στόμα

Από Βικιλεξικό
Μετάβαση στην πλοήγηση Πήδηση στην αναζήτηση

Ελληνικά (el) [επεξεργασία]

↓ πτώσεις       ενικός         πληθυντικός  
ονομαστική το στόμα τα στόματα
      γενική του στόματος των στομάτων
    αιτιατική το στόμα τα στόματα
     κλητική στόμα στόματα
Κατηγορία όπως «κύμα» - Παράρτημα:Ουσιαστικά

Ετυμολογία [επεξεργασία]

στόμα < αρχαία ελληνική στόμα < πρωτοϊνδοευρωπαϊκή *stomn̥ / *stomen- (στόμα)

Προφορά[επεξεργασία]

ΔΦΑ : /ˈsto.ma/

Ουσιαστικό[επεξεργασία]

στόμα ουδέτερο

  1. (ανατομία) άνοιγμα στο πρόσωπο των ανθρώπων ή στο κεφάλι των ζώων, που χρησιμεύει στην κατάποση της τροφής και στην ομιλία
    Κλείνε το στόμα σου όταν τρως.
  2. (μεταφορικά) ένας άνθρωπος, σαν μονάδα μέτρησης
    Η μάνα του είχε δέκα στόματα να θρέψει.
  3. το άνοιγμα μιας κοιλότητας
    το στόμα του μπουκαλιού
    ≈ συνώνυμα: είσοδος, στόμιο

Συγγενικές λέξεις[επεξεργασία]

Σύνθετα[επεξεργασία]

Εκφράσεις[επεξεργασία]

  • ανοίγω το στόμα μου: αρχίζω να μιλώ
    1. μιλώ
      μπορεί να καθίσει ώρες ολόκληρες χωρίς να ανοίξει το στόμα του
      όποιος ανοίξει το στόμα του, θα φάει ξύλο!
    2. (μεταφορικά) λέω κουτσομπολιά ή βρισιές
      αλίμονό μας αν ανοίξει το στόμα της, ποιος τη σταματάει!
  • από στόματος : από μνήμης
  • βάζω κάτι στο στόμα μου : τρώω κάτι
    μικροί, είμασταν πολύ φτωχοί, ίσα ίσα είχαμε να βάλουμε κάτι στο στόμα μας
  • γλυτώνω από το στόμα του λύκου : ξεφεύγω από άμεσο κίνδυνο
  • γλυτώνω από του χάρου το στόμα : ξεφεύγω από θανάσιμο κίνδυνο
  • κλείνω / βουλώνω το στόμα κάποιου :
    1. τον διακόπτω ενώ μιλά (συνήθως με προσβλητικό τρόπο)
    2. φέρνω τέτοια επιχειρήματα που τον αναγκάζουν να σταματήσει να μιλά
      ≈ συνώνυμα: αποστομώνω
  • με μισό στόμα : χωρίς να το θέλω πραγματικά
    συμφώνησε με μισό στόμα
  • μ' ένα στόμα : όλοι μαζί, ομόφωνα
    όλοι μαζί, μ' ένα στόμα, φώναξαν: «Ζήτω!»
  • μένω με το δάχτυλο στο στόμα : περιμένω κάποιον για πολλή ώρα
  • μένω με το στόμα ανοιχτό : παραμένω έκπληκτος → βλέπε έκφραση: μένω άγαλμα
  • πέφτω στο στόμα του λύκου : πέφτω σε παγίδα
  • στόμα απύλωτο : άνθρωπος που διαδίδει ψεύδη εις βάρος κάποιου
    ≈ συνώνυμα: κακολόγος, φιλοκατήγορος
  • το πήρες από το στόμα μου : ετοιμαζόμουν να το πω και το είπες πριν
  • στο στόμα μου το έχω:
    1. δεν μπορώ να θυμηθώ ακριβώς τη λέξη
    2. είμαι έτοιμος να ξεστομίσω κάτι

Δείτε επίσης[επεξεργασία]

Μεταφράσεις[επεξεργασία]

    το στόμα


Αρχαία ελληνικά (grc) [επεξεργασία]

Πτώση Ενικός Δυικός Πληθυντικός
Ονομαστική στόμα στόματε στόματα
Γενική στόματος στομάτοιν στομάτων
Δοτική στόματι στομάτοιν στόμασι
Αιτιατική στόμα στόματε στόματα
Κλητική στόμα στόματε στόματα

Ετυμολογία [επεξεργασία]

στόμα < πρωτοϊνδοευρωπαϊκή *stomn̥ / *stomen- (στόμα)

Ουσιαστικό[επεξεργασία]

στόμα (& αιολική στύμα)

  1. το στόμα
  2. όργανο της φωνής, λαλιά, ομιλία
    δέκα μὲν γλῶσσαι, δέκα δὲ στόματα
  3. λόγια, εκφράσεις, τρόπος έκφρασης, η γλώσσα που χρησιμοποιεί κάποιος
    τὸ Φοίβου θεῖον ἀψευδὲς στόμα
    τό σόν στόμα ἐλεινόν - κἂν καλὸν φορῇ στόμα
  4. προφορικός
    ἀπὸ στόματος εἰπεῖν (από μνήμης, χωρίς γραπτά)
  5. στόμιο, εκβολές
    στόμα τοῦ Πόντου - Τό ἄνω στόμα τῆς διώρυχος
  6. χάσμα, ρήγμα
  7. άνοιγμα, είσοδος
    στόμα φρέατος
    ἑπτάπυλον στόμα (οι επτά είσοδοι της Θήβας)
  8. το πρόσθιο, μπροστινό μέρος, μέτωπο
    ἀπό στόματος (τα πρόσθια στρατεύματα στη μάχη σε αντιδιαστολή προς την οπισθοφυλακή: ἀπὸ τῆς οὐρᾶς)
  9. πρόσωπο
    κατὰ στόμα : κατά πρόσωπο, πρόσωπο με πρόσωπο, μπροστά σου
  10. άκρο, χείλος, κορυφή, το όριο
    ἄκρον στόματος πύργων
    τίς δὲ συμμάχοις θάρσος παρέσχεν ὅσον Ἀγησίλαος, καίπερ ἤδη πρὸς τῷ στόματι τοῦ βίου ὤν; (: ποιός έδωσε στους συμμάχους τόσο θάρρος όσο ο Αγησίλαος, που τώρα είναι στο κατώφλι του θανάτου;)
    τό στόμα τῆς αἰχμῆς (το μυτερό άκρο του όπλου)
  11. (μεταφορικά) αυτό που καταπίνει
    πτολέμοιο, ὑσμίνης στόμα (: πόλεμος, το στόμα της μάχης, δηλ. που καταπίνει σαν τέρας)
  12. η πηγή ποταμού

Συγγενικές λέξεις[επεξεργασία]

Σύνθετα[επεξεργασία]

Εκφράσεις[επεξεργασία]

  • ἐξ ἑνός στόματος : με μια φωνή, ομόφωνα
Ανακτήθηκε από "https://el.wiktionary.org/w/index.php?title=στόμα&oldid=5034638"