can

Αγγλικά (en)

Ουσιαστικό

ενικός	πληθυντικός
can	cans

can ^(en)

1. η κονσέρβα, το κουτί, το μπιτόνι, ο τενεκές, το τενεκεδάκι, ο κάδος, το μεταλλικό δοχείο

     a can opener - ανοιχτήρι για κονσέρβες

     vegetables in a can - λαχανικά σε κονσέρβα

     beer in a can - μπίρα σε κουτί

     a jerry can - μπιτόνι

     an oil can - τενεκές για λάδι

     a trash can -κάδος/δοχείο απορριμμάτων

2. η κονσέρβα, το κουτί, το περιεχόμενο

     a can of coke - coke κουτί

     a can of Mythos - Μύθος κουτί

3. (αργκό, ΗΠΑ) φυλακή

Πολυλεκτικοί όροι

• trash can

Ρήμα 1

ενεστώτας	can
γ΄ ενικό ενεστώτα	can
αόριστος	could
παθητική μετοχή	—
ενεργητική μετοχή	—
αγγλικά ανώμαλα ρήματα
Η παθητική και ενεργητική μετοχή του can δεν υπάρχουν. Το επίθετο able χρησιμοποιείται αντί γι’ αυτές στη φράση be able to για να λειτουργήσει ως η παθητική και ενεργητική μετοχή. Δείτε την λέξη able για παραδείγματα.

can ^(en) (modal verb)

1. μπορώ, να, χρησιμοποιείται για να πει ότι είναι δυνατό κάποιος ή κάτι να κάνει κάτι ή να συμβεί κάτι

     Can you come?

   Θα μπορέσεις να έρθεις;

     I could not go yesterday.

   Δεν μπόρεσα να πάω χθες.

     At last I could see him.

   Επιτέλους μπόρεσα και τον είδα.

     Well, I will go, if no one else can.

   Καλά, να πάω εγώ, αν δεν μπορεί να πάει κάποιος άλλος.

     What can I do?

   Τι να κάνω;

2. μπορώ, χρησιμοποιείται για να πει ότι κάποιος ξέρει πώς να κάνει κάτι

     Can you swim?

   Μπορείς να κολυμπήσεις;

     I cannot write./I can’t write.

   Δεν μπορώ να γράψω.

3. μπορώ, να, χρησιμοποιείται για να δείξει ότι κάποιος επιτρέπεται να κάνει κάτι

     You can go now.

   Μπορείτε να πηγαίνετε τώρα.

     He said I could leave.

   Είπε ότι μπορούσα να φύγω.

     -“Can I take a chocolate?” -“Yes, of course you can (take one)!”

   -«Να πάρω ένα σοκολατάκι;» -«Και βέβαια να πάρεις!»

4. μπορώ, να, χρησιμοποιείται για να ζητήσει άδεια να κάνει κάτι

     Can I go out, sir?

   Μπορώ να πάω έξω, κύριε;

     Can I also borrow books from the library this weekend?

   Να δανείζομαι κι εγώ βιβλία από τη βιβλιοθήκη τα Σαββατοκύριακα;

     -“Can I take a chocolate?” -“Yes, of course you can (take one)!”

   -«Να πάρω ένα σοκολατάκι;» -«Και βέβαια να πάρεις!»

   ≈ συνώνυμα: → και δείτε τη λέξη may

5. να, χρησιμοποιείται για να εκφράσει αμφιβολίες ή έκπληξη

     What can I tell you?/What can I do?

   Τι να σου πω;/Τι να κάνω; (ως ρητορική ερώτηση που σημαίνει ότι αμφιβάλλω αν υπάρχει κάτι να σου πω ή να κάνω)

Συνώνυμα

• be able to

Αντώνυμα

• cannot (can't)

Σημειώσεις

• χρησιμοποιείται την έκφραση be able to οπότε το ρήμα can είναι ελλειπτικό

    για παράδειγμα την πρόταση «Θα μπορέσω να έρθω».

  Η πρόταση “I will be able to come.” είναι σωστό.

  Η πρόταση “I will can come.” είναι λανθασμένο.

Ρήμα 2

ενεστώτας	can
γ΄ ενικό ενεστώτα	cans
αόριστος	canned
παθητική μετοχή	canned
ενεργητική μετοχή	canning

can ^(en)

1. κονσερβοποιώ

     industry that cans olives/tomatoes/fish - βιομηχανία που κονσερβοποιεί ελιές/ντομάτες/ψάρια

2. (αμερικανική σημασία)
   1. (μεταβατικό, ανεπίσημο, αργκό) απολύω, πετάω κάποιον από τη δουλειά του

        They canned him from his position.

      Τον απόλυσαν από τη θέση του.

        They canned her from her job.

      Tην πέταξαν από τη δουλειά της.

      ≈ συνώνυμα: → δείτε τη λέξη fire

   2. κόβω κάποια ιδέα, έργο, κτλ

        He canned all the vulgar expressions.

      Έκοψε όλες τις χυδαίες εκφράσεις.

