στόμα

Ελληνικά (el)

πτώση	ενικός	πληθυντικός
ονομαστική	στόμα	στόματα
γενική	στόματος	στομάτων
αιτιατική	στόμα	στόματα
κλητική	στόμα	στόματα

Ετυμολογία

στόμα < αρχαία ελληνική στόμα

Προφορά

ΔΦΑ : /ˈstɔ.ma/

Ουσιαστικό

στόμα ουδέτερο

1. το άνοιγμα στο πρόσωπο των ανθρώπων, που χρησιμεύει στην τροφή και στην ομιλία
2. το άνοιγμα στο κεφάλι των ζώων, που χρησιμεύει στην τροφή
3. ένας άνθρωπος, σαν μονάδα μέτρησης

   η μάνα του είχε δέκα στόματα να θρέψει

4. το άνοιγμα μιας κοιλότητας

   συνώνυμα: είσοδος, στόμιο

   το στόμα του μπουκαλιού

Εκφράσεις

• ανοίγω το στόμα μου: αρχίζω να μιλώ
  1. μιλώ

     μπορεί να καθίσει ώρες ολόκληρες χωρίς να ανοίξει το στόμα του

     όποιος ανοίξει το στόμα του, θα φάει ξύλο!

  2. (μεταφορικά) λέω κουτσομπολιά ή βρισιές

     αλίμονό μας αν ανοίξει το στόμα της, ποιος τη σταματάει!

• από στόματος : από μνήμης
• βάζω κάτι στο στόμα μου : τρώω κάτι

μικροί, είμασταν πολύ φτωχοί, ίσα ίσα είχαμε να βάλουμε κάτι στο στόμα μας

• γλυτώνω από το στόμα του λύκου : ξεφεύγω από άμεσο κίνδυνο
• γλυτώνω από του χάρου το στόμα : ξεφεύγω από θανάσιμο κίνδυνο
• κλείνω / βουλώνω το στόμα κάποιου :
  • τον διακόπτω ενώ μιλά (συνήθως με προσβλητικό τρόπο)
  • φέρνω τέτοια επιχειρήματα που τον αναγκάζουν να σταματήσει να μιλά

συνώνυμα: τον αποστομώνω

• με μισό στόμα : χωρίς να το θέλω πραγματικά

συμφώνησε με μισό στόμα

• μ' ένα στόμα : όλοι μαζί, ομόφωνα

όλοι μαζί, μ' ένα στόμα, φώναξαν: «Ζήτω!»

• μένω με το δάχτυλο στο στόμα : περιμένω κάποιον για πολλή ώρα
• μένω με το στόμα ανοιχτό : παραμένω έκπληκτος → βλέπε έκφραση: μένω άγαλμα
• πέφτω στο στόμα του λύκου : πέφτω σε παγίδα
• στόμα απύλωτο : άνθρωπος που διαδίδει ψεύδη εις βάρος κάποιου

συνώνυμα: κακολόγος, φιλοκατήγορος

• το πήρες από το στόμα μου : ετοιμαζόμουν να το πω και το είπες πριν
• στο στόμα μου το έχω:
  1. δεν μπορώ να θυμηθώ ακριβώς τη λέξη
  2. είμαι έτοιμος να ξεστομίσω κάτι

Συγγενικές λέξεις

• στοματάκι
• στοματάρα
• στοματάς - στοματού
• στοματικός
• στοματίτιδα
• στομίδα
• στόμιο

και

• στομαχάκι
• στομάχι
• στομαχιάζω
• στομαχιάρικος
• στομάχιασμα
• στομαχικός
• στόμαχος

Σύνθετα

• στομαλγία
• στομαλίμνη
• στοματολογία, στοματολογικός, στοματολόγος
• στοματοπάθεια
• στοματορραγία

