καιρός

Από Βικιλεξικό
Μετάβαση στην πλοήγηση Πήδηση στην αναζήτηση

Ελληνικά (el)[επεξεργασία]

↓ πτώσεις       ενικός         πληθυντικός  
ονομαστική ο καιρός οι καιροί
      γενική του καιρού των καιρών
    αιτιατική τον καιρό τους καιρούς
     κλητική καιρέ καιροί
Κατηγορία όπως «ναός» - Παράρτημα:Ουσιαστικά

Ετυμολογία [επεξεργασία]

καιρός < (κληρονομημένο) αρχαία ελληνική καιρός

Προφορά[επεξεργασία]

ΔΦΑ : /ceˈɾos/
τυπογραφικός συλλαβισμός : και‐ρός

Ουσιαστικό[επεξεργασία]

καιρός αρσενικό

  1. (μετεωρολογία) οι επικρατούσες μετεωρολογικές συνθήκες που αναφέρονται στην κατάσταση της ατμόσφαιρας, όπως περιγράφεται με τις βραχυπρόθεσμες εναλλαγές της θερμοκρασίας, της υγρασίας, της φωτεινότητας, της συννεφιάς, της έντασης των ανέμων, της ορατότητας κ.λπ.
    ↪ τι ωραίο καιρό που κάνει σήμερα!
    ↪ ο καιρός θα παρουσιάσει επιδείνωση τις επόμενες μέρες
  2. (συνεκδοχικά) το δελτίο καιρού, η πρόγνωση της Μετεωρολογικής Υπηρεσίας, όπως μεταδίδεται από την τηλεόραση, το ραδιόφωνο ή τις εφημερίδες
    ↪ να δούμε τον καιρό, για να μάθουμε αν υπάρχει πιθανότητα βροχής αύριο
  3. η κατάλληλη στιγμή για να κάνει κάποιος κάτι
    ↪ ήρθε ο καιρός να κάνουμε μια νέα αρχή
  4. ο χρόνος
    ↪ ο καιρός περνάει, μη χάνεις ευκαιρίες!
  5. μια χρονική περίοδος, ένα χρονικό διάστημα (στο παρελθόν, το παρόν ή το μέλλον), μικρής ή μεγάλης διάρκειας
    ↪ τον καιρό της εξουσίας του Περικλή
    ↪ πόσο καιρό έχω να σε δω;
  6. (πληθυντικός) η εποχή, οι περιστάσεις, οι συνθήκες της ζωής
    ↪ δύσκολοι καιροί για πρίγκηπες

Πολυλεκτικοί όροι[επεξεργασία]

Εκφράσεις[επεξεργασία]

  • έχει ο καιρός γυρίσματα : η ζωή έχει πολλές μεταβολές κι εκπλήξεις, ευχάριστες ή δυσάρεστες
  • (παροιμία) καιρός φέρνει τα λάχανα, καιρός τα παραπούλια : καθετί συμβαίνει την κατάλληλη στιγμή
  • (παροιμία) κάθε πράγμα στον καιρό του (κι ο κολιός τον Αύγουστο) : για καθετί υπάρχει η κατάλληλη χρονική στιγμή για να πραγματοποιηθεί
  • μια φορά κι έναν καιρό : κάποτε (στερεότυπη φράση με την οποία αρχίζουν τα παραμύθια)
  • ο καιρός είναι γιατρός : με το πέρασμα του χρόνου κάθε ψυχικός πόνος μειώνεται
  • περνάω τον καιρό (μου) : ασχολούμαι με κάτι
  • τον κακό σου τον καιρό! : ανάθεμα
  • του καλού καιρού : πάρα πολύ / πολύ βαθιά
κοιμάται του καλού καιρού
  • ή θα βρέξει ή θα χιονίσει ή καλό καιρό θα κάνει

Συγγενικές λέξεις[επεξεργασία]

Σύνθετα[επεξεργασία]

Δείτε επίσης[επεξεργασία]

Μεταφράσεις[επεξεργασία]

    μετεωρολογικές συνθήκες
    χρόνος, κατάλληλη στιγμή


Μεσαιωνικά ελληνικά (gkm)[επεξεργασία]

→ ζητούμενο λήμμα

Εκφράσεις[επεξεργασία]

Πηγές[επεξεργασία]


Αρχαία ελληνικά (grc)[επεξεργασία]

↓ πτώσεις       ενικός         πληθυντικός  
ονομαστική ὁ καιρός οἱ καιροί
      γενική τοῦ καιροῦ τῶν καιρῶν
      δοτική τῷ καιρῷ τοῖς καιροῖς
    αιτιατική τὸν καιρόν τοὺς καιρούς
     κλητική ὦ! καιρέ καιροί
  δυϊκός
ονομ-αιτ-κλ τὼ  καιρώ
γεν-δοτ τοῖν  καιροῖν
2η κλίση, Κατηγορία όπως «ναός» - Παράρτημα:Ουσιαστικά

Ετυμολογία [επεξεργασία]

καιρός < αβέβαιης ετυμολογίας
Συσχετίζεται, κατά πολλές γνώμες, με το κείρω (κόβω)

Ουσιαστικό[επεξεργασία]

καιρός αρσενικό

Πηγές[επεξεργασία]

Ανακτήθηκε από "https://el.wiktionary.org/w/index.php?title=καιρός&oldid=5479460"