χρόνος

Ελληνικά (el)

πτώση	ενικός	πληθυντικός
ονομαστική	χρόνος	χρόνοι
γενική	χρόνου	χρόνων
αιτιατική	χρόνο	χρόνους
κλητική	χρόνε	χρόνοι
η δοτική χρόνω επιβιώνει σε τυποποιημένες εκφράσεις

Ετυμολογία

χρόνος< αρχαία ελληνική χρόνος

Προφορά

ΔΦΑ : /ˈxɾɔ.nɔs/

Ουσιαστικό

χρόνος αρσενικό

1. θεμελιώδης έννοια μέσω της οποίας αντιλαμβάνεται ο ανθρώπινος νους τη ροή των γεγονότων στο παρόν, το παρελθόν και το μέλλον, τη διαδοχή τους και τη διάρκειά τους

   ο χρόνος κυλάει αδιάκοπα και αναπότρεπτα

2. χρονικό διάστημα

   δεν έχω πολύ χρόνο στη διάθεσή μου

3. (αθλητισμός) το χρονικό διάστημα μέσα στο οποίο ένας αθλητής ολοκληρώνει την προσπάθειά του

   ο δρομέας κάλυψε την απόσταση σε χρόνο-ρεκόρ

4. φάση μιας διαδικασίας

   ο τετράχρονος κινητήρας ολοκληρώνει έναν κύκλο σε τέσσερις χρόνους

5. το έτος, η χρονιά

   ένας χρόνος πέρασε από τότε που συναντηθήκαμε για τελευταία φορά

6. μονάδα μέτρησης της ηλικίας

   το παιδί έγινε κιόλας δύο χρονών, ένας νέος είκοσι χρόνων

7. η ηλικία

   να 'χα τα χρόνια σου (να ήμουν νέος σαν κι εσένα)

8. (στον πληθυντικό) η ιστορική περίοδος

   στα βυζαντινά χρόνια

Σημειώσεις

1. πληθυντικός οι χρόνοι και τα χρόνια στις σημασίες 5-8,
2. γενική πληθυντικού: χρονών και χρονώ όταν αναφέρεται στην ηλικία

Εκφράσεις

• εν ευθέτω χρόνω : στην κατάλληλη στιγμή στο μέλλον
• συν τω χρόνω : με τον καιρό, με το πέρασμα του χρόνου

Συγγενικές λέξεις

• άχρονος
• χρονιά
• χρονιάρης
• χρονιάρικος
• χρονιάτικος
• χρονίζω
• χρονικός
• χρόνιος
• σύγχρονος

Σύνθετα

βραχύχρονος δίχρονος, τρίχρονος κλπ ημίχρονο ισόχρονος μακρόχρονος μονόχρονος προτερόχρονος πολύχρονος ταυτόχρονος χρονοβόρος

χρονογράφος χρονοδιάγραμμα χρονοδιακόπτης χρονολογία χρονόμετρο χρονομηχανή χρονοντούλαπο χρονοτριβώ χρονοχρέωση χωροχρόνος υστερόχρονος

Συνώνυμα

• καιρός (1)
• χρονιά, έτος (4)

Μεταφράσεις

    θεμελιώδης έννοια

αγγλικά : time (en) γαλλικά : temps (fr) γερμανικά : Zeit (de)

ολλανδικά : tijd (nl) πολωνικά : czas (pl)

    χρονική μονάδα

αγγλικά : year (en) γαλλικά : année (fr)

γερμανικά : Jahr (de) πολωνικά : rok (pl)

Αρχαία ελληνικά (grc)

Πτώση	Ενικός	Δυϊκός	Πληθυντικός
Ονομαστική	χρόνος	χρόνω	χρόνοι
Γενική	χρόνου	χρόνοιν	χρόνων
Δοτική	χρόνῳ	χρόνοιν	χρόνοις
Αιτιατική	χρόνον	χρόνω	χρόνους
Κλητική	χρόνε	χρόνω	χρόνοι

Ουσιαστικό

χρόνος αρσενικό

1. χρόνος

   πρῶτον μὲν τὸν Πειραιᾶ ἐτειχίσαμεν ἐν τούτῳ τῷ χρόνῳ, εἶτα τὸ μακρὸν τεῖχος τὸ βόρειον (Δημοσθένης, Περὶ τῆς πρὸς Λακεδαιμονίους εἰρήνης)