και

• βρωμόστομα
• μεγαλόστομος
• ξεστομίζω
• παλιόστομα
• πλατύστομος

Μεταφράσεις

    το στόμα

αγγλικά : mouth (en) αλβανικά : gojë (sq) αφρικάανς : mond (af) γαλλικά : bouche (fr) γερμανικά : Mund (de) εσπεράντο : buŝo (eo) ισπανικά : boca (es) ιταλικά : bocca (it)

ολλανδικά : mond (nl) πορτογαλικά : boca (pt) ρουμανικά : gură (ro) ρωσικά : рот (ru)

    το στόμα των ζώων

γαλλικά : gueule (fr) γερμανικά : Maul (de) ολλανδικά : bek (nl)

---

Αρχαία ελληνικά (grc)

Πτώση	Ενικός	Δυικός	Πληθυντικός
Ονομαστική	στόμα	στόματε	στόματα
Γενική	στόματος	στομάτοιν	στομάτων
Δοτική	στόματι	στομάτοιν	στόμασι
Αιτιατική	στόμα	στόματε	στόματα
Κλητική	στόμα	στόματε	στόματα

Ετυμολογία grc

στόμα κοινή ρίζα με στόμαχος και στωμύλος

Ουσιαστικό

στόμα (& αιολική στύμα)

1. το στόμα
2. όργανο της φωνής, λαλιά, ομιλία

   δέκα μὲν γλῶσσαι, δέκα δὲ στόματα

3. λόγια, εκφράσεις, τρόπος έκφρασης, η γλώσσα που χρησιμοποιεί κάποιος

   τὸ Φοίβου θεῖον ἀψευδὲς στόμα

   τό σόν στόμα ἐλεινόν - κἂν καλὸν φορῇ στόμα

4. προφορικός

   ἀπὸ στόματος εἰπεῖν (από μνήμης, χωρίς γραπτά)

5. στόμιο, εκβολές

   στόμα τοῦ Πόντου - Τό ἄνω στόμα τῆς διώρυχος

6. χάσμα, ρήγμα
7. άνοιγμα, είσοδος

   στόμα φρέατος

   ἑπτάπυλον στόμα (οι επτά είσοδοι της Θήβας)

8. το πρόσθιο, μπροστινό μέρος, μέτωπο

   ἀπό στόματος (τα πρόσθια στρατεύματα στη μάχη σε αντιδιαστολή προς την οπισθοφυλακή: ἀπὸ τῆς οὐρᾶς)

9. πρόσωπο

   κατὰ στόμα : κατά πρόσωπο, πρόσωπο με πρόσωπο, μπροστά σου

10. άκρο, χείλος, κορυφή, το όριο

    ἄκρον στόματος πύργων

    τίς δὲ συμμάχοις θάρσος παρέσχεν ὅσον Ἀγησίλαος, καίπερ ἤδη πρὸς τῷ στόματι τοῦ βίου ὤν; (: ποιός έδωσε στους συμμάχους τόσο θάρρος όσο ο Αγησίλαος, που τώρα είναι στο κατώφλι του θανάτου;)

    τό στόμα τῆς αἰχμῆς (το μυτερό άκρο του όπλου)

11. (μεταφορικά) αυτό που καταπίνει

    πτολέμοιο, ὑσμίνης στόμα (: πόλεμος, το στόμα της μάχης, δηλ. που καταπίνει σαν τέρας)

12. η πηγή ποταμού

Συγγενικές λέξεις

• στόμαχος
• στόμιον
• στομόω
• στόμωμα (στόμιο και σκληρυνθείς σίδηρος)
• στόμωσις (ατσάλωμα)
• στομακάκη (σκορβούτο)
• στομαλίμνη (λιμνοθάλασσα)
• στόμαργος (αβάσταχτα φλύαρος, αντί στόμαλγος)

Σύνθετα

• ἀθυρόστομος

Εκφράσεις

• ἐξ ἑνός στόματος : με μια φωνή, ομόφωνα