      ≈ συνώνυμα: → δείτε τη λέξη junk

Εκφράσεις

• carry the can (πληρώνω τη νύφη)

Πηγές

• can (noun) - Oxford Learner's Dictionaries
• can (modal verb) - Oxford Learner's Dictionaries
• can (verb) - Oxford Learner's Dictionaries
• Collins Dictionary: What is the difference between can, could and be able to?
• Stavropoulos, D N (2008). Stavropoulos, G N. ed. Oxford Greek-English Learner's Dictionary (Revised έκδοση). Oxford: Oxford University Press. σελ. 574. ISBN 9780194325684. , λήμμα: μπορώ

---

Βενετικά (vec)

Ουσιαστικό

can ^(vec)

• (θηλαστικό ζώο) ο σκύλος

---

Τουρκικά (tr)

Ετυμολογία

can < (κληρονομημένο) οθωμανική τουρκική جان (can) <(άμεσο δάνειο) περσική جان (jân) << μέση περσική 𐫃𐫏𐫀𐫗 (gyān) <<< σανσκριτική व्यान (vyāná)

Προφορά

ΔΦΑ : /ˈd͡ʒɑn/

Ουσιαστικό

can ^(tr)

1. άυλη οντότητα που επιτρέπει σε ανθρώπους και ζώα να ζουν και χωρίζεται από το σώμα μετά το θάνατο, ψυχή, η βασική αρχή της ύπαρξης και της ζωής
2. ζην, ζωή, επιβίωση

   ≈ συνώνυμα: hayat, yaşam, yaşama

3. δύναμη, ζωντάνια, ζωτικότητα, σθένος

   ≈ συνώνυμα: güç, dirilik

4. άτομο, πρόσωπο, άνθρωπος
5. η ύπαρξη ενός ανθρώπου, η ουσία και ο πυρήνας του
6. καρδιά, το μέρος που θεωρείται η πηγή των αισθημάτων, των παθών, της ηθικής

   ≈ συνώνυμα: gönül, kalp, yürek

7. αδελφός του τάγματος σύμφωνα με τις σέκτες των Μπεκτασήδων και των Μεβλεβήδων

Κλίση

κλίση του can

	ενικός	πληθυντικός
ονομαστική	can	canlar
αιτιατική	canı	canları
δοτική	cana	canlara
τοπική	canda	canlarda
αφαιρετική	candan	canlardan
γενική	canın	canların

κτητικές μορφές του can

(ονομαστική)	ενικός	πληθυντικός
... μου	canım	canlarım
... σου	canın	canların
... του	canı	canları
... μας	canımız	canlarımız
... σας	canınız	canlarınız
... τους	canları	canları

(αιτιατική)	ενικός	πληθυντικός
... μου	canımı	canlarımı
... σου	canını	canlarını
... του	canını	canlarını
... μας	canımızı	canlarımızı
... σας	canınızı	canlarınızı
... τους	canlarını	canlarını

(δοτική)	ενικός	πληθυντικός
... μου	canıma	canlarıma
... σου	canına	canlarına
... του	canına	canlarına
... μας	canımıza	canlarımıza
... σας	canınıza	canlarınıza
... τους	canlarına	canlarına

(τοπική)	ενικός	πληθυντικός
... μου	canımda	canlarımda
... σου	canında	canlarında
... του	canında	canlarında
... μας	canımızda	canlarımızda
... σας	canınızda	canlarınızda
... τους	canlarında	canlarında

(αφαιρετική)	ενικός	πληθυντικός
... μου	canımdan	canlarımdan
... σου	canından	canlarından
... του	canından	canlarından
... μας	canımızdan	canlarımızdan
... σας	canınızdan	canlarınızdan
... τους	canlarından	canlarından

(γενική)	ενικός	πληθυντικός
... μου	canımın	canlarımın
... σου	canının	canlarının
... του	canının	canlarının
... μας	canımızın	canlarımızın
... σας	canınızın	canlarınızın
... τους	canlarının	canlarının

κλίση του can (ως κατηγορουμένου)

ενεστώτας	ενικός	πληθυντικός
είμαι	canım	canlarım*
είσαι	cansın	canlarsın*
είναι	can / candır	canlar* / canlardır*
είμαστε	canız	canlarız
είστε	cansınız	canlarsınız
είναι	canlar	canlardır

αόριστος	ενικός	πληθυντικός
ήμουν	candım	canlardım*
ήσουν	candın	canlardın*
ήταν	candı	canlardı*
ήμασταν	candık	canlardık
ήσασταν	candınız	canlardınız
ήταν	candı(lar)	canlardı

έμμεσος / απρόσωπος αόριστος	ενικός	πληθυντικός
ήμουν	canmışım	canlarmışım*
ήσουν	canmışsın	canlarmışsın*
ήταν	canmış	canlarmış*
ήμασταν	canmışız	canlarmışız
ήσασταν	canmışsınız	canlarmışsınız
ήταν	canmış(lar)	canlarmış
*Πρόκειται για σπάνιους, κυρίως λόγιους ή ποιητικούς τύπους. Σημείωση: οι τύποι του πληθυντικού δεν χρησιμοποιούνται για επίθετα.

Παράγωγα

• canım
• canlı
• cansız

Συγγενικά

• can almak
• can dostu
• can düşmanı
• can pazarı
• can simidi
• can vermek
• can yeleği
• can yoldaşı
• cankurtaran

---

Ιταλικά (it)

Ουσιαστικό

can ^(it) (διαλεκτικά της Εμίλια-Ρομάνια)

• (θηλαστικό ζώο) ο σκύλος