υλικό υπολογιστή) platter: ο μαγνητικός δίσκος σε μία συστοιχία δίσκων μιάς μονάδας σκληρών δίσκων (hard-disk drive), κατασκευασμένος από αλουμίνιο και τελευταία από γυαλί

Πολυλεκτικοί όροι

Συγγενικά

Σύνθετα

Νεοελληνικές λέξεις με πρόθημα δισκο- στο Βικιλεξικό

όπως ενδεικτικά:

Δείτε επίσης

Δίσκοι (platters) από σκληρούς δίσκους, εικόνες στα Wikimedia Commons

Μεταφράσεις

δίσκος

αγγλικά : disk ^(en), disc ^(en), tray ^(en), discus ^(en)
αστουριανά : discu ^(ast)
γαλλικά : disque ^(fr), plateau ^(fr)
γερμανικά : Scheibe ^(de), Platte ^(de), Diskus ^(de)
ισπανικά : disco ^(es)
ιταλικά : disco ^(it)
λατινικά : discus ^(la)
ολλανδικά : schijf ^(nl)
πολωνικά : dysk ^(pl)
ρουμανικά : discul ^(ro)
σικελικά : discu ^(scn)

υλικό υπολογιστή - ο δίσκος σε μία συστοιχία δίσκων

αγγλικά : disk ^(en), disc ^(en), platter ^(en)

Αναφορές

↑ δίσκος - Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής (1998) του Ιδρύματος Μανόλη Τριανταφυλλίδη (συντομογραφίες-σύμβολα). Η Πύλη για την ελληνική γλώσσα, Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας

Αρχαία ελληνικά (grc)

	δυϊκός
↓ πτώσεις	ενικός		πληθυντικός
ονομαστική	ὁ	δίσκος	οἱ	δίσκοι
γενική	τοῦ	δίσκου	τῶν	δίσκων
δοτική	τῷ	δίσκῳ	τοῖς	δίσκοις
αιτιατική	τὸν	δίσκον	τοὺς	δίσκους
κλητική ὦ!		δίσκε		δίσκοι
ονομ-αιτ-κλ	τὼ		δίσκω
γεν-δοτ	τοῖν		δίσκοιν
2η κλίση, Κατηγορία 'δρόμος' όπως «δρόμος» - Παράρτημα:Ουσιαστικά

→ ζητούμενο λήμμα

Πηγές

δίσκος - Επιτομή του Λεξικού Λίντελ-Σκοτ, Λεξικό της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας (Επιτομή του Μεγάλου Λεξικού, εκδ. Πελεκάνος, 2007), Ψηφίδες στο Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, 2012
δίσκος - ΛΟΓΕΙΟΝ (αγγλικά, από το 2011) Λεξικά για την αρχαία ελληνική και λατινική γλώσσα (στα αγγλικά, γαλλικά, ισπανικά, κ.λπ.) Πανεπιστήμιο του Σικάγου.

[1] δίσκος - Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής (1998) του Ιδρύματος Μανόλη Τριανταφυλλίδη (συντομογραφίες-σύμβολα). Η Πύλη για την ελληνική γλώσσα, Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας

[1]